تاثیرپذیری مجمع البیان در مباحث کلامی از مفسران و محدثان پیشین با تاکید بر التبیان شیخ طوسی

محورهای موضوعی : دیگر موضوعات

لیلا اسدی ¹ (دانشجوی دکتری گروه علوم قرآن و حدیث، واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
عبدالمجید طالب تاش ² (دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.)

تاریخ دریافت : 1396/05/15 تاریخ پذیرش : 1397/05/25 تاریخ انتشار : 1397/06/01

کلید واژه: تفسیر التبیان, تفسیر مجمع البیان, مناقشات کلامی,

چکیده مقاله :

چکیدهشیخ طوسی در تفسیر التبیان مباحث عقلی-کلامی را بیان کرده و از اساتید بزرگی چون سید مرتضی و شیخ مفید در این زمینه بهره برده و از عقل گرایی مکتب کلامی بغداد تأثیر گرفته است. لذا مباحث کلامی شیعه در تفسیر التبیان بسیار برجسته و نمایان است. تاثیر این گرایش بر مفسران بعد از شیخ طوسی، علی الخصوص طبرسی غیر قابل انکار است. انعکاس مباحث کلامی و شیوه برخورد شیخ طوسی با آنها در تفسیر مجمع البیان مشهود است. با توجه به خصوصیات عصری قرن های پنجم و ششم که در آن مناقشات و احتجاجات کلامی به اوج خود رسیده بود این دو مفسر در صدد پاسخگویی به این شبهه ها برآمدند. در این پژوهش میزان تاثیرپذیری طبرسی از شیخ طوسی و برخی از مفسران و محدثان پیش از وی و روش آنها برای دفاع از مبانی کلام شیعه مورد بررسی قرار گرفته است. شیوه شیخ طوسی و طبرسی در این زمینه یکسان است و ایشان با استناد به آیات قرآن، روایات، مباحث لغوی و ادبی و استدلال های عقلی به پاسخگویی به این مناقشات پرداختند

چکیده انگلیسی:

Sheikh toosi has stated logical-oral discussions in Altebyan. And has used his attitutes from his proffessors seyyed Morteza and seyyed Mofid and has used logic preferens of Baghdadi ideology. That is why in Altebyan interpretation we see Shie't verbal discussions. The effect of this attitute in iterpreters after Sheikh toosi specially Sheikh Tabarsi is incontrovertible. The reflex of verbal discussion Sheikh toosi attitues towards them are obvious in Majmao l bayan. Due to the quality of 5 th and 6 th centuries, there were huge amount of controversies and argumentstions, however these two interpretors tried to solve and reply all the doubts and suspicions. In this project the amount of permeability of Sheikh Tabarsi from Sheikh toosi and from the previos interpretors and narrators and also their methods for defending shieete verbal bases, are investigated. Both interpretors have used the Holy Qoran verses , traditions, literal and literary discussions and logical contention to repley the mentioned controversies