پیرامتنیت در مثنوی طاقدیس و مثنوی معنوی

محورهای موضوعی : پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

رامین خسروی اقبال ¹ ( دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی‌‌، واحد علوم و تحقیقات تهران‌‌، دانشگاه آزاد اسلامی‌‌، تهران‌‌، ایران. )
میرجلال‌الدین کزازی ² ( استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی‌‌، تهران‌‌، ایران. )
فرهاد طهماسبی ³ ( استادیار زبان و ادبیات فارسی‌‌، واحد اسلامشهر‌‌، دانشگاه آزاد اسلامی‌‌، اسلامشهر‌‌، ایران. )

تاریخ دریافت : 1394/01/30 تاریخ پذیرش : 1394/04/31 تاریخ انتشار : 1394/06/01

کلید واژه: مثنوی طاقدیس‌‌, مثنوی معنوی‌‌, نظریۀ پیرامتنیت ژنت‌‌, گشتار,

چکیده مقاله :

مثنوی طاقدیس اثر ملا احمد نراقی به تقلید ازمثنوی معنوی سروده شده و هم‌چون این اثر سترگ درآن موضوعات فراوانی از دیدگاه عرفان و مذهب مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در این مقاله میزان تاثیر پذیری مشترک حکایات مثنوی طاقدیس (به عنوان زبر متن) و مثنوی معنوی (به عنوان زیرمتن) از قصص قرآنی (به عنوان سر متن) بر مبنای نظریۀ پیرامتنیت ژرار ژنت واکاوی شده است. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که هم مولانا و هم نراقی برای تبیین فرم واندیشه درحکایات خویش از قصص قرآنی‌‌، فرهنگ عامیانه‌‌، متون عرفانی پیشین و ... به عنوان "سرمتن" بهره جسته‌اند و بنابراین براساس نظریۀ ژنت می‌توان حاصل کار آن‌ها را نتیجۀ ارتباط بینامتنی‌ای دانست که با دیگر متون برقرار ساخته‌اند.