ارزیابی تطبیقی دسترس‌پذیری وب‌گاه‌های کتابخانه‌های بیمارستانی ایران

محورهای موضوعی : دانش شناسی

صدیقه محمد اسماعیل ¹ , ماهرخ ناصحی اسکویی ²

1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه کتابداری و اطلاع رسانی، تهران، ایران.
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه کتابداری و اطلاع رسانی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1392/06/01 تاریخ پذیرش : 1392/08/25 تاریخ انتشار : 1393/11/04

کلید واژه: ارزیابی, ایران, دسترس‌پذیری, وب‌گاه, کتابخانه بیمارستانی, بلایای طبیعی,

چکیده مقاله :

هدف: این پژوهش وب‌گاه‌های کتابخانه‌های بیمارستان‌های آموزشی (اعم از عمومی و تخصصی) در ایران را از نقطه نظر معیار دسترس‌پذیری و رعایت مؤلفه ها و ویژگی‌های مطرح در این امر مورد توجه قرار داده است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی توصیفی از نوع ارزیابانه است. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش سیاهه وارسی است مشتمل بر 13 مؤلفه که در نتیجه مطالعه متون و منابع و پژوهش‌های مشابه تهیه گردیده است. در سیاهه مزبور از روش روایی صوری و محتوایی، و به منظور سنجش پایایی، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. مقدار آلفا عدد 97/0 به دست آمد که نشان دهنده پایایی بسیار قوی بود. جامعه‌ی آماری پژوهش را وب‌گاه‌های کتابخانه‌های بیمارستانی عمومی و تخصصی ایران شامل جمعاً 24 وب‌گاه تشکیل داده است. به منظور تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش از آمار توصیفی و آزمون استنباطی استفاده شده است. یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش نشان داد در کل وب‌گاه بیمارستان‌های تخصصی با کسب 87 درصد و وب‌گاه بیمارستان‌های عمومی با کسب 83 درصد مولفه‌های دسترس‌پذیری را رعایت کرده‌اند. در مجموع در وب‌گاه‌های جامعه مورد نظر بیش از نیمی از استانداردها رعایت شده است. نتیجه گیری: مطالعه و بررسی وضعیت وب‌گاه‌های کتابخانه‌های بیمارستانی (تخصصی و عمومی) نشان داد که وب گاه های مزبور به لحاظ رعایت مؤلفه‌های دسترس‌پذیری با وبگاه شاخص فاصله اندکی داشته و در آن ها بیشاز 80 درصد مؤلفه‌های مربوط به رعایت معیار دسترس‌پذیری رعایت شده است. بدیهی است این امر می تواند نتایج مطلوبی را در راستای اطلاع رسانی و مقابله با بحران های اجتماعی، نظیر بلایای طبیعی برای بیمارستان ها به ارمغان آورد، لذا، توصیه می گردد در طراحی این وب‌سایت‌ها با بذل دقت و توجه بیشتری تمام مؤلفه های مربوط به این معیار رعایت گردد تا حداکثر نتیجه در این زمینه حاصل گردد.

چکیده انگلیسی:

Purpose: This paper aims to provide some insights into the accessibility criteria of web evaluation in the general and professional hospital libraries. Methodology: Taking a critical approach, this article examines the professional and general hospital libraries to conduct a reliable accessibility assessment. The data was collected through an investigatory checklist, consisting of 9 components and developed by the researchers based on the literature review. The desired website was evaluated according to this checklist. In order to analyze the research findings, descriptive statistics (frequency and percentage) and statistical inference were used and the software applications such as SPSS and EXCELL were applied. The statistical population of research includes the libraries of 24 hospitals. Findings:In general, the results showed that the accessibility evaluation of Iran's professional hospital libraries (in comparison with the overall assessment of compliance of all criteria, in index website, with 77 points) is 87 percent and that of the general hospital libraries is 83 percent. However, the design of hospital Library Websites should be completely based on the functions that support the main objectives of the hospital libraries, especially in information retrieving as well as rendering medicine information services. Conclusion: Information and communication technology tools, especially hospital websites and e-mail services, have such a capabilities that changes programs and methods, informs in an appropriate way and as a consequence, economical services will be provided with  a wide range of users. In addition, hospital websites as an important communication system can be used in social crises and disasters.

منابع و مأخذ:

1. اصغری‌پوده، ا. ر. (1380). بررسی عناصر و ویژگی‌های مطرح در طراحی وب سایت کتابخانه­های دانشگاهی.  پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی. دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد


2. خوانساری، ج. (1384). ساختن سایت های وب موفق برای کتابخانه های کوچک دانشگاهی. صنعت برق، (24) ، 28-24.

3. عصاره، ف.؛  مرادمند، ع. (1384). شناسایی ویژگی های عمده در طراحی وب سایت های کتابخانه های  بیمارستانی جهان به منظور ارائه الگویی مناسب جهت ارتقاء کیفی وب سایت کتابخانه  بیمارستانی جمهوری اسلامی ایران.  فصلنامه اطلاع شناسی، (1و 2)، 190-170

4. محمد اسماعیل، ص. (1383). بررسی کاربردپذیری وب‌سایت‌های دانشگاه‌های صنعتی کشور. پایان‌نامه دکتری کتابداری واطلاع‌رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران.

1. محمداسماعیل، ص.؛ کاظمی کوهبنانی، س.(1390). بررسی دسترسپذیری وبگاه‌های کتابخانه‌های ملی در کشورهای خاورمیانه، فصلنامه کتاب، 22(1)،70-57.

6. محمداسماعیل، ص.؛  ناصحی اسکوئی، م.، (1391).  نماهای تعاملی، تبادلی و غیرمتنی: سه مقوله مهم در ارزیابی وبگاه‌های کتابخانه‌های بیمارستانی ایران. مدیریت اطلاعات سلامت، 9(3).

7. شعبانی، ا.؛ سعادت، ر.(1389). مطالعه کیفیت صفحات وب کتابخانه‌های دانشگاه‌های پزشکی ایران و وجود فراپیوندهای سازمانی در آن‌ها.  مدیریت اطلاعات سلامت، 7(2)، 205.

1. نوروزی، ع. (1385).  بررسی مشارکت ایران در وب.  فصلنامه کتاب،  86.

9. مرادی، غلامرضا و دیگران (1386). تحلیل ساختار و محتوای وبسایتهای بیمارستانهای آموزشی منتخب کشور سال 1386، مدیریت اطلاعات سلامت، 4(2).

1. رضایی شریف آبادی، س.؛  فرودی، ن.(1381). ارزیابی صفحات وب کتابخانه‌های دانشگاهی ایران و ارائه الگوی پیشنهادی. فصلنامه کتاب، 13 (4)، 19-12.


2. عسگری، ر.؛  قلیزاده، ن. (1388). ارزیابی و مقایسه وب‌گاه های کتابخانه های مرکزی وزارت علوم در سال 1388 از لحاظ معیارهای واسط کاربری. مجموعه مقالات همایش وب سایتهای کتابخانه‌های دانشگاهی. تهران: نشر کتابدار.
   
   
   1. Alexander, J.(2004) .Web knowledge: How to Assess Existing Information on the Web and Develop such Pages. Translated by SedigheMohamadesmaeil. Tehran: Dabizesh.
   
   
   2. Barker J. (2004) .Finding Information on the Internet: A Tutorial University of California [Online].Available from URL:www.lib.berkeley.edu/TeachingLib/Guides/Internet/Evaluate.html/
   
   
   3. Barker J.(2003).Evaluating Web Pages: Techniques to Apply & Questions to Ask.” VC Berkeley – Teaching Library Internet Workshops, Available at: www.Lib.berkeley.edu/Teaching Lib/Guides/Internet/Evaluated.html.  31.
   
   
   4. Bao XM. (2000). Academic library home pages: link location and database provision. [Online].The journal of Academic Librarianship; 26(3). [cited 2009Jan 1]. Available from: URL: http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6W50-40CK0KK-6&_user=10&rdoc=1&_fmt=&_orig=search&_sort=d&view=c&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&userid=10&md5=b8707667b642bffa384b5e3b3f693131
   
   
   5. Berger P.(1999). Web Evaluation Guide: Tramline, Incorporated. Available at: www.infosearcher.com/cybertours/tours/touro4/-tourlaunch1.html.
   
   
   6. Bertot JC. et al.(2006).Functionality, usability and accessibility: Interactive user-centered evaluation strategies for digital libraries.  Performance Management and Metrics, 7 (1), 17-28.
   
   
   7. Braynik G.(2003).Automatic Web Usability Evaluation: What need to be done?1-16.
   
   
   8. Brower SM.(2004).Academic health sciences library Website navigation: an analysis of forty-one Websites and their navigation tools. J Med LibrAssoc, 92(4): 412-20.
   
   
   9. Hupp J.(2007).Test Your Web Site: A 57- Point Checklist for Maximum Usability. Available at: www.virtualhosting.com.
   
   
   10. Harris & Paul.(2007). E-business Fundamentals. Available from: URL: www.paulharris.com [accepted 2007, Mar, 15].
   
   
   11. Johnson S.(2003).Pages for Offer and Reception of Library Resources Materials on the Web. Trans. Informology; 1(1),169-88.
   
   
   12. Kirkpatrick CH.(2003). Getting two for the price of one: accessibility and usability. Computers in Libraries, 23(1), 26-9, available at:  www.ebscohost.com (accessed 4 October 2008).
   
   
   13. Law L.  andHvannberg ET.(2002). Complementarity and convergence of heuristic evaluation and usability test: a case study of universal brokerage platform. Proceedings of the Second Nordic Conference on Human-computer Interaction, October 19-23, Aarhus.
   
   
   14. Leggett D.(2009).Quick Usability Checklist [online]. [cited 2009 Mar 5]; Available from: URL: http://www.uxbooth.com/blog/quick-usability-checklist/
   
   
   15. Liu S.(2001). Engaging Users: The future of Academic Library Web Sites. [cited 2009 Jan1]. Available from: URL:http://www.ala.org/ala/mgrps/divs/acrl/publications/crljournal/2008/jan/Liu08.pdf
   
   
   16. Meyers PJ.(2008).25-Point Web Site Usability Checklist [Online]. [cited 2008 Feb 10]; Available from: URL: http://www.usereffect.com/topic/25-point-website-usability-checklist/
   
   
   17. Nielsen J.(2000).Designing Web Usability, New Riders Publishing, Indianapolis, IN.
   
   
   18. Olsina L, Godoy D, Lafuente D, Rossi G.(1999).Assessing the quality of academic websites: A case study. New Review of Hypermedia and Multimedia, 5, 81-10
   
   
   19. Providenti M, Zai R.(2007).Web accessibility at Kentucky's academic libraries. Library Hi Tech 25(4): 478-93.
   
   
   20. Raward R.(2001).Academic library website design principles:development of a checklist. AARL; 32(2)
   
   
   21. Sandberg R.(2009).Assessment and Usability Test of Company Specific Hardware Configuration Tool [MSc Thesis]. Linköping: Linköping University.
   
   
   22. Shemberg M.(2000).Through the Web: door to academic libraries. Reference Services Review; 28(2). [cited 2009 Jan1]. Available from: URL: www.emeraldinsight.com/insight/viewContentItem.do?contentType=Article&hdAction=lnkhtml&contentId=861622&dType.false
   
   
   23. Sloan JR.(2001).College Web Design Standards. Rampo College of New jersey Statements and policies.[on-line].Available: http://www.guide.rampo.edu 1/content/Webstandards.html.
   
   
   24. Stueart RD, Mora'n BB.(1998).Library and Information Center Management. 5th ed. Colorado: Libraries Unlimited.
   
   
   25. The College of New Jersey.(2008).Web Usability Checklist [Online]. Available from: URL: http://www.tcnj.edu/~it/usability/checklist.html/
   
   
   26. The SEO File: Usability Checklist.(2009). Available at: www.theseofiles.co.uk.
   
   
   27. The Essential Web Site Usability Checklist.(2007). Available at: www.dailybits.com
   
   
   28. Usability Guidelines Information Science & Technology.(2004). Available at: www.web.mit.edu.
   
   
   29. Web Usability Checklist.(2008). The College of New Jersey. Available at: www.tcng.edu.
   
   
   30. Web Usability Tips to Attract and Retain Web Visitors.(2009). Available at: www.doshdosh.com
   
   
   31. WeibelSL.(1995).The World Wide Web and Emerging Internet Resource Discovery Standards for Scholarly Literature. Library Trends, 43(4), 627-664.
   
   

20.  Heimilchjoe E, Wang K.(1999).Evaluating the Structure of Web Sites.EETAP Resource Library;Ohio State University Extension. P.6