یکسونگری در ادبیات تعلیمی و پندنامه‌های فارسی
محورهای موضوعی : شاهنامه
منیژه عبداللهی
1
(
هیئت علمی بخش فارسی دانشگاه علوم پزشکی شیراز
)
کلید واژه: ادبیات تعلیمی, آموزش زنان, پندنامه, نگرش جنسیتی,
چکیده مقاله :
حوزة ادبیات تعلیمی فارسی نه تنها در قالب و شیوة بیان بسیار رنگارنگ و متنوع می‌نماید، که در محتوا نیز پهنة وسیعی درنوردیده که از فردی‌ترین عرصة خود‌سازی و آموزش و تزکیة درون در آثار صوفیانه تا برونی‌ترین حوزة انسانی، یعنی آثار سیاسی و اجتماعی را در بر می‌گیرد. در نوشتار حاضر شاخصه‌های ادبیات تعلیمی فارسی از منظر نگرش جنسیتی مخاطبِ این آثار، بررسی شد و نشان داده شد رویکرد اساسی پندنامه‌های فارسی در جهت تعلیم و تربیت پسران طرح‌ریزی شده و زنان که در این نظام تربیتی به طور کامل نادیده انگاشته شده و مغفول مانده‌اند، ناگزیر بوده‌اند همان نقش‌ها را بپذیرند و ارزش‌ها و منطق خود را بر اساس همان گفتمان غالب پی‌ریزی کنند.
The field of the didactic Persian literature is different not only from style of expressing ideas but it also different from the contents of ideas which they include from very individual aspects to social and political phenomena. In the present study, there is an attempt to examine Persian didactic literature as a gender oriented genre. In other words, this study aims to determine if ethical instructions in the ancient Persian culture as used up to the present time are mostly partial toward education of the male gender. In this light, women, who have been entirely neglected in the so-called educational system, have inevitably based their values and logical on the predominant perspective. Therefore, females have been basically deprived of a significant part of their own entity and as a result they have lost it.
1- آذرگشسب، موبد اردشیر(ترجمه)، اندرز نامه‌های پهلوی، تهران ، انتشارات راستی، بی تا .
2- اخوینی بخاری، ابوبکر .(1344). هدایه المتعلمین فی الطب، به کوشش جلال متینی، مشهد: دانشگاه مشهد.
3- اسدی طوسی ، ابونصرعلی بن احمد.(1317). گرشاسب‌نامه، به اهتمام حبیب یغمایی، تهران: بروخیم.
4- ایرج میرزا، جلال الممالک .( 1342). دیوان، تهران: اندیشه.
5- بهار، محمدتقی .(1378). دیوان، تهران: سمیر.
6- پاینده، حسین .(1385). تقد ادبی و دموکراسی: جستارهایی در نظریه و نقد ادبی جدید، تهران: نیلوفر.
7- پورگیو، فریده و مسیح ذکاوت .(1390). «بررسی نقش‌های جنسیتی در خاله سوسکه»، مجله مطالعات ادبیات کودک، شماره 2، سال اول.
8- تراویک، پاکر .( 1373). تاریخ ادبیات جهان، جلداول، تهران: فرزان.
9- تفضلی، احمد .(1376). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. به کوشش ژاله آموزگار، تهران: سخن.
10- جوکار، نجف .(1379). «پندنامه انوشیروان در دیوان ابن یمین فریومدی و مقایسه با چند اثر ادبیدیگر»، پژوهشنامه علوم انسانی پاییز و زمستان، ص 28.
11- حافظ، شمس‌الدین محمد .(1359). دیوان. به کوشش پرویز خانلری، تهران: خوارزمی.
12- داد، سیما .(1383). فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران، مروارید.
13- رزمجو، حسین .(1372). انواع ادبی، مشهد: آستان قدس رضوی.
14- رودکی، ابوعبدالله .(1374). دیوان، شرح و توضیح منوچهر دانش پژوه، تهران: توس.
15- سعدی، مصلح الدین .(1363). کلیات، به اهتمام محمدعلی فروغی، تهران: امیرکبیر.
16- سلدن، رامان و پیتر ویدسون .( 1377). راهنمای نظریه ادبی معاصر، ترجمه عباس مخبر، تهران: طرح نو.
17- سنایی غزنوی ، ابوالمجد مجدود ابن آدم .(1382). حدیقه الحقیقه، تصحیح مریم حسینی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
18- صفا، ذبیح‌الله .(1367). «اندرز»، ایران نامه، سال هفتم، شماره 1.
19- صادقی، فاطمه .(1388). جنسیت، ناسیونالیزم و تجدد در ایران، تهران: قصیده سرا.
20- طباطبایی زواری، محمد جلال الدین .( 1387). توقیعات کسری انوشیروان. ترجمه حاج حسین نخجوانی، تهران: یاران.
21-. فردوسی، ابوالقاسم .( 1374). شاهنامه، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: داد.
22- فوکو، میشل .(1384). تاریخ جنون، ترجمه فاطمه ولیانی، تهران: هرمس.
23- گرو، بنوات .(1372). زنان از دید مردان، ترجمه محمدجعفر پوینده، تهران: جامی.
24- گیلانی، سیّداشرف‌الدّین .(1385). کلّیّات جاودانة نسیم شمال، به کوشش حسین نمینی، تهران: اساطیر.
25- نظامی گنجوی ، ابومحمد الیاس ابن یوسف .(1356). کلیات، تهران: زرین.
References:
1- Azargoshasb(N.D). Andarzhaye Pahlavi, Tehran: Rasti.
2-Akhaveyni Bokhari, Aboobakr( 1965/1344H). Hedayat-al- Motealemin fi-al-Teb. Edited By: J. Matini. Mashhad: . Mashhad Uni. (In Persian).
3-Assadi Tousi, Abuo Mansour Ali Ebne Ahmad. (1938/1317H) .Garshasb Name, Edited by Habbib Yaghmaei , Tehran : Brokhim. (In Persian).
4-Iraj Mirza, Jalal-al mamalek.(1963/ 1342H) Divane Kamel. Edited By: Mahjoob, Mohammad Jafar, Tehran: Andishe. (In Persian).
5-Bahar, Mohammad Taghi.(1999/1378H). Divane
6-Payande, Hosein( 2006/1385H). Naghde Adabi va Demokrasi. Tehran: Niloofar.
7-Pourgiv, Faride & M. Zekavat. A Study of Gender Roles in “Khale Sooske”(2011). Iranian Children’s Literature Studies. Vol.1, No.2
8) Teravic, Paker.(1994).the history of world literature,first volume,Tehran:Forouzan.
9) Tafazolee,Ahmad.(1997/1376H).the history of Persian literature prior islam.by Zhaleh Amozegar,Tehran:Sokhan.
10-Jokar, Najaf( 2000/1379H). “Pand name Anoshervan dar divan_e Ibn-e Yamin”. Pazhouheshname Oloum Ensani, No.28(Winter& Atumn) . (In Persian).
11-Hafiz Shirazi, Shamsodin Mohammad, (1980/1359H) .Divan, Edited by: Parviz khanlari,Tehran: Kharazmi. (In Persian).
12-Dad, Sima(2004/1383H) Farhang-e Estelahat-e Adabi, Tehran: Morvarid. (In Persian).
13-Razmjou, Hosein( 1993/ 1372H). Anva’-e Adabi. Mashhad: Astan Ghods. (In Persian).
.14- Rudaki, Abu Abdollah Jafar ibn Mohammad( 1995/ 1374H). Divan. Editted by: M. Daneshpajooh. Tehran: Toos. (In Persian).
15-Saadi , Mosleheddin.( 1984/1363H) . Koliyyate Saadi,Edited by Mohammad Ali Foroughi. Teharn : Amirkabir. . (In Persian).
16 - Seldon, Raman& Peter Widson.( 1998/ 1377). Rahnamaye Nazarieh Adabi Moaser, translated By Abbas Mokhber, Tehran: Tarh-e Now. (In Persian).
17-Sanā'ī Ghaznavi Abul- Majd-Majd Majdūd ibn Ādam(2001/1382 H). The Hadiqat al Haqiqa , Edited By Maryam Hoseini,
18-Safa, Zabiholah. (1988/1367H).Andarz, Iran-name, Vol. 7,No.1. (In Persian).
19-Sadeghi, fateme.(2009/ 1388). Gensiat, Nationalism wa Tajaddod dar Iran, Tehran: Ghasidesara. (In Persian).
20-Tabatabaee Zavari, Mohammad J.(2008/1387H) . Toghiat Kasra Anoshiravan. Tanslated By: Nakhjavani, Teheran: Yaran….
21-Ferdousi, Abolghasem. (1995/ 1374H). Shah Name Ferdousi,under supervision of Saeed Hamidian, Tehran: Nashr-e Dad. (In Persian).
22-Fokou, Michael(2005/ 1984H). Tarikh-e Jonoun ( The History of Madness), translated By: Waliani,F., Tehran: Hermes. (In Persian).
23-Gerow, B.(1993/1372H). zanan az did-e Mardan. Translated By: M.Pouyande. Tehran: Jami. (In Persian).
24-Gilani, ashraf-al-din(2006/ 1385h). Kolliat-e jawdane Nasim shomal, Edited by: Namini,H., Tehran: Asatir. (In Persian).
25-Nezami Elyas Ibn_e yousoof (1978/1356H). Divan,Tehran Zarrin. (In Persian).
_||_