مطالعۀ شهروندی فرهنگی در کلان‌شهر کرج و رابطۀ آن با سرمایۀ فرهنگی و فرهنگ شهروندی

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

زهرا محمدی ¹ ( استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران )

تاریخ دریافت : 1401/11/28 تاریخ پذیرش : 1402/03/09 تاریخ انتشار : 1402/06/01

کلید واژه: فرهنگ شهروندی, سرمایۀ فرهنگی, تنوع فرهنگی, شهروندی فرهنگی,

چکیده مقاله :

امروزه رویکرد فرهنگی در همۀ امور ازجمله سیاست گذاری مدیریت شهری اهمیت یافته است و نظام‌های اجتماعی از آن حمایت می‌کنند. هدف پژوهش بررسی شهروندی فرهنگی در کلان‌شهر کرج است و رابطه ای که با سرمایۀ فرهنگی و فرهنگ‌ شهروندی دارد. پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی و روش آن پیمایشی است. جامعۀ آماری شهروندان 15 -65 ساله کرجی بودند که طبق فرمول کوکران 384 نفر با شیوۀ نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. داده‌ها از طریق پرسش‌نامه گردآوری و به کمک spss و با ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد، بین شهروندی فرهنگی با فرهنگ شهروندی رابطۀ معناداری وجود دارد اما بین شهروندی فرهنگی با سرمایۀ فرهنگی رابطۀ معناداری وجود ندارد. نتیجه اینکه شهروندان کرج حضور سایر ساکنان آن شهر را که با آنها از نظر زبان، نژاد، قومیت تفاوت دارند را در یک مجموعه شهری پذیرفته‌اند و با حقوق و وظایف خود نسبت به شهروندان دیگر آشنا هستند. با توجه به حقوق فرهنگی شهروندان، هریک از قومیت ها، نژادها و اقلیت های مذهبی اجتماعی دارای حق شهروندی است و فرهنگ شهروندی می تواند عاملی برای ارتقای حقوق فرهنگی آنها باشد.

چکیده انگلیسی:

Today, the cultural approach has become important in all matters, including urban management policy-making, and social systems support it. The aim of the research is to investigate cultural citizenship in Karaj metropolis and its relationship with cultural capital and citizenship culture. The research is descriptive-correlation and its method is survey. The statistical population was the citizens of Karaji aged 15-65, who were selected by cluster sampling according to Cochran's formula. The data was collected through a questionnaire and analyzed with the help of spss and Pearson correlation coefficient and regression. The findings showed that there is a significant relationship between cultural citizenship and citizenship culture, but there is no significant relationship between cultural citizenship and cultural capital. The result is that the citizens of Karaj have accepted the presence of other residents of that city, who are different from them in terms of language, race, ethnicity, in an urban complex, and they are familiar with their rights and duties towards other citizens. According to the cultural rights of citizens, each of the ethnicities, races and social religious minorities has the right to citizenship, and the culture of citizenship can be a factor to promote their cultural rights.

منابع و مأخذ:

• احمدپور، احمد، مرادپور، نبی و حاتمی­نژاد، حسین. (١٣٩٠). «بررسی تأثیر ابعاد کالبدی- فضایی بر پیاده­مداری در شهر تهران (نمونه موردی: محلات امیرآباد و دانشگاه تهران)»، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 51، صص 81-102.


• احمدی، یعقوب و مرادی، سالار. (1396). «سرمایه اجتمای (آنلاین و آفلاین) و فرهنگ شهروندی»، فصلنامه علوم اجتماعی، سال 27، شماره 81، صص 101-133.


• استیونسون، نیک. (2013). شهروندی فرهنگی، مسائل جهانی، افشین خاکباز، تهران: انتشارات تیسا.


• آذین، احمد. (1396). «بررسی نقش سرمایۀ اجتماعی در پایبندی به فرهنگ شهروندی در بین شهروندان شهر اصفهان»، مطالعات جامعه‌شناسی شهری، دوره 7، شماره 24، صص 103- 132.


• باقریان، امیر. (1390). «رسانه­ها، زندگی شهری و حقوق شهروندی»، مجموعه مقالات سمینار رسانه و آموزش شهروندی، تهران: اداره کل آموزش­های شهروندی، صص 37-63.


• بخارایی، احمد، شربتیان، محمدحسن و کبیری. (1396). «تحلیل جامعه­شناختی وضعیت شهروندی فرهنگی (مطالعه موردی: شهروندان تنکابن)»، جامعه­شناسی کاربردی، دوره 28، شماره 2، صص 179-216.


• توانا، محمدعلی. (2011). برابری جنسیتی در نظریۀ شهروندی متمایز آیریس ماریون یانگ، زنان در توسعه و سیاست، دوره 9، شماره 4، صص 27-42.


• حاجی محمدی، علی. (1389). «رسانه ملی و شکل­دهی به الگوی بهینه مصرف شهرودان در مسائل شهری: اتخاذ یک مدل نظری» پژوهش­های ارتباطی، سال 17، شماره 2، صص 51-82


• حیدری‌‌، یحیی. (١٣٨9). تبیین وضعیت شهروندی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن در شهر زنجان، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد‌‌، تهران: دانشگاه پیام نور.


• شارع‌پور، محمود و خوشفر، غلامرضا. (1381). «رابطۀ سرمایه فرهنگی با هویت اجتماعی جوانان. مطالعه موردی شهر تهران»، نامۀ علوم اجتماعی، شماره 20، صص 133-1473.


• شارع‌پور، محمود. (1396). جامعه‌شناسی شهری، تهران: انتشارات سمت.


• شیانی، ملیحه و طاهره دالوند. (1390). «بررسی تطبیقی شهروندی در دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه آزاد اسلامی»، جامعه‌شناسی ایران، دوره 12، شماره 3، صص 37-62.


• صفاریان، محسن و مرادی، علی. (1401). «عوامل مرتبط با سازگاری اجتماعی و فرهنگی مهاجران در محیط‌های شهری با استفاده از روش فراتحلیل تحقیقات انجام شده»، مطالعات جامعه‌شناسی شهری، سال 12، شماره 43، صص 65-98.


• علی‌محمدی خانقاه، آذر و علیزاده اقدم، محمدباقر. (1398). «بررسی رابطۀ بین سرمایۀ فرهنگی با بیگانگی اجتماعی- فرهنگی در بین جوانان شهر تبریز»، مطالعات جامعه‌شناسی، سال 11، شماره 43، صص 71-88.


• غفاری لشکناری، اباذر، آقاجانی، حسنعلی، گرجی پشتی، مرضیه و پوریان، محمدجواد تقی. (1400). «شناسایی ابعاد و مولفه‌های پیشران‌های شهروند فرهنگی»، فصلنامه سبک زندگی اسلامی، دوره 5، شماره 4، صص 500- 508.


• فاطمی‌نیا، سیاوش. (1386). «فرهنگ شهروندی: محصول و محمل حاکمیت خوب، سازمان کارا و شهروند فعال»، رفاه اجتماعی، دوره 7، شماره 26، صص 35-58.


• فالکس، کیث. (2011). شهروندی، محمدتقی دلفروز. تهران: انتشارات کویر.


• فتحی، سروش و ثابتی، مریم. (1391). «توسعه ساختار سازمانی شهری و گسترش فرهنگ شهروندی»، مطالعات شهری، سال دوم، شماره 2، صص ١63-١96.


• قلتاش، عباس. (١٣٩١). «مبانی اجتماعی و سیاسی تعلیم و تربیت: بررسی تطبیقی رویکردها و دیدگاه‌های تربیت شهروندی» پژوهش­نامه تعلیم و تربیت، سال 1، شماره 3، صص 47- 64


• کبیری، لیلا. (1393). بررسی و تحلیل جامعه‌شناختی وضعیت شهروندی فرهنگی در شهر تنکابن، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه پیام نور.


• کریمی‌‌، حسن. (1390). «سمینار رسانه و آموزش شهروندی» (مجموعه مقالات سمینار) تهران: اداره کل آموزش شهروندی شهرداری. 309-322.


• محبوبی شریعت‌پناهی، نسیم، رکن‌آبادی افتخاری، عبدالرضا و فلاحتی، لیلا. (1400). «مطالعه رابطۀ عوامل مؤثر بر مشارکت سازمان­های مردم­نهاد در دسترسی زنان به شهروندی در ایران»، مطالعات میان فرهنگی، سال 16، شماره 49، 61-88.


• محمدی، جمال و نازنین تبریزی. (1390). «سنجش میزان آگاهی عمومی به حقوق شهروندی (مورد مطالعه: گروه سنی 20 تا 35 سال شهرهای ساری، بابل، آمل و قائم شهر)» جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، دوره 1، شماره 1، 175-190.


• ملاپور، روح‌انگیز. (1391). بررسی میزان آگاهی شهروندی در میان معلم‌ها؛ مطالعه موردی معلم‌های منطقه 11 شهر تهران پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد‌‌، تهران: دانشگاه پیام‌نور.


• منافی، کاظم؛ شرف‌آباد، حشمت و زمانی، الهام. (1390). بررسی چالش­های آموزش شهروندی در کشور و ارائه راهکارهایی برای آن، سمینار رسانه و آموزش شهروندی (مجموعه مقالات) تهران: اداره کل آموزش­های شهروندی، صص 323-338.


• نقی­زاده، فاطمه و ساروخانی، باقر. (1399). «تأثیر سرمایۀ فرهنگی و عادت­واره­های والدین بر جامعه­پذیری جنسیتی فرزندان (مورد مطالعه شهر کرمانشاه)»، مطالعات میان فرهنگی، سال 16، شماره 47، 67-88.


• نوری، فیض­اله و گل­پرور، منا. (1390). «بررسی میزان احساس برخورداری زنان از حقوق شهروندی و عوامل مؤثر بر آن» راهبرد، شماره 59، صص 167-190.


• نیازی، محسن؛ صنعتکار، احسان و سخایی، ایوب. (1401). فراتحلیل رابطۀ سرمایۀ فرهنگی و اوقات فراغت: برپایۀ مطالعۀ مرور نظام‌مند، مطالعات جامعه­شناختی شهری، شماره 45، صص 27-54.

 

• ellemy,R. (2008). Citizenship, Oxford: University press.


• Barrero, Ricard Zapata. (2016). »Diversity and cultural policy: cultural citizenship as a tool for inclusion«, International Journal of Cultural Policy, No 22 , pp 534-552.


• Bourdieu, P. (1997). The forms of capital in: Ah Halsey, H. Lauder, P. Brown & AS Wells (Eds) Education culture economy, society Oxford: Oxford University Press.


• Docherty, I & Goodlad, R & Paddison, R. (2016). »Civic culture community and citizen participation in contrasting neighborhoods«, Urban Studies, No 38 (12).


• Goode, L. (2010). »Cultural Citizenship Online: The intenet and digital culture«, Citizenship students, No 14 (5), pp 527-542.


• Hamatt, D & Sttaeheli, L. (2011). »Respect and responsibility: Teaching Citizenship in South Africa High School«, International Gournal of educational development, No 31, pp 269-276.


• Janoski, T 91998). Citizenship ad civil society, Cambridge University, press cup.


• Kymlica, W. (1995). Multicultural citizenship, Oxford: : Oxford University Press.


• Stevenson, N. (2003). Cultural Citizenship in the cultural society: A Cosmopolitan Approach, citizenship studies, No 7 (3), pp 331-348.


• Tobas, R. (1997). The boundaries of education for active citizenship: institutional and community context, Newzealand: Secuter Aotearo.


• Turner, B. S. (2013). Global sociology and the nature of rights, Imprin


• UNHABITAT, (2016). Urban Citizenship in a nomadic world interdependency.


• Young, I. S. (1989). Polity and group difference: A critique of the ideal of universal citizenship, in citizenship, critic