تبیین تاثیر جهانی شدن بر منزلت طلبی جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

فاضل حسن زاده ¹ (دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی، واحد لامرد، دانشگاهِ آزاد اسلامی ، لامرد، ایران)
امین روان بد ² (استادیار، گروهِ علومِ سیاسی، واحدِ لامرد، دانشگاهِ آزاد اسلامی، لامرد، ایران)
غفار زارعی ³ (استادیار، گروهِ علومِ سیاسی، واحدِ لامرد، دانشگاهِ آزاد اسلامی، لامرد، ایران)

تاریخ دریافت : 1402/04/05 تاریخ پذیرش : 1402/10/18 تاریخ انتشار : 1402/09/01

کلید واژه: جمهوری اسلامی ایران, خاورمیانه, عربستان سعودی, جهانی‌شدن, منزلت‌طلبی,

چکیده مقاله :

این پژوهش با پذیرش تحولات انکارناپذیر جهانی شدن در محیط بین المللی و با شناسایی دولتها به عنوان مهمترین بازیگران بین المللی به دنبال تبیین منزلت طلبی به عنوان یکی از اقداماتی است که دولتها در عرصه بین المللی انجام میدهند و سعی در ارتقای جایگاه خود در عرصه بین المللی دارند.هدف پژوهش حاضر این است که تاثیرات جهانی شدن بر پویشهای منزلت طلبانه جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی را توضیح دهد.این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. یافته های پژوهش نشان می‌دهد که در فقدان سیستم امنیت دسته جمعی گزینه رقابت اجتماعی به عنوان گزینه در دسترس و مقبول برای دو کشور جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی جلوه می‌کند. از دیگر سو، وضعیت روابط عمدتا رقابتی میان بازیگران دولتی در منطقه خاورمیانه مانع از آن شده است که نهادها و مجامع فراگیری تشکیل شود و یا مفاهیم مشترکی از امنیت شکل گیرد و در چنین بافتی از سیاست در خاورمیانه استراتژی تحرک اجتماعی کارایی چندانی برای دولتها نداشته است.از دیگر سو جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی جهت به کارگیری خلاقیت اجتماعی بایست همراهی و پای بندی بیشتری به هنجارها و ارزشهای جهانشمول از خود نشان دهند.

چکیده انگلیسی:

In one hand, this research accepts the inevitable developments in international environment due to globalization and on the other hand, recognizing the state as the most important international actor, tries to explain one of the most influential state’s acts in the globalized space. The purpose of this research is to explain the impact of globalization on dynamics of status seeking of Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia. This research is done with descriptive-analytical method. Findings of this research show that in lack of collective security system in the Middle East, the strategy of social competition is an attractive option for Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia. The competitive relations among states in the Middle East have been an obstacle toward creating inclusive institutions and common concept of security. Consequently, the strategy of social mobility has not been a functional one in the region. Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia in order to utilize the strategy of social creativity should demonstrate more compliance with global values and norms.

منابع و مأخذ:

-اخوان زنجانی، داریوش (1381). جهانی شدن و سیاست خارجی، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، تهران.

-اشرف نظری، علی و قنبری، لقمان (1397). جهانی شدن و تحول در ساخت اقتصادی کشورهای عرب خاورمیانه، مطالعات خاورمیانه، دوره 1، شماره 25.

-جلال پور، شهره، پای فرد، کیانوش و فلاح، محمد (1394). افول مفهوم دولت-ملت در عصر جهانی شدن، فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی، دوره 7، شماره 23.

-جلیلوند، محسن (1388). جهانی شدن و خاورمیانه: نگاهی به فرایند جهانی شدن، نشریه علوم سیاسی،شماره 9.

-حسین زاده، مصطفی (1389). «جهانی شدن و امنیت سیاسی»، روزنامه رسالت، شماره 7017

-دهشیری، محمدرضا و غفوری، مجتبی (1394) الزامات راهبردی جمهوری اسلامی ایران در قبال سیاست های خاورمیانه ای جدید امریکا، سیاست های راهبردی و کلان ، دوره 3، شماره 12.

-رمضانی،روح‌الله (1380) چارچوبی تحلیلی برای بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، ترجمه علیرضا طیب، تهران، نشر نی، چاپ اول.

-سلیمی، حسین (1384). نظریه های گوناگون درباره جهانی شدن. تهران: انتشارات سمت.

-شاکری خوئی، احسان، محمدی ایروانلو، علی و ظهیری، صمد (1398). جهانی شدن و مسئله قومیت ها، فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی، دوره 11، شماره 40.

-صالحی امیری، رضا و عظیمی دولت آبادی، امیر (1387). جهانی شدن و سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، پژوهشنامه متین، شماره 41.

-طاهری، ابوالقاسم (1381). جهانی شدن و اثرات آن، مطالعات مدیریت بهبود و تحول،دوره 9، شماره 34-33.

-لاریجانی، محمد جواد (1375) «حکومت اسلامی و مرزهای سیاسی»، حکومت اسلامی، شماره دوم، زمستان 75

-مسعودنیا،حسین(1383) « ترتیبات امنیتی و خلیج‌فارس پس از اشغال عراق و نقش جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال دوم، شماره پنجم، پاییز.

-مشیرزاده، حمیرا و احسان مصباح (1390) «موضوع اسرائیل در گفتمان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه روابط خارجی، سال سوم، شماره اول.

-یزدانی، عنایت الله و مروتی، نادر (1390). جهانی شدن و چالش های فراروی هویت ملی در کشورهای در حال توسعه، فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی، دوره 3، شماره 6.

Chubin, Sh. (1989). Security in the Persian Gulf: The Role of Outside Powers. Boulder: West View Press.

Gause, G. III, F. (2004). International Politics of the Gulf. In Fawcett, L. (ed.) International Relations of the Middle East. London: Oxford University Press.

Giddens, A. (1991) Modrnity and Self identity. Cambridge: Polity Press.

Morgenthau, H. J. (2006). Politics Among Nations. New York: Alfred Knopf.

Kraig, M. (2004). “Assessing Alternative Security Frame work for the Persian Gulf”, Middle East Policy, Vol. XI, No. 3.

Larson, D.W., & Shevchenko, A. (2010). Status Seekers: Chinese and Russian Responses to US Primacy. International Security, 34(4), 63-95.

Robertson, R. (1992). Globalization. London: Sage.