طراحی ابزاری برای سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه پیام نور استان همدان

محورهای موضوعی : فن‎آوری اطلاعات

فریدون یزدانی ¹

1 -

تاریخ دریافت : 1391/03/13 تاریخ پذیرش : 1391/03/13 تاریخ انتشار : 1391/04/11

کلید واژه: اعتباریابی, سواد اطلاعاتی, پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی, پایاسازی, دانشجویان دانشگاه پیام نور,

چکیده مقاله :

هدف اساسی این پژوهش، طراحی ابزاری روا و معتبر برای سنجش مهارت‌های سواد اطلاعاتی دانشجویان در بافت نظام‌های آموزش از دور بوده است. روش تحقیق، توصیفی و از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری آن را کلیه دانشجویان دانشگاه پیام‌نور استان همدان در سال تحصیلی 91-1390، به تعداد 28530 نفر تشکیل می‌دادند. شیوه نمونه‌گیری، تصادفی خوشه‌ای بود و بر این اساس تعداد 387 نفر از دو مرکز، بر اساس فرمول نمونه‌گیری کرجسی و مورگان انتخاب گردید. برای جمع‌آوری اطلاعات، ابزاری به نام پرسش‌نامه سنجش سواد ‌اطلاعاتی توسط محقق بر اساس معیارهای علمی و مبتنی بر طیف لیکرت ساخته شد. این ابزار دربرگیرنده 5 مؤلفه (مبتنی بر 5 استاندارد سواد ‌اطلاعاتی) و 30 گویه است که آزمودنی باید آن‌ را به ‌شیوه خود - ارزیابی پاسخ دهد. برای مناسب‌سازی گویه‌های آن از توان افتراقی و برای بررسی روایی آن از روایی محتوایی، صوری و سازه (روایی همگرا و تحلیل عاملی) استفاده شد. بر این اساس، میزان همبستگی بین این آزمون و آزمون اصغرنیا (1388) در روایی همگرا 77/0 بود. هم‌چنین نتیجه تحلیل عاملی اکتشافی (به روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی) بر روی پرسش‌نامه منجر به استخراج 6 عامل با واریانس تراکمی نزدیک 66 درصد گردید. برای تعیین میزان پایایی آن به‌شیوه همسانی درونی نیز از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد که برای کل گویه‌ها 94/0 محاسبه شد. نتایج نشان داد که پرسش‌نامه سنجش سواد اطلاعاتی برای سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان در بافت نظام‌های آموزش از دور مناسب بوده و از روایی و پایایی لازم برخوردار است. نتیجه دیگر پژوهش نیز نشان داد که بین سن و سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

چکیده انگلیسی:

The aim of this research was to make a valid and reliable questionnaire for assessing the information literacy of distance learners. The statistical population of it included all students that enrolled in all branches of Payam-e-Noor University of Hamedan province. The total number of those was 28530 people. For sampling of subjects, a cluster sampling method was used. On the basis of this method, 387 subjects were selected based on Kerejsi and Morgan table. To gather data, a research-made questionnaire was used. This questionnaire was made based on the Likert scale (very high, high, moderate, low, and very low). The components of the instrument (questionnaire) included 5 standard competency of ACRL. The questionnaire is composed of 30 items in the form of self-report statements. To make the items suitable, discriminative power method was used, and to validate the items, content, formal and construct validity (convergent validity and factor analysis) were used. Based on the convergent validity, the correlation coefficient between this questionnaire and Asghrnia’s Questionnaire (2009) was 0/77. Also, results of explanatory factor analysis on the items of questionnaire led to extraction of 6 factors with a total cumulative variance explained nearly 66%. For making items reliable, the Cronbach’s alpha was used (a=0/94). Results show that the research-made scale (information literacy questionnaire) is a suitable and a reliable instrument for assessing the information literacy of distance learners. Moreover, other results of the research shows that there are a significant and positive correlation between learners’ level of information literacy skills and their age.