بررسی و تحلیل موقعیت ژئوپلیتیکی کردستان عراق

محورهای موضوعی : کالبدی

عبدالرضا فرجی راد ¹ (دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران)
ریباز قربانی نژاد ² (استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/10/09 تاریخ پذیرش : 1396/10/09 تاریخ انتشار : 1395/09/01

کلید واژه: خاورمیانه, عراق, ژئوپلیتیک, هیدروپلیتیک, واژگان کلیدی: کردستان, وزن ژئوپلیتیکی,

چکیده مقاله :

چکیده مناطق مختلف جغرافیایی جهان به لحاظ قدرت تأثیرگذاری بر سایر مناطق و نیز میزان اهمیتی که در سیاست گذاری های قدرت های جهانی دارند، از جایگاه یکسانی برخوردار نیستند. هر کدام از مناطق مختلف جغرافیایی بر اساس موقعیت نسبی و مطلق خود و سایر ویژگی های ساختاری و کارکردی خویش، وزن ژئوپلیتیکی مخصوصی را دارا می‌باشد. منطقه کردنشین خاورمیانه با وسعتی در حدود 475000 کیلومتر مربع در قلب منطقه بحرانی خاورمیانه جای گرفته است. واقع شدن در محل تقاطع چهار حوزه تمدنی متفاوت؛ تمدن ترک - آلتایی در شمال، تمدن عربی- سامی در جنوب و جنوب غرب، تمدن آریایی - ایرانی در شرق، و تمدن اسلاو - ارمنی در شمال شرق، و نیز تقسیم شدن در بین چهار کشور منطقه، بیش از پیش باعث پیچیدگی مسائل این بخش از خاورمیانه شده است. در این بین، کردستان عراق که در شمال این کشور واقع شده است، به لحاظ دارا بودن ذخایر فراوان انرژی، رودخانه های جاری قابل توجه و مسائل هیدروپلیتیک مربوط به آن در کنار موقعیت معبری و توریستی آن از اهمیت فوق العاده ای در ساختار جغرافیای سیاسی این کشور برخوردار است. غیر متمرکز بودن نظام سیاسی عراق و اعطای اختیارات اجرایی و قانونگذاری به مناطق و استان‌های این کشور در قانون اساسی آن، بیش از پیش بر اهمیت ژئوپلیتیکی مناطق جغرافیایی تشکیل‌دهنده عراق افزوده است. در این مقاله، سعی شده است تا با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با بهره‌گیری از روش کتابخانه‌ای و استفاده از اسناد و متون مرتبط، جایگاه و اهمیت ژئوپلیتیکی منطقه کردنشین عراق در شمال این کشور بررسی و تبیین گردد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که این منطقه به خاطر داشتن موقعیت برتر ژئواکونومیکی و هیدروپلیتیکی در کنار جاذبه های توریستی و موقعیت گذرگاهی در چارچوب کشور عراق از جایگاه قابل توجهی برخوردار می‌باشد.

منابع و مأخذ:

References

Azkia, M &Ghaffari, G. (2002), sociology of development, [In Persian], Tehran: publication of texts, Second Edition

Bagheri Mehdi et al. (2012), "Assessing barriers to the development of tourism in the free trade zones using the SWOT model (case study: island)," National Conference in border security challenges and approaches Sistan and Baluchestan University

Baluchi, Mahmoud, Ali Akbar Mohammadi (2012), "Comparative Chabahar Free Zone and Dubai tourism", national conference and in border security challenges and Rhyaft Ha, University of Sistan and Baluchestan

Dehestani, recovery (2004), "physical planning of tourism" master's thesis, TarbiatModarres University

Dewas, D N (1997), social survey research, translation H. Nayebi, Tehran: Ney publication

Ebrahimzadeh, Eisa et al., (2010), "The impact of Chabahar on tourism development in the sphere of its influence, using regression models and test T-test», Journal of Geography, No. 21

Jomea Pour, M. (2005), Introduction to rural development planning: perspectives and methods, [In Persian], Tehran:Samt Publishers

Kamran, H., (2002), "the causes of underdevelopment free zones of Iran", Journal of Geographical Research, No. 2 and 3

Landbrg, Donald, M. Srinivas, Krishna and Astavnga, Ming H. 2004), the tourism economy, translator Mohammad Reza Farzin, the company publishing business publishing, printing

Lee, John (1999), tourism and development in the third world, translation A. and M. Din Awards Sadat Amin Salehi, Tehran _Bazargani publication

Moateghedi, Ghadir (1987), a free trade zone, Bureau of Economic Plan and Budget Organization, Tehran

Monthly Free Zone (2011), Vol 20, No 222

MottaghiZadeh, F. (2013), "The effect of academic paradise for investment in schools' master's thesis, Tehran University campus International Aras

Nafezi Alamdari, MS (2011), "identify opportunities tourism businesses in Aras Free Zone," Master's thesis, Tehran University

Official site of the free zones of economic special, www.freezones.ir

Official site of the Supreme Council for Free Zones and Special Economic, http://www.freezones.ir/Default.aspx?tabid=431 

Pasha Sharifi, Hassan and Taleghani (1992), Methods of Research in Behavioral Sciences,[In Persian], Tehran: Roshd

PaplyYazdi, Mohammad and Mohammad Amir Ebrahimi, (2007), Rural Development Theory,[In Persian],Tehran: Samt Publishers

Qadri Ismail, Faraji Rad, Abdulreza, Samira Boruji (2011), "The place policies and programs of development of tourism in Qeshm Free Zone Case Study", Journal of Tourism Space, Volume 1, Number 1

Rezvani, Mohammad and Salah, HR (2011), "The role of free economic zones, industrial development of