تحلیل وضعیت تاب آوری کالبدی منطقه شرق گیلان در برابر زلزله

محورهای موضوعی : مخاطرات محیطی (طبیعی و انسانی) و سکونتگاههای انسانی

فاطمه یوسفی ویو ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی منطقه ای دانشگاه گیلان)
مهرناز مولوی ² (استادریار و عضو هیئت علمی گروه شهرسازی دانشکاه گیلان)

تاریخ دریافت : 1401/10/15 تاریخ پذیرش : 1402/01/31 تاریخ انتشار : 1403/09/01

کلید واژه: تاب آوری, تاب آوری کالبدی, منطقه شرق گیلان, تاب آوری در برابر زلزله,

چکیده مقاله :

تاب آوری شهری و منطقه ای، یکی از ملزومات زندگی پایدار انسان در طبیعت است. با توجه به تغییر و تحولات طبیعی ، اتفاقات گوناگون طی دوره‌های خاص و بعضا ناگهانی صورت می‌گیرد که اقتضای بقای طبیعت موجود است. از گذشته تا کنون روش های متعددی برای مقابله با خسارات بلایای طبیعی از جمله زلزله ابداع شده‌است و اکنون بهترین راه مقابله با این بحران، مدیریت بحران به روش تاب‌آور ساختن سکونتگاه‌های انسانی شناخته شده‌است. تاب‌آوری سکونتگاه ها باید تمامی عوامل مربوط به انسان و جامعه را در بر گیرد که شامل تاب‌آوری اجتماعی، کالبدی، اقتصادی و نهادی است. این تحقیق به بررسی تاب‌آوری کالبدی سکونتگاه ها در برابر زلزله می‌پردازد و آسیب پذیری مناطق رارتبه‌بندی می‌کند. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و توسعه ای، به لحاظ روش پژوهش توصیفی و به لحاظ گردآوری اطلاعات اسنادی و کتابخانه ای است. روش تحلیل در این پژوهش بر اساس تحلیل فواصل اقلیدسی مناطق از گسل ها و روش ویکور صورت گرفته است. سپس برای نتیجه گیری نهایی با استفاده از مدل مکانی نقشه های خروجی شاخص ویکور و نقشه خطرپذیری در برابر زلزله سکونتگاه های منطقه ادغام شده و ارائه گردیده‌است. هدف این پژوهش تحلیل میزان تاب‌آوری منطقه شرق گیلان در برابر زلزله و بررسی تبعات مختلف جلوگیری از آسیب‌پذیری سکونتگاه ها است. با توجه به زلزله خیز بودن شرق گیلان، این ناحیه از استان برای مطالعه انتخاب شده است. نتایج حاکی از آن است که شهرستان لاهیجان بیش ترین مقدار و شهرستان سیاهکل کمترین مقدار تاب آوری کالبدی را دارا هستند. جهت دستیابی به تاب آوری کالبدی در منطقه شرق گیلان راهبردهایی ارائه نموده ایم که مهم ترین آن ها شامل ایجاد طرح های مقاوم سازی در بناهای جدیدالاحداث و تقویت مقاومت بناهای بافت میانی و مراکز عومی و ایجاد دسترسی به فضای باز و هم چنین تقویت و احداث مراکز امدادی و درمانی و افزایش نفوذپذیری شهری است.

چکیده انگلیسی:

Urban and regional resilience is one of the necessities of a sustainable human life in nature. Due to natural changes and developments, various events take place during special and sometimes sudden periods, which are necessary for the survival of the existing nature. From the past until now, several methods have been invented to deal with the damages of natural disasters, including earthquakes, and now the best way to deal with this crisis is known as crisis management by making human settlements resilient. Resilience of settlements should include all factors related to humans and society, which include social, physical, economic and institutional resilience. This research examines the physical resilience of settlements against earthquakes and ranks the vulnerability of the areas. The current research is in terms of practical and developmental purpose, in terms of descriptive research method and in terms of collecting documentary and library information. The analysis method in this research is based on the analysis of the Euclidean distances of the fault zones and Vikor method. Then, for the final conclusion, using the spatial model, the output maps of Vikor index and the earthquake vulnerability map of the settlements in the region have been integrated and presented. The purpose of this research is to analyze the resilience of East Guilan region against earthquakes and investigate the various consequences of preventing the vulnerability of settlements. Due to the earthquake-proneness of East Guilan, this area of the province has been selected for study. The results indicate that Lahijan city has the highest amount and Siahkal city has the lowest amount of physical resilience. In order to achieve physical resilience in the eastern region of Guilan, we have presented strategies, the most important of which include the creation of retrofitting plans in newly constructed buildings and strengthening the resistance of middle-level buildings and public centers, and creating access to open space, as well as strengthening and building centers. relief and treatment and increasing urban permeability.