بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در مناطق پنجگانه شهر رشت

محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای

شهاب نوبخت حقیقی ¹ , حسین علی قنبری ²

1 - استادیارگروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2 - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1399/02/08 تاریخ پذیرش : 1400/02/12 تاریخ انتشار : 1401/12/01

کلید واژه: "عوامل مشارکت", " مشارکت شهروندان", " رشت", " مناطق پنجگانه شهر رشت",

چکیده مقاله :

در این پژوهش که از نوع‌ پیمایشی‌ و بر اساس هدف‌،‌کاربردی و به روش توصیفی–تحلیلی است عوامل مؤثّر بر مشارکت شهروندان در مناطق پنجگانة شهر رشت مورد تحلیل و مقایسه قرارگرفته است. جامعة آماری شامل ۶۷۹۹۹۵ نفر جمعیّت شهر رشت و حجم نمونه (کوکران با ۵درصدخطا) ۳۸۴ نفر افراد بالای ۲۵ سال تعیین گردید. باتوجه به مقادیرکمتر از ۰۵/۰ در آزمون کولموگروف-اسمیرنوف. کلیّه داده‌ها غیرنرمال درنظر گرفته شدند. برای بررسی رابطه بین متغیّرها براساس غیرنرمال و کیفی بودن از آزمون اسپیرمن استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد که از بین عوامل فردی، سطح تحصیلات با مقدار ۲۶/۰ و از بین عوامل اجتماعی، متغیرهای مسئولیت اجتماعی، انسجام اجتماعی، اعتماد به مسئولین و رضایت اجتماعی و از میان عوامل مدیریتی و سیاسی متغیّرهای شفافیت، پاسخگویی مدیران شهری، باور مسئولین به توانایی مردم و فراهم‌سازی زمینة مشارکت مردم توسط مدیران با مقدار صفر با متغیّر جلب مشارکت شهروندان دارای رابطه معنی‌دار هستند. سپس از آزمون ناپارامتریک فریدمن برای رتبه‌بندی عوامل و متغیرها استفاده شد. نتایج آزمون نشان داد عوامل مدیریتی و سیاسی با مقدار۱۳/۲رتبه اول، عوامل اجتماعی با۹۶/۱رتبه دوم و عوامل فردی با ۹۲/۲در رتبه سوم قرار دارند همچنین سطح تحصیلات با ۶۸/۲رتبه نخست عوامل فردی، رضایت اجتماعی با ۶۷/۲ رتبه نخست عوامل اجتماعی و فراهم‌سازی زمینة مشارکت مردم توسط مدیران با ۵۷/۲ در رتبه نخست عوامل مدیریتی و سیاسی قرار دارند. برای بررسی تفاوت دیدگاه‌ها از آزمون ناپارامتریک کروسکال والیس استفاده گردید باتوجه به مقدار بالای ۰۵/۰ برای تمامی متغیّرها، هیچگونه تفاوت معناداری در بین دیدگاه‌های پاسخگویان درمناطق مختلف شهر رشت مشاهده نشد.

چکیده انگلیسی:

In this survey research which based on goals is applied and is done through descriptive-analytical method. Contribution of citizens of quintet zones of Rasht was studied. The N includes 679995 of Rasht population and the n (Cochran with 5 percent error) is 384 above the age 25. Because of 0,05 in Kolmogorov – Smirnov test, the whole data was considered abnormal. To study the relationship between variables, Spearman test was used. The result shows among the individual factors, educational level with 0.26 and among the management and political factors, transparency, city officials’ response, officials’ belief to people and preparing the people’s contribution with zero are meaningful to the variable attracting the citizens ‘contribution. Then non-parametric test Friedman was done to rank the variables. The result shows management and political factors with 2.13 is in first rank and social factors with 1.96 in second rank and at last individual factors with 1.13 are in last rank. In the last measure, to assess the differences of attitudes, the Kruskal – Wallis test was done. With regard to the result more than 0.05 for all variables, it was decided that there were no meaningful differences in responders attitudes in different parts of Rasht.

منابع و مأخذ:

انصاری، ابراهیم و تاج‌الدین، حمید. (1393). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان مشارکت شهروندان در امور شهری (مطالعه موردی: منطقه 13 شهراصفهان ). مطالعات جامعه شناختی شهری، 4(12)، 178-161.

تقوایی، مسعود؛ رسول بابانسب و چمران موسوی.  (1388) تحلیلی برسنجش عوامل مؤثربرمشارکت شهروندان در مدیریت شهری مطالعه موردی منطقه 4 شهر تبریز. مطالعات وپژوهش‌های شهری و منطقه­ای، 1(2)، 36-19

حسین زاده، علی حسین و حمید فدایی ده چشمه. (1391). بررسی عوامل اجتماعی مؤثربرمشارکت شهروندان در امور شهری (مطالعه موردی: شهرشهرکرد). مطالعات جامعه شناختی شهری، 2(5)، 82-59

زالی، نادر؛ مهدی، علی طورانی و معصومه مهدیان بهنمیری. (1392). تحلیلی برعملکرد مدیریت شهری شهرمهاباد ازمنظرمشارکت ورضایتمندی شهروندی. دوفصلنامه علمی – پژوهشی پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، 4(8)، 44- 27.

زاهد زاهدانی، سید سعید و سیدمحسن زهری بیدگلی. (1391). مدیریت شهری وتبیین مشارکت اجتماعی شهروندان در شهرداری. فصلنامه مطالعات جامعه شناختی شهری، 2(5)، 120-83.

سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان گیلان. (1395). نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن، معاونت آمار و اطلاعات،  قابل دسترسی در https://www.amar.org.ir 

شیانی، ملیحه؛ بهراد رضوی الهاشم، و کامل دلپسند. (1391). بررسی عوامل اجتماعی مؤثربرمشارکت شهروندان در مدیریت امور شهری تهران. مطالعات شهری، 2(4)، ۲۴۰-۲۱۵.

صادقی، مجتبی و محمدرحیم رهنما. (1392). تبیین ساختاری – کارکردی مدیریت مشارکتی شهری (مطالعه موردی : شهرمشهد). پژوهش های جغرافیای انسانی، 45(1)، 184-169.

طرح توسعه محلات شهر رشت.  (1395). شهرداری رشت.

علیزاده، کتایون؛ مرتضی رضوی­نژاد، و رادفر، مینا. (1392). بررسی نقش ومشارکت مردم در ادارة امور شهری (نمونه موردی منطقه ۱۰ شهرداری مشهد. فصلنامه مطالعات برنامه­ریزی شهری، 1(1)،  ۸۱ - 67.

علیزاده ، یوسف. (1393). بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در مدیریت شهری (مطالعه موردی : شهراردبیل). اولین کنگره تخصصی مدیریت شهری وشوراهای شهر

علیزاده اصل، جبار؛ باقری ، کیوان؛ بابانسب، رسول و  بالیده، امین‌الله. (1392). تحلیلی برعوامل مؤثربرمشارکت اجتماعی شهروندان در مدیریت وبرنامه­ریزی شهری (مطالعه موردی : شهرمریوان). نخستین همایش ملی مدیریت یکپارچه شهری ونقش آن در توسعه پایدار.

علیزاده اقدم، محمدباقر؛ عباس زاده، محمد؛ کوهی،  کمال و مختاری، داود. (1392). نهادهای شهری ومشارکت شهروندان در ادارة امور شهری (مطالعه موردی : شهراصفهان ). فصلنامه جغرافیای انسانی، 45(2)، 214-195.

غفاری، غلامرضا و ابراهیم جمشیدزاده. (1390). مشارکت‌های مردمی وامور شهری (بررسی موانع ، مشکلات وراهکارهای توسعه مشارکت‌های مردمی. معاونت اموراجتماعی وفرهنگی شهرداری تهران. چاپ اول، اداره کل مطالعات اجتماعی وفرهنگی شهرداری تهران.

قلی‌پور، سیاوش؛ مصطفی پور، کامبیز؛  فلاحی گیلان،  روح‌الله و احمدزاده، مریم. (1391). بررسی مشارکت شهروندان در امور شهری. مرکزمطالعات وبرنامه­ریزی شهر تهران، انتشارات مدیریت فناوری اطلاعات و مرکزاسناد..

محسنی، منوچهر و جاراللهی، عذرا؛ (1384). مشارکت اجتماعی در ایران. تهران: انتشارات آرون.

مرکز آمار ایران . (1395).  نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395.

موسایی، میثم؛ الهاشم و بهراد رضوی. (1390). بررسی (SWOT) مشارکت شهروندان در امور شهری. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی ، 11(41)، 159-123.

Dunstan, K. (2007). Creating an Indicator of Livability: The Neighborhood Livability Assessment Survey (NLAS). Paper Prepared for European Urban Research Association (EURA) conference, 12-14 September, Glasgow, Scotland.

Evans, P. (ed.), (2002). Livable Cities? Urban Struggles for Livelihood and Sustainability University of California Press Ltd, USA, pp: 2-30.

Lang, M .(1987). citizen participation in urban planning: planning attudes. Geojournal, 14(2), 228-235.

Newton, P. (2012). Livable and Sustainable? Socio-Technical Challenges for Twenty-First-Century Cities. Journal of Urban Technology, Vol.19, 81-102.

Pacione, M. (2003). Urban environmental quality and human wellbeing – a social geographical perspective. Landscape and Urban Planning, 65(1), 19-30.

Prez Delhoyo, R., Delores, M., & Mora, H .(2018). Citizen participation in urban planning – management process, smart greens. 7 international conferences on smart cities.

Radcliff, B. (2001). Politics, markets and life satisfaction: The Political economy of human happiness. American Political Science Review, 95(4), 932-952.

Wilson, A., Tawder, M., & Comber,  R .(2017). Urban planning, public participation and digital technology. environment and planning B: urban analytics and city sciences, 46(2), 286-303.