طرح تدوین الگوی تولید کتاب‌های حسی‌لمسی

محورهای موضوعی : دانش شناسی

مرجان نیکبخت ¹ ( دانشجو دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، ایران )
زهرا اباذری ² ( دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، ایران )
محسن حاجی زین العابدینی ³ ( استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی )
فهیمه باب الحوائجی ⁴ ( گروه علوم ارتباطات و دانش شناسی، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران )

تاریخ دریافت : 1399/10/05 تاریخ پذیرش : 1399/11/25 تاریخ انتشار : 1399/08/01

کلید واژه: کتاب حسی‌لمسی, نشر و ناشران, مربیان آموزشی, کتاب‌ و مواد خواندنی کودکان, کودکان نابینا و کم‌بینا,

چکیده مقاله :

هدف: هدف پژوهش ارائۀ طرح تدوین الگوی تولید کتاب‌های حسی‌لمسی (از دیدگاه کارشناسان تولید و مربیان آموزشی کودکان 3 تا 6 سالۀ نابینا وکم‎بینا)است. روش‌ پژوهش: پژوهش حاضر کاربردی و از نوع ترکیبی می‎باشد. در بخش کیفی جهت به‎دست آوردن وفاق نظر کارشناسان تولید و نشر کتاب‎های حسی‎لمسی، از روش دلفی و در بخش کمّی برای تجمیع نظر مربیان آموزشی به‎صورت پیمایشی تحلیلی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. ضریب روایی محتوای پرسشنامه بالاتر از 99/0 و شاخص روایی محتوای آن بالاتر از 79/0 گزارش شد. پایایی پرسشنامه نیز براساس ضریب آلفای کرونباخ برابر با 863/0 سنجیده شد. جامعه آماری شامل کلیۀ 33 کارشناس تولید و نشر کتاب های حسی‎لمسی می‎باشد که از بین آن‎ها 21 کارشناس به‌عنوان اعضای پانل دلفی در بخش کیفی پژوهش به‌صورت نمونه‌ در دسترس انتخاب شدند. در بخش کمّی نیز کلیۀ 76 مربی آموزشی در حال خدمت از 23 مرکز آموزشی در سطح ایران که در ارتباط با کتاب‎های حسی‌لمسی فعالیت می کنند، انتخاب شدند. یافته ها: در روش دلفی طی سه مرحله، با توجه به پایین بودن میزان ضریب کندال در دور سوم (565/0) چنین نتیجه گرفته ‎شد ‎که در نهایت فرایند نظرخواهی کارشناسان تولید و نشر، در دور سوم با 37 گویۀ پرسشنامه متوقف شود. بررسی مقایسۀ معیارهای تولید کتاب‎های حسی‎لمسی از دیدگاه مربیان آموزشی جهت تعیین میزان تأیید آن‎ها بیان‎گر آن است که معیار فنی تولید (72%)، معیار محتوا (74%)، و معیار ارائه نیز (72%) مورد تأیید قرار گرفت. در این میان کارشناسان، بیشترین میزان را به معیار محتوا با مقادیر (74%) اختصاص دادند. مربیان آموزشی نیز معیارهای تولید کتاب های حسی لمسی را با مقادیر (72%) مورد تأیید قرار دادند. نتیجه گیری: جهت پی‎بردن به مهم‎ترین معیارهای تولید کتاب‎های حسی‌لمسی از دیدگاه کارشناسان تولید و نشر و مربیان آموزشی، پس از تجزیه و تحلیل مؤلفه‎ها و تبدیل آن‎ها به عامل‎های جدید، به‌کمک تحلیل عامل اکتشافی و شاخص کای‌دوی نسبی و عامل تأییدی برازش شدۀ مقتصد، ارائۀ الگوی طرح تولید کتاب‎های حسی‎لمسی تدوین و پیشنهاد شد.

چکیده انگلیسی:

Objective: To present a plan for developing a model for the production of tactile books (from the perspective of production experts and educators of blind and visually impaired 3- to 6-year-old children) Methodology: The present study is a combined application. In the quality section, the Delphi method has been used to obtain the consensus of experts in the production and publication of tactile books. In the quantitative part, a researcher-made questionnaire was used to aggregate the views of educational instructors in an analytical survey. The content validity coefficient of the questionnaire was higher than 0.99 and the content validity index was higher than 0.79. The reliability of the questionnaire was measured based on Cronbach's alpha coefficient equal to 0.863. The statistical population includes all experts in the production and publication of tactile books, which includes 33 production experts, of which 21 experts were selected as members of the Delphi panel in the qualitative part of the research by available sampling. In the quantitative section, all 76 in-service instructors were selected from 23 educational centers in Iran that work in connection with tactile books. Results: In the Delphi method in three stages and despite the low Kendall coefficient in the third round (0.565), it was concluded that finally the survey process of production and publishing experts, Delphi panel in the third round with 37 items Stop the questionnaire. Comparison of production criteria of tactile sensory books from the perspective of educational instructors to determine their approval indicates that the technical criteria of production (72%), content criteria (74%), and presentation criteria (72%) It was approved and among them, experts and educators assigned the highest amount to the content criterion with values ​​(74%). Finally, the criteria for the production and evaluation of tactile books from the perspective of educators were largely approved (72%). Conclusion: In order to understand the most important criteria for the production of textbooks from the perspective of production and publishing experts and educators, after analyzing the components and turning them into new factors, with the help of factor analysis Exploratory and relative chi-square index and fitting confirmatory factor were presented, and a model for the production of tactile sensory books was developed and proposed.