نقش توانمندسازی جوامع محلی در مدیریت پایدار منابع طبیعی (مطالعه موردی: حوزه رامه شهرستان آرادان)

محورهای موضوعی : کالبدی

پیمان اکبرزاده ¹ , سید حسن کابلی ² , محمد رضا رجبی ³

1 - کارشناسی ارشد مهندسی منابع طبیعی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
2 - استادیار بوم شناسی و مدیریت مرتع، دانشگاه سمنان، ایران
3 - کارشناسی ارشد مهندسی منابع طبیعی، دانشگاه سمنان، ایران

تاریخ دریافت : 1398/10/22 تاریخ پذیرش : 1398/10/22 تاریخ انتشار : 1398/11/01

کلید واژه: جوامع محلی, مشارکت مردمی, مدیریت پایدار, واژگان کلیدی: توانمندسازی, تشکل,

چکیده مقاله :

چکیده منابع طبیعی یکی از ثروت‌های حائز اهمیت برای نسل‌های کنونی و آینده است که نقش بسیار مهمی در تعادل بوم‌شناختی، درآمدزایی و توسعه روستایی دارد؛ اما این منابع اکنون با بهره‌برداری بیش‌ازحد مجاز و غیراصولی در معرض نابودی قرارگرفته است. حفاظت از این منابع به‌صورت حاکمیتی و با برنامه‌ریزی از بالا به پایین انجام می‌شود و علی‌رغم اقدامات سخت‌گیرانه و هزینه‌های زیاد از طرف دولت، تخریب منابع طبیعی همچنان ادامه دارد، این مسئله نیاز به مدیریتی سازگار برای حفاظت منابع طبیعی با تأکید بر همکاری جوامع محلی را ضروری می‌نماید. جامعه آماری در بخش کمی تحقیق شامل بهره برداران مراتع حوزه رامه بود است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین و تعداد 70 پرسشنامه تکمیل و مقایسه نگرش ساکنین و تحلیل عاملی صورت گرفت. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد اجرای توانمندسازی و توان افزایی جوامع محلی درنهایت منجر به حفاظت بهتر منابع طبیعی شده و گروه‌های محلی پایدار مانده و رضایتمندی مردم با مشارکت در مراحل برنامه‌ریزی اجرا و پایش حاصل‌شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده‌های کمی و کیفی مربوط به اثرات اجرای طرح و میزان واریانس تبیین شده آن‌ها نشان می‌دهد مؤلفه مشارکت مردم در اجرای طرح اثربخش تر بوده و توجیه کننده واریانس بیشتری (95/32) نسبت به دیگر مؤلفه‌ها بود؛ به‌عبارت‌دیگر در تلخیص مؤلفه‌های موردبررسی، مشارکت مردم در اجرای طرح بالاترین رتبه را به خود اختصاص داده است.