جزئی‌نگری در مثنوی مولوی براساس نظریة اخلاق مراقبت
محورهای موضوعی : شاهنامه
محمد یاوری
1
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام‌نور- ایران(نویسنده مسؤول))
زینب رحمانیان
2
(عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام‌نور- ایران)
کلید واژه: مثنوی معنوی, مولانا, اخلاق مراقبت, جزئی‌نگری,
چکیده مقاله :
اخلاق مراقبت نظریة اخلاقی نوینی است که برپایة اصول مراقبت و مسئولیت تعریف شده و کرول گیلیکان آن را در تقابل با اخلاق سنتی بینان نهاده است. وی روش کلبرگ را در رشد قضاوت اخلاقی کودکان به کار گرفت و آن را مبتنی بر سه محور جزئی‌نگری، جانبداری و عاطفه‌گرایی استوار کرد. به‌طوری‌که اخلاق سنتی تکلیف‌گرا و نتیجه‌گرا را رد کرد و آن را ناقص و مردسالارانه شمرد. در این مقاله، با روش تحلیلی ـ توصیفی، ابتدا با تبیین نظریة اخلاق مراقبت، محور جزئی‌نگری اصول قضاوت اخلاقی مولانا در مثنوی بررسی می‌شود. با تعمق در اشعار و داستان‌های مولانا این نتیجه حاصل شد که این عارف اخلاق‌مدار با جهان‌بینی دینی و عرفانی خود که در تعالیم اسلامی ریشه دارد، بین عقل و عاطفه تعادل اخلاقی ایجاد کرده و نظریة اخلاق مراقبت را در کلام خود به کار برده است. وی فراتر از جنسیّت و زمان، با اشاره به جزئی‌ترین اصول اخلاقی مانند ریا، تجاوز، غیبت، فساد، نفاق، تقلید و... عواقب رعایت‌نکردن این اصول را قضاوت می‌کند. مخاطبان اصلی وی در این مقوله، ارکان سیاسی حکومت، عالمان و فقیهان، شاعران، مداحان و دلقکان، طبقات عامة مردم، کج‌فهمان، صوفیان و زاهدان دروغین و شخصیت‌های دروغین هستند. گفتنی است بیشترین بسامد در طبقة صوفیان و زاهدان دروغین است و مولانا به نقد تزویر، ریا، نفاق و فساد در آن می‌پردازد.
Ethics of care is a new ethical theory that has been defined based on the principles of care and responsibility, which was first proposed by Carol Gilligan in contrast to traditional ethics. In this theory, she used Laurence Kohlberg's method to the development of children's moral judgment and based it on the three elements of partiality, bias, and emotionalism. In a way that she rejects the traditional ethics of obligation and consequentialism and considers it imperfect and patriarchal. In this article, by descriptive-analytical method and through explaining the theory of ethics of care, partiality of Molavi's principles of moral judgment in Masnavi have been studied. By contemplation on Molavi's poems and stories, it was concluded that this moral mystic, with his religious and mystical ideology rooted in Islamic teachings, has established a moral balance between reason and emotion and has brought the theory of ethics of care into his words. He has gone beyond gender and time and has referred to the most detailed moral principles such as hypocrisy, rape, absenteeism, corruption, hypocrisy, imitation and etc. and has judged the consequences of non-observance of these principles. His main audiences in this category are the political pillars of the government, scholars and jurists, poets, praisers and clowns, the general public, the misunderstood, the Sufis, the false ascetics, and the false personalities who are most frequent in the false Sufi and Zahedan classes and Maulana Criticizes hypocrisy and corruption.
_||_
