مطالعه جامعه شناختی نقش شبکه‌های اجتماعی بر بی‌تفاوتی اجتماعی مطالعه موردی: (شهروندان منطقه 1و 2 شهر تهران در سال 1398)

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

احسان جمشیدزاده ¹ (گروه جامعه شناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.)
مجید کفاشی ² (دانشیار گروه جامعه شناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران (نویسنده مسؤول))
خلیل میرزایی ³ (دانشیار گروه جامعه شناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.)

تاریخ دریافت : 1400/03/19 تاریخ پذیرش : 1400/03/19 تاریخ انتشار : 1400/06/01

کلید واژه: رفتار مدنی, بی‌تفاوتی اجتماعی, نگرش نوع دوستانه, رفتار نوع دوستانه, نگرش مدنی,

چکیده مقاله :

بی‌تفاوتی اجتماعی وضعیتی است که طی آن، افراد با بی‌اعتنایی به واقعیت‌های پیرامون از انجام مشارکت اجتماعی- سیاسی، مسئولیت‌های اجتماعی، فعالیت‌های دگرخواهانه و درگیری فعال و مدنی در مسائل اجتماعی اجتناب می‌کنند. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین شبکه‌های اجتماعی و بی‌تفاوتی اجتماعی انجام شده است. متغیرهای تحقیق حاضر؛ شبکه‌های اجتماعی (میزان و تنوع استفاده)، نگرش و رفتار نوع دوستانه، نگرش و رفتار مدنی و بی‌تفاوتی اجتماعی بوده است. جامعه آماری تحقیق، شهروندان مناطق 1و 2 تهرانی بوده که به عنوان افراد نمونه با استفاده از نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. در چارچوب نظری تحقیق جهت تبیین رابطه بین بی‌تفاوتی اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی از نظریه‌های خوش بینانه، بدبینانه و میانه و نظریات نظریه‌پردازانی همچون: مارکس و وبر و مرتون استفاده شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که میزان بی‌تفاوتی در حد متوسط رو به بالاست و بین متغیرهای نگرش نوع دوستانه، رفتار نوع دوستانه، نگرش مدنی، رفتار مدنی، تنوع استفاده از شبکه‌های اجتماعی، میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی، متغیرهای زمینه‌ای (سن، جنس، پایگاه اجتماعی- اقتصادی)، همبستگی اجتماعی و بی‌تفاوتی اجتماعی رابطه وجود دارد. در این میان، همبستگی اجتماعی به عنوان متغیر واسط، بیشترین اهمیت را در تبیین بی‌تفاوتی اجتماعی داشته است.

چکیده انگلیسی:

Social indifference is a situation in which individuals avoid social-political participation, social responsibility, altruistic activities, and active and civic engagement in social issues by ignoring the facts surrounding them. The aim of this study was to investigate the relationship between social networks and social indifference. The variables included social networks (amount and variety of use), altruistic attitude and behavior, civic attitude and behavior and social indifference. The research population consisted of the residents of regions 1 and 2 of Tehran, who were selected as the sample using cluster sampling. In the theoretical framework of the research, optimistic, pessimistic and moderate views and theories of theorists such as Marx, Weber and Merton were used to explain the relationship between social indifference and social networks. The results showed that the rate of indifference is moderate to high. The variables altruistic attitude, altruistic behavior, civic attitude, civic behavior, diversity of use of social networks, the rate of use of social networks, contextual variables (age, gender, socio-economic status), social solidarity were significantly correlated with indifference. Among these, social solidarity as an intermediary variable was the most important in explaining social indifference.

منابع و مأخذ:

- اسلامی، مروارید (1390 ).بررسی شبکه‌های اجتماعی و تاثیرات آن‌ها بر ابعاد مختلف زندگی،پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.

- اطهری، اسدالله،یغموری، مریم(1395). تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر تعاملات اجتماعی نوجوانان دختر مدارس غیر انتفاعی آموزش و پورش منطقه یک تهران، دوفصلنامه علمی- پژوهشی اسلام و علوم اسلامی، س8،ش 15.

- آرون،ریمون(1382).مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی،ترجمه باقر پرهان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

- بیمن، ویلیام(1381).ربان،منزلت و قدرت در ایران،ترجمه: رضا ذوالقدر، تهران: نشر نی.

- ریتزر، جورج(1384). نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.

- ساروخانی،باقر(1387). روش تحقیق در علوم اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

- سروش، مریم(1391). احساس مسئولیت فردی و اجتماعی، دیگر خواهی و اعتماد اجتماعی، مطالعه‌ی نوجوانان شیراز. نشریه‌ی جامعه‌شناسی کاربردی، سال 23، شماره‌ی پیاپی 46، شماره دوم.

- شکوری،علی(1384). رفتارهای حمایتی و دلایل بروز آن‌ها، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال پنجم، شماره 18.

- صداقتی فرد، مجتبی (1392). بی‌تفاوتی اجتماعی (معنا کاوری، بنیان نظری، سبب شناسی)، اصفهان، بهتا پژوهش.

- عنبری، موسی،غلامیان،سارا(1395).تبیین جامعه‌شناختی عوامل مرتبط بی‌تفاوتی اجتماعی، بررسی مسائل اجتماعی ایران، دوره هفتم، شماره 2، پاییز و زمستان.

- فکوهی، ناصر(1384و 1391). انسان‌شناسی شهری، تهران: انتشارات نی.

- قاضی زاده، هورامان، کیانپور،مسعود(1393). بررسی میزان بی‌تفاوتی اجتماعی در بین دانشجویان (مورد مطالعه: دانشگاه اصفهان)،پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال چهارم، پیاپی 9، شماره اول.

- کلانتری،صمد، ادیبی، مهدی، ربانی، رسول، احمدی، سیروس(1386). بررسی بی‌تفاوتی و نوع دوستی در جامعه شهری ایران و عوامل موثر بر آن. دو ماهنامه شاهد، سال چهاردهم، دوره جدید، شماره 22، 36-27.

- گیدنز،آنتونی(1387). پیامدهای مدرنیته، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز.

- محسنی تبریزی،علیرضا،صداقتی فرد،مجتبی(1390). پژوهشی درباره بی‌تفاوتی اجتماعی در ایران (مورد پژوهش: شهروندان تهرانی)،جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و دوم، شماره پیاپی(43)شماره سوم، پاییز.

- مسعودنیا، ابراهیم(1380). تبیین جامعه‌شناختی بی‌تفاوتی شهروندان در حیات اجتماعی سیاسی، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 168-167، 165-152.

- میرزاپوری، جابر(1395). بی‌تفاوتی اجتماعی در ایران، تهران: انتشارات زمزم هدایت.

- نبوی، عبدالحسین، نواح، عبدالرضا، امیر شیرزاد، نرگس(1393). بررسی عوامل موثر بر بی‌تفاوتی اجتماعی(مورد مطالعه: شهروندان 18 سال به بالای شهر دزفول)، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره پانزدهم، شماره 3، پاییز.

- نوابخش، مهرداد، میرزاپوری، جابر(1394).تحلیل جامعه‌شناختی تاثیر بی‌هنجاری بر بی‌تفاوتی اجتماعی (مورد مطالعه: شهروندان شهر بابل)، مجله توسعه اجتماعی ایران، سال هفتم، شماره سوم.

- وثوقی، منصور، میرزایی، حسین(1387). فردگرایی؛ تاملی در ابعاد و شاخص‌ها، نشریه‌ی مطالعات جامعه شناختی، شماره‌ی 34.

- Crow, Graham.(2002) social solidarities: Theories.Identities and social change. Open University press Buckingham, Phiadelphia.

- Miller,H(2005). The presentation of self in the Electronic life, Nottingham. Trent University.

- Romando,J(2008).the perceived effects of Social Alienation on college students enrolled at a caucasion southem university.College student Journal.Vol 32.

- Piliavin,Jane Allyn&Charge Hong-Wen(2010). Alturism: A Review of Recent Theory and Research.Annual Rewiew of Sociology. Vol16,pp.27-65.

- Turkle,s(2005). Life on Screen: Identity in the Age of Internet New York:Simon and Schuster.