مطالعه بافت‌شناسی مراحل تکوین دانه در گیاه خارخسک (Tribulus terrestris L.) خانواده اسپندیان

محورهای موضوعی : زیست شناسی سلولی تکوینی گیاهی و جانوری ، تکوین و تمایز ، زیست شناسی میکروارگانیسم

فهیمه مختاری ¹ (تبریز)
الهام محجل کاظمی ² (دانشگاه تبریز)
مینا کاظمیان ³ (دانشگاه تبریز)
محبوبه علی اصغرپور ⁴ (tabriz)
علی موافقی ⁵ (دانشگاه تبریز)

تاریخ دریافت : 1401/02/13 تاریخ پذیرش : 1401/05/24 تاریخ انتشار : 1402/01/01

کلید واژه: آندوسپرم, تمکن محوری, سلول راسی, مطالعات سیتوشیمیایی, میکروسکوپ فلوروسنت,

چکیده مقاله :

مطالعه تکوین جنین و نمو آندوسپرم در گونه‌های مختلف گیاهی از دیدگاه فیلوژنتیکی و سیستماتیکی حائز اهمیت است. هدف تحقیق حاضر، بررسی بافت‌شناختی مراحل تکوین دانه در خارخسک (Tribulus terrestris L.) توسط مطالعات میکروسکوپی می‌باشد. نمونه‌ها در مراحل مختلف تکوینی پس از تثبیت، با روش‌های مختلف بافت-شناختی مطالعه شدند. نتایج نشان داد که تخمک‌ها از نوع واژگون، دو پوششی و دارای تمکن محوری هستند. بر اساس بررسی‌های بافت‌شناختی، آندوسپرم در مراحل اولیه از نوع هسته‌ای مشاهده شد که در طی تکوین جنین به نوع سلولی تغییر یافت. در مرحله جنین بالغ، بقایایی از آندوسپرم به صورت ساختار تور مانند در پیرامون لپه‌ها مشاهده شد. با توجه به مطالعات بافت‌شناختی تقسیمات در سلول قاعده‌ای حاصل از سلول تخم، سریع‌تر از سلول راسی اتفاق افتاد. سوسپانسور در مرحله جنین اژدری شکل کاملا از بین رفت. با توجه به مطالعات سیتوشیمیایی، تجمع دانه‌های نشاسته در پوسته دانه در مراحل اولیه تکوین جنین مشاهده شد. همچنین در جنین بالغ ماده ذخیره‌ای سلول‌ها حاوی اجسام پروتئینی و ترکیبات لیپیدی بودند. پوسته دانه از سطح صاف و دو لایه سلول تشکیل شده است که لایه بیرونی واجد بلورهای اگزالات کلسیم می‌باشد. مطالعات میکروسکوپ فلوروسنت نشان داد که در دانه تجمعی از موم‌ها با ماهیت لیپیدی مشاهده شد. به نظر می‌رسد که با توجه به تفاوت ساختاری میان گونه‌های این خانواده، مطالعه ویژگی‌هایی مانند الگوی شکل‌گیری اندام‌ها در گیاه خارخاسک می‌تواند در درک ناهمگنی بین جنس‌های خانواده اسپندیان موثر باشد.

چکیده انگلیسی:

The study of embryonic and endosperm development in different plant species is important from a phylogenetic and systematic point of view. The aim of the present study was to investigate the histological evaluation of seed development in Tribulus terrestris L. by microscopic analysis. Samples were studied at different developmental stages after fixation by different histological techniques. The results showed that the ovules were anatropous, bilayer and axially placentation. Endosperm was observed in the early stages, which was a nuclear type that changed to a cell type during embryonic development. In the latest stages, remnants of the endosperm were observed as a net-like structure around the cotyledons. According to histological studies, divisions occurred faster in the basal cell than in the apical cell. The suspender was completely degenerated during the torpedo embryo stage. According to cyto-chemical studies, accumulation of starch grains in the seed coat was observed in the early stages of embryonic development. Moreover in the mature embryo, storage components contained protein bodies and lipid compounds. The seed coat consists of two layers, the outer layer of which contains calcium oxalate crystals. Fluorescent microscopic analysis showed that a cumulative lipid nature of waxes was observed in the grain. It seems that the study of features such as the pattern of organ formation in this plant can be effective in understanding the heterogeneity between species of the Zygophyllaceae family.