تطور تاریخی آراء عالمان مسلمان در لزوم تبعیت از رسم‌المصحف

محورهای موضوعی : تاریخ قرآن

سید علی محمد سرسرابی ¹ (دانشجوی دکتری الهیات و معارف اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
محمدمهدی تقدیسی ² (استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
رحمت فرحزادی ³ (استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1399/09/30 تاریخ پذیرش : 1399/12/24 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: رسم‌الخط, رسم‌المصحف, رسم‌الخط توقیفی, رسم املاء, رسم قیاسی,

چکیده مقاله :

امر به کتابت قرآن توسط پیامبر اکرم (ص) همزمان با نزول آن، موضوعی مورد وفاق میان عالمان علوم و تاریخ قرآن است؛ امّا این‌که آیا شکل نگارش کلمات به دستور و تعیین پیامبر اکرم (ص) بوده یا پس از رحلت ایشان توسط صحابه معین شده یا خیر، بلکه کاتبان وحی بر اساس روش معمول نگارش زبان عرب، نوشته‌اند، موضوعی مورد اختلاف است. به دنبال آن، این پرسش مطرح می‌شود که در هر صورت، آیا در اعصار بعدی، تبعیت از رسم‌الخط اولیۀ قرآن کریم لازم است و گزارۀ توقیفی بودن رسم‌الخط قرآن، گزاره‌ای صحیح است یا خیر؟ این مقاله بر آن است که با بررسی و گزارش سیر تطور آراء عالمان نام آور این عرصه و تحلیل آن‌ها و علل گرایش‌های ایشان، افقی روشن را برای فهم دقیق مسئله و قضاوت صحیح در مورد آراء ایشان روشن نماید.

چکیده انگلیسی:

The Prophet's order to compile the Qur'an at the same time as its revelation is a matter agreed upon among the scholars of the sciences and history of the Qur'an; however, whether the form of writing the words was ordered by the Holy Prophet (PBUH) or after his death was determined by the companions and that the scribes of revelation wrote according to the usual method of writing the Arabic language, or not, is a matter of controversy. This raises the question of whether, in any case, it is necessary to follow the original writing system of the Holy Qur'an in later centuries, and whether the idea that the Qur'anic orthography is not subject to theorizing is correct or not. This article intends to provide a correct answer to the proposed questions by examining the historical course and careful analysis of the opinions of eminent scholars in this field. Based on the finding of this research, it is preferred to adhere to the original and ancient orthography of the Holy Quran in comparison with two other theories, one of which considers the orthography of the Qur'an necessary to be followed and another considers it obligatory to deviate from it.