تنوع مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی بین برخی از توده های ایرانی Rosa damascena Mill.

Subject Areas : Journal of Ornamental Plants

حنیفه سید حاجی زاده ¹ , بهروز عبادی ² , محمدرضا مرشدلو ³ , اکبر عبدی قاضی جهانی ⁴

1 - Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, University of Maragheh, Maragheh 55136-553, Iran
2 - Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, University of Maragheh, Maragheh 55136-553, Iran
3 - Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, University of Maragheh, Maragheh 55136-553, Iran
4 - East Azerbaijan Agricultural and Natural Resources Research Center, Tabriz, Iran

Received: 2021-09-15 Accepted : 2021-12-12 Published : 2021-12-01

Keywords: تنوع ژنتیکی, اسانس, فنوتیپ, عملکرد گل,

Abstract :

عطر گل­محمدی ایران، به سبب کیفیت زیاد و رشد در شرایط اقلیمی مناسب از مرغوبیت خاصی برخوردار است. ژنوتیپ گیاه به مانند شرایط اقلیمی تاثیر زیادی بر کیفیت گلاب، تولید اسانس و سایر فرآورده‌های جانبی که از ارزش افزوده بالاتری برخوردار بوده، دارد. بدین­منظور پژوهشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار برای بررسی مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی توده­های بومی گل محمدی جمع­آوری شده در استان آذربایجان شرقی انجام شد. نتایج نشان داد، صفات مورفولوژیکی اندازه­گیری شده در دو ژنوتیپ خاردار و بی­خار در مناطق بررسی شده دارای اختلاف معنی­دار بودند. منطقه قاضی­جهان با پوشش گل­محمدی بی­خار، از نظر عملکرد و دارا بودن مقادیر بالای صفات اندازه­گیری شده مناسب­ترین منطقه بود و پس از آن مناطق نادیلو و خراجو با پوشش گل­­محمدی بی­خار عملکرد و پتانسیل مناسبی داشتند. از بین 14 صفت مورفولوژیکی به همراه عملکرد و درصد اسانس، صفات وزن تر و خشک­ گلبرگ، وزن­تر و خشک غنچه، وزن­تر گل، طول و عرض­گلبرگ، تعداد غنچه در هر شاخه و درصد اسانس دارای بیشترین همبستگی مثبت و معنی­دار با صفت عملکرد گل بودند. ترکیب­های سیترونلول (Citronellol) و ژرانیول (Geraniol) در هر گروه ژنوتیپ خاردار و بدون­خار به میزان بالایی مشاهده شدند. مقدار سیترونلول (Citronellol) در ژنوتیپ خاردار نسبت به ژنوتیپ بی­خار بیشتر بود. از طرفی، میزان ماده موثره ژرانیول (Geraniol) در ژنوتیپ بی­خار نسبت به ژنوتیپ خاردار بیشتر بود. تفاوت قابل­توجهی در عطر توده­های خاردار با انواع بدون خار وجود داشت. از نظر طول و عرض برگ و تعداد شاخه در بین توده­های مختلف تفاوت معنی­داری وجود نداشت. این تفاوت­ها راه را برای معرفی انواع جدیدی از گل محمدی  برای صنعت کشت  و پرورش ایجاد می­کند.

References:

Achuthan, C.R., Babu, B.H. and Padikkala, J. 2003. Antioxidant and hepatoprotective. Aromatic Plant, 21: 35-49.

Basim, E. and Basim, H. 2003. Antibacterial activity of Rosa damascena essential oil. Fitoterapia, 74 (4): 394-396.

Baydar, H. and Baydar, N.G. 2005. The effects of harvest date, fermentation duration and Tween 20 treatment on essential oil content and composition of industrial oil rose (Rosa damascena Mill.). Industrial Crops and Products, 21 (2): 251-255.

Cheng, B., Yu, C., Fu, H., Zhou, L., Luo, L., Pan, H. and Zhang, Q. 2020. Evaluation of the morphological diversity of tea roses (Rosa × odorata) based on phenotypic traits. Plant Genetic Resources, 18 (3): 149-158.

Gault, M. and Synge, P.M. 1971. The dictionary of roses in colour. Rainbird References Books, London, UK.

Gudin, S. 2000. Rose: Genetics and breeding. Plant Breeding Reviews, 17: 159-190.

Iwata, H., Kato, T. and Ohno, S. 2000. Triparental origin of damask roses. Gene, 259: 53-39.

Jabbarzadeh, Z. and Khosh-Khui, M. 2005. Factors affecting tissue culture of damask rose (Rosa damascena Mill.). Scientia Horticulturae, 105 (4): 475-482.

Kaul, K., Karthigeyan, S., Dhyani, D., Kaur, N., Sharma, R.K. and Ahuja, P.S. 2009. Morphological and molecular analyses of Rosa damascene × R. bourboniana interspecific hybrids. Scientia Horticulturae, 122 (2): 258-263.

Kaul, V.K., Virendra, S. and Bikram, S. 2000. Damask rose and marigold: Prospective industrial crops. Journal of Medicinal and Aromatic Plant Sciences, 22 (1B): 313-318.

Krussman, G. 1981. The complete book of roses. Portland, Oregon: Timber Press.

Kumar, R., Sharma, S., Kaundal, M., Sood, S. and Agnihotri, V.K. 2016. Variation in essential oil content and composition of damask rose (Rosa damascena Mill.) flowers by salt application under mid hills of the Western Himalayas. Journal of Essential Oil Bearing Plants, 19 (2): 297-306.

Kumar Pal, P. 2013. Evaluation, genetic diversity, recent development of distillation method, challenges and opportunities of Rosa damascena: A review. Journal of Essential Oil Bearing Plants, 16 (1): 1-10.

Ma, Y., Islam-Faridi, M.N., Crane, C.F., Ji, Y., Stelly, D.M., Price, H.J. and Byrne, D.H. 1997. In situ hybridization of ribosomal DNA to rose chromosomes. Journal of Heredity, 88 (2): 158-161.

Mahboubi, M. 2016. Rosa damascena as holy ancient herb with novel applications. Journal of Traditional and Complementary Medicine, 6 (1): 10-16.

Mahboubi, M., Kazempour, N., Khamechian, T., Fallah, M.H. and Kermani, M.M. 2011. Chemical composition and antimicrobial activity of Rosa damascena Mill. essential oil. Journal of Biologically Active Products from Nature, 1 (1): 19-26.

Millan, T., Osuna, F., Cobos, S., Torres, A.M. and Cubero, J.I. 1996. Using RAPDs to study phylogenetic relationships in Rosa. Theoretical and Applied Genetics, 92 (2): 273-277.

Morshedloo, M.R., Craker, L.E., Salami, A., Nazeri, V., Sang, H. and Maggi, F. 2017. Effect of prolonged water stress on essential oil content, compositions and gene expression patterns of mono-and sesquiterpene synthesis in two oregano (Origanum vulgare L.) subspecies. Plant Physiology and Biochemistry, 111: 119-128.

Nikbakht, A. and Kafi, M. 2004. A study on the relationships between Iranian people and damask rose (Rosa damascena) and its therapeutic and healing properties. In: VIII International People-Plant Symposium on Exploring Therapeutic Powers of Flowers, Greenery and Nature, 790 (pp. 251-254).

Nilgun, G.B., Hasan, B. and Thomas, D. 2004. Analysis of genetic relationships among Rosa damascena plants grown in Turkey by using AFLP and microsatellite markers. Journal of Biotechnology, 111: 263–267.

Rezaei, M.B., Jaymand, K., Tabaei, A.S., Barazandeh, M.M. and Meshkizadeh, S. 2003. Comparative study essential oils of Rosa damascena Mill. from center and northwest of Iran. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 19 (4): 339-349.

Schmitzer, V., Veberic, R., Osterc, G. and Stampar, F. 2010. Color and phenolic content changes during flower development in groundcover rose. Journal of the American Society for Horticultural Science, 135 (3): 195-202.

Sefidkon, F., Akbari, Z., Assareh, M.H. and Bakhshi Khaniki, G.H. 2007. Comparison of quantity and quality of aromatic compounds from (Rosa damascene Mill.) by different extraction methods. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 22 (4): 351-365.

Singh, S.P. and Kayiyar, R.S. 2001. Correlation and path coefficient analyses for flower yield in Rosa damascena Mill. Journal of Herbs, Spices & Medicinal Plants, 8 (1): 43-49.

Tabaei-Aghdaei, S.R., Babaei, A., Khosh-Khui, M., Jaimand, K., Rezaee, M.B., Assareh, M.H. and Naghavi, M.R. 2007. Morphological and oil content variations amongst damask rose (Rosa damascena Mill.) landraces from different regions of Iran. Scientia Horticulturae, 113 (1): 44-48.

Tabaei Aghdaei, S.R., Farhangian, S., Jafari, A.A. and Rezaei, M.B. 2005b. Evaluation of morphological variation in Rosa damascena Mill. genotypes from six central provinces of Iran. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 21 (2): 227 – 239.

Tabaei Aghdaei, S.R. and Rezaei, M.B. 2004. Study of flower yield variation in Rosa damascena Mill. from western regions of Iran. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 20 (3): 333 - 344.

Tabaei Aghdaei, S.R., Rezaei, M.B. and Jaymand, K. 2003. Evaluation of genetic variation in floral parts and essential oils concentration of Rosa damascena genotypes collected from Kashan/Iran. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 11 (2): 219 - 234.

Tabaei-Aghdaei, S.R., Rezaee, M.B. and Jaimand, K. 2005a. Study of genetic variation in essential oils yield of Rosa damascena Mill. genotypes from central regions of Iran. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 21(1): 35-49.

Tabaei-Aghdaei, S.R., Sahebi, M., Jafari, A.A. and Rezaee, M.B. 2004a. Evaluation of flower yield and morphological characteristics of 11 Rosa damascena Mill. genotypes using multivariate analyses. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 20(2): 199-211.

Tabaei Aghdaei, S.R., Soleymani, E., Jafari, A.A. and Rezaei, M.B. 2004b. Evaluation of flower yield and morphological characteristics of Rosa Damascena Mill. genotypes from west parts of Iran, using multivariate analyses. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 12 (2): 203 - 220.

Tosun, I., Gonullu, M.T. and Gunay, A. 2002. Anaerobic digestion of residues from rose oil production. In ISWA 2002 World Environmental Congress and Exhibition (pp. 8-12).

Widrlechner, M.P. 1981. History and utilization of Rosa damascena. Economic Botany, 35 (1): 42-58.

Yoosefi, B., Ghasempoor, H.R., Yousefi, B., Tabaei Aghdaei, S.R. and Jaimand, K. 2016. Variations in chemical components of essential oils in 25 accessions of damask rose (Rosa damascena Mill.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 32 (1): 98-114.

Yousefi, B., Tabaei Aghdaei, A.S. and Asareh, M. 2005. Study of cutting rhizogenesis and sapling growth variation in Rosa damascena genotypes in Kurdistan. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 13 (1): 1 - 27.