Psychological Use of Symbols in the Narrative of Meme and Zain

Subject Areas : زبان و ادبیات فارسی

Jihad Shukri Rashid ^{1 *}

1 - Department of Persian, Salahaddin University, Erbil, Iraq.

Received: 2025-09-08 Accepted : 2025-11-16 Published : 2025-03-21

Keywords: Symbol, Jung, collective unconscious, Mem and Zain, Ahmad Khani.,

Abstract :

Psychological symbols are among the types of symbols that have the most function in literary texts and, by going beyond the apparent meaning of words, point to their inner meaning, which often originates from the unconscious of the poet or writer. Unlike literary symbols, which are independent and innovative phenomena, in the Masnavi of Meme and Zain we are faced with psychological symbols that, regardless of the aesthetic value of the text, have a deep connection with the poet's unconscious. This research aims to analyze the symbols used in this story psychologically using a descriptive-analytical method and relying on Jung's psychological school. This research can help us better understand and recognize the Masnavi of Mem and Zain and familiarize us with lesser-known aspects of this work. The results of this research show that the collective unconscious plays an important role in the creation of the story of Mem and Zin, since it has a completely symbolic structure and theme, and includes the contents of mythological and archetypal forms.

References:

اسفندی، اسفندیار؛ غلامي، فاطمه (1386). تشریح دوگانگی نماد آتش در آیین زرتشتی. پژوهش زبان‌های خارجی. 12 (38)، 17 -5.
باشلار، گاستون (1378). روانکاوی آتش. ترجمة جلال ستاری. تهران: توس.
پورخالقی چترودی، مهدخت (1381). درخت شاهنامه (ارزش‌های نمادین درخت در شاهنامه). مشهد: به‌نشر.
خانی، احمد (2012). مم و زین. ترجمۀ شیرزاد شفیع بارزانی. اربیل: انتشارات دانشگاه صلاح‌الدین.
خانی، احمد (1962). مم و زین. ترجمۀ م.ب. مسكو: رودنکو.
دقیق‌نیا، مهناز (1385). اساطیر در ادبیات. تهران: اعتماد
دلاشو، م. لوفار (1386). زبان رمزی قصه‌های پریوار. ترجمۀ جلال ستاری. تهران: توس
دوبوکور، مونیک (1376). رمزهای زنده جان. ترجمه جلال ستاری. تهران: مرکز
دیچز، دیوید(1366). شیوه‌های نقد ادبی. ترجمة محمدتقی صدقیانی و غلامحسین یوسفی. تهران: آفاق
راس، آلن (1375). روان‌شناسی شخصیت. ترجمة سیاوش جمالفر. تهران: نشر روان
شوالیه، ژان؛ گربران، آلن (1379-1385). فرهنگ نمادها. ج. 2-4. ترجمة سودابه فضایلی. تهران: جیحون.
کوپر، جی. سی. (1379). فرهنگ مصور نمادهای سنتی. ترجمة ملیحه کرباسیان. تهران: فرشاد
مان، اسکار (1905). تحفۀ مظفریه. ترجمۀ هیمن موکریانی. مهاباد: سیدیان.
مورنو، آنتونیو (1376). یونگ، خدایان و انسان مدرن. ترجمة داریوش مهرجویی. تهران: مرکز
هال، جیمز (1380). فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب. ترجمة رقیه بهزادی. تهران: فرهنگ معاصر
هندرسن، جوزف ل. (1359). اساطیر باستانی و انسان امروز. ترجمة ابوطالب صارمی. تهران: امیرکبیر.
یاحقی، محمد جعفر (1369). فرهنگ اساطیر. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی و سروش
یاوری، حورا (1374). روانکاوی و ادبیات (دو متن، دو انسان، دو جهان). تهران: تاریخ ایران
یونگ، کارل گوستاو؛ استوک، تاوي (1386). اصول نظری و شیوه روانشناسی تحلیلی یونگ (سخنرانی‌های تاوی استوک). ترجمة فرزین رضایی. تهران: ارجمند.
یونگ، کارل گوستاو (1368). چهار صورت مثالی. ترجمة پروین فرامرزی. مشهد: آستان قدس رضوی.
یونگ، کارل گوستاو (1377). تحلیل رؤیا. ترجمة رضا رضایی. تهران: افکار.
یونگ، کارل گوستاو (1382). انسان امروزی در جستجوی روح خود. ترجمة فریدون فرامرزی و لیلا فرامرزی. مشهد: آستان قدس رضوی.
یونگ، کارل گوستاو (1385). روح و زندگی. ترجمة لطیف صدقیانی. تهران: جامی.
یونگ، کارل گوستاو (1386). ضمیر پنهان (نفس نامکشوف). ترجمة ابوالقاسم اسماعیل پور. تهران: کاروان
یونگ، کارل گوستاو (1391). انسان و سمبول‌هایش. ترجمة محمود سلطانیه. تهران: جامی
یونگ، کارل گوستاو (1373). روانشناسی ضمیر ناخودآگاه. ترجمة محمدعلی امیری. تهران: علمی و فرهنگی.
May, Rollo (1960). Symbolism in Religion and Literature. New York: George Braziller.