Phytochemical diversity of Rosa damascene Mill populations in the north of Chaharmahal and Bakhtiari province
محورهای موضوعی : مجله گیاهان دارویی
خسرو داوودی
1
(دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه گیاهان دارویی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران؛)
عبدالله قاسمی پیربلوطی
2
(دانشیار مرکز پژوهش های گیاهان دارویی و دام پزشکی سنتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد)
فاطمه ملک پور
3
(گروه زیست شناسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران؛)
کلید واژه: عوامل محیطی, خصوصیات اکولوژیکی, خصوصیات فیتوشیمیایی, Rosa damascene Mill,
چکیده مقاله :
مقدمه و هدف: یکی از گونه های ارزشمند ودارویی تیره ی گلسرخ(Rosaceae)، گل محمدی با نام علمی (RosadamasceneMill.) می باشد. اسانس این گیاه خاصیت ضدباکتریایی، ضدمیکروبی و آنتی اکسیدانی دارد. به منظور بررسی خصوصیات فیتوشیمیایی این گونه در استان چهارمحال و بختیاری، تحقیق حاضر در رویشگاه های مختلف شمال استان چهارمحال و بختیاری در بهار سال 1396 انجام شد. روش تحقیق: این گیاه از پنج منطقه در استان، شامل شهرکرد، سامان، چمچنگ، چغاخور و منطقه بن در مرحله ی گلدهی کامل جمع آوری شد. از نمونه های گیاهی جمع آوری شده در سه تکرار با روش تقطیر با آب، اسانس گیری به عمل آمد. اسانس ها با استفاده از گازکروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی GC/MS تجزیه ی شیمیایی شدند. نتایج و بحث: با توجه به نتایج تجزیه فیتوشیمی اسانس، حدود 19 ترکیب شناسایی شد که تقریباً در حدود 100-80 درصد از کل اسانس را شامل می شود. مهمترین ترکیبات عبارت از: سیکلوهگزان، منتون، منتول، سیترونلول، تیمول، متیل استات، ایزوبوتیل فتالات، هپتادکان، نانودکان، هنیکوزان، تریکوزان بودند. نتایج تجزیه داد ه ها نشان داد که تفاوت معنی داری بین ترکیبات گیاه گل محمدی در مناطق مورد مطالعه وجود دارد. بهترین اکوتیپ به لحاظ داشتن هنیکوزان و هپتادکان جمعیت های جمع آوری شده از منطقه چمچنگ، به لحاظ داشتن تیمول، جمعیت جمع آوری شده از منطقه شهرکرد و بهترین جمعیت از لحاظ سیترونلول منطقه چغاخور و بهترین اکوتیپ از لحاظ منتول منطقه بن، بهترین منطقه از لحاظ منتون و سیکلوهگزان منطقه سامان می باشد. توصیه کاربردی/ صنعتی: می توان نتیجه گرفت علاوه بر عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی هم به عنوان عامل اصلی در میزان ترکیبات ثانویه گیاه نقش دارند و بر اساس ترکیبات دارویی مورد نیاز می توان اقدام به جمع آوری گل محمدی از مناطق مختلف نمود.
مقدمه و هدف: یکی از گونه­های ارزشمند­­­ ودارویی تیره ­ی گلسرخ(Rosaceae)، گل محمدی با نام علمی (RosadamasceneMill.) می­باشد. اسانس این گیاه خاصیت ضدباکتریایی، ضدمیکروبی و آنتی­ اکسیدانی دارد. به منظور بررسی خصوصیات فیتوشیمیایی این گونه در استان چهارمحال و بختیاری، تحقیق حاضر در رویشگاه ­های مختلف شمال استان چهارمحال و بختیاری در بهار سال 1396 انجام شد. روش تحقیق: این گیاه از پنج منطقه در استان، شامل شهرکرد، سامان، چمچنگ، چغاخور و منطقه بن در مرحله­ی گلدهی کامل جمع آوری شد. از نمونه­ های گیاهی جمع­آوری شده در سه تکرار با روش تقطیر با آب، اسانس­گیری به عمل آمد. اسانس­­ها با استفاده از گازکروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی GC/MS تجزیه­ی شیمیایی شدند. نتایج و بحث: با توجه به نتایج تجزیه فیتوشیمی اسانس، حدود 19 ترکیب شناسایی شد که تقریباً در حدود 100-80 درصد از کل اسانس را شامل می­شود. مهمترین ترکیبات عبارت از: سیکلوهگزان، منتون، منتول، سیترونلول، تیمول، متیل استات، ایزوبوتیل فتالات، هپتادکان، نانودکان، هنیکوزان، تریکوزان بودند. نتایج تجزیه داده­ ها نشان داد که تفاوت معنی ­داری بین ترکیبات گیاه گل محمدی در مناطق مورد مطالعه وجود دارد. بهترین اکوتیپ به لحاظ داشتن هنیکوزان و هپتادکان جمعیت­های جمع ­آوری شده از منطقه چمچنگ، به لحاظ داشتن تیمول، جمعیت جمع­ آوری شده از منطقه شهرکرد و بهترین جمعیت از لحاظ سیترونلول منطقه چغاخور و بهترین اکوتیپ از لحاظ منتول منطقه بن، بهترین منطقه از لحاظ منتون و سیکلوهگزان منطقه سامان می­باشد. توصیه کاربردی/ صنعتی: می­توان نتیجه گرفت علاوه بر عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی هم به عنوان عامل اصلی در میزان ترکیبات ثانویه گیاه نقش دارند و بر اساس ترکیبات دارویی مورد نیاز می توان اقدام به جمع آوری گل محمدی از مناطق مختلف نمود.
Adams, R.P. 2007. Identification of Essential Oil Components by Gas Chromatography/ Quadrupole Mass Spectroscopy. Allured Publishing Corporation, Carol Stream, IL.
Batooli, H., Safaei-Ghomi, J. 2012. Comparison of Essential Oil Composition of Flowers of Three Rosa damascena Mill. Genotypes from Kashan. Journal of Medicinal Plants; 11 (42) :157-166.
Baydar, H. and Baydar, N.G. 2004. The effects of harvest date, fermentation duration and Tween 20 treatment on essential oil content and composition of industrial oil rose (Rose damascena Mill.). Industrial Crops and Products, 21(2): 251-255.
Chevallier, A. 1996. The Encyclopedia of Medicinal Plants. Dorling Kindersely Publishers, London, 336p.
Gammerman, A.F., Kadayev, G.N. and Yacenko Khmelevskyi, A.A. 1983. Herbs. International Roseship Conference, Moscow, 9-12 December: 114-119.
Koochaki, A. and Nasiri mahalati, M. 1993. Ecology of crops, Mashhad University Jihad Publications. (In Farsi)
Loghmani-Khouzani, H., Sabzi Fini O., and Safari, J. 2007. Essential oil composition of Rosa damascena Mill. cultivated in central Iran , Scientia Iranica, 14(4): 316-319.
Moeina,M.R., Karamib, F., Tavallalib, H., Ghasemia Y. 2010. Composition of the Essential Oil of Rosa damascena Mill. from South of Iran, Iranian Journal of Pharmaceutical Science, 6(1): 59-62.
Novruzov, E. 2003. Pigments of reproductive organs of species Rosal. Azerbaijan, NAS, Ser. Biological Science, 3: 376-382.
Omidbaigi, R. 2000. Approaches to production and processing of medicinal plants; 1(1): 437p.
Omidvar, S., Bourujeni, M. and Gomroki, Z. 2009. Geography of Chaharmahal and Bakhtiari Province (10th edition), Iran Textbook Publishing Company, pages 1-17.
Rezaee, M.B., Jaimand, K., Tabaei-Aghdaei, S.R., Brazandeh, M.M., Meshkizadeh, S. 2004. Comparative Study Essential Oils of Rosa damascena Mill. From Center and Northwest of Iran. Iranian Journal of medicinal and Aromatic plant, 19, 4(22): 339-348. (In Farsi)
Saharkhiz, M.J. 2006. Effect of Some Climatic Factors and Peloid Level on Morphological and Physiological Characteristics of Ornamental Medicinal Plant Chamomile. PhD Thesis in Horticultural Sciences. Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran. Pp. 7-13.
Steen, N. 1987. The Charm of old roses. Kyodo Printing Co. LT., 261p.
Tabaei-Aghdaei, S.R., Farhangian S., Jafari A.A., Rezaee M.B. 2005. Evaluation of Morphological Variation in Rosa damascena Mill. Genotypes from Six Central Provinces of Iran, Iranian Journal of medicinal and Aromatic plant, 21, 2(28): 233-247. (In Farsi)
