Locating urban parks with the approach of realizing spatial justice in Isfahan city
Mahdi Yaraghi fard
1
(
Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran
)
Mohammad reza Masaeli
2
(
Master of Urban Planning Daneshpajoohan Pishro Higher Education Institution, Isfahan, Iran
)
Samaneh Jalilisadrabad
3
(
School of architecture & environmental design,IUST
)
Keywords: spatial justice, ISFAHAN CITY, green space, Park Location,
Abstract :
Isfahan is the third largest city in Iran in terms of population. The urban structure of Isfahan has created urban green spaces due to the ossification of the Zayandeh Rood River and its side border. Therefore, the urban green spaces and parks are centrally located next to the Zayandeh River and parts of the historical context. Large parts of the city of Isfahan do not have proper urban parks. Therefore, the development of green spaces in the city of Isfahan should include the access of densely populated residential areas to green spaces and parks. On the other hand, there is a serious shortage of usable parks and green spaces in the city of Isfahan. The research method of this research, is by distributing questionnaires from urban planning experts and university professors weighting the location indicators of green spaces and urban parks, and then checking satellite photos and spatial analysis through GIS software to prioritize The location of green spaces discussed. To pay attention to the areas that do not have enough green space in the future and avoid spatial inequality as much as possible in the city of Isfahan. The results show that the selected and suitable areas for new urban parks to promote spatial justice are in the east of Isfahan located in the southwest of the 15th municipal area, in the north of Isfahan a common area between the 8th, 12th, and 7th municipal areas and in the south Isfahan, a common area has been obtained in areas 6 and 5 of Isfahan municipality.
Journal Research and Urban Planning ISSN (Print): 2228-5229 - ISSN (Online): 2476-3845
|
Spring 2021. Vol 12. Issue 44 |
Research Paper
Site selection of urban parks with the approach of realizing spatial justice in Isfahan city
Abstract Spatial justice is a vital social value for citizens. Isfahan is the third largest city in Iran in terms of population. The urban structure of Isfahan has created urban green spaces due to the ossification of the Zayandeh Rood River and its side border. Therefore, the urban green spaces and parks are centrally located next to the Zayandeh River and parts of the historical context. Large parts of the city of Isfahan do not have proper urban parks. On the other hand, there is a serious shortage of usable parks and green spaces per capita in Isfahan. Therefore, the purpose of this research is to identify the location indicators of urban parks with the approach of spatial justice and then identify the areas that are in dire need of green spaces and urban parks. The research method, by distributing questionnaires from urban planning specialists and university professors, weighting the location indicators of green spaces and urban parks, and then checking satellite photos and spatial analysis through GIS software to prioritize and locate spaces. Green has been paid. To pay attention to the areas that do not have enough green space in the future and avoid spatial inequality as much as possible in the city of Isfahan. The results show that the selected and suitable areas for new urban parks with the promotion of spatial justice are in the east of Isfahan located in the southwest of the 15th municipal area, in the north of Isfahan a common area between the 8th, 12th, and 7th municipal areas and in the south of Isfahan. A common area has been obtained in areas 6 and 5 of Isfahan municipality. |
Received Accepted: PP:
Keywords: Spatial Justice, Green Space, Park Location, Isfahan City.
|
Use your device to scan and read the article online
|
Citation:
DOI:
|
Extended Abstract
Introduction
Urban green spaces help improve human health and well-being while mitigating the effects of climate change. As an area in the urban environment, green space is dedicated to nature and can be used as a space for playing, recreation, and socializing. In recent decades, many cities in the world have faced numerous problems, including rapid population growth. Untargeted physical development and increased environmental pollution have been faced. Urban parks are becoming increasingly important in cities, and in particular, this applies to dense urban areas. Urban green areas help reduce the effects of climate and air pollution and promote biodiversity. They also serve an important function in terms of public health: as places for physical activity, as social meeting places nurturing social connections and potentially breaking loneliness, as well as places where people can recover from mental fatigue and stress. Balanced spatial organization in cities is considered a type of urban sustainability and is realized when there is a logical compatibility between collective distribution and distribution of services in cities. Appropriate and optimal distribution of social, economic, cultural, and health facilities among regions is one of the most important factors in preventing inequalities the development gap, and proper spatial distribution in the vast land. Per capita green space in the city of Isfahan according to the statistics of Isfahan Municipality is 28 square meters in the year 2021 (Statistics of the city of Isfahan 2021). But this green space includes scattered pieces of green space for all types of uses. For example, the green spaces of semi-public places such as offices, universities, municipalities, Tare Bar Square, etc. are not considered parks and the possibility of recreational and sports activities and other activities are not possible for citizens. And it contradicts the principle of inclusiveness. Therefore, by removing this part of the statistics, the number of parks per capita, which includes city parks, local parks, and neighborhood parks, was 6.44 square meters in 2021.
Methodology
The current research is of applied type and descriptive-analytical method. The basis of this research is the evaluation and assessment of indicators and then the use of GIS software for proper location to reduce inequality and increase the efficiency of green spaces. The required GIS layers have been collected, and then positioning has been done based on the weighting of the criteria for proper positioning.
Results and discussion
According to the result of the research, the index of the effects of heat islands has the highest weight and the index of the distance from the city entrance for the access of passengers has the lowest weight in this research. Some indicators have a direct relationship with creating urban parks, and some indicators have an indirect relationship. For example, the index of access to public transportation has a direct relationship in that the greater the access, the more suitable the conditions for creating a new park. But the land price index has an indirect relationship and the lower the land price, the more suitable the conditions for creating new parks.
Conclusion
Urban parks as urban land use surfaces with vegetation under human management have positive effects on the ecology and livability of the city, beautify the urban environment, adjust the ambient temperature, produce oxygen, increase soil permeability increase urban vitality, and cause the physical and mental health of citizens. Therefore, urban parks increase quality spaces for spending leisure time, increase the level of vitality, increase social interactions, and improve the quality of the environment. As a result, the proper location of this urban use, in addition to the effects it has on the environmental and visual system of the city, also affects social justice and access to the recreational and uplifting qualities of parks and increases the social security of the community and reduces the feeling of discrimination. Or the inequality in the city is reduced. Therefore, this research aimed to locate new urban parks in Isfahan City with the approach of realizing spatial justice. Selected and suitable areas for new urban parks to promote spatial justice, in the east of Isfahan, located in the southwest of the 15th municipal area, in the north of Isfahan, a common area between the 8th, 12th and 7th municipal areas, and in the south of Isfahan, a common area in Regions 6 and 5 of Isfahan municipality have been obtained. Among these three areas, the selected areas located in regions 8, 12, and 7 have the priority and the most suitable place, the common southern areas in areas 6 and 5 of the municipality have the second priority and the area in region 15 has the third priority. The areas of the city that are close to the Zayandeh Rood River were not chosen as suitable places for the creation of a new park due to the existing park.
مقاله پژوهشی
مکانیابی پارکهای شهری با رویکرد تحقق عدالت فضایی در شهر اصفهان
از دستگاه خود برای اسکن و خواندن مقاله به صورت آنلاین استفاده کنید
|
...
استناد:
DOI:
مقدمه:
فضاهای سبز شهری به بهبود سلامت و رفاه انسان کمک میکند و درعینحال اثرات تغییرات آبوهوایی را کاهش میدهد (Giannico et al.,2021). فضای سبز بهعنوان منطقهای در محیط شهری، اختصاص به طبیعت دارد و میتواند بهعنوان فضایی برای بازی، تفریح و اجتماعی شدن مورداستفاده قرار گیرد. در دهههای اخیر، بسیاری از شهرهای جهان با مشکلات متعددی از جمله رشد سریع جمعیت، توسعه فیزیکی غیرهدفمند و افزایش آلودگی محیطزیست مواجه بودهاند (Ghasemi et al.,2022). فضای سبز شهری ریشه در زندگی جوامع ساکنان شهری دارند، نهتنها برای حفظ یک محیط زیستمحیطی سالم حیاتی هستند، بلکه مهمترین فضای عمومی برای تعامل اجتماعی و تفریح روزانه مردم هستند (Sun et al.,2023). برنامهریزی برای فضاهای سبز مستلزم ایجاد تعادل در موضوعات مرتبط با منابع طبیعی، ارزشهای اجتماعی و اقتصادی و انتخاب مناسبترین راهحلها است (Halecki et al.,2023). زیرساختهای سبز بهعنوان «پوشش گیاهی، خاکها و سیستمهای مهندسی زیستی» که خدمات زیستمحیطی مانند تنظیم ریز اقلیم، بهبود کیفیت هوا، تأمین زیستگاه، مدیریت آب طوفان یا سیل و امکانات زیباییشناختی را ارائه میکنند (Arghavani et al.,2020). پارکهای شهری به طور فزایندهای در شهرها اهمیت پیدا میکنند، و بهویژه، این امر در مورد مناطق متراکم شهری صدق میکند. مناطق سبز شهری به کاهش اثرات آبوهوایی و آلودگی هوا و ارتقای تنوع زیستی کمک میکنند. آنها همچنین از نظر سلامت عمومی عملکرد مهمی دارند: بهعنوان مکانهایی برای فعالیت بدنی، بهعنوان مکانهای ملاقات اجتماعی تغذیهکننده ارتباطات اجتماعی و به طور بالقوه شکستن تنهایی و همچنین مکانهایی که افراد میتوانند از خستگی ذهنی و استرس بهبود یابند (Sezavar et al.,2023). سازمان فضـایی متعادل در شهرها به نوبه خود نوعی از پایداری شهری شمرده میشود و هنگامی تحقق مییابد که سازگاری منطقی بین پراکنش جمعی و توزیع خدمات در شهرها به وجود آید. توزیع مناسب و بهینه امکانات اجتمـاعی، اقتصـادی، فرهنگـی و بهداشتی در میان مناطق و نواحی، یکی از مهمترین عوامل جلوگیری از نابرابریها و شـکاف توسـعه و توزیـع فضـایی مناسب جمعی در پهن سرزمین است (توکلی نیا و همکاران،1394). در سالهای اخیر، تعداد فزایندهای از مطالعات، عواملی را نشان دادهاند که بر رضایت عمومی از پارکهای شهری تأثیر میگذارند، از جمله الگوهای منظر، ویژگیهای فضایی، مدیریت و نگهداری، و عوامل اجتماعی - اقتصادی(Li et al.,2023). در بسیاری از کشورها، شهرنشینی با افزایش نابرابری همراه است. عدالت توزیعی یا برابری در توزیع که در حوزه عدالت فضایی کاربرد فراوانی دارد، شرط لازم، اما نه کافی برای پیشبرد عدالت در شهرها است. در ایران در سال 1356 به ترتیب 25 درصد و 75 درصد جمعیت در مناطق شهری و روستایی بودند. این در حالی است که در سال 1396 به ترتیب 74 درصد و 26 درصد جمعیت در مناطق شهری و روستایی زندگی میکردند. چنین توسعه فیزیکی چشمگیر نه تنها فضاهای سبز خصوصی شهری را تخریب کرده است، بلکه باعث نارسایی در دسترسی شهروندان به فضاهای سبز عمومی شده است. علاوه بر این، رشد سریع جمعیت منجر به توسعه نامتناسب فضاهای سبز عمومی به ویژه پارک ها و کمبود این فضاها شده است. برخی از این کمبودها عبارتند از کمبود پارک و توزیع نامطلوب فضایی و دسترسی ضعیف به پارک های موجود(Ghasemi et al.,2022). روابط بین بخش های مختلف جمعیت، سنگ بنای توسعه شهری است. کیفیت خدمات و سازماندهی داخلی از عوامل ضروری برای کارایی یک شهر میباشد .یک ساختار بسیار سازمان یافته هدف هر ساکن است، زیرا دسترسی آسان به عملکردهای مورد نیاز را فراهم میکند و به دنبال جلوگیری از اثرات منفی بر محیط است(Halecki et al.,2023). بنابراین، اگر فضای سبز بـه عنوان جزئی از بافت شهرها و نیز بخشی از خدمات شهری ضرورت یافته باشد، نمیتواند جدا از نیازهای جامعـه شـهری باشـد، ازاین رو فضای سبز باید ازنظر کمی و کیفی متناسب با حجم فیزیکی شهر (ساختمانها، خیابانهـا و جادههـا) و نیازهـای جامعه (ازلحاظ روانی، گذران اوقات فراغت و نیازهای بهداشتی) با توجه به شرایط اکولوژی شهر و روند گسترش آتـی آن ساخته شود، تا بتوان به عنوان فضای سبز فعال، بازدهی زیست محیطی مستمری داشته باشد(ایزدی و گرجی،1398).پارک ها به عنوان یکی از مهمترین مراکز تفریحی و فضای سبز شهری تجهیزاتی هستند که کیفیت زندگی شهروندان را ارتقاء میدهند و بنابراین یکی از مسائل اصلی در برنامهریزی شهری این است که دسترسی به پارکهای شهری برای تأمین خدمات مناسب تضمین شود. با این حال، در بسیاری از شهرها، دسترسی به لحاظ محلی متفاوت است؛ بعضی محلات ممکن است از عدم دسترسی رنج ببرند، چرا که پارک مناسب اندکی در مجاورت نواحی پرجمعیت قرار دارد(جعفری وهمکاران،1398). پارک های شهری به اهداف ضروری برای توسعه شهرهای زیست پذیر و پایدار تبدیل میکند(Zhang et al,2021).
جدول 1-سرانه پیشنهادی فضای سبز از سوی برخی سازمان ها(گلدوی و همکاران،1401)
ردیف | سازمانها | سرانه پیشنهادی (مترمربع) |
1 | مؤسسه ملی تفریحات امریکا | 14 |
2 | سازمان ملل | 20-25 |
3 | وزارت مسکن و شهرسازی | 7-12 |
4 | شهرداری تهران | 15-20 |
5 | کمیته اداره بهداشت همگانی و وزارت مسکن امریکا | 18 |
سرانه فضای سبز در شهر اصفهان طبق آمارنامه شهرداری اصفهان 28 متر مربع در سال1400بیان شده است(آمار نامه شهر اصفهان1400).اما این فضای سبز شامل قطعات پراکنده فضای سبز در انواع کاربری ها میباشد. به طور مثال فضای سبز مکان های نیمه عمومی همانند ادارات، دانشگاه ها،شهرداری،میدان تره بار و... میباشد که پارک محسوب نمیشود و امکان فعالیت های تفریحی و ورزشی و سایر فعالیت ها برای شهروندان امکان پذیر نیست و با اصل همه شمولی در تضاد است. بنابراین، با حذف این بخش از آمار، سرانه انواع پارک ها که شامل پارک های شهری و پارک های محلی و پارک های همسایگی بوده، به میزان 6.44 مترمربع در سال1400 میباشد. البته باید توجه داشت که به واسطه قرار گیری پارک ها در پهنه بندی کنار حاشیه رودخانه زاینده رود نیاز به توزیع فضایی در سایر نقاط شهری از اهمیت زیادی برخوردار است تا با ایجاد پارک های جدید نابرابری موجود را حل کرد و به سمت عدالت فضایی در پارک و بوستان شهری رسید. نوآوری و اهمییت این پژوهش از جهت مکانیابی پارک های شهری با رویکرد افزایش عدالت فضایی و توجه همزمان به ابعاد مختلف زیست محیطی، دسترسی، اقتصادی، نظام کاربری اراضی و عدالت فضایی در مکانیابی پارک در شهر اصفهان است که در پژوهش های گذشته کمتر بیان شده است.
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
در موضوع مکانیابی فضاهای سبز جدیـد، ارتبـاط و فاصله فضاهای سبز با کاربریها و پهنههایی بایـد مورد بررسی قرار گیرد که بـا فضـای سـبز دارای اثـر متقابل هسـتند (زنگنه،1396).
عدالت فضایی
عدالت توزیعی به تخصیص عادلانه خدمات اکوسیستمی و همچنین اذعان به نابرابریهای تاریخی نهفته در تولید و مصرف خدمات اکوسیستمی توجه دارد (Korpilo et al,2022). عدالت فضایی مفهومی است که به دنبال آغاز این فرایند درک علل ریشهای نابرابریهای فضایی و شروع اصلاح آنها بهمنظور ایجاد جهانی عادلانهتر برای همه است (Smith et al,2023). عدالت فضایی توزیع عادلانه منابع باارزش اجتماعی مانند قدرت، کالاهای زیستمحیطی و خدمات اجتماعی در سراسر فضا است. این صرفاً تمرکز بر الگو نیست، بلکه حقوق و قدرت لازم را برای فرصتهای برابر برای استفاده از این منابع در طول زمان تداعی میکند (Yazar and York, 2023). دستیابی به عدالت فضایی در توزیع کاربریها و فعالیتهای شهری، جهت تخصیص عادلانه هزینههای اجتماعی و برابری استفاده از ظرفیتهای محیطی، یکی از اهداف مهم برنامهریزان شهری است. کسانی که باید تحلیل کنند که چه کسی، چه چیزی را، کجا و چگونه به دست میآورد یا باید به دست آورد (جعفری و همکاران،1398). در هنگام مقایسه شهرها با توجه به شاخص های بین المللی نیز یکی از مهمترین شاخصها، وجود تأسیسات عمـومی مانند پارکهای شهری و توان دسترسی شهروندان به پارکهای شهری است و این مهم بیانگر شـاخص توسـعه یـافتگی یک شهر در مقایسه با شهرهای دیگر است. بنابراین توزیع فضایی بوستانهای شهری باید به گونه ای باشد که دستیابی به آن به آسانی صورت گیرد. برخی زمان دسترسی را ده دقیقه که معـادل 400تـا 500متـر فاصله از نواحی مسکونی است، برآورد میکنند(کرامتی و همکاران،1394). فرصتهای کاوش در عدالت توزیعی بیشتر فضاهای سبز را میتوان با گنجاندن عوامل مکمل مانند کمیت، اندازه، اتصال و جنبههای مختلف کیفیت پشتیبانی کرد. دسترسی جغرافیایی به تنهایی نمیتواند تأثیرات فضای سبز و استفاده از آن را به طور کامل نشان دهد. به عنوان مثال، دسترسی به چند فضا سبز میتواند منجر به ازدحام پارک ها، به ویژه در جوامع کم درآمد شود(Dobbs et al.,2023). در سالهای گذشته توصیههای متفاوتی در مورد آستانه فاصله و حداقل اندازه ارائه شده است. در اروپا، بسیاری از مطالعات و دستورالعمل های برنامهریزی دسترسی به سبز را توصیه میکنند فضای حداقل 0.5 تا 2 هکتار در 300 متر تا 500 متر (یا 5 تا 10 دقیقه پیاده روی) از خانه، زیرا فاصله بالاتر برای کاهش استفاده از آنها گزارش شده است(Viinikka et al.,2023). هدف از پژوهش های عدالت فضایی این است که آیا توزیع خدمات عمومی منصفانه است و با الگوهای فضایی اقتصادی و اجتماعی مشاهده شده ارتباط دارد یا خیر؟ مقیاس جغرافیایی یکی از عناصر جدید در پژوهش در مورد گفتمان و عملکرد عدالت فضایی است(طهماسبی مقدم و همکاران،1400).
جدول 2-محدوده پارک شهری و دسترسی در ایران (Breuste and Rahimi.,2015; Viinikka et al.,2023)
مقیاس پارک | توضیحات | محدوده پارک (هکتار) | شعاع دسترسی | تعداد پارکهای موجود (یافتههای پژوهش) |
پارک همسایگی | پارکهای کوچک یا پارکهای جلیقهای یک فضای باز شهری در مقیاس بسیار کوچک است. پارکهای جیبی پراکنده در سراسر مناطق شهری که در آن به مردم محلی بلافاصله خدمت میکنند.
| 0.5 | 200 متر | 148 |
پارکهای محلی | پارک محلهای معمولاً یک پارک کوچک است که معمولاً بین 0.5 تا 2 هکتار است. آنها معمولاً دارای امکانات زمین بازی هستند و در فاصله مناطق مسکونی قرار دارند. والدین با فرزندان خردسال کاربران اصلی هستند.
| 0.5 تا 2 | 200 تا600 متر | 113 |
پارک منطقهای | پارک منطقهای پارکی با اندازه متوسط است که طیف وسیعی از امکانات و فضای فعالیت را برای تفریح یا ورزش فراهم میکند. آنها به چندین اجتماع یا حومه خدمات میدهند و مقصد نسبتاً شناخته شدهای برای افرادی هستند که در حوزه خود زندگی میکنند. در واقع این پارکها پارکهای اصلی مناطق شهری هستند.
| 4 تا 10 | 1200 تا2500متر | 22 |
پارکهای شهری | پارک شهری یک پارک تفریحی یا ورزشی بزرگ است که فرصتهای متنوعی را به بخش وسیعی از ساکنان یک منطقه طرحریزی ارائه میدهد. این پارکها از نظر اندازه بزرگ هستند و در بین ساکنان بهخوبی شناخته شدهاند. این پارکها مقاصد اصلی در یک منطقه طرح برنامهریزی هستند.
| بیش از 10 هکتار | 30 دقیقه با خودرو | 16 |
مکانیابی پارکهای شهری
بهطورکلی مکانیابی، فعالیتی است که استقرارهای فضایی و غیر فضایی یک سرزمین را جهت انتخاب مکان مناسب برای کاربری خاص مورد ارزیابی قرار میدهد (امان اله پور و همکاران،1398).یکی از مشکلات اصلی در بررسی رابطه کمی بین مکان و کاربری زمین، نحوه اندازهگیری مکان است. مرکزیت یکی از قوی ترین شاخص ها برای توصیف موقعیت مکانی در یک شهر است و نقش مهمی در شکل دادن به تکامل مناطق شهری ایفا میکند(Li et al.,2019). مکانیابی به فعالیتی گفته میشود که در آن قابلیت ها و توانایی های یک منطقه ی خاص، اصول از نظر وجود زمیـــن مناســـب و کافـــی و مرتبـــط بـــودن آن بـــا ســـایر کاربریهـای شـهری و روسـتایی بـرای انتخـاب مکانـی مناسـب جهـت کاربـری مـورد نظـر، تجزیـه و تحلیـل میشود(چهرآذر و همکاران،1396). ارزیابی دسترسی جغرافیایی نقطه شروع برای بررسی بهره برداری از زمین است(Liang and Zhang,2018). تحقیقات موجود در مورد مکان های تأسیسات خدمات عمومی بر (1) دسترسی، (2) پوشش، و (3) ظرفیت متمرکز شده است .با این حال، این مدل های تک هدفه به ندرت با وضعیت عملی مطابقت دارند .بنابراین، بهینهترین مکان و طرح پیکربندی تسهیلات باید یک مسئله جامع چند هدفه باشد(Yin et al,2020). بسیاری از ویژگی های عینی و ذهنی درک شده یک مکان از توسعه دلبستگی به مکان پشتیبانی میکنند، مانند در دسترس بودن امکانات/خدمات ، محرومیت از محله و جرم و جنایت. بنابراین، نتایج برای در دسترس بودن فضای سبز به عنوان یک عامل تعیین کننده دلبستگی به مکان ترکیبی است و به نحوه تعریف پیوست مکان و در دسترس بودن فضای سبز بستگی دارد (Łaszkiewicz et al.,2018). ویژگی های پوشش گیاهی شهری با دو پارامتر یعنی مقدار سبز و نوع سبز (نوع اصلی پوشش گیاهی شهری، یعنی پوشش گیاهی متراکم، کم/چمنزار و غیره) تعریف شده است(Gupta et al.,2012). مکان یابی نادرست فضاهای شهری در نهایت منجر به ایجاد ناهنجاریهایی از جمله: استفاده کم کاربران از فضاهای ایجاد شده، ایجاد محدودیت در ارائه طرح معماری مناسب، ایجاد محدودیت در انتخاب و چیدمان گیاهی مناسب، آشفتگی در سیمای شهری، مشکلات مربوط به آبیاری و اصلاح خاک، عدم تعاملات اجتماعی نامناسب، مشکلات مدیریت و نگهداری، کاهش امنیت روانی و اجتماعی و غیره شده است(غفاری گیلانده و همکاران،1393). شاخص های دسترسی در حالت حملونقل عمومی شامل: (1) سریع ترین زمان سفر با حملونقل عمومی (2) کوتاه ترین فاصله از طریق حملونقل عمومی (3) ارزش جاذبه پارک (Liang and Zhang,2018). برای مکانیابی پارک های شهری شاخص های کمیت و مساحت این پارک ها و فضاهای سبز را برای انجام یک تحلیل جامع ترکیب شده است(Huang et al,2023).
در این پژوهش به چند مورد از پژوهشهای مرتبط با موضوع را بررسی میکنیم.
کریمی1 و همکاران (2020) در مقاله ای با عنوان ارزیابی شاخص های حرارتی و بهبود آسایش حرارتی توسط گونه ها و مواد مختلف پوشش گیاهی در یک پارک شهری متوسط پرداخته است. با توجه به تأثیر قابل توجه آسایش حرارتی بر حضور کاربران در پارکهای شهری، علاقه شدیدی به مطالعات در مورد آسایش حرارتی در فضای باز در پارکها بهویژه در مناطقی با تابستانهای گرم وجود دارد. متعاقبا، راهبردهای سنگفرشهای کم و بالا، درختان چنار و کاج و درختچههای بوکسوس بررسی میشوند که میتوانند به طور قابلتوجهی بر پارامترها تأثیر بگذارند. با توجه به نتایج، شاخص دقیقی برای تعیین قرار گرفتن در معرض تابش و شرایط آسایش حرارتی نیست. علاوه بر این، بهترین شرایط آسایش حرارتی را میتوان با ترکیب روسازی های کم آلبدو و درختان با تاج های پهن و تنه های بلند به دست آورد. ارتفاع تاج از زمین به دلیل تأثیر آن بر جریان هوا عامل مهمی است که میتواند تأثیر تشعشعات کمی افزایش یافته را نیز خنثی کند. بررسی میدانی و مطالعات شبیهسازی نشان میدهد که تأثیر آلبدو بر آسایش حرارتی کمتر از پوشش گیاهی است. با این وجود، تغییرات قابل توجه در مقادیر آلبدو و کاهش جزیره گرمایی شهری هیچ تأثیر قابلتوجهی بر بهبود آسایش حرارتی در پارکهای شهری ندارد (کائو2 و همکاران 2021) در مقاله ای با عنوان طبقه بندی عملکردی پارک های شهری بر اساس منطقه عملکردی شهری و داده های جغرافیایی جمعیتی به شناسایی و طبقه بندی انواع پارک های شهری برای تحلیل توسعه پایدار و پیشرفت سبز شدن در شهرها میپردازد. مطالعات موجود عمدتاً بر استخراج دادههای فضاهای سبز شهری به عنوان یک کل متمرکز بودهاند، در حالی که مطالعات نسبتا کمی وجود داشته است که دستههای مختلف پارکهای شهری و تأثیر آنها را در نظر گرفته باشد، که توصیف یا پیشبینی توزیع فضایی و ساختارهای آن را دشوار میکند. پارک های شهری و محدود کردن پالایش بیشتر تحقیقات شهری. در حال حاضر، طبقهبندی پارکهای شهری بر ویژگیهای فیزیکی مشاهدهشده در تصاویر سنجش از دور متکی است، اما این روشها هنگام ترسیم عملکردها و ویژگیهای متنوع پارکهای شهری محدود هستند. دادههای جغرافیایی جمعآوریشده ممکن است عملکردهای اجتماعی نقاط مورد علاقه در شهرها را با دقت بیشتری بیان کنند، و بنابراین، استفاده از منابع داده باز ممکن است به استخراج دادهها و طبقهبندی انواع مختلف پارکهای شهری کمک کند. در نهایت، انواع پارک های شهری دو شهر مورد مقایسه و تجزیه و تحلیل قرار گرفت تا ویژگی های انواع و ساختار پارک های شهری در دو شهر که دارای اقلیم و ساختار شهری متفاوتی هستند به دست آید. لی3 و همکاران (2021) در پژوهشی با عنوان خدمات تفریحی پارکهای بزرگ شهری و عوامل تأثیرگذار آن را در خوشههای شهر کاوش میکنند. آزمایشهایی از 11 شهر در منطقه پکن-تیانجین-هبی پرداخته است. در این مطالعه، ما از تراکم بررسیهای پارک تلفن همراه و میانگین شعاع خدمات پارکهای بزرگ شهری، استخراجشده از حجم عظیمی از دادههای سیگنالدهی تلفن همراه ناشناس، به عنوان دو شاخص سریع کارایی استفاده تفریحی پارکهای بزرگ شهری استفاده کردیم. یافتههای ما روند سفرهای کوتاه بین شهری در تعطیلات آخر هفته و تعطیلات را تایید میکند، که نیاز به یک برنامه جامع برای ساخت و ساز فضای سبز منطقهای و اشتراک در خوشههای شهری را به منظور بهبود خدمات اکولوژیکی و تفریحی و بهره مندی از سلامت و رفاه ساکنان شهری ضروری میکند. سمنزاتو 4و همکاران (2023) در پژوهشی با عنوان دسترسی به پارک های شهری: مقایسه اقدامات مبتنی بر GIS در شهر پادووا (ایتالیا) به بیان اهمیت دسترسی به فضای سبز شهری برای رفاه و سلامت شهروندان میپردازد. در این مطالعه معیارهای دسترسی متفاوتی برای پارکهای شهری شهر پادووا، در شمال شرقی ایتالیا ایجاد و اعمال شده است. اثربخشی و پایایی ده شاخص حاصل از این اقدامات در شناسایی نیازها، نارساییها و نابرابریهای دسترسی به پارک در مقیاس واحد شهری مورد آزمون قرار گرفته است. این مطالعه تأیید کرد که برای ارائه یک ابزار برنامهریزی مفید برای فراهم کردن فرصتهای کافی و برابر برای دسترسی شهروندان به فضای باز، باید از چندین شاخص استفاده شود. این مطالعه همچنین نشان داده است که کدام شاخص ها را میتوان بدون از دست دادن اطلاعات مهم با یکدیگر جایگزین کرد. ژانگ5 و خو6 (2023) در پژوهشی با عنوان بررسی توزیع فضایی پارکهای شهری از منظر کارایی برابری: شواهدی از چنگدو، چین به دنبال دستیابی به یک چیدمان فضایی عادلانه و کارآمد پارک های شهری است. این مطالعه از دادههای بزرگ چند منبعی و فناوری GIS برای ساخت یک سیستم شاخص برای ارزیابی برابری-کارایی توزیع فضایی پارک شهری استفاده کرد. ما توزیع فضایی 85 پارک را در 62 منطقه فرعی در منطقه شهری اصلی چنگدو، بزرگترین شهر در غرب چین و اولین شهر پارک چین بررسی کردیم. نتایج نشان داد که بیست و یک منطقه فرعی فاقد پارک بودند و عدالت توزیع فضایی پارک در این مناطق پایین بود. راندمان منطقه شهری اصلی در جنوب غربی بالا و در شمال شرقی پایین بود. در سطح منطقه، تنها پارک ناحیه چنگهوا از نظر فضایی عادلانه و کارآمد بود و از سطح متوسط منطقه اصلی شهری پیشی گرفت. در نهایت، یافتهها را در زمینه سیاستهای برنامهریزی برای چنگدو در سالهای اخیر مورد بحث قرار دادیم. تقویت ساخت پارکهای کوچک شهری و فضاهای سبز، بهبود امکانات پارک برای پاسخگویی به نیازهای اجتماعی متنوع مردم، و افزایش کیفیت و جذابیت پارکها برای توسعه آینده فضاهای سبز پارک در مناطق اصلی شهری چنگدو ضروری است. حاتمی نژاد و همکاران(1394) در پژوهشی با عنوان تحلیل توزیع مکانی- فضایی پارکهای درون شهری آمل با رویکرد عدالت اجتماعی به موضوع سطوح فضاهای خدماتی از جمله فضای سبز شهری و عدم مکان گزینی صحیح آن اشاره میکند. شهر آمل در شمال کشور نیز با وجود پتانسیل محیطی بسیار از عدم تعادل و ناهماهنگی از بعد توزیع مکانی و فضایی کاربری فضای سبز با توجه به مساحت و جمعیت شهر رنج میبرد. لذا این پژوهش با هدف تحلیل کمیت و توزیع مکانی- فضایی پارکهای موجود و تعیین معیارهای مؤثر بر ارزیابی و مکانیابی بهینه پارک ها در شهر آمل و ارائه معیارها متناسب و فراگیر به منظور ارزیابی این نوع از کاربریها در سطح شهرهای کشور بوده است. نتایج برآمده از تحلیل پرسشنامه ها در نرم افزار SPSS و ... نشان داده است که عدم توزیع مناسب پارک های موجود در سطح شهر موجب کاهش رضایت و نیز مراجعات مردمی به پارک ها گردیده است. تحلیل نتایج حاصل از تحلیل فضایی در نرم افزار GIS نیز نشان داد که الگوی پراکنش فضای سبز شهری شهر آمل در وضع موجود از الگوی مناسب برخوردار نمیباشد
جدول 3-شاخص های استخراج شده برای مکانیابی فضای سبز و پارک های شهری با رویکرد عدالت فضایی
بعد | شاخص | منابع |
شرایط محیطزیست و عوارض زمین | اثرات جزایر گرمایشی | (Karimi et al,2020) |
شیب زمین | (Wei et al,2023) | |
دسترسی | نزدیکی به حملونقل عمومی (مترو و اتوبوس و خط BRT) | (Łaszkiewicz et al.,2018) (Li et al.,2023) |
نزدیکی به ورودی شهر برای دسترسی مسافران | (Liang and Zhang,2018) | |
نزدیکی به راههای اصلی | (Semenzato et al,2023) (Wei et al,2023) | |
اقتصادی | قیمت زمین | (Crompton,2017) |
سازگاری و ناسازگاری کاربریها | فاصله از مراکز نظامی | (علیزاده اصل و همکاران، 1395) |
فاصله از مراکز صنعتی | ||
نزدیکی به مراکز تجاری | ||
عدالت فضایی | تراکم جمعیت | (Cao et al,2021) (Li et al.,2023) |
سرانه فضای سبز | (گلدوی و همکاران،1401) | |
فاصله از پارکهای موجود | (Ghasemi et al.,2022) (Yazar and York, 2023) |
سؤالات و فرضیههای پژوهش:
در این پژوهش در مورد موضوع مکانیابی پارکهای شهری با رویکرد تحقق عدالت فضایی در شهر اصفهان با دو پرسش اساسی و یک فرضیه روبرو بوده است:
1-سرانه فضای سبز در شهر اصفهان با استاندارد های موجود جهانی و ملی تا چه میزان برای شهروندان مناسب است؟
3-شاخص های موثر در ایجاد پارک شهری در شهر اصفهان کدام اند؟
2-توزیع مکانی پارک های شهری در سطح شهر اصفهان با موضوع عدالت فضایی تا چه میزان تطبیق دارد ؟
فرضیه پژوهش در برقراری عدالت فضایی در پارکهای شهری در سطح شهر اصفهان است.
مواد و روش پژوهش:
پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و روش توصیفی - تحلیلی است. اساس این پژوهش بر یافتن شاخصهای مکانیابی پارکهای شهری و سپس ارزیابی و امتیازدهی شاخصها در شهر اصفهان و سپس استفاده از نرمافزار GIS به جهت مکانیابی مناسب در جهت کاهش نابرابری و افزایش بازدهی فضاهای سبز و پارک های شهری است. لایههای موردنیاز GIS جمعآوری شده است و سپس بهمنظور مکانیابی مناسب بر اساس وزندهی معیارها مکانیابی صورت گرفته است. به این منظور پرسشنامهها به تعداد 20 نفر از متخصصان برنامهریزی شهری و اساتید دانشگاه توزیع شده است. فرایند تحلیل سلسلهمراتبی روشی است منعطف، قوی و ساده که برای تصمیمگیری در شرایطی که معیارهای متضاد انتخاب بین گزینهها را با مشکل مواجه میسازد، مورداستفاده قرار میگیرد. این روش معیارهای کمی و کیفی را به طــور همزمان در نظر میگیرد. به طور خلاصه، AHP نظریه اندازهگیری میزان اهمیت عناصر پژوهش از طریق مقایسه زوجی عناصر میباشد و بر مبنای قضاوت متخصصین در زمینه تعیین میــزان اهمیت عناصر قــرار دارد.
محدوده موردمطالعه:
شهر اصفهان در عرض جغرافیایی 32 درجه و 38 دقیقه و 30 اینچ شمالی و 51 درجه و 38 دقیقه و 40 اینچ طول شرقی واقع شده است حداقل ارتفاع در اطراف زاینده رود 1550 متر و در رشته کوه صفه حداکثر 2232 متر است. میانگین بارندگی و دما سالانه به ترتیب 121. میلی متر و 16.2 درجه سانتی گراد است .(Assari and Mahesh,2011)شهر اصـفهان کـه در ایـن پـژوهش بـه بررسی و تحلیل فضای سبز شهری آن پرداخته شده است، نمایانگر این است که توزیـع فضـایی فضـای سـبز موجـود در مناطق شهری متعادل نیست، به طوری که نحوه توزیع اکثر فضاهای سبز به گونه ای اسـت کـه پوشـش مشـترک دارنـد و بسیاری از سطوح خارج از محدوده تحت پوشش پارکها هستند؛ که با توزیع و پراکنش نامتعادل و نادرست فضـای سـبز شهری (پارک) روبه رو میباشد و این خود منجر به ایجاد ناهنجاری هایی ازجمله اسـتفاده کـم کـاربران از فضـاهای سـبز ایجادشده، آشفتگی در سیمای شهری و کاهش امنیت روانی و اجتماعی شده است(ایزدی و گرجی،1398).
نقشه 1- موقعیت محدوده مورد مطالعه
یافتهها:
بر اساس یافتههای پژوهش شاخص اثرات جزایر گرمایشی بیشترین وزن و شاخص نزدیکی به ورودی شهر برای دسترسی مسافران کمترین وزن را در این پژوهش کسب کردهاند. نتایج وزندهی به شاخصها در جدول 4 به تفضیل بیان شده است.
جدول 4-وزن شاخص ها بر اساس موضوع پژوهش(یافته های پژوهش)
شاخصها | وزن شاخصها |
اثرات جزایر گرمایشی | 0.17 |
شیب زمین | 0.12 |
نزدیکی به حملونقل عمومی (مترو و اتوبوس و خط BRT) | 0.15 |
نزدیکی به ورودی شهر برای دسترسی مسافران | 0.03 |
نزدیکی به راههای اصلی | 0.10 |
قیمت زمین | 0.05 |
فاصله از مراکز نظامی | 0.05 |
فاصله از مراکز صنعتی | 0.07 |
نزدیکی به مراکز تجاری | 0.10 |
تراکم جمعیت | 0.06 |
سرانه فضای سبز | 0.04 |
فاصله از پارکهای موجود | 0.06 |
جمع وزن شاخصها | 1 |
[1] Karimi
[2] Cao
[3] Li
[4] Semenzato
[5] Zhang
[6] Xu
جدول 5- وضعیت شاخصهای پژوهش در شهر اصفهان
شاخص | نوع ارتباط | ارتباط با مکانیابی پارک جدید |
اثرات جزایر گرمایشی | مستقیم | اثر جزایر گرمایشی منجر به افزایش دما در شهر و بروز مشکلات زیستمحیطی میشود. وجود زمینهای بایر، ساختمانها و زمینهای آسفالت شده منجر به افزایش اثر جزایر گرمایشی میشود. ایجاد پارک شهری و فضای سبز میتواند به بهبود شرایط کمک کند و اثرات جزایر گرمایشی را کاهش دهد. |
شیب زمین | غیرمستقیم | شیب زیاد زمین منجر به دشوارشدن مراحل ایجاد پارک شهری میشود |
نزدیکی به حملونقل عمومی (مترو و اتوبوس و خط BRT) | مستقیم | دسترسی بهتر به سیستم حملونقل عمومی، سهولت رفتوآمد و کاهش هزینه را به همراه دارد؛ بنابراین ایجاد پارکهای جدید در محدودههای با شرایط مناسب از نظر این شاخص بهتر است. |
نزدیکی به ورودی شهر برای دسترسی مسافران | مستقیم | نزدیک بودن به ورودیهای شهر منجر به دسترسی بهتر به پارکهای شهری برای افراد غیربومی و گردشگران میشود |
نزدیکی به راههای اصلی | مستقیم | نزدیک بودن به خیابانهای اصلی منجر به دسترسی مناسب به پارکها برای تمام ساکنین میشود. |
قیمت زمین | غیرمستقیم | هر چه قیمت زمین پایینتر باشد برای ایجاد پارک جدید مناسبتر است. |
فاصله از مراکز نظامی | غیرمستقیم | نزدیکی به مراکز نظامی دارای محدودیتهای مختلف است. از طرفی از نظر پدافند غیرعامل دور نزدیکی پارکهای شهری به این مراکز ایمن نیست. |
فاصله از مراکز صنعتی | غیرمستقیم | کاربریهای صنعتی بهعنوان کاربری ناسازگار با فضای سبز شناخته میشود. |
نزدیکی به مراکز تجاری | مستقیم | کاربریهای تجاری بهعنوان فعالیت مکمل فضای سبز شهری میتواند عمل کند؛ بنابراین نزدیک بودن پارکهای جدید به مراکز تجاری مناسب است |
تراکم جمعیت | مستقیم | نزدیک بودن پارکهای جدید به مراکز با تراکم جمعیت بالاتر منجر به ارائه خدمات به جمعیت بیشتری میشود |
سرانه فضای سبز | غیرمستقیم | مناطقی که دارای سرانه فضای سبز کمتر هستند، برای ایجاد پارکهای جدید مناسبتر هستند. |
فاصله از پارکهای موجود | غیرمستقیم | باتوجهبه اینکه هدف ایجاد پارکهای جدید باهدف ارتقاء عدالت فضایی بوده، دور بودن از پارکهای موجود مناسبتر است. |
نتایج تحلیل شاخصهای معرفی شده در جدولهای شماره 5 و6 ارائه شده است. برخی از شاخص ها با ایجاد پارک های شهری ارتباط مستقیم و برخی از شاخص ها ارتباط غیرمستقیم داشته اند. برای نمونه شاخص دسترسی به حملونقل عمومی دارای ارتباط مستقیم بوده به این شکل که هر چه دسترسی بیشتر باشد، شرایط برای ایجاد پارک های جدید مناسب تر است. اما شاخص قیمت زمین دارای ارتباط غیرمستقیم بوده و هر چه قیمت زمین کمتر باشد، شرایط برای ایجاد پارک جدید مناسب تر است. بنابراین در جدول شماره 5 به تشریح وضعیت هر شاخص پرداخته شده است. همچنین در جدول شماره 6 نقشه های تحلیل شده به تفکیک شاخص های پژوهش با طیفی از مناسب و نامناسب بودن شاخص ها در ایجاد پارک شهری با رویکرد تحقق عدالت فضایی در شهر اصفهان در نرم افزار GIS ارائه و نمایان شده اند.
جدول 6-نقشه های تحلیل شاخص های مکانیابی پارک های شهری در شهر اصفهان
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
نتیجهگیری و پیشنهادها
پارکهای شهری بهعنوان سطوح کاربری زمینشهری با پوشش گیاهی تحت مدیریت انسان، دارای اثرات مثبت بر اکولوژی و زیستپذیری شهر، زیباسازی محیط شهری، تعدیل دمای محیط، تولید اکسیژن، افزایش نفوذپذیری خاک و افزایش سرزندگی شهری و باعث سلامت جسمی و روحی شهروندان است؛ بنابراین پارکهای شهری سبب افزایش فضاهای باکیفیت گذران اوقات فراغت، افزایش سطح نشاط، افزایش تعاملات اجتماعی و ارتقاء کیفیت محیطی میشوند. در شهر اصفهان سرانه پارک های شهری با کمبود جدی روبرو است. در این پژوهش به شناسایی و ارزیابی شاخص های موثر در ایجاد مکانیابی و پهنه های مطلوب برای پارک های شهری در شهر اصفهان پرداخته شده است. عدالت فضایی در ارتباط با کاربری های فضای سبز قابل استفاده و پارک های شهری با نابرابری جدی روبرو بوده است. از این رو مکانیابی مناسب این کاربری شهری علاوه بر اثراتی که بر نظام زیستمحیطی و بصری شهر دارد، بر عدالت اجتماعی و دسترسی به کیفیتهای تفریحی و نشاطآور پارکها نیز اثرگذار است و امنیت اجتماعی جامعه را افزایش میدهد و از احساس تبعیض یا نابرابری در سطح شهر کاسته میشود. از طرفی دیگر توزیع عادلانه کاربریهای پارکهای شهری موجب افزایش مرغوبیت مسکن و منجر به افزایش دارایی شهروندان میشود همچنین در ایران مسکن بخش بزرگی از دارایی خانوار و افراد را تشکیل میدهد؛ بنابراین توزیع فضای سبز و پارکهای شهری طیف وسیعی از رضایتمندی را در مردم خلق خواهد کرد. هدف از این پژوهش مکانیابی پارکهای جدید شهری در شهر اصفهان با رویکرد تحقق عدالت فضایی بوده است. در تحلیل انجام شده با عوامل مختلف اجتماعی، حملونقل شهری، اقتصادی و نقش کاربری اراضی همراه بوده است. در ابتدا پس شناسایی شاخصها و وزندهی به شاخصها، برای هر شاخص مکانهای مطلوب و مناسب در سطح شهر اصفهان شناسایی شدهاند. سپس با اعمال وزندهی شاخصها نتایج پهنهبندی در نقشه شماره 2 ارائه شده است. هماهنطور که مشاهده میشود پهنه های منتخب و مناسب برای پارک های جدید شهری با هدف ارتقاء عدالت فضایی، در شرق اصفهان واقع در جنوب غرب منطقه 15 شهرداری، در شمال اصفهان پهنه ای مشترک بین منطقه های 8، 12 و 7 شهرداری و در جنوب اصفهان پهنه ای مشترک در منطقه های 6 و 5 شهرداری اصفهان بدست آمده است. بین این سه محدوده، پهنه های منتخب واقع در منطقه های 8، 12 و 7 اولویت اول و مناسب ترین مکان، پهنه های جنوبی مشترک در منطقه های 6 و 5 شهرداری دارای اولیت دوم و پهنه موجود در منطقه 15 دارای اولیت سوم بوده است. روشن است که محدوده هایی از شهر که به رودخانه زاینده رود نزدیک بوده به دلیل وجود پارک در حال حاظر به عنوان محل مناسب ایجاد پارک جدید انتخاب نشده است. از طرفی محدوده انتخاب شده اول (مشترک در منطقه 8، 12 و 7) با در نظر گیری تمام شاخص ها بهترین محل به منظور ارتقاء عدالت فضایی در زمینه دسترسی به پارک های شهری میباشد. این مقاله همچنین چند پیشنهاد برای توسعه پارک های شهری دارد:
1- استفاده از پتانسیل های درونی محله و تاکید بر ایجاد پارک های محلی در بافت داخلی محله ها
2-توسعه و بهبود مسیرهای دسترسی و مطلوبیـت در جریان دسترسی و مطلوبیت در جریان رفت وآمد
3-افزایش همکاری با سایر نهاد های کشور برای خرید زمین آنها در جهت احداث پارک همانند برخی از پادگان ها یا انتقال وجانمایی برخی از مراکز کارگاهی یا اداری.
نقشه 2- موقعیت مناسب برای پارک های جدید شهری با تاکید بر تحقق عدالت فضایی در شهر اصفهان
منابع
1. ایزدی، ملیحه، و گرجی، مهشید ((1398. تحلیلی بر وضعیت فضای سبز با رویکرد توسعه پایدار شهری مطالعه موردی: مناطق شهر اصفهان. فصلنامه شهر پایدار، 2(1)، 15-27.
2. جعفری، فیروز، رسولزاده، زهرا، و حمیدی، اکبر (1398). تحلیل توزیع پارکهای شهری با رویکرد عدالت فضایی (مطالعة موردی: شهر بناب(. دوﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔاﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎیﺷﻬﺮی،6 (1)، 56-43.
DOI: 10.22103/JUSG.2019.1977
3. کرامتی، زینب، ایزدی، حسن، سلطانی، علی، و لطفی، سهند (1394). تحلیل توزیع فضایی و میزان دسترسی به بوستان های شهری (مورد مطالعاتی: شهر شیراز). پژوهش های جغرافیای برنامهریزی شهری ، 3(4)، 531-558.
4. توکلینیا، جمیله، مسلمی، آرمان، فیروزی، ابراهیم، و بندانی، سارا (1394). تحلیلی بر پراکنش جمعیت و توزیع خدمات شهری بر پایه عدالت فضایی (مطالعه موردی: شهر اردبیل). پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری، 3(3)، 308-285.
5. گلدوی، سمیه، محمدزاده، مرجان، میرکریمی، سید حامد، و سلمان ماهینی، عبدالرسول (1401). مکانیابی مناطق مستعد پارکها و فضای سبز شهری. مجله آمایش جغرافیایی فضا، 12(2)، 117-132.http://doi. rg/10.30488/GPS.2022.309469.3459
6. چهرآذر، یحیی، چهرآذر، فائزه، و کریمی، سعید (1396). اطلاعات جغرافیایی به روش سیستم AHP ارزیابی چند معیاری نمونه موردی (منطقه شش تهران). مطالعات علوم محیطزیست، 2(1)، 39 -46.
7. آمارنامه شهر اصفهان (1400). اداره امار و تحلیل اطلاعات شهرداری اصفهان. فصل هفدهم،مدیریت شهری.
8. طهماسبی مقدم، حسین، زنگنه، مهدی، حیدری، محمدتقی، و ایمانی، محمدتقی.(1400). تبیین الگوی توزیع فضایی پارکهای درون شهری با رویکرد عدالت فضایی، منطقه مورد مطالعه: شهر سبزوار. فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری، 12(4)، 19-36. https://doi. rg/10.30473/grup.2022.8664.
9. امان اله پور، انور، نظمفر، حسین، و لطفی شاهماربیگلو، رقیه (1398). مکانیابی بهینه فضای سبز شهری با استفاده از GISو روش ANP مطالعه موردی: شهر اردبیل. مجلّة جغرافیا و توسعة فضای شهری، 6(11)، 127-146. https://doi. rg/10.22067/gusd.v6i1.60650
10. علیزاده اصل، جبار، سعیدپور، شراره، و عاشری، امامعلی 1395. ارزیابی عوامل مؤثر بر مکانیابی پارکهای شهری و مکانیابی بهینة آن منطقة مطالعاتی شهر سقز. فصلنامه علمی - پژوهشی برنامهریزی فضایی (جغرافیا)، 6(1)، 59-78.
11. غفاری گیلانده، عطا، کاملیفر، زهرا، و یزدانی، محمدحسن (1393). اولویتبندی تناسب اراضی در فرایند مکانگزینی فضای سبز شهری با استفاده از فنون تحلیل چند معیاری مطالعه موردی: منطقه یک شهرداری تبریز. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 14(32)، 251-270.
12. زنگنه، مرتضی (1396). مکانیابی بوستانهای شهری با تأکید بر کاربریهای شهری سازگار و ناسازگار (مطالعه موردی منطقه 17 تهران). نشریه پژوهش و برنامهریزی شهری، 8(30)، 205-224.
13. حاتمی نژاد، حسین، خادمی، امیرحسین، و ضرغام فرد، مسلم (1394). تحلیل توزیع مکانی- فضایی پارکهای درون شهری. آمل با رویکرد عدالت اجتماعی. فصلنامه مطالعات برنامهریزی شهری، 3(10)، 29-53.
14. Giannico, V., Spano, G., Elia, M., D’Este, M., Sanesi, G., & Lafortezza, R. (2021). Green spaces, quality of life, and citizen perception in European cities. Environmental Research 196, 110922.https://doi.org/10.1016/j.envres.2021.110922.
15. Ghasemi, K., Behzadfar, M., Borhani,K., & Nouri., Z. (2022). Geographic information system based combined compromise solution (CoCoSo) method for exploring the spatial justice of accessing urban green spaces, a comparative study of district 22 of Tehran. Ecological Indicators, 144, 109455. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2022.109455.
16. Korpilo, S., Kaaronen, R.O., Olafsson, A.S., & Raymond, C.M. (2022). Public participation GIS can help assess multiple dimensions of environmental justice in urban green and blue space planning. Applied Geography 148, 102794.https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2022.102794.
17. Smith, R.M., Deb, D., Blizard, Z., Midgett, R. (2023). A Planner’s quest for identifying spatial (in)justice in local communities: A case study of urban census tracts in North Carolina, USA. Applied Geography. 158, 103030. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2023.103030.
18. Yazar, M., York, A. (2023). Nature-based solutions through collective actions for spatial justice in urban green commons. Environmental Science and Policy 145 ,228–237. https://doi.org/10.1016/j.envsci.2023.04.016.
19. Sun, W., Ren, J., Zhai, J., & Li, W. (2023). Just green enough’ in urban renewal: A multifunctional and pragmatic approach in realizing multiscale urban green space optimization in built-up residential areas. Urban Forestry & Urban Greening 82, 127891. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2023.127891.
20. Halecki, W., Stachura, T., Fudała, W., Stec, A., & Kubon, S. (2023). Assessment and planning of green spaces in urban parks: A review. Sustainable Cities and Society 88,104280. https://doi.org/10.1016/j.scs.2022.104280
21. Li, F., Yao, N., Liu, D., Liu, W., Sun, Y., Cheng, W., Li, X., Wang, X., & Zhao, Y. (2021). Explore the recreational service of large urban parks and its influential factors in city clusters – Experiments from 11 cities in the Beijing-Tianjin-Hebei region. Journal of Cleaner Production 314, 128261. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2021.128261.
22. Semenzato, P., Costa, A., & Campagnaro, T. (2023). Accessibility to urban parks: Comparing GIS based measures in the city of Padova (Italy). Urban Forestry & Urban Greening 82, 127896. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2023.127896.
23. Sezavar, N., Pazhouhanfar, M., Van Dongen, R.P., & Grahn, P. (2023). The importance of designing the spatial distribution and density of vegetation in urban parks for increased experience of safety. Journal of Cleaner Production 403,136768. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2023.136768.
24. Zhang, J., & Xu., E. (2023). Investigating the spatial distribution of urban parks from the perspective of equity-efficiency: Evidence from Chengdu, China. Urban Forestry & Urban Greening 86,128019.https://doi.org/10.1016/j.ufug.2023.128019.
25. Yin, J., Su, B., Fan, CH., & Li, Q. (2020). Location of the public service facilities in an urban comprehensive park using a multi-hierarchy and multi-constrained configuration. model. Journal of Urban Management. 9, 205–215. https://doi.org/10.1016/j.jum.2020.04.001.
26. Dobbs, C., Vasquez, A., Alegría, V., & Cifuentes-Ibarra, M. (2023). Assessing multiple dimensions of distributional justice: Access, biodiversity and landscape structure of green spaces for multiple social groups of the Metropolitan Region of Santiago de Chile. Urban Forestry & Urban Greening.84,127948. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2023.127948
27. Assari, A., & Mahesh, T. M. (2011). Demographic comparative in heritage texture of Isfahan City. Journal of Geography and Regional Planning Vol. 4(8), pp. 463-470, August.
28. Li, J., Fu, J., Gao, J., Zhou, R., Wang, K., & Zhou., K. (2023). Effects of the spatial patterns of urban parks on public satisfaction: evidence from Shanghai, China. Landsc Ecol,38:1265–1277.https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2023.103030.
29. Cao, S., Du, SH., Yang, SH., & Du, S (2021). Functional Classification of Urban Parks Based on Urban Functional Zone and Crowd-Sourced Geographical Data. International Journal of Geo-Information. https://doi.org/10.3390/ijgi10120824.
30. Łaszkiewicz, E., Kronenberg, J., & Marcinczak, S. (2018). Attached to or bound to a place? The impact of green space availability on residential duration: The environmental justice perspective. Ecosystem Services. 30, 309–317. https://doi.org/10.1016/j.ecoser.2017.10.002.
31. Breuste, J., & Rahimi, A. (2015). Many public urban parks, but who profits from
them? The example of Tabriz, Iran. Ecological Processes. 4:6. DOI 10.1186/s13717-014-0027-4.
32. Li, Q., Zhou, S., & Wen, P. (2019). The relationship between centrality and land use patterns: Empirical evidence from five Chinese metropolises. Computers, Environment and Urban Systems. 78 ,101356.https://doi.org/10.1016/j.compenvurbsys.2019.101356.
33. Arghavani, S., Malakooti, H., & Ali Akbari Bidokhti, A.A. (2020). Numerical assessment of the urban green space scenarios on urban heat island and thermal comfort level in Tehran Metropolis. Journal of Cleaner Production. 261, 121183. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.121183.
34. Gupta, k., Kumar, P., Pathan, S.K., & Sharma, K.P. (2012). Urban Neighborhood Green Index – A measure of green spaces in urban areas. Landscape and Urban Planning. 105 ,325–335. doi: 10.1016/j.landurbplan.2012.01.003.
35. Viinikka, A., Tiitu, M., Heikinheimo, V., Halonen, J.I., Nyberg, E., & Vierikko, K. (2023). Associations of neighborhood-level socioeconomic status, accessibility, and quality of green spaces in Finnish urban regions. Applied Geography. 157, 102973. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2023.102973.
36. Karimi, A., Sanaieian, H., Farhadi, H., & Norouzian-Maleki, S. (2020). Evaluation of the thermal indices and thermal comfort improvement by different vegetation species and materials in a medium-sized urban park. Energy Reports. 6,1670–1684. https://doi.org/10.1016/j.egyr.2020.06.015.
37. Crompton, J.L. (2017). The Impact of Parks on Property Values: A Review of the Empirical Evidence. Journal of Leisure Research. Pages 1-31. https://doi.org/10.1080/00222216.2001.11949928.
38. Liang, H., & Zhang, Q. (2018). Assessing the public transport service to urban parks on the basis of spatial accessibility for citizens in the compact megacity of Shanghai, China. Urban Studies 55(9), 1983-1999. https://doi.org/10.1177/0042098017705846.
39. Wei, D., Liu, M., Grekousis, G., Wang, Y, & Lu, Y. (2023). User-generated content affects urban park use: Analysis of direct and moderating effects. Urban Forestry & Urban Greening, 90 : 128158. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2023.128158.
40. Zhang, R., Zhang, C.Q., Cheng, W., Lai, P.C., Schüz, B. (2021). The neighborhood socioeconomic inequalities in urban parks in a High-density City: An environmental justice perspective. Landscape and Urban Planning 211 104099. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2021.104099.