نقش جهانی‌شدن در توسعه فرهنگی شهر صنعتی اراک

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

حمیدرضا سلیمانی ¹ , فرهاد امام جمعه ²

1 - دکتری جامعه‌شناسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران
2 - دانشیار گروه علوم اجتماعی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران (نویسنده مسؤول)

تاریخ دریافت : 1400/08/09 تاریخ پذیرش : 1400/08/09 تاریخ انتشار : 1400/06/01

کلید واژه: جهانی شدن, توسعه, فرهنگ, شهر صنعتی اراک,

چکیده مقاله :

در دنیای متراکم و فشرده امروزی که هویت‌های دیجیتالی به یکدیگر واکنش آنی نشان می‌دهند؛ تفکر جهانی‌شدن و توسعه، می‌تواند ملاک‌های مهمی را برای بررسی میزان جهان‌بودگی و درک شهروندان از زیست‌بوم جهانیِ در حالِ تغییری باشد که به تبلور بازاندیشی و شکل گیری بازیگران جدید در ساختار فرهنگی و اجتماعی انجامیده است. از این رو، وفاق و همدلی و مِیلِ به تعامل و مشارکت در دنیای متکثر فرهنگی و نگاه چند‌جانبه‌گرایی به خوبی این امکان را فراهم می‌سازند تا فرد و جامعه از استبداد و حس رقابت‌جویی خصمانه و جَزم‌گرایی افراطی بپرهیزند. این پژوهش با هدف دستیابی به نقش جهانی‌شدن در توسعه فرهنگی شهر اراک با بهره‌گیری از تئوری‌های رونالد رابرتسون و مانوئل کاستلز و استفاده از روش‌های کیفی و تکنیک دلفی و نیز روش کمّیِ پیمایشی و تکنیک پرسشنامه حاوی 26 گویه با شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای استفاده و پردازش داده‌ها با نرم‌افزار تخصصی آماری انجام شده است. نتایج آزمون پیرسون با اطمینان 99 درصد و سطح خطای کمتر از 1 درصد نشان داد که پاسخگویان در مجموع 9 فرضیه آزمون شده، نقش جهانی‌شدن در توسعه فرهنگی جامعه خود را تأیید نمودند. این مقاله نشان می‌دهد در شهر صنعتی اراک شاخص‌هایی چون: تکثُر فرهنگی، بازاندیشی جهانی و جهان‌بودگی وضعیت مناسب‌تری به نسبت وفاق، برخورداری و ابداع فرهنگی و همچنین فضا و مکان در فرایند‌های پویای جامعه شهری دارند.

چکیده انگلیسی:

In today's dense world where digital identities react instantly to each other; the idea of ​​globalization and development can be good criteria for examining the extent of globalization and people's understanding of the changing global ecosystem, which has led to the crystallization of reflexivity and the formation of new actors in the cultural and social structure. Thus, harmony, empathy, and a desire for interaction and participation in a multicultural world and a multifaceted view make it possible for the individual and society to avoid tyranny and a sense of hostile competition and extreme capitalist dogmatism. This research aims to achieve the role of globalization in the cultural development of Arak city using the theories of Ronald Robertson and Manuel Castells and using mixed research methods. In the qualitative part, the Delphi technique was used and then a survey method for the quantitative one. A questionnaire containing 26 items was used by a quota  sampling method and the results were analyzed using SPSS v22 software. The results of Pearson test with 99% confidence and error level less than 1% showed that there is a significant relationship between two important variables. This study showed that in the industrial metropolis of Arak, variables such as cultural pluralism, global reflexivity, and universality are in a better position than cultural harmony, economic wellbeing, and cultural innovation, and that of space and place in the dynamic currents of society and the city.

منابع و مأخذ:

- اجتهاد نژاد کاشانی، سیدسالار؛ پرویز اجلالی، حسین (1393)، کندوکاو نظری ـ مفهومی درباره توسعه فرهنگی از منظر جامعه شناسی، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 64.

- امام جمعه، فرهاد (1395)، جامعه شناسی فرهنگی، تهران: بهمن برنا، چاپ پنجم.

- بازرگان، عباس (1386)، روشهای تحقیق آمیخته: رویکردی برتر برای کندوکاو درمسایل نظام آموزشی و حل آن‌ها، مجله روان شناسی و علوم تربیتی، شماره 3: 101-119.

- حُرّی و گودرزی (مترجم)، (۱۳۷۷)؛ اصطلاحنامه بین المللی توسعه فرهنگی یونسکو، تهران: انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی.

- حیدری، مژگان (1398)، سایت ایرنا،  https://www.irna.ir/news/83413016

- خازنی، محمدحسین (1394)، قدرت در جامعه شبکه‌ای، فصلنامه نقد کتاب، شماره 5 و 6.

- رابرتسون، رونالد (1380)، جهانی شدن، تئوری‌های اجتماعی و فرهنگ جهانی، مترجم: پولادی، کمال، تهران: نشرثالث.

- سلطانی، نرگس وحقیقت نائینی، غلامرضا و امانی کلاریجانی، سحر (1396)، جهانی‌شدن فرهنگی و تاثیر آن بر فضاها و توسعه‌های شهری. کنگره بین المللی مهندسی عمران، معماری و توسعه شهری، پنجمین، ص. 1-17. تهران.

- عاملی، سعید (1395)، مطالعات جهانی شدن، دوفضایی‌شدن‌ها و دوجهانی‌شدن‌ها، تهران: انتشارات سمت.

- عبدی، مصطفی و کاوسی، اسماعیل و اعتباریان، اکبر (1393)، طراحی و ارائه الگوی سنجش توسعه فرهنگی در کشور ایران با استفاده از نظریه داده بنیاد، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال هفتم، شماره اول: 93-110.

- کاستلز، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات 1، اقتصاد جامعه و فرهنگ، ظهور جامعه شبکه‌ای. (مترجمان: احد علیقلیان و افشین خاکباز و حسن چاوشیان)، جلد اول، تهران: انتشارات طرح نو.

- کاستلز، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات 2، اقتصاد جامعه و فرهنگ، قدرت هویت، مترجمان: حسن چاوشیان، احد علیقلیان، افشین خاکباز، (جلد دوم)، تهران: انتشارات طرح نو.

- مبارکی، مهدی و ساروخانی، باقر و وثوقی، منصور (1400)، دیالکتیک اجتماعی فضا و فرهنگ؛ بازشناسی و تبیین توزیع فضایی فرهنگ در شهر اراک، مجله مطالعات جامعه شناختی شهری، سال یازدهم، شماره سی و هشتم، بهار 1400، 27 تا 71.

- Deschamps, J. (2019 February). Cultural Mediations.Mediation: A Concept for Information and Communication Sciences, (Wiley-ISTE), 101-110.

- Kashima, Y. Bratanova, B. & Peters, K. (2017,2018). (Social) Transmission and Shared Reality in Cultural. Current Opinion in Psychology, 15-19.

- Li, H. & Jung, (S.)2018,January12(Networked) audiences and cultural globalization. wiley, 1-12.

- Shedyakov, (2019).”JUSTICE IN THE DEVELOPMENT OF THE CULTURAL AND CIVILIZATIONAL WORLD”. Relevant Issues of the Development of Science in Central and Eastern European (Countries). Riga, Latvia: Publishing House “Baltija Publishing. 163-165.