Manuscript ID : 140212211105034 Visit : 27 Page: 109 - 124

Article Type: Original Research

Comparative analysis of the content and process of financial support in the Premier League of Iran and Spain

Subject Areas : Innovation in Sports Management

Ali Mohammad Hashemi ¹ , shahriyar kharrazian ^{2
*} , Navid Habibi ³ , مهدی طالب پور ⁴

1 - PhD student, Department of Physical Education and Sports Sciences, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Iran
2 - Member of the faculty of Physical, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran
3 - Assistant Professor, Department of Management, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran
4 - Professor, Department of Physical Education and Sports Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

Received: 2024-04-09 Accepted : 2024-08-17 Published : 2025-01-07

Keywords: sports club, trend analysis, financial support pattern, football, professional sports.,

Abstract :

The aim of this research was to analyze the content and financial support trends in the Iranian Football Premier League and the Spanish Football Premier League (La Liga) in four categories: industry, stability, support, and support dependency. This descriptive-analytical research used a comparative study approach through content analysis and quantitative trend analysis. The population and sample of this research were the supporters of clubs participating in La Liga in Spain and the Iranian Football Premier League from 2010 to 2022. All data were collected from library sources and analyzed. The results of the research indicated a clear difference in the analyzed indicators between Iranian and Spanish football. The popular industry supporting and stable industry in Spanish football was betting and online gaming, while in Iran, it was the steel and automotive industries. A notable finding was the strong dependency on the government among support categories in Iranian football, which contrasted with the 1000% presence of the private sector in Spain, highlighting the unique role of the private sector. In general, diversifying support categories, aiding in maintaining supporter stability, promoting private sector involvement in football, and strengthening businesses and industries related to sports and football are essential factors for developing support in professional football. It is recommended to focus on these aspects to enhance support in football.

References:

1. Abdolmaleki, H., Soheili, B., Varmus, M., & Khodayari, A. (2020). Presenting a new mixed method for measuring service quality of health clubs. International Journal of Sport Management and Marketing, 20(5-6), 312-333. (in persian).
2. Ahtiainen, S., & Jarva, H. (2022). Has UEFA’s financial fair play regulation increased football clubs’ profitability?. European Sport Management Quarterly, 22(4), 569-587. https://doi.org/10.1080/16184742.2020.1820062
3. Asadollahi, E., Keshtidar, M., Heydari, R., & Perić, M. (2022). Brand identity transfer and consumers' sport commitment in the Iranian Football Premier League: mediating role of promotional and advertising tools. (in persian).
4. Atghia N, Gharekhani H & Yaghoubi S. (2021). Prerequisites for Transference of Professional Football Clubs in Iran with Emphasis on Economic Requirements. Journal of New Studies in Sport Management, 2(4 ). (in persian).
5. Chanavat, N., & Desbordes, M. (2017). The Marketing of football. Routledge Handbook of Football Marketing, 6(7), 56.
6. Deloitte. (2010). “Spanish Masters Football Money League”, Sports Business Group. March 2010.
7. Deloitte. (2012).“Fan power Football Money League”.Sports Business Group. February 2012.
8. Elhi Alireza, Sajjadi Sayed Nasrollah, Khabiri Mohammad, & Abrishami Hamid. (2009). Obstacles in the development of attracting income from financial support in the football industry of the Islamic Republic of Iran. (in persian).
9. emami, A., emami, F., & afshari, M. (2022). The effects of investment development on the economic empowerment of Iran's sports industry: An Exploratory study. Strategic Studies on Youth and Sports, 21(56), 229-254. doi: 10.22034/ssys.2022.1522.2113(in persian).
10. Emamifar, A., Abdolmaleki, H., Noorbakhsh, M., & Khodayari, A. (2023). Financial fair play: An effective tool to get out of the financial problems of Iranian football clubs. Sport Management Journal, 15(4), -. doi: 10.22059/jsm.2022.335484.2864(in persian).
11. Ghahremanian. (2018). Investigating the dimensions of the sports economy, what effect does the sports industry have on the economy? Specialized Scientific-Educational Monthly of Tadbir Management, 29(304), 3-7.‎ (in persian).
12. Hume, P. A., & Stewart, A. D. (2018). Physique assessment in youth sports for talent identification and development. Best Practice Protocols for Physique Assessment in Sport, 3-10.
13. Johnston, K., Wattie, N., Schorer, J., & Baker, J. (2018). Talent identification in sport: a systematic review. Sports medicine, 48, 97-109.
14. mehdipour, M., Mohammad Pouriqini, H., Najafzadeh, M., & janani, H. (2024). Identifying the driving forces of the future study of income generation of Premier League football clubs (case study: Mobarake Steel Club of Sepahan). Sport Physiology & Management Investigations, (), -.(in persian).
15. Naderian, M., Rahbari, S., & Ghorbani, M. (2015). A comparative study of how to finance the professional football clubs in Iran's and England premier league. Applied Research in Sport Management, 3(3), 31-42.
16. Naderian, Masoud. (2012). Principles and methods of coaching in sports. Alavi Publications, Isfahan, first edition. (In persian).
17. Olayo, J. O. (2019). Succession planning in organizations; Impact on workplace productivity. Supreme Journal of Business and Management, 2(1), 1-11.
18. Procházka, D. A. (2012). Financial conditions and transparency of the Czech professional football clubs. Prague economic papers, 21(4), 504-521.
19. Sánchez, L. C., Barajas, Á., & Sanchez-Fernandez, P. (2020). Profits may lead teams to lose matches, but scoring goals does not lead to profit. European Research on Management and Business Economics, 26(1), 26-32. https://doi.org/10.1016/j.iedeen.2019.12.007
20. soltani, M., Kargar, G. A., keshkar, S., & Ghafori, F. (2019). Designing the Revenue Model for Iranian Professional Football Clubs. Sport Management and Development, 7(4), 42-54. doi: 10.22124/jsmd.2019.3251. (in Persian).
21. Urdaneta-Camacho, R., Guevara-Pérez, J. C., Martín Vallespín, E., & Le Clech, N. (2022). The Other Side of the “League of Stars”: Analysis of the Financial Situation of Spanish Football. International Journal of Financial Studies, 11(1), 3.
22. Urdaneta, R., Guevara-Pérez, J. C., Llena-Macarulla, F., & Moneva, J. M. (2021). Transparency and accountability in sports: Measuring the social and financial performance of Spanish professional football. Sustainability, 13(15), 8663. https://doi.org/10.3390/su13158663
23. Zhang, J. J., Kim, E., Mastromartino, B., Qian, T. Y., & Nauright, J. (2018). The sport industry in growing economies: critical issues and challenges. International Journal of Sports Marketing and Sponsorship, 19(2), 110-126. https://doi.org/10.1108/IJSMS-03-2018-0023
24. Zare Abdansari, Azizian Kohn, & Rezapour. (2022). A change in strategies related to income generation of Esteghlal and Persepolis football clubs. Communication management in sports media, 10(1), 40-55.‎ (in persian).
25. Zolfaghari, M., Nobakhat, Z., & Naderinasab, M. (2023). Designing the Economic Development Model for the Premier soccer League Clubs. Strategic Studies on Youth and Sports, 21(58), 293-312. doi: 10.22034/ssys.2022.857.1586(in persian).

Full-Text:

Journal of Innovation in Sports Management

Comparative analysis of the content and process of financial support in the Premier League of Iran and Spain

Ali Mohammad Hashemy	PhD student, Department of Physical Education and Sports Sciences, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Iran
Shahryar Kharazian ¹	Member of the faculty of Physical, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran
Navid Habibi	Assistant Professor, Department of Management, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran
Mahdi Talebpour	Professor, Department of Physical Education and Sports Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

Abstract

Key words: sports club, trend analysis, financial support pattern, football, professional sports.

[1] * Corresponding Author: E-mail: Kharazianshahryar@yahoo.com

How to Cite: Hashemy A M, Kharazian Sh, Habibi N, Talebpour M. Comparative analysis of the content and process of financial support in the Premier League of Iran and Spain, Journal of Innovation in Sports Management, 2025; 4(1):109-124

تحلیل تطبیقی محتوا و روند حمایت مالی در لیگ برتر فوتبال ایران و اسپانیا

علی محمد هاشمی	دانشجو دکتری گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد مشهد، دانشگاه آزاداسلامی، مشهد، ایران
شهریار خرازیان ¹	عضو هیات علمی گروه تربیت بدنی، واحد مشهد، دانشگاه آزاداسلامی، مشهد، ایران
نوید حبیبی	استادیار گروه مدیریت، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
مهدی طالب پور	استاد تمام گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

هدف از انجام این تحقیق تحلیل تطبیقی محتوا و روند حمایت مالی در لیگ برتر فوتبال ایران و لیگ برتر اسپانیا ( لالیگا) بود که در چهار شاخص رسته‏ها، ثبات، حمایت و وابستگی حمایتی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. پژوهش حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی و رویکرد آن انجام مطالعه تطبیقی از طریق تحلیل محتوا و و روند کمی بود. جامعه و نمونه آماری این تحقیق حامیان باشگاه های حاضر در لالیگای اسپانیا و لیگ برتر فوتبال ایران از سال‏های 2010 تا 2022 بود. کلیه دادهها از طریق کتابخانه ای جمع آوری و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق حاکی از تفاوت آشکار در شاخص های مورد بین فوتبال ایران و اسپانیا بود. صنعت محبوب حمایتگر و با ثبات در فوتبال اسپانیا شرط‌بندی و بازی‌های آنلاین و در کشور ایران صنایع فولاد و خودروسازی بود. از نکات قابل توجه در یافته های تحقیق وابستگی شدید به دولت در میان رسته های حمایتی در فوتبال ایران بود که در مقایسه با فوتبال اسپانیا با توجه به حضور صد درصدی بخش خصوصی غیر عادی جلوه می نمود. به طور کلی تنوع بخشی به رسته های حمایتی، کمک به حفظ و ثبات حامیان، کمک به حضور بخش خصوصی در فوتبال و تقویت کسب و کارها و صنایع مرتبط با ورزش و فوتبال از جمله عوامل ضروری در راستای توسعه حمایت گری در فوتبال حرفه ای است که در این زمینه پیشنهاد میگردد.

واژه‏های کلیدی: باشگاه ورزشی، تحلیل روند، الگوی حمایت مالی، فوتبال، ورزش حرفه‌ای.

[1] * نویسنده مسئول:E-mail: Kharazianshahryar@yahoo.com

ایرانپور مبارکه علی، همتی جمشید، جلیلوند محمد، خاکساری غلامرضا، تحلیل تطبیقی محتوا و روند حمایت مالی در لیگ برتر فوتبال ایران و اسپانیا، فصلنامه نوآوری در مدیریت ورزشی، بهار 1403، 4(1): 109-124

مقدمه

در حال حاضر در کشور‌های توسعه یافته موضوع ورزش، به عنوان یک صنعت بسیار مهم، عاملی موثر در رشد و توسعه اقتصادی کشورها به شمار می‌رود. این صنعت ریشه‌های خود را به سرعت در تمام مناطق جهان گسترش داده است؛ به‌طوری که میلیاردها نفر به‌ گونه‌ای از آن بهره‌مند می‌گردند. صنعت ورزش با در اختیار داشتن عامل مهمی همچون مسابقات بزرگ ورزشی، امکان بکارگیری فرصت‌های تبلیغاتی و رسانه‌ها را فراهم آورده که این موضوع خود موجب ایجاد بستر لازم برای تعامل میان صنعت، تجارت و ورزش گردیده و به‌عنوان یک پل راهبردی در خدمت توسعه ورزش و رونق اقتصادی آن قرار گرفته است (ذوالفقاری و همکاران، 2023). هر کشوری برای رسیدن به رشد و توسعه اقتصادی، راه های متعددی را دنبال می‌کند. ایران نیز برای در امان ماندن از اقتصاد تک محصولی به شدت نیازمند توسعه در کانال‌های متنوع مالی و اقتصادی است. که در این راستا می‌توان از صنعت ورزش، که یکی از صنایع نوین محسوب می‌گردد، بهره گرفت. این صنعت که در دهه‌های‏های اخیر تاثیر خیره کننده‌ای را در اقتصاد کشورهایی که دارای اقتصاد و فرهنگ متمایز از یکدیگر بوده‌اند داشته، و این موضوع برای فعالان اقتصادی و دولتمردان بسیار بحث برانگیز بوده است (قهرمانیان، 2018). در واقع یکی از علل سرمایه‏گذاری بالای کشورها در زمینه توسعه ورزش، تاثیر بر شرایط اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی یک جامعه بوده (هیوم و استوارت¹، 2017) و علاوه بر آن موجب تقویت وجهه و اعتبار آن کشور در عرصه جهانی خواهد گردید (جانسون و همکاران²، 2018). از طرفی، ورزش در ایران همیشه به‌عنوان یکی از مباحث فرعی در اقتصاد مورد توجه قرار گرفته است، در حالی که در کشورهای توسعه یافته به‌عنوان یک رکن مهم اقتصادی به آن نگاه می‌شود. کشورهای پیشرفته، بخش قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی³ خود را از طریق رونق اقتصادی ورزش به‌ دست می‌آورند، به طوری که در کشورهای ایتالیا، انگلستان و آلمان نسبت اقتصاد ورزش به تولید ناخالص داخلی به‌ترتیب 2 درصد، 1.7 درصد و 1.4 درصد است و حال اینکه این نسبت در کشور ایران 1.1 درصد است (امامی و همکاران، 2022). در این راستا صنعت فوتبال نیز به‌شدت تحت تاثیر این تحولات اقتصادی ورزش قرار گرفته و به‌عنوان محبوب ترین ورزش ملی اکثر کشورها، توجه رسانه‌ها و مخاطبان سراسر جهان را به خود جلب کرده است (اتقیا و همکاران، 2022). در بین ارکان صنعت فوتبال، باشگاه‌ها مهمترین بخش بوده و ادامه‌ حیات این صنعت منوط به ادامه‌ی حیات باشگاه‌ها می‌باشد (مهدی‌پور و همکاران، 2024). چراکه در جایگاه کارخانه تولیدی و شرکت‌های فوتبال عمل می‌کنند (ژانگ و همکاران، 2018). باشگاه‌های فوتبال زمانی قادر به ادامه حیات خواهند بود که بتوانند هزینه‌های خود را پوشش دهند و درآمد ایجاد کنند (اسداللهی و همکاران، 2022). ازاین‌رو، در صنعت امروزی فوتبال، ضرورت دارد تا مدیران باشگاه‌ها با اتخاذ راهبردهای مناسب، بیشترین میزان ممکن درآمدزایی را ایجاد کرده و هزینه‌های فراوان لازم برای اداره یک باشگاه حرفه‌ای را فراهم کنند (عبدالمالکی و همکاران، 2022). در این راستا، لالیگا⁴ که با نام تجاری لالیگا سانتاندر نیز شناخته می‌شود، دسته برتر لیگ حرفه‌ای فوتبال اسپانیا است که از این حیث عملکرد بسیار مطلوبی از خود نشان داده است به طوری که حتی پس از تورم اقتصادی اروپا و اثرات آن، نرخ رشد سالانه درآمد باشگاه‌های آن از 13درصد فراتر رفته است (سانچز و همکاران⁵، 2020) و همین امر سبب شده است تا به یکی از مهمترین لیگ‌های فوتبال دنیا تبدیل شود و پس از لیگ‌برتر انگلستان به عنوان دومین لیگ معتبر اروپا شناخته شود. این لیگ بیش از هر لیگ دیگری از سوی یوفا در رده اول معتبرترین لیگ‌های اروپایی قرار گرفته‌است (ابوالقاسم و همکاران، 2018). فوتبال در اسپانیا به‌عنوان یک پدیده اجتماعی شناخته می‌شود که توجه رسانه‌ها را نیز به خود جلب کرده است. این صنعت در لیگ اسپانیا از طریق اداره خصوصی باشگاه‌ها و همسویی نتایج ورزشی با مسائل اقتصادی بواسطه مدیریت صحیح و حرفه‌ای، حجم هنگفتی سرمایه تولید می‌کند (اوردانتا-کاماچو و همکاران⁶، 2022). صنعت فوتبال اسپانیا 47000 شغل ایجاد کرده و ارزش وجودی آن4.46 بیلیون یورو برآورد شده است (الهی و همکاران، 2009). وضعیت مالی لیگ‌برتر اسپانیا درسال های اخیر بهبود یافته است (اوردانتا-کاماچو و همکاران، 2022)، که علت را می‌توان در بهبود وضعیت اقتصادی باشگاه‌های آن عنوان نمود (آهتیاینن و همکاران⁷، 2020). باشگاه‌ها درآمدهای خود را از طریق حمایت‌های مالی، حق پخش تلویزیونی و حمایت اشخاص معتبر افزایش داده‌اند (اوردانتا و همکاران⁸، 2021). بنابراین می‌توان گفت که منابع مالی و غیرمالی تاثیر بسزایی در دستیابی به عملکرد بهینه باشگاه‌های ورزشی دارد (اولایو⁹، 2019). امروزه باشگاه‌ها و لیگ‌های مختلف فوتبال دنیا از کانال‌ها و شیوه‌های مختلفی برای درآمدزایی هرچه بیشتر استفاده می‌کنند (چانوات و دزبوردس¹⁰، 2017). موسسه مالی دلویت، این درآمدزایی ها را در سه دسته کلی درآمدهای حاصل از حق پخش رسانه‌ای، درآمدهای تجاری و درآمدهای روز مسابقه تقسیم بندی می‌کند (دلویت، 2012). که در این میان درآمدهای تجاری بخش بزرگی از آن را دربرمی‌گیرد (سیف پناهی و حمیدی، 2017). برای نمونه عملکرد استثنایی باشگاه فوتبال بارسلونا در لیگ‌برتر اسپانیا در فصل 2009-2008، موجب رشد چشمگیر درآمد باشگاه به رقم 366 میلیون یورو گردید (دلویت¹¹، 2010). باشگاه بارسلونا به غیر از حامی اصلی خود که شرکت قطری، قطر فوندیشن¹² بود، چندین حامی دست دوم داشت: نایک به‌عنوان حامی رسمی پوشاک ورزشی، کوکاکولا به‌عنوان نوشیدنی رسمی، تی وی تری¹³ به‌عنوان کانال رسمی عمومی، آئودی¹⁴ به‌عنوان اتومبیل رسمی، استرلا دام¹⁵ به‌عنوان آبجوی رسمی، لاکایکسا¹⁶ به‌عنوان نهاد رسمی مالی، بوین¹⁷ به‌عنوان فراهم کننده رسمی قماربازی، ایسر¹⁸ به‌عنوان تکنولوژی رسمی فناوری اطلاعات، مدیا پورو¹⁹ به‌عنوان شبکه رسمی ارتباطات، شرکت هتلداری ان اچ²⁰ به‌عنوان تامین کننده رسمی هتل، ویولینگ²¹ به‌عنوان هواپیمای مسافربری رسمی و بابیبل²² به‌عنوان محصولات غذایی رسمی. نشان تجاری همه این شرکت‌ها درون استادیوم دورتادور زمین بازی، بر روی دیوارهای محل کنفرانس و وب سایت باشگاه قرار داده شده بود و این باشگاه با تبلیغات برای برندهای مختلف حمایت‌مالی آن‌ها را بدست می‌آورد (یبرا آرکوس²³، 2008). این آمارها مربوط به حامیان مالی فصل 2009-2008 باشگاه بارسلونا بوده و نه تنها این باشگاه بلکه تمامی باشگاه‌های لیگ اسپانیا سالانه و با اتمام قرارداد با حامیان مالی خود، یا آن را تمدید کرده و یا حامیان مالی دیگری را جایگزین خواهند نمود که این امر پویایی و رقابت حمایت‌مالی از باشگاه‌های فوتبال را در لیگ را نشان می‌دهد. این درحالی است که لیگ‌برتر فوتبال ایران که به‌عنوان 36امین لیگ قدرتمند فوتبال دنیا و 4امین لیگ قدرتمند آسیا شناخته شده است (ابوالقاسم و همکاران، 2018)، قادر نبوده تا به درآمدزایی مطلوب و متنوعی دست یابد (الهی و همکاران، 2009). که در این باره امامی فر و همکاران (2023) اذعان داشتند که؛ علت ناکارامدی مالی باشگاه‌های فوتبال ایران را می‌توان در مقوله‌های دولتی بودن باشگاه‌های ایران؛ ضعف دانش مالی مدیران باشگاه‌ها؛ فقدان تفکر راهبردی؛ ضعف حاکمیت اقتصادی سازمان لیگ و فدراسیون و عدم همراهی نهادهای حاکمیتی برای استقلال مالی صنعت فوتبال، در نظر گرفت. که این وضعیت منجر شده تا سهم درآمدزایی باشگاه‌ها از طریق حمایت دولت یا شرکت مادر به (%66) برسد (ترابی و همکاران، 2015).

بنابراین می‌توان اذعان داشت که یکی از مهمترین دلایل عدم موفقیت لیگ‌حرفه‌ای فوتبال کشور، عدم توانایی در درَآمدزایی متنوع و مطلوب می‌باشد. در این خصوص، سلطانی و همکاران (2019) بیان داشتند که؛ باشگاه‌های بزرگ فوتبال دنیا همواره سودآور و دارای تراز مالی بالا هستند و با توجه به هزینه‌های روزافزون باشگاه‌ها، سهامداران به سراغ منابع مالی دیگر نظیر حمایت‌مالی جهت تأمین هزینه‌های باشگاه خود می‌روند. این در حالی است که باشگاه‌های فوتبال در ایران هنوز درگیر مشکلات مالی شدید هستند و نتوانسته‌اند از ظرفیت‌های فوتبال کشورمان بهره گیرند و از صنعت فوتبال دنیا بسیار عقب مانده‌اند. عدم توانایی باشگاه‌ها در امر درآمدزایی به یکی از بزرگترین معظلات فوتبال ایران از ابتدای تاسیس تا به امروز تبدیل شده است. چراکه باشگاه‌های ایران سال‌هاست که وابسته به دولت هستند و به غیر از چند باشگاه انگشت شمار، سایر باشگاه‌ها همچنان به صورت مستقیم (مانند پرسپولیس و استقلال) و غیرمستقیم (مانند تیم‌های صنعتی و نظامی) از منابعی که توسط دولت به آنها تزریق می‌شود، امور خود را می‌گذرانند. بر همین اساس باشگاه‌ها می‌توانند با بهره‌گیری از شیوه‌های نوین بازاریابی و منابع مختلف درآمدزایی نظیر: فعالیت‌‌های تجاری، هواداران، حق پخش رسانه‌ای، تبلیغات، درآمد روز مسابقه، حامیان مالی و سایر منابع، به منظور تامین نیازهای مالی، توسعه باشگاه‌ و جهت حضور قدرتمند در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی، استفاده کنند. در پژوهشی دیگر؛ زارع و همکاران (2022) اذعان کردند که، باشگاه‌های بزرگ فوتبال فوتبال کشور مانند استقلال و پرسپولیس می‌توانند با بکارگرفتن راهبردهایی مانند درآمدهای تجاری (فعالیت‌های تجاری، سودآوری حمایتی)، درآمدهای رسانه‌ای و تبلیغاتی (سودآوری رسانه‌ای، فعالیت‌های تبلیغاتی) و درآمدهای مدیریتی (مهارت‌های ارتباطی مدیران، مهارت‌های استراتژیک مدیران، پرورش استعدادها، انگیزش و الگوگیری) برای افزایش درآمدزایی خود استفاده کنند. همچنین؛ یافته های مهدی‌پور و همکاران (2024) نشان داد؛ چهار متغیر حق پخش تلویزیونی، قرارداد با شرکای تجاری، تصویب قانون کپی رایت و باشگاه‌داری حرفه‌ای جزء پیشران‌های کلیدی درآمدزایی باشگاه سپاهان در آینده می‌باشند؛ براین مبنا در برنامه‌ریزی‌های آتی و تعیین سناریوهای محتمل پیش‌روی، لازم است مورد استفاده قرار گیرند.

نتایج حاکی از آن بود که تفاوت چشمگیری در نحوه درآمدزایی لیگ‌برتر اسپانیا و باشگاه‌های حرفه‌ای فوتبال کشور وجود داشت. در لیگ اسپانیا و باشگاه موفقی مثل بارسلونا که پیش از این با ذکر مثالی عنوان گردید، تنوع و درآمد بسیاری در بخش حمایت مالی داشته و بسیار موفق عمل کرده است. اما باشگاه‌های فوتبال در ایران وابسته به بودجه دولتی هستند و این امر از آن‌ها مجموعه‌هایی هزینه‌بر ساخته که از نظر اقتصادی حتی با وجود کمک‌های دولتی توان ارائه یک ترازنامه مالی مثبت در پایان یک سال ورزشی را ندارند. ادامه چنین وضعیتی در طول سال‌هایی که از حیات لیگ حرفه‌ای فوتبال ایران می‌گذرد، کنفدراسیون فوتبال آسیا²⁴ را وادار کرده تا برای چندمین بار پیاپی باشگاه‌های فوتبال ایران را به سازماندهی مجدد در امر درآمدزایی دعوت کند (نادریان، 2012). تاکید دوباره ای اف سی نشان دهنده آن است که باشگاه‌های فعال در لیگ حرفه‌ای ایران تاکنون نتوانسته‌اند از ظرفیت‌های موجود در درآمدزایی از شیوه‌های معقول و غیردولتی بهره ببرند تا با دستیابی به آن از کمک‌های دولتی بی‌نیاز شده و به استقلال مالی برسند. این در حالی است که، در دنیای تجاری امروز موفقیت تجاری و موفقیت ورزشی ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند و هیچگاه یکی بدون دیگری به‌دست نمی‌آید. بلکه ارتباط بین آن‌ها مستقیم بوده و بر یکدیگر تاثیر متقابل دارند. بر همین اساس با توجه به عملکرد بسیار موفق باشگاه‌های اسپانیا در جذب و تنوع کسب درآمد از طریق حامیان مالی، پژوهش حاضر قصد دارد تا محتوا و الگوی حمایت مالی در باشگاه‏های حرفه‌ای فوتبال ایران و لیگ برتر اسپانیا به صورت تطبیقی مورد تحلیل قرار دهد تا علاوه بر یافتن اختلاف و کاستی‌ها در بخش درآمدهای تجاری و حامیان مالی، کانال‌های درآمدی و حامیان مالی لیگ اسپانیا را به‌عنوان الگو در جهت درآمدزایی بهتر و ورود حامیان مالی بخش خصوصی کشور به‌کار بندد. بر همین اساس سوال اصلی پژوهش به این شکل مطرح می‌گردد؛ تحلیل تطبیقی محتوا و الگوی حمایت مالی در باشگاه‏های حرفه‌ای فوتبال ایران و لیگ برتر اسپانیا به چه صورت است؟

روش‌شناسی پژوهش

پژوهش حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی و رویکرد آن انجام مطالعه تطبیقی از طریق تحلیل محتوا و و روند کمی باشگاه های حرفه ای فوتبال ایران و اسپانیا بود. در این روش، محتوای قابل مشاهده به صورت کمی و نظام مند توصیف و از لحاظ موضوعی بررسی خواهد گردید. جامعه و نمونه آماری این تحقیق حامیان باشگاه‏های حاضر در لالیگای اسپانیا و لیگ برتر فوتبال ایران از سال‏های 2010 تا 2022 بود. کلیه داده‏ها از طریق کتابخانه‏ای جمع‏آوری و مورد بررسی قرار گرفت ( تمامی اطلاعات مرتبط با باشگاه های فوتبال ایران و اسپانیا از طریق وبسایت رسمی و معتبر باشگاه‏ها نیز احصاء گردیده است). گفتنی است که برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی ( فراوانی، درصد فراوانی، نمودارها و جداول) استفاده شد. همین طور تجزیه و تحلیل ها توسط نرم افزار اکسل انجام گرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات در این تحقیق برگه کد‏گذاری محقق ساخته بود که روایی صوری و محتوایی آن توسط چند تن از متخصصین مدیریت ورزشی تایید و پایایی آن با پی‏اسکات 89/0 محاسبه و تایید گردید.

واحد تحلیل ( شاخص ها):

1. رسته‏های حمایتی: کلیه صنایع و مشاغلی که حامیان مالی باشگاه‏های فوتبال ایران و اسپانیا محسوب می‏شوند.

2. ثبات حمایتی: میزان زمانی که حامیان به طور رسمی

از باشگاه های فوتبال ایران و اسپانیا حمایت کرده اند.

3. ارتباط حمایتی: منظور ارتباط حامیان با صنایع ورزشی و غیر ورزشی می باشد.

4. وابستگی حمایتی: منظور وابستگی حامیان به بدنه دولت ها یا حضور در بخش خصوصی می باشد.

یافته های تحقیق

در این بخش داده‏های جمع آوری شده در بخش آمار توصیفی پس از محاسبه آمار توصیفی و درصد فراوانی با توجه به سوالات و شاخص‏های تحلیل درقالب جداول و اشکال آورده شده است.

سوال اول: محتوا و روند حمایت مالی در باشگاه های حرفه ای ایران و لیگ برتر اسپانیا به تفکیک رسته‏های حمایتی از سال‏های 2010 تا 2022 چگونه است؟ گفتنی است باشگاه‏هایی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته‏اند که از سال 2010 تا 2022 تقریبا 80 درصد در لیگ برتر فوتبال آن کشور حاضر شده باشند.

همان‏طور که در نمودار روند بالا مشخص گردیده است، صنعت پر طرفدار در لالیگای اسپانیا صنعت شرط بندی و بازی آنلاین است که اوج دوران خود را در سال 2020 سپری کرده است. صنعت حمل و نقل هوایی و املاک تقریبا پای ثابت حمایت در لالیگای اسپانیا بوده و همین طور از صنایع نوین که به تازگی حمایت خود را اغاز کرده است می توان به صنعت موسیقی اشاره کرد.

[1] Hume & Stewart

[2] Johnston et al

[3] GDP

[4] LaLiga

[5] Sanchez et al

[6] Urdaneta-Camacho et al

[7] Ahtiainen

[8] Urdaneta, Rudemarlyn et al

[9] Olayo

[10] Chanavat & Desbordes

[11] Deloitte

[12] Qatar Foundation

[13] TV3

[14] Audi

[15] Estrella Damm

[16] La Caixa

[17] Bwin

[18] Acer

[19] Media Pro

[20] NH Hoteles

[21] Vueling

[22] Babybel

[23] Yebra Arcos

[24] AFC

جدول 1. تحلیل محتوای کمی رسته های شغلی در لیگ برتر فوتبال ایران و اسپانیا

لیگ برتر اسپانیا				لیگ برتر ایران
شماره	رسته	تعداد	درصد	شماره	رسته	تعداد	درصد
1	خدمات موسیقی	1	22/3	1	صنعت فولاد	3	18
2	شرط بندی و بازی آنلاین	9	30	2	صنعت خودرو	3	23
3	صنعت گردشگری	6	19	3	بانکداری	3	18
4	صنعت نفت	1	22/3	4	صنعت مبلمان	1	75/5
5	صنعت بانکداری	2	45/6	5	اپراتور تلفن همراه	3	18
6	فناوری های خورشیدی	1	22/3	6	صنعت نفت	1	75/5
7	صنعت غذایی	2	45/6	7	صنعت هواپیمایی	1	75/5
8	صنعت خودرو	2	45/6	8	اینترنت	1	75/5
9	حمل و نقل هوایی	2	45/6
10	شبکه های تلوزیونی	2	45/6
11	کارگذاری املاک	1	22/3

نمودار 1. تحلیل روند رسته‏های شغلی در لیگ برتر فوتبال اسپانیا

$img0$

نمودار 2. تحلیل روند رسته‏های شغلی در لیگ برتر فوتبال ایران

با توجه نمودار شماره 2 روند حمایت در فوتبال ایران به علل مختلفی دارای نظم و توالی معینی نیست. در این نمودار می‏توان به ثبات صنایع فولاد و نفت، روند صعودی و نزولی خودرو اشاره کرد. در این بین صنعت تلفن همراه و اپراتورها در سال 2016 و 2017 به اوج خود می‏رسد و از سال 2020 دوباره روند صعودی خود را آغاز کرده است.

سوال دوم: محتوا و روند حمایت مالی در باشگاه‏های حرفه ای ایران و لیگ برتر اسپانیا به تفکیک ثبات حمایتی از سال‏های 2010 تا 2022 چگونه است؟ گفتنی است باشگاه هایی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته اند که از سال 2010 تا 2022 تقریبا 80 درصد در لیگ برتر فوتبال آن کشور حاضر شده باشند.

بر پایه یافته‏های جدول شماره 2، رسته‏های حمایتی در باشگاه‏های لیگ برتر فوتبال ایران و اسپانیا به تفکیک سال‏های حضور (2010 تا 2022) ارائه شده است.

بر اساس یافته‏های جدول شماره 2، رسته‏های حمایتی مرتبط با هر صنعت و سال‏های حضور یک تجمیع و در جدول شماره 3 آورده شده است.

نمودارهای عنکبوتی ذیل نیز وضعیت توزیع سال‏های حمایتی را در لیگ برتر فوتبال ایران و اسپانیا به نمایش می‏گذارند.

همان‏طور که در نمودار بالا مشخص است. بیشترین ثبات را در لالیگای اسپانیا صنایع غذایی، خودرو، شرط‏بندی و بازی آنلاین و همین طور حمل و نقل هوایی دارد.

جدول 2. تحلیل محتوای کمی ثبات حمایتی در لیگ برتر فوتبال ایران و اسپانیا

لیگ برتر اسپانیا (لالیگا)				لیگ برتر ایران
شماره	نام حامی	رسته	تعداد سال	شماره	نام حامی	رسته	تعداد سال
1	BWIN	بازی آنلاین	5	1	بازار مبل ایران	صنعت مبلمان	3 سال
2	آذربایجان	گردشگری	3	2	AUDI	صنعت خودرو	1 سال
3	اینتر وتن	شرط بندی	1	3	فولاد مبارکه	صنعت فولاد	10 سال
4	پترونر	صنعت نفت	7	4	K.S.C	صنعت فولاد	10 سال
5	کوتسکا	بانکداری	2	5	رخش خودرو	صنعت خودرو	2 سال
6	جینکو سولار	فناوری خورشیدی	2	6	شرکت ذوب آهن	صنعت فولاد	10 سال
7	کونفرمار	صنعت غذایی	2	7	ایران خودرو	صنعت خودرو	10 سال
8	سیتروئن	صنعت خودرو	10	8	شرکت ملی نفت	صنعت نفت	10 سال
9	کانکوم	گردشگری	3	9	همراه اول	اپراتور تلفن همراه	10 سال
10	قطر ایرلان	هواپیمایی	5	10	ایرانسل	اپراتور نلفن همراه	8 سال
11	فلای امارات	هواپیمایی	10	11	موسسه کوثر	بانکداری	1 سال
12	ویزیت مالزیا	گردشگری	2	12	سایپا	صنعت خودرو	10 سال
13	qbao.com	تجارت آنلاین	4	13	بانک مهر اقتصاد	بانکداری	1 سال
14	GOL T	شبکه ورزشی	2	14	آتا	شرکت هواپیمایی	2 سال
15	تکنوکاسا	کارگذاری املاک	9	15	های وب	عرضه اینترنت	1 سال
16	PLU 500	تجارت آنلاین	7	16	بانک گردشگری	بانکداری	3 سال
17	52 T T.COM	بازی و سرگرمی	1
18	see purtorico.com	گردشگری	1
19	bein	رسانه ورزشی	1
20	استرالا گالیسیا	نوشیدنی ورزشی	7
21	Play tika	بازی آنلاین	2
22	Riviera maya	گردشگری	2
23	ماراتن بت	شرط بندی	2
24	IQONIQ	بازی و سرگرمی	1
25	betway	شرط بندی	1
26	DEGIRO	بانکداری	1
27	CAZOO	صنعت خودرو	1
28	Spotify	صنعت موسیقی	1
29	Rakuten	خدمات آنلاین	4

جدول 3. مجموع و درصد سال های حمایتی در لیگ برتر فوتبال ایران و اسپانیا

لیگ برتر اسپانیا		لیگ برتر ایران
شماره	رسته	مجموع سال حمایتی	شماره	رسته	مجموع سال حمایتی
1	خدمات موسیقی	1 سال	1	صنعت فولاد	10 سال
2	شرط بندی و بازی آنلاین	10 سال	2	صنعت خودرو	10 سال
3	صنعت گردشگری	10 سال	3	بانکداری	5 سال
4	صنعت نفت	7 سال	4	صنعت مبلمان	3 سال
5	صنعت بانکداری	3 سال	5	اپراتور تلفن همراه	10 سال
6	فناوری های خورشیدی	2 سال	6	صنعت نفت	10 سال
7	صنعت غذایی	10 سال	7	صنعت هواپیمایی	2 سال
8	صنعت خودرو	10 سال	8	اینترنت	1 سال
9	حمل و نقل هوایی	10 سال
10	شبکه های تلوزیونی	3 سال
11	کارگذاری املاک	9 سال

نمودار 3. نمودار عنکبوتی وضعیت ثبات حمایت در لیگ برتر فوتبال اسپانیا

نمودار 4. نمودار عنکبوتی وضعیت ثبات حمایت در لیگ برتر فوتبال ایران

همان‏طور که در نمودار عنکبوتی بالا مشاهده می‏شود؛ بیشترین سال‏های حمایتی را در فوتبال ایران صنایع فولاد، خودرو و نفت تشکیل می دهند.

سوال سوم: محتوای حمایت مالی در باشگاه‏های حرفه‏ای ایران و لیگ برتر اسپانیا به تفکیک وابستگی و ارتباط حمایتی با بدنه ورزش از سال‏های 2010 تا 2022 چگونه است؟ گفتنی است باشگاه‏هایی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته‏اند که از سال 2010 تا 2022 تقریبا 80 درصد در لیگ برتر فوتبال آن کشور حاضر شده باشند.

بر پایه یافته های جدول شماره 4، حضور باشگاه‏ها در بخش خصوص یا دولتی و همین طور ارتباط حامی با صنعت ورزش مورد بررسی قرار گرفته که همگی در این جدول خلاصه شده است.

جدول 4. محتوای کمی وضعیت وابستگی و ارتباطی حامیان در لگی برتر فوتبال ایران و اسپانیا

لیگ برتر اسپانیا (لالیگا)				لیگ برتر ایران
شماره	نام حامی	دولتی یا خصوصی	ارتباط با ورزش	شماره	نام حامی	دولتی یا خصوصی	ارتباط با ورزش
1	BWIN	خصوصی	خیر	1	بازار مبل ایران	خصوصی	خیر
2	آذربایجان	خصوصی	خیر	2	AUDI	خصوصی	خیر
3	اینتر وتن	خصوصی	خیر	3	فولاد مبارکه	دولتی	خیر
4	پترونر	خصوصی	خیر	4	K.S.C	دولتی	خیر
5	کوتسکا	خصوصی	خیر	5	رخش خودرو	دولتی	خیر
6	جینکو سولار	خصوصی	خیر	6	شرکت ذوب آهن	دولتی	خیر
7	کونفرمار	خصوصی	خیر	7	ایران خودرو	دولتی	خیر
8	سیتروئن	خصوصی	خیر	8	شرکت ملی نفت	دولتی	خیر
9	کانکوم	خصوصی	خیر	9	همراه اول	دولتی	خیر
10	قطر ایرلان	خصوصی	خیر	10	ایرانسل	دولتی	خیر
11	فلای امارات	خصوصی	خیر	11	موسسه کوثر	دولتی	خیر
12	ویزیت مالزیا	خصوصی	خیر	12	سایپا	دولتی	خیر
13	qbao.com	خصوصی	خیر	13	بانک مهر اقتصاد	دولتی	خیر
14	GOL T	خصوصی	بلی	14	آتا	خصوصی	خیر
15	تکنوکاسا	خصوصی	خیر	15	های وب	دولتی	خیر
16	PLU 500	خصوصی	خیر	16	بانک گردشگری	دولتی	خیر
17	52 T T.COM	خصوصی	خیر
18	see purtorico.com	خصوصی	خیر
19	bein	خصوصی	بلی
20	استرالا گالیسیا	خصوصی	بلی
21	Play tika	خصوصی	خیر
22	Riviera maya	خصوصی	خیر
23	ماراتن بت	خصوصی	خیر
24	IQONIQ	خصوصی	خیر
25	betway	خصوصی	خیر
26	DEGIRO	خصوصی	خیر
27	CAZOO	خصوصی	خیر
28	Spotify	خصوصی	خیر
29	Rakuten	خصوصی	خیر

جدول 5. وضعیت مجموع وابستگی و ارتباط حمایتی در فوتبال ایران و اسپانیا

لیگ برتر اسپانیا				لیگ برتر ایران
عوامل	موضوع	مقدار	درصد	عوامل	رسته	مقدار	درصد
وابستگی حمایتی	وابستگی به شرکت های دولتی	0	0	وایستگی حمایتی	وابستگی به شرکت های دولتی	13	82
وابستگی حمایتی	وابستگی به بخش خصوصی	29	100	وایستگی حمایتی	وابستگی به بخش خصوصی	3	18
ارتباط حمایتی	ارتباط با بدنه ورزش	3	10	ارتباط حمایتی	ارتباط با بدنه ورزش	0	0
ارتباط حمایتی	ارتباط با بدنه غیر ورزشی	26	90	ارتباط حمایتی	ارتباط با بدنه غیر ورزشی	16	100

نمودار 5. تفاوت وابستگی حمایتی به بخش دولتی یا خصوصی در فوتبال ایران و اسپانیا

نمودار 6. تفاوت ارتباط حمایتی به بخش ورزشی یا غیر ورزشی در فوتبال ایران و اسپانیا

همان طور که در نمودار بالا نمایان است؛ فوتبال اسپانسا از منظر حضور بخش خصوصی در فوتبال خود برتری کامل داشته و به هیچ وجه دولت دخالتی در روند حمایت باشگاه‏های فوتبال آن ندارد، امری که تقریبا در فوتبال ایران معکوس می باشد.

همان طور که در نمودار بالا مشاهده می شود، در فوتبال ایران هیچ صنعت مرتبط با ورزش و یا فوتبال از آن حمایت نکرده و در فوتبال اسپانیا نیز این مهم فقط در صنایع مرتبط با شرط بندی فوتبال دیده می شود. ( تنها 8 درصد).

بحث و نتیجه گیری

پژوهش حاضر با هدف تحلیل تطبیقی محتوا و روند الگوی حمایت مالی در باشگاه های حرفه ای فوتبال ایران و لیگ برتر اسپانیا انجام گرفت. یافته‌های تحقیق روند و الگوی حمایت مالی را در سه بعد رسته‌های حمایتی، ثبات حمایتی و وابستگی و ارتباط حمایتی و در سال‏های 2010 تا 2022 نشان داد. نتایج حاکی از آن بود که تنوع رسته‌های حمایتی در لیگ برتر اسپانیا بسیار بیشتر از لیگ برتر ایران بوده همچنین تمام این سازمان‎‌های حامی در لیگ برتر فوتبال اسپانیا به بخش خصوصی تعلق داشته است و اغلب فعالیتی مرتبط با ورزش داشته‌اند. یافته‌ها حاکی از درآمدزایی و پویایی باشگاه‌ها در این لیگ بوده است. در ایران علی رغم تنوع پایین رسته‌های حمایتی، بیشتر سازمان‌های حامی نیز ماهیتی دولتی و نامرتبط با ورزش داشته که از باشگاه‌های حرفه‌ای فوتبال کشور مجموعه هایی هزینه‌بر ساخته است. از منظر ثبات حماتی و تعداد سال‏های حضور نیز باشگاه‌های هر دو لیگ وضعیت مشابهی را تجربه کرده‌اند.

یافته‌های تحقیق که محتوا و روند الگوی حمایت‌مالی در باشگاه‌های حرفه ای ایران و لیگ برتر اسپانیا را به تفکیک رسته‌های حمایتی از سال های 2010 تا 2022، مورد بررسی قرار داد، نشان دادند که؛ تنوع رسته‌های حمایتی در فوتبال اسپانیا بسیار بالا بوده و در 11 رسته حمایت‌کننده کلی جای گرفتند. بزرگترین رسته‌های حمایت مربوط به شرط بندی و بازی آنلاین و صنعت گردشگری بود که به‌ ترتیب تعداد 9 و 6 حامی مالی در این رسته فعالیت داشته و مجموع 30 و 19 درصد کل رسته‌های حمایتی را تشکیل دادند. مابقی رسته‌ها به ترتیب شامل صنعت بانکداری، صنعت غذایی، صنعت خودرو، حمل و نقل هوایی، شبکه‌های تلویزیونی، هر کدام 2 حامی مالی و 6.45 درصد کل رسته‌های حمایتی را تشکیل داده و در انتها رسته‌های حمایتی صنعت نفت، خدمات موسیقی، فناوری های خورشیدی و کارگزاری املاک هر کدام یک حامی مالی و 3.22 درصد کل رسته‌های حمایت مالی را شکل دادند. اما در ایران هشت رسته کلی حمایت را برعهده داشته که بیشترین سهم بر عهده صنعت خودرو با 3 حامی مالی و 23 درصد، پس از آن صنایع فولاد، بانکداری و اپراتور تلفن همراه در مرتبه بعدی رسته‌های حمایتی قرار داشته که هر کدام 3 حامی مالی و 18 درصد کل رسته‌های حمایتی را تشکیل دادند. در انتها نیز صنایع مبلمان، نفت، هواپیمایی و اینترنت، هر کدام با یک حامی مالی، 5.75 درصد از کل رسته‌های حماتی را تشکیل دادند. تحلیل روند و الگوی این رسته های شغلی در لیگ برتر اسپانیا نشان داد؛ صنعت شرط‌بندی و بازی‌های آنلاین، در سال 2012 به رسته‌های حمایتی ورود کرده و بین سال های 2012 الی 2013 روند کاهشی را تجربه کرده به‌طوری که در سال 2013 از رسته‌های حمایتی خارج شده، پس از آن در سال 2013 تا 2020 روندی رو به رشدی داشته و در سال 2020 به اوج خود رسیده است، سپس مجدد روند کاهشی بسیار شدیدی را در سال 2021 تجربه کرده به‌طوری که در سال 2022 به‌طور کامل از میان رفته است. صنعت گردشگری از سال 2012 وارد رسته‌های حمایتی شده و تا سال 2015 حضور و پس از آن روند پر فراز و نشیبی حضور و عدم حضور را طی کرده و در سال 2020 به‌طور کامل از میان رفته است. صنعت بانکداری به غیر از سال‌های 2014 و 2015 که در بین رسته‌های حمایتی قرار نداشت در دیگر سال‌ها روند یکسانی در عرصه حمایت داشته و در سال 2022 رو به افزاش بوده است. از کارگزاری املاک و حمل و تثل هوایی می‌توان به‌عنوان با ثبات ترین رسته‌های حمایتی یاد کرد. کارگزاری املاک از بدو ورود خود در سال 2013 به صورت یکسان و بدون تغییر در رسته‌های حمایتی جای گرفته است و حمل و نقل هوایی در سال 2013 روند افزایشی و در سال 2018 روند کاهش تجربه کرده اما در باقی سال‌ها باثبات یکسان بوده و همواره حضور داشه است. صنعت خودرو از سال 2012 تا 2016 حضوری فعال داشته پس از آن تا سال 2021 در رسته‌های حمایتی قرار نداشته است اما در سال 2022 مجدد به حمایت خود بازگشته است. صنعت غذایی نیز تا سال 2015 در توالی حضور و عدم حضور قرار داشته و پس از ان روند ثباتی را در پیش گرفته است. شبکه‌های تلویزیونی تا سال 2016 به‌صورت نامنظم فعالیت داشته و پس از آن به‌طور کامل از میان رفته است. صنعت نفت نیز به همین شکل بوده و از سال 2015 به بعد در رسته‌های حمایتی جایی را به خود اختصاص نداد. از صنایع نوین که به تازگی حمایت خود را اغاز کرده است می توان به صنعت موسیقی اشاره کرد که در سال 2022 حمایت خود را آغاز کرده است. فناوری‌های خورشیدی نیز با یک به حمایت خود خاتمه داد. تحلیل روند الگوی رسته های شغلی در لیگ برتر اسپانیا و لیگ برتر فوتبال ایران نشان داد لیگ فوتبال اسپانیا نه تنها از تنوع بیشتری در رسته های حمایتی برخوردارند بلکه دارای یک الگوی صعودی یا نزولی مشخص و منظمی می‌باشند اما نمودار روند حمایت در فوتبال ایران به علل مختلفی دارای نظم و توالی معینی نیست. در این نمودار می توان به ثبات صنایع فولاد و نفت، روند صعودی و نزولی خودرو اشاره کرد. در این بین صنعت تلفن همراه و اپراتور ها در سال 2016 و 2017 به اوج خود می رسد و از سال 2020 دوباره روند صعودی خود را آغاز کرده است. بنابراین لیگ حرفه‌ای فوتبال کشور باید در تلاش باشد تا صنایع بیشتری را درگیر حمایت کرده این تنوع حمایتی نه تنها بار سنگین حمایت را از شرکت ها و صنایع دولتی برداشته بلکه موجب می‌گردد تا رقابت بین حامیان شکل گرفته و هر ساله شرکت‏های متنوعی در صنایع متعدد متقاضی حمایت باشند و با از میان رفتن یک صنعت یا حامی مالی لیگ حرفه‌ای فوتبال کشور دچار معضلات مالی نگردد. همچنین باید تدابیری اتخاد شود تا حامیان از مزایای حمایت مالی برخوردار شده تا از حمایت دلسرد نشده و عرضه را خالی نکنند. نتایج پژوهش‏های یبرا آرکوس (2008) و الهی و همکاران (2009) صحه‌ای بر یافته های پژوهش حاضر گذاردند. چراکه این محققان به تنوع حامیان و همچنین پویایی لیگ برتر اسپانیا از منظر تنوع و ثبات حمایت مالی و همچنین جایگزینی سریع در صورت انصراف هر حامی اشاره کردند. اما در لیگ برتر فوتبال ایران شرکت‏ها و صنایع مادر فشار بسیار زیادی متحمل می‌شوند. همانگونه که عنوان گردید علت این همسویی را می‌توان در اهمیت تنوع حامیان مالی و نظم در روند حمایتی آنان عنوان نمود.

همچنین یافته های پژوهش محتوا و روند الگوی حمایت مالی در باشگاه های حرفه ای ایران و لیگ برتر اسپانیا به تفکیک ثبات حمایتی از سال های 2010 تا 2022 را مورد بررسی قرار داد، نتایج نشان دادند؛ در لیگ برتر فوتبال اسپانیا تنوع و ثبات شرکت های موجود در رسته های کلی حامیان مالی بسیار بیشتر بود. به نحوی که 29 شرکت، 11 رسته کلی حامیان مالی را تشکیل می‌دادند. رسته شرط بندی و بازی آنلاین، صنعت گردشگری، خودرو، غذایی و حمل و نقل هوایی هر کدام 10 سال، کارگزاری املاک 9 سال، صنعت نفت 7 سال، صنعت بانکداری و شبکه‌های تلویزیونی 3 سال، فناوری های خورشیدی 2 سال و نهایتا صنعت نوظهور موسیقی 1 سال، به‌عنوان حامی مالی در لیگ برتر اسپانیان فعالیت داشتند. در لیگ برتر فوتبال ایران نیز 16 شرکت هشت رسته کلی حمایت مالی را بر عهده گرفتند که در صنعت فولاد سه شرکت مادر 76 سال حامی مالی لیگ برتر فوتبال ایران بودند. چهار شرکت مادر خودرو سازی در رسته صنعت خودرو 46 سال حامی مالی بوده و در رسته صنعت بانکداری در مجموع سه موسسه مالی و اعتباری 5 سال حامی مالی شدند. در صنعت مبلمان، هواپیمایی، اینترنت و نفت هر کدام یک شرکت که به ترتیب سه، دو، یک و 30 سال حامی مالی بودند. و نهایتا در رسته اپراتور تلفن همراه دو شرکت که در مجموع 18 سال حامی مالی لیگ برتر فوتبال ایران بودند. یافته ها حاکی از آن بود که در لیگ برتر اسپانیا تنوع شرکت ها در صنایع و رسته های کلی بسیار بالا بوده و همچنین یا ثبات در حمایت وجود داشته و یا با از میان رفتن شرکتی از یک صنعت شرکتی دیگر جایگزین آن شده و حمایت مالی را بر عهده گرفته است. این تنوع و ثبات شرکت های حامی در صنایع نشان از رضایت حامیان از حمایت مالی و رسیدن به اهدافشان از حمایت را داشته که در نهایت منجر به رغبت شرکت ها به حمایت می‌گردد. اما در لیگ‌برتر فوتبال کشور عدم شور و اشتیاق شرکت ها در صنایع مختلف برای حمایت مالی موج می زند. با تحلیلی ساده از روند ثبات حمایتی به راحتی می‌توان بی حرکتی و بی روحی را در لیگ برتر فوتبال ایران مشاهده کرد. سال های حضور به عنوان حامی مالی شش شرکت مادر در سه صنعت کشور در مجموع 152 سال می‌رسد. هشت شرکت باقی مانده که 5 صنعت کلی را تشکیل می‌دادند روی هم رفته 29 سال قدمت به عنوان حمایت مالی را دارند. آمار و ارقام نشان از مرگ و عدم پویایی لیگ برتر فوتبال کشور است. در سال های بسیار طولانی چند شرکت مادر و وابسته به دولت که برخواسته از صنایع بزرگ کشور بودند تقریبا تنها حامیان مالی مهم فوتبال را تشکیل می‌داند و سایر صنایع باقی مانده که در چند سازمان کوچک خلاصه می‌شدند حضور بسیار اندکی به عنوان حمایت مالی داشتند. مرکز تحقیقاتی دلویت و تاچ نیز در گزارش سالانه خود عنوان کرد سال های حضور حامیان مالی در لیگ های معتبر اروپایی بسیار طولانی است. این حامیان یا قرارداد های خود را به صورت بلند مدت تنظیم کرده و یا مجدد به عقد قرار داد حمایتی با همان تیم های سابق روی می آورند. در همین راستا؛ پروچاکا (2012) نیز وجود اطلاعات شفاف و کامل اقتصادی در مورد یک ورزش خاص را یکی از مهمترین ابزارهای تصمیم گیری شرکت‌ها برای ورود به حمایت مالی از ورزش به‌شکل تجاری آن عنوان نمود. نتایج نادریان و همکاران (2015) نیز، عدم حضور بخش خصوصی در مقوله حمایت مالی و حضور بسیار پررنگ صنایع مادر به عنوان حامیان مالی را نشان داد. که این تحقیقات صحه‌ای بر یافته های پژوهش حاضر گذاردند. این همسویی حاکی از اهمیت ثبات در کنار تنوع شرکت های حامی مالی می‌باشد.

و نهایتا یافته ها محتوا و روند الگوی حمایت مالی در باشگاه های حرفه ای ایران و لیگ برتر اسپانیا به تفکیک وابستگی و ارتباط حمایتی با بدنه ورزش از سال های 2010 تا 2022 را مورد بررسی قرار داد، نتایج نشان داد؛ تمامی 29 شرکت حامی مالی لیگ جزیره متعلق به بخش خصوصی بوده و هیچگونه وابستگی به دولت نداشته همچنین 3 شرکت مرتبط با بدنه ورزش بوده و 26 شرکت هیچ ارتباطی با بدنه ورزش نداشتند که این موضوع در لیگ برتر فوتبال ایران به صورت معکوس بوده و تنها سه سازمان حامی مالی در سه رسته صنعت خودرو، مبلمان و بانکداری به بخش خصوصی مربوط بوده و 13 شرکت دیگر همه مربوط به بخش دولتی بوده و همچنین شرکت ها هیچگونه ارتباطی با بدنه ورزش کشور نداشتند. یافته ها نشان از حضور حداقلی شرکت های بخش خصوصی در میان حامیان مالی را می‌دهد و همچنین در کمال تعجب می‌توان مشاهده نمود که هیچ شرکت ورزشی در بخش خصوصی حاضر به حمایت مالی از ورزش و فوتبال کشور نشده است. یافته ها نشان می‌دهد چنانچه لیگ برتر فوتبال کشور بخواهد از وضعیت فعلی رهایی یافته و روند رو به رشدی از منظر حمایت مالی تجربه کند باید بخش خصوصی و همچنین شرکت های ورزشی را درگیر حمایت مالی کرده تا بار سنگین حمایت از روی دولت و شرکت های دولتی برداشته شود و لیگ توان درآمدزایی داشته باشد و این خواسته زمانی محقق می‌گردد تا شرایط برای حضور بخش خصوصی فراهم آمده و حامیان به خواسته های خود در ازای حمایت مالی دست یابند.

تحلیل تطبیقی محتوا و روند الگوی حمایت مالی در باشگاه های حرفه ای فوتبال ایران و لیگ برتر اسپانیا نشان داد لیگ برتر فوتبال اسپانیا در تعداد رسته های کلی حمایتی، ثبات و تنوع شرکت های حامی در هر رسته و همچنین حضور بخش خصوصی و مرتبط با ورزش در مقوله حمایت مالی بسیار بهتر از لیگ برتر فوتبال کشور عمل کرده است. بنابراین نتیجه می‌شود چنانچه لیگ برتر فوتبال کشور خواهان درآمدزایی و حمایت مالی بهتر باشد باید شرایط را برای حضور بخش خصوصی فراهم کند و بار سنگین حمایت را از صنایع و شرکت های دولتی و مادر بردارد. با این امر تنوع شرکت های حامی مالی و رسته های حمایتی در بخش خصوصی نیز رو به فزونی رفته و لیگ به حرکت افتاده و درآمدزا می گردد. همچنین رقابت در میان حامیان برای حمایت از لیگ برتر فوتبال نیز افزایش می‌یابد. این مطالعه تطبیقی راه های درآمدزایی لیگ برتر فوتبال اسپانیا از طریق حمایت مالی را نشان داد. تحلیل محتوا و روند این لیگ که در مقوله حمایت مالی و درآمدزایی یکی از لیگ‌های موفق در دنیا می‌باشد می‌تواند به منزله چراغ راه و راهنمایی برای الگوبرداری لیگ حرفه‌ای عمل کند.

تشکر و قدردانی

لازم است تا از دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد که ما را در انجام این پژوهش یاری نموده‌اند، تشکر و قدردانی گردد.

منابع

1. Abdolmaleki, H., Soheili, B., Varmus, M., & Khodayari, A. (2020). Presenting a new mixed method for measuring service quality of health clubs. International Journal of Sport Management and Marketing, 20(5-6), 312-333. (in persian).

Ahtiainen, S., & Jarva, H. (2022). Has UEFA’s financial fair play regulation increased football clubs’ profitability?. European Sport Management Quarterly, 22(4), 569-587. https://doi.org/10.1080/16184742.2020.1820062

3. Asadollahi, E., Keshtidar, M., Heydari, R., & Perić, M. (2022). Brand identity transfer and consumers' sport commitment in the Iranian Football Premier League: mediating role of promotional and advertising tools. (in persian).

Atghia N, Gharekhani H & Yaghoubi S. (2021). Prerequisites for Transference of Professional Football Clubs in Iran with Emphasis on Economic Requirements. Journal of New Studies in Sport Management, 2(4 ). (in persian).

5. Chanavat, N., & Desbordes, M. (2017). The Marketing of football. Routledge Handbook of Football Marketing, 6(7), 56.

6. Deloitte. (2010). “Spanish Masters Football Money League”, Sports Business Group. March 2010.

7. Deloitte. (2012).“Fan power Football Money League”.Sports Business Group. February 2012.

8. Elhi Alireza, Sajjadi Sayed Nasrollah, Khabiri Mohammad, & Abrishami Hamid. (2009). Obstacles in the development of attracting income from financial support in the football industry of the Islamic Republic of Iran. (in persian).

9. emami, A., emami, F., & afshari, M. (2022). The effects of investment development on the economic empowerment of Iran's sports industry: An Exploratory study. Strategic Studies on Youth and Sports, 21(56), 229-254. doi: 10.22034/ssys.2022.1522.2113(in persian).