ریزافزایی شاه‌پسند درختی از طریق پرآوری شاخساره های جانبی

Subject Areas : Journal of Ornamental Plants

احسان نادری سمانی ¹ , زهره جبارزاده ² , سیروس قبادی ³

1 - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه
2 - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه
3 - گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان

Received: 2016-02-15 Accepted : 2016-06-18 Published : 2016-12-01

Keywords: ریزنمونه های جوانه جانبی, انگیزش جوانه, شاه پسند درختی, ریشه زایی, پر‌آوری,

Abstract :

در این پژوهش، انگیزش جوانه و باززایی شاخساره شاه‌پسند درختی با استفاده از ریزنمونه‌های گره (جوانه جانبی) در شرایط درون شیشه‌ای ارزیابی شد. جهت پرآوری شاخساره، محیط کشت موراشیگ و اسکوگ (MS) به همراه  0، 2، 4 و 8 میلی گرم در لیتر BAP یا TDZ بررسی شد. ریشه­زایی نیز در محیط کشت MS‌ همراه با 0، 25/0 و 50/0 میلی­گرم در لیتر IBA مورد ارزیابی قرار گرفت. بعد از گذشت 4 هفته از زمان کشت، ارزیابی­ها انجام شدند. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد شاخساره باززایی شده در محیط کشت MS همراه با 8 میلی­گرم در لیتر BAP و بیشترین تعداد جوانه در تیمار 8 میلی­گرم در لیتر TDZ به دست آمد. نتایج نشان دادند بیشترین طول شاخساره‌ها، طول میانگره‌ها و وزن شاخساره‌ها در محیط کشت MS بدون تنظیم کننده‌های رشد مشاهده شد. غلظت­های مناسب سایتوکینین سبب افزایش در سنتز RNA، DNA و پروتئین شده و در نتیجه سبب انگیزش شاخساره می­شوند. تفاوت در غلظت BAP می­تواند تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و شرایط آزمایش باشد. غلظت‌های خیلی کم TDZ باعث تحریک پرآوری شاخساره‌های جانبی در گیاهان چوبی می­شوند. مولکول‌های گیرنده TDZ سازگاری زیادی با تنظیم کننده­های رشد دارند. در این پژوهش بیشترین تعداد ریشه نیز در محیط کشت MS همراه با 25/0 میلی گرم در لیتر IBA به دست آمد. IBA یکی از تنظیم کننده‌های رشد قوی در محیط کشت است که باعث تحریک و افزایش تعداد ریشه‌ها می‌شود. IBA سبب افزایش IAA درونی می‌شود که برای رشد نرمال مریستم­های ریشه و توسعه ریشه‌ها لازم است. یکی از اثرات اکسین­ها طویل شدن سلول­ها است اما سلول­های ریشه نیاز به غلظت­های کمتر اکسین برای رشد دارند چرا که اکسین تولید اتیلن را تحریک می­کند و اتیلن نیز یک بازدارنده رشد محسوب می­شود

References:

Abdellatef, E. and Khalafallah, M.M.  2007. Adventitious shoot formation and plant regeneration in medium staple cotton (Gossypium hirsitum L.) cv. ‘Barac B-67’. International Journal of Agriculture and Biology, 9 (6): 913- 916.

Abhyankar, G. and Reddy, V.D.  2007. Rapid micropropagation via axillary bud proliferation of Adhatoda vasica Nees. from nodal segments. Indian Journal of Experimental Biology, 45: 268-271.

Affonso, V.R., Bizzo, H.R., Lima, S.S., Esquibela, M.A. and Sato, A. 2007. Solid phase microextraction (SPME) analysis of volatile compounds produced by in vitro shoots of Lantana camara L. under the influence of auxins and cytokinins. Journal of the Brazilian Chemical Society, 18(8): 1504-1508.

Ahmad, N. and Anis, M. 2005. Shoot multiplication in Rauvolfia tetraphylla L. using thidiazuron. Plant Cell Tissue and Organ Culture, 80: 187-190.

Ali, A., Ahmad, T., Abbasi, N.A. and Hafiz, A.A. 2009. Effect of different concenteration of auxins on in vitro rooting of olive cultivar ‘Moraiolo’. Pakistan Journal of Botany, 41(3): 1223-1231.

Ali Ahmed, A.B., Gouthaman, T., Rao, A.S. and Rao, M.V. 2005. Micropropagation of Phyla nodiflora (L.) Greene: An important medicinal plant. Iranian Journal of Biotechnology, 3(3): 186-190.

Amo-Marco, J.B. and Lledo, M.D. 1995. In vitro propagation of Salix tarraconensis Pau ex Font Quer. an endemic and threatened plant. In Vitro Cellular and Developmental Biology-Plant, 32: 42-46.

Ashok, K. and Bashir, J.M. 2010. In vitro propagation of a medicinal plant Portulaca grandiflora Hook. World Journal of Agricultural Science, 6(3): 327- 330.

Day, M.D., Wiley, C.J., Playford, J. and Zalucki, M.P. 2003. Lantana: current management status and future prospects for international agricultural research. Australian Centre International Agricultural Research, Canberra. 132 page.

Gaspar, T., Kevers, C., Faivre-Rampant, O., Crèvecoeur, M., Penel, C., Greppin, H. and Dommes, J. 2003. Changing concepts in plant hormone action. In Vitro Cellular and Developmental Biology-Plant, 39: 85–106.

Hiregoudar, L.V., Morthy, H.N., Bhat, J.G., Nayeen, A., Hema, B.P., Hahn, E.J. and Peak, K.Y. 2006. Rapid clonal propagation of Vitex trifolia. Biologia Plantarum, 50(2): 291-294.

Ismail, N., Rani, U., Sharma, N.N. and Batra, A. 2011. Influence of plant growth regulators on in vitro shoot regeneration via cotyledonary node in Clitoria ternatea L. International Journal of Pharmaceutical Sciences and Research, 2(3): 552-557.

Kesari, V., Ramesh, A.M. and Rangan, L. 2012. High frequency direct organogenesis and evaluation of genetic stability for in vitro regenerated Pongamia pinnata, a valuable biodiesel plant. Biomass and Bioenergy, 44: 23-32.

Khalafalla, M.M., Elaleem, K.G. and Modawi, R.S. 2010. Callus formation and organogenesis of potato (Solanum tuberosum L.) cultivar Almera. Journal of Phytology, 2: 40–46.

Kulkarni, A.A., Thengane, S.R. and Krishnamurthy, K.V. 2000. Direct shoot regeneration from node, internode, hypocotyl and embryo explants of Withania somnifera. Plant Cell Tissue and Organ Culture, 62: 203-209.

Lakshmi Prabha, A., Nandagopalan, V., Piramila, H.M. and Prabakaran, D.S. 2010. Standardization of in vitro studies on direct and indirect organogenesis of Trichosanthes cucumerina. Sixth International Plant Tissue Culture and Biotechnology Conferences. Plant Tissue Culture and Biotechnology, Pp: 73- 77.

Mao, A.A., Wetten, A., Fay, M.F. and Caligari, P.D.S. 2000. In vitro propagation of Litsea cubeba (Lours.) Pers. a multipurpose tree. Plant Cell Reports, 19: 263–267.

Mok, D.W.S. and Mok, M.C. 2001. Cytokinin metabolism and action. Plant Molecular Biology, 52: 89- 118.

Murashige, T. and Skoog, F. 1962. A revised medium for rapid growth and bioassays with tobacco tissue cultures. Physiolia Plantarum, 15: 473-497.

Ning, G.G., Fan, X.L., Huang, W.J., Bao, M.Z. and Zhang, J.B. 2007. Micropropagation of six Prunus mume cultivars through axillary shoots proliferation and ISSR analysis of cloned plants. Acta Biologica Cracoviensia Series Botanica, 49(1): 25-31.

Nissen, S.J. and Sutter, E.G. 1990. Stability of IAA and IBA in nutrient medium to several tissue culture procedures. Horticultural Sciense, 25(7): 800-802.

Passos, J.L.,Meira, R.M.S.A.and Barbosa, L.C.A.2009.Foliar anatomy of the species Lantana camara and L. radula (Verbenaceae). Planta Daninha, 27 (4): 689-700.

Rai, V.R. 2002. Rapid clonal propagation of Nothapodytes foetida (Wight) Sleumer-Athreatened medicinal tree. In Vitro Cellular and Developmental Biology-Plant, 38 (4): 347-351.

Rathore, P., Suthar, R. and Purohi, S.D. 2008. Micropropagation of Terminalia bellerica Roxb. from juvenile explants. Indian Journal of Biotechnology, 7: 246-249.

Seetharma, Y.N., Rajana, L.N., Aravind, G.J.B., Sharanabasapa, G. and Mallikharjun, P.B. 2007. In vitro shoot regeneration from leaf and nodal explants of Veronina cinerea L. Indian Journal of Biotechnology, 6: 418-420.

Selvakumar, V., Anbudurai, P.R. and Balakumar, T. 2001. In vitro propagation of the medicinal plant Plumbago zeylanica L. through nodal explants. In Vitro Cellular and Developmental Biology-Plant, 37: 280-284.

Sharma, R. and Shahzad, A. 2008. Thidiazuran (TDZ) induced regeneration from cotyledonary node explant of Abelmoschus moschatus Medik. L., (A valuable medicinal plant). World Journal of Agricultural Sciences, 4(4): 449-452.

Singh, J. and Tiwari, K.N. 2010. High-frequency in vitro multiplication system for commercial propagation of pharmaceutically important Clitoria ternatea L., A valuable medicinal plant. Industrial Crops and Products, 32: 534–538.

Srivastava, P., Sisodia, V. and Chaturvedi, R. 2011. Effect of culture conditions on synthesis of triterpenoids in suspension cultures of Lantana camara L. Bioprocess and Biosystematic Engineering, 34: 75–80.

Stefancic, M., Stampar, F. and Osterc, G. 2005. Influence of IAA and IBA on root development and quality of Prunus GiSelA5 leafy cutting. Horticultural Science, 40(7): 2052-2055.

Te-chato, S. and Lim, M. 2000. Improvement of mangosteen micropropagation through meristematic nodular callus formation from in vitro-derived leaf explants. Scientia Horticulturae, 86: 291-298.

Verma, S.K., Yucesan, B.B., Sahin, G., Gurel, S. and Gurel, E. 2011. Direct shoot regeneration from leaf explants of Digitalis lamarckii, an endemic medicinal species. Turkish Journal of Botany, 35: 689-695.

Victor, J.M.R., Murthy, B.N.S., Murch, S.J. Krishnaraj, S. and Saxena, P. 1999. Studies of endogenous purine metabolism in thidiazuron-induced somatic embryogenesis of peanut (Arachis hypogea L.). Plant Growth Regulation, 28: 41- 47.

Wahab, F., Nabi, Gh., Ali, N. and Shah, M. 2001. Rooting response of semi-hard wood cutting of guava (Psidium guajava L.) to various concentrations of different auxins. Online Journal of Biological Sciences, 1(4): 184-187.

Widiyanto, S.N., Erytrina, D. and Rahmania, H. 2005. Adventitious shoot formation on teak (Tectona grandis L.) callus cultures derived from internodal segments. II^nd IS on Biotechnology of Tropical and Subtropical Species. Pp. 153-157.

Zulfiqar, B., Abbasi, N.A., Ahmad, T. and Hafiz, I.A. 2009. Effect of explant sources and different concentrations of plant growth regulators on in vitro shoot proliferation and rooting of avocado (Persea americana Mill.) cv. “Fuerte”. Pakistan Journal of Botany, 41(5): 2333- 2346.