اولویت‌بندی معیارهای محیطی موثر در کیفیت سکونتگاههای غیررسمی با استفاده از روش دلفی و تکنیک شانون (نمونه موردی: کلانشهر مشهد)
محورهای موضوعی : معماری و شهرسازی و سکونتگاههای انسانی
شیرین شاهیده
1
,
محمد هادی کابلی
2
,
فریبرز دولت آبادی
3
,
وحید شالی امینی
4
1 - گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران
3 - استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحدتهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4 - استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
اسکان غیررسمی، نتیجه تمایل جمعیتهای انسانی به زندگی در محیطهای شهریست. شکلگیری پدیده اسکان غیررسمی در شهرها، اهمیت مفهوم کیفیت زندگی شهری را بیش از پیش یادآوری میکند. هدف این پژوهش، تعریف و اولویت‌بندی مولفه‌های کیفی این سکونتگاهها و بررسی ویژگیهای کالبدی–فضایی و نقش آنها در شکل‌دهی به زندگی ساکنین میباشد. در این پژوهش با تمرکز بر محور اصلی، از روش تحقیق کیفی، راهبرد پیمایشی و تحلیل سلسله‌مراتبی دلفی فازی بمنظور ارزیابی نظر متخصصان و نیز از تکنیک انتروپی شانون در جهت وزن‌‌دهی و اولویت‌بندی نهایی شاخصهای کیفیت بدست آمده از پرسشنامه دلفی استفاده شده است. نظرسنجی بر روی ساکنان 4 پهنه اسکان غیررسمی در مشهد انجام شده و نتایج حاصله از این مطالعه بیانگر مشکلات و نیازهای مشترک در میان ساکنان این سکونتگاههای غیررسمی و نارضایتی آنها از فضای سکونتشان است. براساس نظرسنجی در این 4 سکونتگاه و با انجام دو مرحله پرسشنامه دلفی ، معیارهای محیطی موثر بر کیقیت زندگی ساکنان بدست آمده و با استفاده از روش شانون این معیارها در 7 دسته موضوعی دسته بندی شدند. وزن بدست آمده برای هر یک از این دسته ها نشان دهنده اهمیت موضوعات با محور امنیت، مردم و فعالیت پذیری میباشد که زیر مجموعه بحث عملکردی در مدل مکان پایدار هستند. در نهایت نیز مدل شاخصهای کیفیت محیطی موثر در سکونتگاهای غیررسمی که در آن وزن هر دسته شاخص و ترتیب اهمیت شاخصها نمایانگر است تدوین و ارائه شده که بیانگر حوزه های اولویت مداخله کیفی در این بخشها میباشد.
Human population's desire for urban spaces which causes the formation of informal accommodation phenomenon, provides a context for the concept defined as quality of urban life. In this regard, recognize and prioritize the qualitative components in the form of physical–spatial characteristics, would be the main focus of this survey. In this study, the research method from is practical and to achieve the goal, both qualitative research method and survey strategy are applied. Collecting data, initially, is done through studying documents, direct site observation and also field impression of space users of informal settings in Mashhad along with survey analytical method via Fuzzy Delphi Technique and questionnaire survey. Finally, the achieved environmental qualities from Delphi Method are ranked based on Entropy Shannon Technique. The results of this study indicate the common problems and needs among the residents and their dissatisfaction with their living space. Based on the survey, in these 4 settlements, through conducting two stages of Delphi questionnaire, environmental criteria affecting the quality of life of settlers were achieved which were classified into 7 thematic categories via Shannon technique. The weight obtained for each category shows the importance of issues with a focus on security, people and activity which are subset of functional discussion in "sustainable place Model". Finally, the model of effective environmental quality indicators in informal settlements in which the weight of each category of indicators and the order of their significance is presented which explains the priority areas of qualitative intervention in these sectors.
