تقابل اندیشه سیاسی علمای شیعه در رابطه با پادشاهان عصرصفوی(دوره شاه اسماعیل و شاه تهماسب)

محورهای موضوعی : تاریخ ایران اسلامی

علی اشرف حاتمی ¹ (دانشگاه آزاداسلامی واحد نجف آباد)
ناصر جدیدی ² (دانشیارگروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.)
علیرضا ابطحی فروشانی ³ (استادیار گروه تاریخ. دانشکده علوم انسانی. دانشگاه آزاد واحد نجف آباد. نجف آباد. ایران)

تاریخ دریافت : 1400/05/20 تاریخ پذیرش : 1400/10/14 تاریخ انتشار : 1400/10/14

کلید واژه: صفویه, شاه اسماعیل, اندیشه سیاسی, شاه تهماسب, کلید واژه ها: علمای شیعه,

چکیده مقاله :

چکیدهتشکیل دولت صفویه در سال 907 هجری نقطه عطفی در تاریخ تشیع و فصلی نوین در ارتباط و مناسبات علمای شیعه با پادشاهان صفوی می باشد. مقاله حاضر می کوشد که مناسبات علمای شیعه با پادشاهان صفوی را با تأکید بر دوره شاه اسماعیل و شاه تهماسب صفوی(982-907 ه ) مورد کنکاش قرار دهد. نتایج تحقیق حاکی از این است که مناسبات علمای شیعه با شاهان صفوی در دوره مورد بحث وجوه مختلفی از اندیشه تا عمل و دارای دو رویکرد سلبی و ایجابی داشته است. در پیوند با این موضوع تأکید بر ضرورت تأسیس حکومت در زمان غیبت، توجیه نظری تأسیس حکومت صفوی، توجیه مشروعیت حکومتهای شیعی بخصوص صفویه، ضرورت برگزاری نماز جمعه ، پرداخت هدایا به شاهان صفوی رویکرهای ایجابی و عدم وجوب نماز جمعه در دوران غیبت، عدم لزوم پرداخت هدایا به شاهان صفوی و عدم برگزاری نماز جمعه درعصرغیبت وهمچنین عدم لزوم پذیرش مناصب سیاسی ازسوی علما مهمترین رویکردهای سلبی در مناسبات بعضی دیگر از علمای شیعی با پادشاهان صفوی در دوره مورد نظر بوده است.

چکیده انگلیسی:

AbstractThe formation of the Safavid state in 907 AH is a turning point in the history of Shiism and a new chapter in the relationship of Shiite scholars with Safavid kings. The present article tries to explore the relations of Shiite scholars with Safavid kings by emphasizing the period of Shah Ismail and Shah Tahmasb Safavid (982-907 AH). The results of the research indicate that the relations of Shiite scholars with Safavid kings in the period under discussion had different aspects from thought to action and had both negative and positive approaches. In connection with this issue, emphasizing the need to establish a government during the absence, theoretical justification for the establishment of the Safavid government, justifying the legitimacy of Shiite governments, especially Safavids, the need to hold Friday prayers, giving gifts to Safavid kings positive approaches and the absence of Friday prayers during the absence, Paying gifts to Safavid kingsAnd the non-holding of Friday prayers in the evening of absence and also the lack of need for political positions to be accepted by the ulema have been the most important negative approaches in the relations of some other Shiite ulema with the Safavid kings in the period in question.And the non-holding of Friday prayers in the evening of absence and also the lack of need for political positions to be accepted by the ulema have been the most important negative approaches in the relations of some other Shiite ulema with the Safavid kings in the period in question.