معرفی نسخۀ خطی مطلع الانوار جوزای نطنزی و سبک‌شناسی آن

محورهای موضوعی : پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی

سید جعفر حمیدی ¹ ( استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر )
سید محمود سید صادقی ² ( دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر )
حاتم سلیمانی ³ ( دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر )

تاریخ دریافت : 1397/10/18 تاریخ پذیرش : 1397/10/18 تاریخ انتشار : 1396/09/01

کلید واژه: سبک‌شناسی, مطلع الانوار, جوزای نطنزی,

چکیده مقاله :

از ابوتراب بن حسن حسینی متخلص به جوزای نطنزی، دو نسخه از مطلع الانوار باقی مانده است؛ نسخۀ اساس به شمارۀ 2311 در کتابخانۀ ملی و نسخۀ دیگری به شمارۀ 963 در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی موجود است. این پژوهش که به روش توصیفی‌تحلیلی انجام شده، بر آن است تا ضمن معرفی اوضاع و احوال شاعر، به بررسی اشعار و برخی از ویژگی‌های سبک‌شناسی آن‌ها بپردازد. برآیند پژوهش نشان می‌دهد که هرچند جوزای نطنزی از لحاظ سبک‌شناسی به سه سطح زبانی، ادبی و فکری توجه داشته، در اشعار خود در پی تبیین محتواست و می‌خواهد اندیشه‌های خاص خود را که جنبۀ مذهبی دارد و بیشتر در مدح امام علی(ع) است، به مخاطب تفهیم کند. به همین دلیل استفاده از صنایع لفظی و معنوی در درجۀ دوم اهمیت قرار دارد.

منابع و مأخذ:

1. قرآن کریم.

2. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن (1403ق)، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت: دارالاضواء.

3. امینی نجفی، عبدالحسین احمد (1387)، الغدیر، تهران: بنیاد بعثت.

4. انوشه، حسن (1383)، دانشنامۀ ادب فارسی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

5. بهار، محمدتقی (1373)، سبک‌شناسی، تهران: امیرکبیر.

1. 6.  تجربه‌کار، نصرت (1350)، سبک شعر در عصر قاجار، تهران: مسعود سعد مهر.

7. جوزای نطنزی، ابوتراب بن الحسن (بی‌تا)، مطلع الانوار، نسخۀ خطی شمارۀ 2311 کتابخانۀ ملی.

8. حق‌شناس، علی‌محمد (1376)، آواشناسی (فونتیک)، تهران: انتشارات نقش جهان.

9. خاتمی، احمد (1373)، تاریخ ادبیات ایران در دورۀ بازگشت ادبی، تهران: پایا.

10. خیام‌پور، عبدالرسول (1368)، فرهنگ سخنوران، تهران: زوّار.

11. دادبه، اصغر (1381)، «بازگشت ادبی»،دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، تهران: انتشارات مرکز دائرةالمعارف.

12. دهقانیان، عباس (1388)، تذکرۀ شاعران نطنز از دیرباز تا کنون، تهران: پرشکوه.

13. راستگو، سید محمد (1376)، هنر سخن‌آرایی، فن بدیع، کاشان: انتشارات مرسل.

14. ﺷﻔﻴﻌﻲ‌ﻛﺪﻛﻨﻲ، ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ (1386)، موسیقی شعر، تهران: آگه.

15. شمیسا، سیرو س (1381)، انواع ادبی، چ۳، تهران: انتشارات فردوس.

16. شمیم، علی‌اصغر (1374)، ایران در دورۀ سلطنت قاجار، تهران: زریاب.

17. صبور، داریوش (1370)، آفاق غزل فارسی، تهران: نشر گفتار.

18. عاطفی، افشین (1390)، نامۀ کاشان، چ۱، کاشان: همگام با هستی.

19. کزازی، میرجلال‌الدین (1373)، زیباشناسی سخن پارسی؛ بدیع، تهران: نشر مرکز.

20. کلانتر ضرابی، عبدالرحیم (2536 شاهنشاهی)، تاریخ کاشان، به‌کوشش ایرج افشار، تهران: امیرکبیر.

21. کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق (1392)، اصول کافی، تهران: انتشارات سرور.

22. مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۳)، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

23. محمدی آسیابادی، علی (1384)، «ارزش تخلص و کاربرد آن در شعر حافظ»، پژوهش‌های ادبی، شمارۀ 8، 51ـ74.

24. محمودی بختیاری، بهروز (1389)، «ترکیب‌های نحوی در زبان فارسی»، مجلۀ رشد آموزش زبان و ادب فارسی، شمارۀ 93، ۳۲ـ۳۷.

25. مقرّبی، مصطفی (1372)، ترکیب در زبان فارسی، تهران: انتشارات توس.