Paradoxical images in al-Mutki's poems

Subject Areas :

Received: 2016-10-22 Accepted : 2016-11-27 Published : 2017-02-19

Keywords:

Abstract :

پژوهش حاضر به بررسی تصویر متناقض نما به عنوان یکی از شیوه‏های اسلوب بیان هنری، تصویری، تعبیری و معنایی در قصاید و قطعات دیوان ابوالطیّب متنبی پرداخته است. متناقض نمایی از پایه‏های قوی و پویایِ بیان هنری و خیال زنده و جذابِ متنبی است. تصویرهای بلاغی متناقض نمای وی از پیوندی بنیادین با معنا حکایت می‌کند. به طور کلّی دو نوع متناقض نمایی به صورت توأمان در کلام او هست: 1ـ متناقض نمای تصویری و شاعرانه 2ـ متناقض نمای تعبیری و معنایی؛ که به جلوه‏ها و شرح هر کدام پرداخته می‏شود. اهمیّت متناقض نمایی در کلام متنبی تا بدان حد است که جوهر بیان شعری او محسوب می‏شود. وی نه تنها از این ترفند بیانی و معنایی غافل نمانده بلکه با بسامدی چشمگیر آن را به کار برده است. روش پژوهش حاضر تحلیلی ـ توصیفی می‏باشد و در نهایت اسلوب متناقض نمایی شاعرانه و معنایی متنبی را در هشتاد و دو مورد از قصاید و قطعات دیوان وی بررسی نموده و بازتاب و بسامد هر کدام را نشان داده است.  شعر عربی، تصویر، متناقض نمایی، معنا، متنبی

References:

منابع و مآخذ

1. قرآن مجید (1387)، ترجمه: استاد ناصر مکارم شیرازی، چاپ دوم،  تهران: انتشارات اُسوه.

2. انوشه، حسن (1381)، فرهنگنامه‌ی ادب فارسی: گزیده‏ی اصطلاحات، مضامین و موضوعات ادب فارسی، دانش‌نامه‌ی ادب فارسی، به سرپرستی حسن انوشه، ج2، چاپ دوم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ سازمان چاپ و انتشارات.

3. اوحدی، مهرانگیز (1390)، تصویر‏های نو در شعر کهن (غزل‌های مولانا، سعدی، حافظ)، چاپ اول، تهران: انتشارات دستان.

4. ایبرمز، می‏یرهوارد (1384)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، مترجم: سعید سبزیان مراد آبادی، چاپ اول، تهران: رهنما.

5. جرجانی، عبدالقاهر (1361)، اسرارالبلاغه، ترجمه: جلیل تجلیل، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

6. چناری، امیر (1377)، متناقض نمایی در شعر فارسی، چاپ اول، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.

7. خوانساری، محمّد (1386)، منطق صوری، چاپ سی و دوم، تهران: آگاه.

8. داد، سیما (1371)، فرهنگ اصطلاحات ادبی (واژه نامه مفاهیم و اصطلاحات ادبی فارسی/ اروپایی)، چاپ اول، تهران: رهنما.

9. دیچز، دیوید (1370)، شیوه‏های نقد ادبی، ترجمه: محمّدتقی (امیر) صدقیانی و غلامحسین یوسفی، چاپ سوم، تهران: انتشارات علمی.

10. ژنت، ژرار (1392)، تخیل و بیان (نقد زبانشناسی) نظریه‏ها و کاربرد ها، ترجمه: ‏الله شکر اسداللهی تجرق زیر نظر بهمن نامور مطلق، چاپ اول، تهران: سخن.

11. شفیعی کدکنی، محمّد رضا (1358)، صور خیال در شعر فارسی،  چاپ دوم،

تهران: آگاه.

12. _______، ______ (1384)، مفلس کیمیا فروش (نفد و تحلیل شعر انوری)چاپ سوم، تهران: سخن.

13. ______، _______ (1392)، زبان شعر در نثر صوفیه درآمدی به سبک‏شناسی نگاه عرفانی، چاپ سوم، تهران: سخن.

14. ______، _______ (1384)، شاعر آینه ها، (بررسی سبک هندی و شعر بیدل)، چاپ ششم، تهران: آگاه.

15. ______، _______ (1389)، موسیقی شعر، چاپ دوازدهم، تهران: آگه.

16. شمیسا، سیروس (1378)، نگاهی تازه به بدیع، چاپ یازدهم، تهران: انتشارات فردوس.

17. ____، ____ (1381)، بیان و معانی، چاپ هفتم، تهران: انتشارات فردوس.

18. صفوی، کورش (1390)، از زبانشناسی به ادبیّات، ج2، چاپ سوم، تهران: شرکت انتشارات سوره مهر.

19. ضیف، شوقی (1362)، نقد ادبی، سیری در ادبیّات عرب، ترجمه‏ی لمیعه‏ی ضمیری، چاپ اول، تهران: انتشارات امیر کبیر.

20. عبدالجلیل، ج. م (1363)، تاریخ ادبیّات عرب، ترجمه‏ی آ. آذرنوش، چاپ اول، تهران: انتشارات امیر کبیر.

21. علی بن ابیطالب (1380)، نهج‏البلاغه، ترجمه‏ی محمّد دشتی، چاپ سوم، تهران: انتشارات زهد.

22. فتوحی رود معجنی، محمود (1389)، بلاغت تصویر، چاپ دوم، تهران: سخن.

23. فردوسی، ابوالقاسم (1386)، شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق، ج1 و ج2، چاپ اول، تهران: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی.

24. فشارکی، محمّد (1390)، نقد بدیع، چاپ پنجم، تهران: سمت.

25. قیس الرازی، شمس‏الدین محمّد (1373)، المعجم فی معاییر اشعار العجم، به کوشش: سیروس شمیسا، چاپ اول، تهران: انتشارات فردوس.

26. محبتی، مهدی (1386)، بدیع نو: هنر ساخت و آرایش سخن، چاپ دوم، تهران: سخن.

27. منوچهریان، علیرضا (1388)، ترجمه و تحلیل دیوان متنبی، جزء اول و دوم، چاپ دوم، تهران: انتشارات زوار.

28. ______، _____ (1385)، بحرِ آتشینِ شعرِ متنبی، مجله‏ی زبان و ادب، سال نهم، شماره‏ی 29، صص: 96ـ109.

29. مولوی، جلال‏الدین محمّد بن محمّد (1388)، غزلیات شمس تبریز، مقدمه، گزینش و تفسیر: محمّد رضا شفیعی کدکنی، جلد اول و دوم، چاپ پنجم، تهران: سخن.

30. میر صادقی، میمنت (ذوالقدر) (1373)، واژه نامه هنر شاعری: فرهنگ تفصیلی اصطلاحات فن شعر و سبک‏ها و مکتب‏های آن، گردآورنده میمنت میر صادقی (ذوالقدر)، چاپ اول، تهران: کتاب مهناز.

31. نیکُلسون، رینولدآلین (1380)، تاریخ ادبیّات عرب، ترجمه‏ی کیواندخت کیوانی، چاپ اول، تهران: انتشارات ویستار.

32. وحیدیان کامیار، تقی (1388)، بدیع از دیدگاه زیبایی‏شناسی، چاپ چهارم، تهران: سمت.