Effect of different distillation methods on quantity and quality of essential oil of two Ziziphora L. species
محورهای موضوعی : مجله گیاهان داروییحسین بتولی 1 , مریم اخباری 2 , سید محمد جواد حسینی‌زاده 3
1 - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان (باغ گیاه‌شناسی کاشان)، کاشان، ایران؛
2 - پژوهشکده اسانس‌های طبیعی دانشگاه کاشان)، کاشان، ایران؛
3 - پژوهشکده اسانس‌های طبیعی دانشگاه کاشان)، کاشان، ایران؛
کلید واژه: lamiaceae, Ziziphora, Essential oil, Aromatic plants, Pulegon,
چکیده مقاله :
Background & Aim: Ziziphora L. genus belongs to the Lamiaceae family, which has important medicinal and aromatic plant species. In current study, essential oil chemical compositions of two Ziziphora L. species (Z. tenuior L. and Z. clinopodioides Lam.) were investigated. Experimental: The flowering branches of Z. tenuior and Z. clinopodioides were collected in spring and summer 2011. The aerial parts dried in shade at room temperature. The flowering branches of these species subjected to volatile fraction were isolated by simultaneous distillation extraction (SDE), hydro distillation (using a Clevenger-type apparatus), steam-cooled distillation (ultrasonic) and steam distillation. The analysis of the oils was performed by using GC and GC-MS. Results & Discussion: The results indicated the essential oil yield of Z. tenuior ranged 0.2% to 2.3% (w/w), and Z. clinopodioides ranged 0.3% to 1.3% (w/w(. In total, 18 components were identified in Z. tenuior essential oil, and 33 components were identified in Z. clinopodioides essential oil. The main components of Z. tenuior essential oil were pulegon (80.01% - 90.10%), and piperitenone (4.5% - 7.14%). The major compounds in Z. clinopodioides essential oil were pulegon (25.87% - 35.20%), piperitenone (10.11% - 27.88%), menthol (11.41%-17.50%), and menthon (0 - 7.69%). The highest percentage of menthol in essential oil in two species obtained from SDE method. Industrial and practical recommendations: According to the purity 81% of pulegon combination in essential oil of Ziziphora with 2% essential oil yield, can be purified in production of Ziziphora.
مقدمه و هدف: جنس "کاکوتی"(Ziziphora L.) متعلق به خانواده نعناعیان(Lamiaceae)، دارای گونههای داروئی و معطره بسیار ارزشمندی است که تاکنون بالغ بر 25 گونه از این جنس در جهان و 4 گونه یک ساله و چند ساله از ایران گزارش شده است. در این تحقیق ترکیب‌های شیمیائی اسانس دو گونهی کاکوتی(Z. tenuior L.، Z. clinopodioides Lam.) منطقه قمصر کاشان مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق: سرشاخه‌های گل‌دار گونههای مذکور در بهار سال 1390 جمع‌آوری و به روش های مختلف شامل تقطیر و استخراج با بخار همزمان با حلال آلی (SDE)، کلونجر، اسانسگیری با بخار سرد (با استفاده از امواج فراصوت) و تقطیر با بخار آب اسانسگیری شدند. برای شناسائی ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس، از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی(GC) و گاز کروماتوگرافی متصل شده به طیف‌سنج جرمی(GC/MS) استفاده شد. نتایج و بحث: عملکرد اسانس در روش‌های مختلف، در گیاه کاکوتی یا Z. tenuior بین 2/0 تا 3/2% و در گیاه کاکوتی کوهی یا Z. clinopodioides بین 3/0 تا 3/1% متغییر بود. 18 ترکیب شیمیائی در اسانس سرشاخه‌های گل‌دار گیاه کاکوتی و 33 ترکیب در اسانس گیاه کاکوتیکوهی شناسایی شدند. اجزای اصلی اسانس کاکوتی شامل پولگون (1/90%-0/80%) و پیپریتنون (1/7%-5/4%) بودند. بیشترین ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس کاکوتیکوهی شامل پولگون (2/35%-9/25)، پیپریتنون (9/27%-1/10%)، منتول(5/17%-4/11%) و منتون (7/7%-0) بودند. حضور درصد بالای منتول در اسانس گیاه کاکوتیکوهی، باعث مرغوبیت اسانس این گیاه شده است. بهترین راندمان اسانس در دو گیاه، متعلق به روش تقطیر و استخراج با بخار همزمان با حلال آلی بود. توصیه کاربردی/صنعتی: با توجه به خلوص 81 درصدی ترکیب پولگون در اسانس گیاه کاکوتی و با در نظر داشتن بازده حدوداً دو درصدی استحصال اسانس، میتوان در صورت کشت مکانیزه این گیاه، ترکیب مورد نظر را خالص سازی نمود.
