تبیین ابعاد و مولفه‌های پایداری در حمل ‌و نقل شهری با بهره‌گیری از تحلیل عاملی

محورهای موضوعی : کالبدی

حمیدرضا پیران ¹ , زهرا سادات سعیده زرآبادی ² , یوسفعلی زیاری ³ , حمید ماجدی ⁴

1 - دانش آموخته دکتری شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - دانشیار گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه برنامه‌ریزی شهری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4 - استاد گروه شهرسازی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1397/12/25 تاریخ پذیرش : 1397/12/25 تاریخ انتشار : 1398/02/01

کلید واژه: توسعه پایدار, واژگان کلیدی: ابعاد پایداری, برنامه‌ریزی شبکه‌های حمل و نقل شهری,

چکیده مقاله :

چکیده امروزه مسئله حمل و نقل یکی از عمده ترین مسائل کلان شهرها محسوب می شود. بروز مشکل در این سیستم می تواند مشکلاتی از قبیل اتلاف وقت و انرژی، افزایش هزینه های زندگی شهری و افزایش آلودگی محیط زیست در زندگی شهری به وجود آورد. یکی از مباحث اساسی که در توسعه پایدار شهری به آن پرداخته می شود مسئله حمل ونقل عمومی کارآمد است. استفاده شهروندان از حمل ونقل عمومی باعث ارتقای شرایط کمی و کیفی زندگی در شهرها، بهبود محیط زیست شهری و رسیدن به توسعه پایدار شهری خواهد شد. بر این اساس، پژوهش حاضر سعی دارد تا بر اساس مفاهیم و دیدگاههای موجود به تبیین ابعاد و مؤلفه‌های پایداری در برنامه ریزی شبکه‌های حمل و نقل شهری بپردازد. پژوهش حاضر برحسب هدف، کاربردی و از لحاظ گردآوری اطلاعات، از نوع مطالعات اسنادی- کتابخانه‌ای و پیمایش از نوع توصیفی، تبیینی و تحلیلی بوده و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه می‌باشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها، از مدل تحلیل عاملی استفاده گردید نمونه آماری پژوهش، خبرگان و متخصصان و صاحب نظران حوزه حمل و نقل شهری و شهروندان تهرانی که از شبکه‌های حمل و نقل شهری استفاده می کردند، بوده و نحوه نمونه گیری در بین شهروندان به صورت تصادفی ساده و نمونه گیری در بین متخصصان به صورت تعمدی می‌باشد. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد. تعداد 147 پرسشنامه متخصصان و تعداد 400 پرسشنامه شهروندان توزیع گردید و با استفاده از نرم افزار آماری لیزرل و spss به تجزیه و تحلیل داده های آماری پرداخته شد. نتایح پژوهش نشان می‌دهند که موثرترین شاخص های کالبدی در حمل و نقل پایدار شهری از دید شهروندان مؤلفه کیفیت زندگی بوده که بیشترین سهم را در تغییرات شاخص کالبدی دارد و کمترین سهم برای متغیر دسترسی به مناطق پرتراکم می‌باشد. همچنین در تغییرات برنامه ریزی شبکه‌های حمل و نقل بیشترین سهم برای مؤلفه استفاده از تکنولوژی‌ها و فن آوری های نوین و در استفاده از سسیتم حمل و نقل کمترین سهم برای متغیر امنیت می‌باشد. از دیدگاه مسئولین در تغییرات شاخص کالبدی، بیشترین سهم متعلق به مؤلفه قیمت زمین و کمترین سهم برای متغیر دسترسی به مناطق پرتراکم می‌باشد. همچنین مؤلفه فرهنگ و انضباط شهری و اجرای تعهدات و کارایی نیروی کار بیشترین سهم را در تغییرات برنامه ریزی شبکه‌های حمل و نقل و متغیر امنیت در استفاده از سسیتم حمل و نقل کمترین سهم را دارد. Abstract The present study is applied in terms of purpose, applied and in terms of collecting information, such as documentary-library studies and descriptive, explanatory and analytical surveys. The data collection tools are questionnaire. In order to analyze the data, the factor analysis model was used. The statistical sample of the research, experts and proficent of the urban transport sector and citizens of Tehran who used urban transportation networks, and the example of the sample between citizens, sampling method among citizens in random order and sampling among experts is deliberate. The Cochran formula was used to determine the sample size. A total of 147 questionnaires were distributed among experts and 400 citizen’s questionnaires. Statistical analysis was performed using lisrel and SPSS software. The result of research show that the most effective physical indicators in sustainable urban transport are Citizens' quality of life component, which has the largest share in the changes of the physical index, and the variable of access to high density regions have the lowest share.Also, in planning of transport networks changes, the largest contribution to the use of technology and new techniques system is the lowest contribution to the security variable. From the experts 'point of view,the changes in the physical index, are the largest share of the land price variable and the lowest share for the variable of access to densely populated areas. Also, the component of urban culture and discipline and the implementation of labor force obligations and efficiency have the largest share in the changes in the planning of transportation networks and the variable of security in using transportation system has the lowest share.

منابع و مأخذ:

References

Amini, Mehdi, Al-Yar, Samaneh (2011), Evaluation of socio-cultural impacts of urban development plans in the fifth development plan. Case study: Metro Tehran, Proceedings of the Eleventh Congress of Geographers of Iran.

Byzai, Ibrahim (2003). Principles of Transportation Economics. Tehran: Organization of Publication and Compilation of Human Sciences Books of Universities.

Mashhad, Masoud and Sajjadi, Masoud (2011), Evaluation and Analysis of Indicators of Sustainable Urban Transport (Case Study: Isfahan City), Journal of Architecture and Urban Planning.

Fastley, Mohammad Sarboush and Seyed Mohammad Seyyed Hosseini and Mehdi Nabi-zadeh (2011) "Prioritize major policies for sustainable transport based on effectiveness in each of the three dimensions of sustainable development, based on the combination of three dimensions." Eleventh Conference International Transport and Transportation Engineering, Tehran

The World, Kaveh (2007). Land transport and sustainable development. Urban Planning, Nos. 26 and 27.

Khalil, Imad-e-Raqchi and Mohammad Hosseinpoor (2012) "Modern urbanization is the way to the creation of sustainable neighborhoods." Pars Journal, No. 18, pp. 81-86.

Khaksari, Ali (2015) "Urban Transport with Emphasis on Social Aspects", Tehran: Aja Publisher, First Edition.

Soltani, Ali (2011) "Issues in Urban Transport with Emphasis on Sustainability Approach" Shiraz University Press, Shiraz.

Trekker, Babak (2015), The Effective Role of Metro Station Complexes in the Development (Socioeconomic) of Tehran, Proceedings of the Eleventh Congress of Geographers of Iran

Ghafourian, Mahsa (2012) "Strategic Planning for Freight Forwarding Development (TOD) on Improving Urban Land Use of Sadeghiyeh Meter Station", 11th International Conference on Transportation and Traffic Engineering, Tehran, Iran.

Mozafaripoor, Najmeh and Hatami, Maryam (2015), "Evaluation of Comprehensive MRT Transportation Systems Using AHP Dynamic Analytical Method for Sustainable Urban Development in Iran", Third Conference on Urban Planning and Management, Mashhad, Iran.

Meshayeran, Mohammad (2017), Conceptual Analysis of Indicators of Sustainable Transportation Development, Third Annual International Civil, Architecture and Urban Development Conference

Mirza'i, Mehdi (2011) "Analysis of Development of Sustainable Urban Transportation System (Case Study of Isfahan City)" Master's Thesis for Urban and Regional Planning, Isfahan Art University, Faculty of Architecture and Urban Planning

Mohammadzadeh, Rahmat (2011), Urban Transport and City Performance, Traffic New, No. 8

Nakhaii, Issa, Hirsh Mohammadipour and Gholamreza Moravghi (2011) "Evaluation of sustainable transport systems using multivariable decision making methods in a non-deterministic environment: a case study of Tehran city", 11th International Conference on Transportation Engineering and Traffic, Tehran.

Nahrallahi, Hananiah, Berkpoor, Naser, (2014), Evaluation of the effects of the construction of an inland-city rail system on the quality of urban environment. Case study: Mashhad's first line of engineering, Place of Publication of Transportation Engineering, year 5-the third issue.

Wagner, Michel, (2010), Transportation and City Development, Translation by Hamid Fotouhi, Municipalities, No. 41

Latin References

Roukouni A., Basbas S., Kokkalis A (2012), Impacts of a metro station to the land use and transport, system: the Thessaloniki Metro case, Procedia - Social and Behavioral Sciences no.48 1155 – 1163.

Reza Kheyroddin, Aliakbar Taghvaee, Amir Forouhar, (2014), The Influence of Metro Station Development on Neighbourhood Quality) The Case of Tehran Metro Rail (System, International review for spatial planning and sustainable development, Vol.2 No.2 64-75.

Sanaz Nikfalazar Mojtaba Amiri Hadi Akbarzade Khorshidi,, (2014), Social impact assessment on metro development with a case study in Eastern District of Tehran, Int. J. Society Systems Science, Vol. 6, No..

Lucia Mejia Dorantes, (2011), Transportation infrastructure impacts on house price and firms location The effect of new metro line in the Suburbs of Madrid, Universidad Poletcnica DE MADRID.

Williams, K., Jenks, M. & Burton, E. (2008) " Achieving Sustainable Urban Form" E and F N Spon, London.