Investigating the social factors affecting the deviance of teenage girls (case of study: teenage girls o
Subject Areas : Journal of Iranian Social Development Studies
shiva pourghazi
1
,
علی اصغر عباسی اسفجیر
2
*
,
ali rahmani firuozjah
3
1 - Ph.D student in sociology of Iranian social issues, Babol branch, Islamic Azad University, Babol, Iran
2 - Associate Professor, Department of Sociology, Babol Branch, Islamic Azad University, Babol, Iran
3 - Professor, Department of Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
Keywords: Deviation, Adolescent Girls, Firoozkooh, Self-control theory, Theory of everyday activity,
Abstract :
Since teenage girls are the main potentials and assets of any country, their deviation will have a direct impact on the future of the country as one of the important challenges of the family. The aim of the research was to investigate the social factors influencing teenage girls' deviance based on Felson's theories of daily activities and Gottfredson's self-control. The current type of research is applied, the descriptive method is a survey and the data collection tool is a questionnaire. In total, 400 female students of the first secondary school of Firuzkoh city in 1400-1401 were selected by simple random sampling method and answered the questionnaire. In order to analyze the data, spss24 and Amos24 software were used. The results of Pearson's correlation test and multiple regression in examining hypotheses show that all aspects of selfcontrol variables and daily activities have a significant relationship with teenage girls' deviance. The final linear regression model showed that (0.92) percent of the changes in adolescent girls' deviation can be explained by independent variables. According to the results of structural equation analysis, all the components of self-control and daily activities, in the order of importance, "risk-taking", "self-centeredness", "convenience seeking", "expressing anger" and "rushing" and The components of "unstructured activities", "structured activities", "leisure time with family", "integrity of attachment with friends" and "leisure time" have been influential on teenage girls' deviance. Therefore, theories of self-control and daily activity are an effective explanation for adolescent girls' deviance.
اکبری، ابوالقاسم (1381)، مشکلات نوجوانی و جوانی، نشر ساوالان
ایمان، محمد¬تقی؛ بهمنی، لیلا؛ مریم¬سادات دل¬آور (1395)، سنجش جامعه¬شناختی نابهنجاری¬های رفتاری دانش-آموزان (مورد مطالعه: شهر شیراز)، فصلنامه توسعه¬اجتماعی، سال10، شماره 3، ص 158-139
حسینی¬نثار، مجید، ابراهیم فیوضات (1390)، نظریه¬های انحرافات اجتماعی، چاپ اول، تهران: نشر پژواک
رحمانی فیروزجاه، علی، عباسی اسفجیر، علی¬اصغر و موسوی¬زاده، ربابه (1395)، بررسی جامعه¬شناختی رفتارهای انحرافی دانش¬آموزان دختر دوره متوسطه بهشهر در سال تحصیلی 1392-1391، فصلنامه مطالعات جامعه¬شناختی جوانان، سال ششم، شماره 21، ص 98-67
راک، پل (1379)، کجروی، ترجمه اسماعیل اسفندیاری، فصلنامه حوزه و دانشگاه، شماره 25 و 24
رستمی، نیر، راد، فیروز (1392)، بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با گرایش دانش¬آموزان به رفتارهای نابهنجار: مطالعه دانش¬آموزان دختر مقطع متوسطه شهر اهر، مطالعات جامعه¬شناسی، سال5، شماره 20، ص 75-55
سهراب¬زاده، مهران، سعیدی، مژگان (1399)، الگوی عوامل مؤثر بر بزهکاری کودکان و نوجوانان، فصلنامه رهیافت پیشگیری از جرم، دوره 3، شماره 4، ص 138-115
شاهرضا گماسایی، مهدی (1396)، روابط دختر و پسر، کنفرانس ملی دانش و فناوری نوین در علوم مهندسی در عصر تکنولوژی
صفرزاده، سحر (1388)، زن بزهکار و عوامل شخصیتی و فرهنگی مرتبط با آن، زن و فرهنگ، ص95-81
عباسی اسفجیر، علی اصغر، تقوی، کبری (1395)، بررسی میزان و نوع کجروی در میان دانش¬آموزان: کاربرد تحلیل عاملی و تحلیل خوشه¬ای، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی-فرهنگی، دوره پنجم، شماره 4، ص154-129
فلسون و کلارک(1388)، فرصت و بزهکاری: نگرشی کاربردی برای پیشگیری از بزهکاری، ترجمه کلانتری. زنجان. نشر دانش زنجان
مقیمی، مهدی؛ رشیدی، بهمن؛ داریوش رحمتی(1390)، علت¬شناسی جرم (نگاهی تحلیلی به پیشگیری پلیسی از جرم با تأکید بر نظریه فعالیت¬های روزمره)، فصلنامه علمی- پژوهشی انتظام اجتماعی، سال سوم، شماره 3، ص159- 131
مولایی، مهری، جانی، ستاره (1394)، رابطه اعتیاد به اینترنت با گرایش نوجوانان به جنس مخالف، رفتارهای جنسی، الکل، خشونت، چت و هک، ماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، سال نوزدهم، شماره 6، ص 342- 334
ولش، کلی (1389)، درآمدی بر دو نظریه تراویس هیرشی، ترجمه بهروز جوانمرد، تعالی حقوق، شماره 4، ص 116- 103
ولد، جرج؛ توماس برنارد ؛ جفری اسنیپس (1380). جرم¬شناسی نظری: گذری بر نظریه¬های جرم¬شناسی. ترجمه علی شجاعی. تهران: سمت
ویلیامز، فرانک¬پی، ماری¬لین مک¬شین (1391)، نظریه¬های جرم¬شناسی، حمیدرضا ملک¬محمدی، چاپ چهارم، تهران: میزان
وینفری، توماس ال (1388)، نظریه¬های جرم¬شناسی، ترجمه سید رضا افتخاری، گناباد: دانشگاه آزاد اسلامی
Branic, N. (2014) Routine Activities Theory. In W.G. Jennings (Ed), Encyclopedia of Crime &
Punishment, Malden, MA: Wiley-Blackwell. Seen at https://webfiles.uci.edu Barnes, Grace M; Hoffman, Joseph H; Welte, John W; Farrell, Michael P; Dintcheff, Barbar,(2006), Adolescents’ Time Use: Effects on Substance Use, Delinquencyand Sexual Activity, Journal of Youth Adolescence, 36:697–710
Cheung, W. Yuet, (2010),Strain, Self- control, and Gender Diefferences in Delinquency among Chinese Adolescents: Extending General Strain Theory. SociologicaL Perspectives. Vol (53): 321– 345
Cheung, W. Nicole & W. Yuet Cheung, (2008), Self-control, Social Factors, and Delinquency, a Test of the General Theory of Crime among Adolescents in HongKong. Journal of Youth and Adolescence. Vol (37): 412- 43
. Chui, W. H., Chan, H. C, (2013), Social Bonds and Male Juvenile Delinquency While on Probation, Children and Youth Services Review. Vol. 33, No. 1. pp: 2329–2334
Gottfredson, M. & T. Hirschi. (1990). A General Theory of Crime. Stanford, CA: Stanford University Press
Grasmick, H.; R. Bursik & B. Arneklev. (1993). Reduction in Drunk Driving as a Response to Increased Threats of Shame, Embarrassment, and Legal Sanctions. Criminology. 31: 41-67
Greenberg, D. F. (1994). The Historical Variability of the Age- crime Relationship. Journal of Quantitative Criminology. 10(4): 361-373
Griffiths M, (2011), Sex on the internet: Observations and implications for internet sex addiction. Sex Res. 2001; 4(38): 333-42
Land, K. C, (1969), Principles of Path analysis. In: E.F.Borgatta(Ed.), sosiological methodology.San Francisco:Jossey- Bass
Marcum, Catherine D. Ricketts, Melissa L. Higgins, George E. (2010) Assessing Sex Experiences of Online Victimization: An Examination of Adolescent Online Behaviors Using Routine Activity Theory, Journal of Criminal Justice Review, 35: 412- 437
Miller, J. Mitchell (Ed). (2009), 21st Century Criminology A Reference Handbook, USA: SAGE Publications
Miro, Fernando. (2014), The Encyclopedia of Theoretical Criminology, Edited by J. Mitchell Miller, Blackwell Publishing Ltd. seen at http://onlinelibrary.willey.com
Osgood, D.Wayne; Wilson, Janet K. O’Malley, Patrick; Bachman, Jeral G. Johnston, Lloyd D, (1996), Routine Activities And Individual Deviant Behavior, Journal of American Sociological Review, 61: 635-655
Pratt, T. C. & F.T. Cullen, (2000), The Empirical Status of Gottfredson and Hirschi’s General Theory of Crime: A Meta-analysis. Criminology. 38: 931-964
Polakowski, M.(1994). Linking self and Social Control with Deviance: Illuminating the Structure Underlying a General Theory of Crime. Journal of Quantitative Criminology. 10: 41-78
Reyns, Bradford W. Henson, Billy; Fisher, Bonnie S. (2011) Being Pursued Online: Applying Cyberlifestyle-Routine Activities Theory to Cyberstalking Victimization, Journal of Criminal Justice and Behavior, 38: 1149- 1169
Salmi. Venla; Kivivuori, Janne ,(2006) , The Association between Social Capital and Juvenile Crime, European Society of Criminology,Vol. 3(2): 123-148
Svensson, R, (2010), It’s not the Time They Spend, It’s what They Do: The Interaction between Delinquent Friends and Unstructured Routine Activity on Delinquency Findings from Two Countries, Journal of Criminal Justice, 38: 1006-1014
Siegel. L. J. (2001). Criminology: Theories, Patterns, and Typologies. (7th ed).University of Massachusetts
Siegel, Larry J,(2010), Criminology, Theories, Patterns, and Typologies, USA: Wadsworth, Cengage learning, tenth edition
Vera, P. Eliseo & Moon. Byongook, (2013), An Empirical Test of Low Self-control Theory among Hispanic Youths. Youth Violence and Juvenile Justice. Vol (11): 179- 193
Wang, John Z. (2002) Bank Robberies by an Asian Gang: An Assessment of the Routine Activities Theory, International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology. 46(5): 555-568
Journal of Iranian Social Development Studies (JISDS)
2025 (Winter), Vol. 17, No. 1
Investigating the social factors affecting the deviance of teenage girls
(case of study: teenage girls of Firuzkoh city)
Shiva Pourghazi Golbaghi
Ph.D student in sociology of Iranian social issues, Babol branch, Islamic Azad University, Babol, Iran
Ali Asghar Abbasi, Asfajir 1*
Associate Professor, Department of Sociology, Babol Branch, Islamic Azad University, Babol, Iran
(corresponding author
Ali Rahmani Firuzja
Professor, Department of Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
.
Abstract:
Since teenage girls are the main potentials and assets of any country, their deviation will have a direct impact on the future of the country as one of the important challenges of the family. The aim of the research was to investigate the social factors influencing teenage girls' deviance based on Felson's theories of daily activities and Gottfredson's self-control. The current type of research is applied, the descriptive method is a survey and the data collection tool is a questionnaire. In total, 400 female students of the first secondary school of Firuzkoh city in 1400-1401 were selected by simple random sampling method and answered the questionnaire. In order to analyze the data, spss24 and Amos24 software were used. The results of Pearson's correlation test and multiple regression in examining hypotheses show that all aspects of selfcontrol variables and daily activities have a significant relationship with teenage girls' deviance. The final linear regression model showed that (0.92) percent of the changes in adolescent girls' deviation can be explained by independent variables. According to the results of structural equation analysis, all the components of self-control and daily activities, in the order of importance, "risk-taking", "self-centeredness", "convenience seeking", "expressing anger" and "rushing" and The components of "unstructured activities", "structured activities", "leisure time with family", "integrity of attachment with friends" and "leisure time" have been influential on teenage girls' deviance. Therefore, theories of self-control and daily activity are an effective explanation for adolescent girls' deviance.
Keywords: Deviation, Adolescent Girls, Firoozkooh, Self-control theory, Theory of everyday activity.
[1] Email: asfajir@hotmail.com (Corresponding Autor)
بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر کجروی دختران نوجوان (مورد مطالعه: دختران نوجوان شهر فیروزکوه)
شیوا پورقاضی گلباغی1، ،علی اصغر عباسی اسفجیر2 *، علی رحمانی فیروزجاء3
تاریخ دریافت مقاله: 19/01/1403 تاریخ پذیرش مقاله: 24/06/1403
چکیده
از آنجا که نوجوانان دختر، پتانسیل ها و سرمايههای اصلی هر کشوری به شمار میروند، کجروی آنان به عنوان یکی از چالشهای مهم حوزه خانواده، تأثیر مستقیمی بر آينده کشور خواهد داشت. هدف پژوهش بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر کجروی دختران نوجوان با تکیه بر نظریههای فعالیتهای روزمره فلسون و خودکنترلی گاتفردسون بودهاست. نوع پژوهش حاضر، کاربردی، روش توصیفی از نوع پیمایش و ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه بوده است. در مجموع 400 دانش آموز دختر متوسطه اول شهر فیروزکوه در سال 1400-1401، به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده و به پرسشنامه پاسخ داده اند. به منظور تحلیل داده ها از نرم افزارهای spss 24 و Amos 24 استفاده شد. یافتههای حاصل از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه در بررسی فرضیه ها نشان میدهند همه ابعاد متغیرهای خودکنترلی و فعالیت روزمره رابطه معناداری با کجروی دختران نوجوان دارند. مدل نهایی رگرسیون خطی نشان داد که (92/0) درصد از تغییرات کجروی دختران نوجوان توسط متغیرهای مستقل قابل تبیین است.
طبق نتایج تحلیل معادله ساختاری، تمام مؤلفههای خودکنترلی و فعالیتهای روزمره به ترتیب اهمیت، »خطرپذیری«،» خودمحوری«، »راحت طلبی«، »ابراز خشم «و »شتابزدگی« و مؤلفه های»فعالیتهای ساخت نیافته«،» فعالیت ساخت یافته«، »اوقات فراغت با خانواده«، »شدت پیوستگی با دوستان کجرو« و» اوقات فراغت «بر کجروی دختران نوجوان تأثیرگذار بوده اند. بنابراین نظریههای خودکنترلی و فعالیت روزمره تبیین کننده مؤثری در کجروی دختران نوجوان هستند.
واژگان کلیدی: کجروی، دختران نوجوان، فیروزکوه، نظریه خودکنترلی، نظریه فعالیت روزمره.
مقدمه و بیان مسئله
كجروي و تخطي از هنجارها همواره در طول تاريخ بشر وجود داشته است (رحمانی و همکاران، 1395، 68) و انسانها در فراز و نشيبهاي تاريخ از دردها و آسيبهاي اجتماعي بسياري رنج برده اند و همواره در جستجوي يافتن علل و انگيزههاي آنها بودهاند تا راهها و شيوههايي براي رهايي از آنها بيابند. امروزه توسعة زندگي شهري، گسترش بيروية مهاجرت از روستاها به شهرهاي بزرگ، افزايش حاشيهنشيني، فراواني مشكلات اقتصادي اجتماعي و جوان بودن درصد بالايي از افراد جامعه باعث افزايش كمي و كيفي آسيبهاي اجتماعي شده و زمينة مناسبي براي مواجهه با انواع آسيبها مخصوصاً در ميان قشر نوجوان فراهم ساخته است.
از جمله این آسیبها میتوان به «کجروی» اشاره کرد. از نظر جامعه شناسان و جرم شناسان، انحراف و کجروی ناظر به رفتارهایی است که حداقل یکی از این صفات را دارا باشد :رفتار منع شده، رفتار نکوهش شده یا رفتاری که مایة بدنامی است و یا موجب مجازات میشود. برخی از صاحب نظران کجروی را از امور غیرعادی به شمار میآورند که در زندگی انسان ها وجود دارد (راک، 1397).
شاید بتوان این طور گفت که قرن حاضر، قرن اضطراب و سرعت است و نوجوانان و جوانان سعی دارند هرچه زودتر خود را به مقصد خیالی مورد نظر خود برسانند؛ حتی اگر شده قوانین را در هم بشکنند (اکبری، 1385، 165-166). وقتی یک نوجوان به نوعی کجروی دچار شود، تمایل او برای دست زدن به انواع دیگر کجروی یا انحراف بیشتر میشود. به همین دلیل نوجوانان کجرو معمولاً تنها یک نوع رفتار انحرافی ندارند.
در ايران آمار و ارقام معتبري در مورد میزان کجروی وجود ندارد، اما آمارهاي موجود رشد فراينده آن را در سالهاي اخير نشان ميدهد. کجروی نوجوانان با تأثيرات منفي خود، از دو جهت، يكي از مسايل اجتماعي مهم جامعه ايران محسوب ميشود. اول، چون نوجوانان در سن بلوغ و جامعهپذيري هستند و امكان اصلاح و تربيت آنها وجود دارد. دوم اين كه جامعه ايران از نظر ساختار جمعيتي، كشوري با جمعيت جوان است.
آنچه نسل نوجوان امروز ما را دچار سرگردانی کردهاست از سویی زندگی در جامعهای اسلامی و سنتی و از سوی دیگر رسانهها و ماهواره و اینترنت است که جوانان را با فرهنگی دیگر آشنا میکند که بعضی از اصول آنان با جامعهای که در آن زندگی میکند و باید میان فرهنگ خود و آن چیزی که از ذهن پویای او نشأت میگیرد هماهنگی ایجاد کند (شاهرضا گماسایی، 1396).
به گفته برخی از صاحبنظران، رفتارهای بزهکارانه ابتدا در فضاي مجازي و سایبري شروع میشود و به عبارت دیگر با اعتیاد تکنولوژیکی مرتبط میباشد (گریفیس، 2011). ویژگیهایی مانند دسترسی آسان به اینترنت، گمنام ماندن، مشاهده الگوهای منفی، دریافت تقویت، تجربیات مثبت و خوشایند زمینه را براي رفتارهاي بزهکارانه آماده میکند (مولایی، 1394). اين موضوع زماني نگران كنندهتر ميشود که در مييابيم نوجوانان جامعه كه نيروي فعال و آيندهساز جامعه هستند و در واقع سرمايههاي آتي هر جامعهاي محسوب ميشوند، درصد قابل توجهي از اين کجروان را تشكيل ميدهند.
نوجواناني كه گرفتار اين بلاي اجتماعي ميشوند، در اكثر موارد فرصتهاي جبران ناپذيري را از حيث كار و تحصيل از دست ميدهند. وجود چنين سابقة نامطلوبي بر زندگي آيندة آنها تأثير فراوان ميگذارد و با توجه به پذيرفته نشدن آنها در حلقههاي درسي و كاري آبرومند و آينده ساز، قشر مطرودي را شكل ميدهند كه خود مسئله را براي نسل آينده تشديد ميكند و باعث تباهي نوجوانان بيشتري ميشود.
از سویی شیوع این مسئله در بین دختران جوامع به جهت وجود برخی عوامل آسیبزا، به شکلی روزافزونی گسترده شدهاست. در واقع، کجروی در گروه نوجوانان دختر، این قشر عظیم جامعه، به دلیل داشتن موقعیتهای حیاتی در ساختار خانواده و جامعه و تأثیر شکل رفتاری بهنجار و نابهنجار آنها در زندگی آیندهسازان جهان، میتواند به طوری ویژه فکر پژوهشگران و صاحبنظران را به خود جلب کند (صفرزاده، 1388: 81).
تاکنون بررسیهایی در خصوص پدیده کجروی در نوجوانان و علل و عوامل مؤثر برآن به عمل آمده است، که تنها تعداد کمی از آنها به نوجوانان دختر اختصاص داشته و دارای تحلیل جامعهشناختی بودهاند، به همین خاطر پژوهش حاضر در پی آن است که علل اجتماعی مؤثر بر کجرویهای در نوجوانان دختر شهر فیروزکوه را جستجو نماید.
پیشینه پژوهش
سهرابزاده و سعیدی (1399)، پژوهشی را با عنوان "الگوی عوامل مؤثر بر بزهکاری کودکان و نوجوانان" انجام دادند. پژوهش انجام
شده به صورت کیفی و از نوع فراترکیب بود. جامعه آماری پژوهش، نشریات معتبر منتشر شده طی سالهای 1387-1398 بود که 24 مقاله پژوهشی بعد از رتبهبندی مقالات به عنوان نمونه استفاده شدند. پس از استخراج عوامل مؤثر بر بزهکاری از بین 24 پژوهش منتخب، 38 عامل شناسایی و پس از تأیید خبرگان، در قالب هفت مقوله اصلی طبقهبندی شدند. نتایج پژوهش نشان داد که الگوی عوامل مؤثر بر بزهکاری در قالب هفت عامل مشکلات خانواده، مشکلات نظام تعلیم و تربیت، مشکلات نظام قضایی، فعالیتهای فراغتی سازمان نیافته، مسائل اجتماعی، مسائل فرهنگی و شرایط زیست، شناسایی و ارائه شد.
عباسی اسفجیر و تقوی (1395)، پژوهشی را با عنوان " بررسی میزان و نوع کجروی در میان دانشآموزان: کاربرد تحلیل عاملی و تحلیل خوشهای" انجام دادند. این پژوهش در میان 384 نوجوان دانشآموز 12 تا 18 ساله ساکن شهر ساری در سال تحصیلی 1394-1395 انجام شد. برای شناسايی انواع کجروی اجتماعی، از آزمون تحلیل عاملی استفاده شد. به منظور طبقهبندی مناسب بر مبنای همگنی موجود در بین شاخصهای انواع کجروی، آنها را به شیوه تحلیل خوشهای مورد سنجش و تفسیر و تبیین قرار دادند. در اين تحقیق با استفاده از آزمون تحلیل عاملی، پنج نوع کجروی در میان دانشآموزان شناسايی شده که عبارتند از: 1. کجروی نوع اعتیاد به مواد مخدر و محرک به میزان 5/5 درصد؛ 2. کجروی نوع خرابکاری به میزان 8/3 درصد؛ 3. کجروی نوع فرهنگی (بدحجابی) به میزان 9/6 درصد؛4. کجروی نوپدید به میزان 14/5 درصد؛ 5. کجروی طبیعت آزار به میزان 15/6 درصد.
ایمان و همکاران (1395)، پژوهشی را با عنوان "سنجش جامعهشناختی نابهنجاریهای رفتاری دانشآموزان در شهر شیراز" انجام دادند. فرض پژوهش این بود که پایبندي به باورهاي مذهبی، ارتباط صمیمی با اعضاي خانواده و گروههاي دوستی میتوانند بر نابهنجاريهاي رفتاري نوجوانان تأثیرگذار باشند. جهت بررسی این فرض، دادههاي مورد نیاز با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه و با انتخاب نمونهاي 385 نفري از دانشآموزان دختر دبیرستانهاي شیراز بدست آمد و روش نمونهگیري، تصادفی چند مرحلهاي بود. یافتهها نشان میدهد که با افزایش یافتن پایبنديهاي مذهبی و ارتباط صمیمی با اعضاي خانواده، از میزان نابهنجاريهاي رفتاري دانشآموزان کاسته شد. همچنین نتایج نشانداد میزان بالاتر نابهنجاريهاي رفتاري در میان دانشآموزانی بود که ارتباط بیشتري با افراد هنجارشکن داشتند. نتایج رگرسیونی نشان داد که پایبنديهاي مذهبی و ارتباط با گروههاي دوستی به ترتیب میزان اهمیتی که در تبیین متغیر وابسته داشتند وارد معادله شده و در مجموع 49 درصد از واریانس متغیر وابسته را توضیح دادند.
مولایی و جانی (1394)، پژوهشی را با عنوان "رابطه اعتیاد به اینترنت با گرایش نوجوانان به جنس مخالف، رفتارهای جنسی، الکل، خشونت، چت و هک" انجام دادند. جامعه آماري پژوهش، شامل کلیه نوجوانان دختر و پسر پایههاي دوره راهنمایی و متوسطه شاغل به تحصیل در سال تحصیلی 1393-1394 در شهر اردبیل (40597) بودند. 380 نفر به عنوان نمونه پژوهشی به روش نمونهگیري خوشهاي چند مرحلهاي انتخاب شدند. ابزارهاي به کار گرفته در پژوهش، پرسشنامه اعتیاد به اینترنت، مقیاس خطرپذیري نوجوانان، پرسشنامه محقق ساخته گرایش به چت و هک کردن بودند. دادههاي بدست آمده با استفاده از روش همبستگی و رگرسیون همزمان و با استفاده از نرم افزار spss 22 مورد تحلیل واقع شد. نتایج نشان داد که بین اعتیاد به اینترنت با رفتار جنسی، گرایش به جنس مخالف، خشونت، چت و هک رابطه مثبت و معناداري وجود دارد (p<0/001) ، اما بین اعتیاد به اینترنت با زیر مولفه الکل رابطه معناداری یافت نشد. نتایج پژوهش نشان داد که اعتیاد به اینترنت قادر به تبیین معنادار رفتار جنسی، گرایش به جنس مخالف، خشونت، چت و هک میباشد.
رستمی و فیروزراد (1392)، پژوهشی را با عنوان "بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با گرایش دانشآموزان به رفتارهای نابهنجار: مطالعه دانشآموزان دختر مقطع متوسطه شهر اهر" انجام دادند. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانشآموزان دختر مقطع متوسطه شهر اهر و 280 نفر انها به عنوان نمونه پژوهش تشکیل دادند. بر اساس نتایج حاصل از تحلیلهای دو متغیره و چند متغیره، رابطه آماری معنیداری بین متغیرهای تعهد آموزشگاهی، تعهد خانوادگی، صمیمیت خانوادگی، داشتن همسالان منحرف، احساس تبعیض در مدرسه، محل سکونت، پایه تحصیلی و پایگاه اجتماعی- اقتصادی والدین پاسخگویان با متغیر گرایش دانشآموزان به رفتارهای نابهنجار وجود داشت. بر اساس ضرایب بتای استاندارد، متغیر تعهد آموزشگاهی و تعهد خانوادگی بیشترین رابطه منفی را با متغیر گرایش به رفتارهای نابهنجار داشتهاند. نایج پژوهش نشان داد که حدود 46 درصد از تغییرات متغیر گرایش به رفتارهای نابهنجار توسط متغیرهای مذکور قابل پیشبینی است.
کریمی مزیدی و همکاران (1391)، پژوهشی را با عنوان ، بررسی عوامل اجتماعی موثر در کاهش کجروی در بین دانشآموزان پسر سال شهر تهران در سال تحصیلی ، انجام دادند این مطالعه به روش پیمایشی در بین نفر از دانشآموزان پسر سال مناطق ، و شهر تهران انجام شدهاست برای جمعآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد برای تحلیل دادهها، از همبستگی، رگرسیون خطی و کای اسکوئر استقلال استفاده شد یافتهها نشان میدهد که با ضریب اطمینان درصد بین سرمایه اجتماعی و تمام ابعاد آن اعم از مشارکت، اعتماد، حمایت و انسجام اجتماعی همچنین سن، پایه تحصیلی و پایگاه اقتصادی و اجتماعی به عنوان متغیرهای زمینهای با ضریب اطمینان درصد رابطه معناداری را از نظر آماری نسبت به این رابطه نشان دادهاند نتایج این تحقیق نشان میدهد، هر اندازه افراد در ساختار جدید اجتماعی دارای سرمایه اجتماعی بالاتری باشند، یعنی این متغیر به عنوان مجموعه ذخایر ارزشمندی مانند حمایتهای اجتماعی، روانی و مالی، حس تعلق، وابستگی و مشارکت در جنبههای مختلف زندگی اجتماعی برای افراد وجود داشتهباشد، سلامت اجتماعی افراد در جامعه جدید در وضعیت بهتری قرار خواهد گرفت
چوی و چان ، پژوهشی را با عنوان ، مجرم نوجوان، انجام دادند نتایج تحقیق بیانگر این واقعیت بود که پیوندهاي ضعیف با والدین و نگرش منفی به نظام حقوقی میتواند تمایل به ارتکاب سرقت و بزهکاري را افزایش دهد بنابراین، پیوندهاي مناسب والدین با فرزندان و برخورداري از درکی روشن نسبت به نظام حقوقی میتوانند به عنوان عوامل پیشگیري کننده از جرم و بزهکاري عمل کنند
ورا و مون ، پژوهشی با عنوان ،خودکنترلی پایین در میان جوانان اسپانیایی، انجام دادند در این پژوهش از نظريههای خودكنترلي گاتفردسون و هيرشي به منظور بررسی انواع رفتارهای انحرافی استفاده شد نوجوان دبیرستانی به عنوان جمعيت نمونه انتخاب شدند نتایج نشان داد كه خودكنترلي پايين اثر معناداري بر روي انواع رفتارهاي بزهكارانه از جمله الكليسم و مصرف مواد داشته است بنابراين نتيجه اين تحقيق همسو با پيشبينيهاي نظريه خودكنترلي گاتفردسون و هيرشي مبني بر اينكه هر قدر خودكنترلي در فرد ضعيف تر، درگیر شدن در رفتارهاي بزهكارانه بيشتر است
چیونگ ، پژوهشی را با عنوان، فشار، خودکنترلی و تفاوت جنسیتی در بزهکاری در بین نوجوانان چینی، انجام داد این پژوهش با هدف استفاده از نظریه فشار عمومی رابرت آگنیو در همراهی دو متغیر خودکنترلی (گاتفردسون و هیرشی) و متغیرجنسیت بود نمونه مورد بررسی در پژوهش، نوجوان چینی بود نتایج پژوهش نشان داد، خودکنترلی دختران بیشتر از پسران بود همچنین یافتهها نشان داد، دختراني كه داراي خودكنترلي بالايي بودند ميزان گرايش به رفتارهاي بزهكارانه و مصرف الكل در آنها كمتر بوده است در مقابل پسراني كه خودكنترلي ضعيفي داشتند گرايش شديدتري به سمت رفتارهاي انحرافي داشتند بنابراين آن بخش از نظريه خودكنترلي گاتفردسون و هيرشي مبني بر اينكه خودكنترلي بالا فرد را از ارتكاب جرم باز ميدارد، در اين تحقيق مورد حمايت تجربي قرار گرفت
چيونگ و چيونگ ، پژوهشی را با عنوان، خودكنترلي، عوامل اجتماعي و بزهكاري آزمون نظريه عمومي جرم در ميان نوجوانان هنگ کنگی، انجام دادند.هدف از این پژوهش، بررسی قدرت پیشبینیکنندگی نظريه خودكنترلي بر بزهكاري در بافت جامعه چین بود این تحقیق بر روی نوجوان مدارس متوسط هنگ کنگ به عنوان نمونه انجام شد نتایج پژوهش نشان داد که نظریه خودکنترلی در تبیین مصرف مواد و الکل در بافت جامعه چین از قدرت تبیین کنندگی خوبی برخوردار است همچنین در این پژوهش، رابطه بين خودكنترلي و عناصر پيوند اجتماعي، همنشيني افتراقي، فشار و برچسب مورد آزمون قرار گرفت كه نتايج آزمون ها نشان مي دهد، خودكنترلي با همه اين عوامل اجتماعي رابطه مستقيم داشته است نوجواناني كه خودكنترلي ضعيفي داشتند، پيوندهاي اجتماعي ضعيفي نيز داشتند
سلمی و کیویوری ، پژوهشی را با عنوان ،ارتباط بین سرمایه اجتماعی و جرم و جنایت نوجوانان، انجام دادند نتایج تحقیق بیانگر این واقعیت است که، هنگامی که متغیرهای سطح فردی و ساختاری (مثل خودکنترلی) کنترل شدهبود؛ پایین بودن حمایت از سوی والدین، پایین بودن کنترل از سوی معلم و پایین بودن اعتماد بین اشخاص، با رفتار بزهکارانه همبستگی دارد
چهارچوب نظری پژوهش
مبانی نظری این پژوهش، مبتنی بر تلفیق نظریهی خود کنترلی یا نظریه عمومی جرم گاتفردسون و ظریه فعالیتهای روزمره فلسون است
نظريه خودكنترلي يا نظريه عمومي جرم: را تراویس هیرشی و میشل گاتفردسون در سال در تعدیل و بازسازی نظریه این نظریه را تراویس هیرشی و میشل گاتفردسون در سال در تعدیل و بازسازی نظریه کنترل اجتماعی هیرشی مطرح کردند، مفاهیم نظريه كنترل با دیدگاههای زيست اجتماعي، روانشناختي، فعاليت روزمره و نظريههاي انتخاب عقلاني تركيب ميشود سیگل، 2001: 294) و از این جهت نظريه خودكنترلي در مقايسه با نظريه كنترل اجتماعي (پیوند) هيرشي، ديدگاهي كاملتر است (وِلش، 1389). این نظریه پردازان ادعا میکنند که خودکنترلی، نظریهای عمومی است که همه جرائم را در همه زمانها تبیین میکند (گاتفردسون و هیرشی، 1990: 89 و ولد، 1380) این نظریه مستقل از فرهنگ است و با توجه به این نظریه میتوان رفتارهای انحرافی یا مجرمانه را در تمامی فرهنگها یا گروههای قومیتی و نژادی پیشبینی کرد ویلیامز و مکشین، 1391)
گاتفردسون و هيرشي از نظريه قبلي هيرشي مبني بر اينكه تداوم پيوند هاي اجتماعي، مانع از رفتار انحرافي مي شود، فاصله گرفته و اين باور را مطرح كردند كه خودكنترلي، كه در سال هاي نخست زندگي، دروني مي شود، مشخص میکند كه چه افرادي مرتكب جرم خواهند شد گراسمیک، 1993: 7) كودكاني كه مشكلات رفتاري دارند، معمولاً به بزهكاران نوجوان و در نهايت به بزرگسالان مجرم تبديل مي شوند از آنجاكه مسير جرم يا دور شدن از آن، از اوايل زندگي شروع ميشود، اين عقيده را مطرح كردند كه سطح خودكنترلي، به كيفيت تربيت كودك توسط والدين در سالهاي نخست كودكي بستگي دارد به عبارت ديگر، اين نظريه، بيانگر آن است كه تربيت والدين، مهم ترين عامل تعيين کننده سطح خودكنترلي است در صورتيکه كودكي با سوءاستفاده يا غفلت تربيت شود، معمولاً تكانه اي غيرحساس، جسماني (و نه ذهنی)، خطرپذير، كوته نگر و كم صحبت شده و معمولاً مرتكب رفتارهاي مجرمانه مذكور خواهد شد (وِلش، 1359) از نظر گات فردسون و هيرشي، تمايل به ارتكاب جرم، بستگي به سطح خودكنترلي دارد؛ به طوري كه خودكنترلي پايين، احتمال بيشتري براي درگيرشدن فرد در رفتار انحرافي به همراه دارد؛ درحاليكه خودكنترلي قوي، احتمال درگير شدن در جرم را اندك میکند (ویلیامز و مکشین، 1391) بنابراين مفهوم اصلي اين ديدگاه خودکنترلی پایین است افرادي كه خودكنترلي پايين دارند در شش ویژگی مشترکند
الف) شتاب زدگي اشخاصي كه خودكنترلي پايين دارند ويژگيهاي متفاوتي دارند آنان به دنبال خشنودي فوري و آنیاند، مفهوم كامروايي تأخيري، به آن معني كه لذتها و پاداشها تا فرصتي مناسب تر به تأخير افتاده يا كاملاً تغيير يابند، به کلی برايشان بيگانه است برعكس، خودكنترلي بالا نياز به توانايي به تعويق انداختن خشنودي دارد
ب) راحت طلبیافرادي كه خودكنترلي پايين دارند، از تكاليف و تصميمات پيچيده اجتناب ورزيده و ترجيح میدهند كه از شيوه هاي آسان يا ساده براي برآوردن خواستههايشان استفاده کنند جرم پول بدون كار و رابطه جنسي بدون عشق بازي را برايشان فراهم میکند
ج) خطرپذيري آنها خطركنندگاني عالي هستند و تمايل به تحريك و تكانش دارند، آنها از بر کف گرفتن زندگي خود لذت میبرند و به جاي يكنواختي و امنيت، هيجان و خطر را میجویند، آنان نيازهايشان را از راه ارتكاب جرم برآورده میکنند؛ از طريق ارتكاب اعمالي كه هيجانآور و خطرناکند در مقابل، اشخاصي كه خودكنترلي بالا دارند گرايش به احتياط، شناخت و واکنشهای زباني (نه فیزیکی) دارند
د) خود محوری آنها به نيازها، خواستها و اميال شخصي خود اهميت داده و نيازها و خواست ديگران از جمله افراد مهم نظير خويشاوندان و دوستان را ناديده میگیرند به طور كلي اين افراد، خودمحور، بي تفاوت و بدون حساسيت به رنج و نيازهاي ديگرانند
و) ابراز خشم افراد با خودكنترلي پايين، تحمل كمي در برابر ناكامي دارند و به پاسخهاي درگيرانه، تجاوزگرانه و فيزيكي (و نه زبانی) براي كنترل موقعيت در زمان مواجهه با موقعيتها يا وقايع ناراحت کننده، گرايش دارند اين افراد براي درگيري در فعالیتهای مجرمانه در سراسر زندگیشان، مستعدتر از افرادیاند كه خودكنترلي بالا دارند (وينفري،؛ حسينی نثار و فيوضات، و گراسميك و ديگران، 1993) براساس مفروضات نظريه خودكنترلي افراد با هدف كسب لذت و احتراز از رنج، مرتكب جرم میشوند؛ گاتفردسون و هيرشي در پاسخ به اين سؤال كه چرا مردم مرتكب جرم میشوند، میگویند: پاسخ ساده است، زيرا جرم و فعالیتهای مشابه ارضاء کنندهاندپرت و کالن، 2000: 931) افرادي كه درگير جرائم هستند، در رفتارهاي مشابهي نيز دخالت دارند كه موجب التذاذ کوتاه مدت میشود؛ سيگار كشيدن، مشروب خوردن، قماربازي، روابط جنسي غيرمسئولانه و رانندگي با سرعت غيرمجاز، نمونههایی از رفتارهاي پرخطر مشابهي هستند كه در افراد مجرم كه به دنبال لذت آني هستند، بروز میکند اين نظريه پردازان همچنين معتقدند جرم موجود ارضاي خاطر سريع و آسان فرد کج رفتار میشود و كسي مرتكب جرم میشود كه به دنبال ارضاي خاطر سريع است و هدفهاي كوتاهمدتي در زندگي دارد و اینگونه افراد، برخلاف همنوايان، خودكنترلي ضعيفي دارند و علاوه بر اينكه احتمال کجرفتاریشان بيشتر است، تمايل بيشتري به مصرف الكل، سيگار و نيز دارند از نظر آنان، منشأ خودكنترلي ضعيف را بايد در خانواده و ناكارآمدي جامعهپذیری فرد در دوران كودكي يافت، خواه پيوند اجتماعي قوي يا ضعيف باشد(گاتفردسون و هيرشي، و حسینینثار و فیوضات، 1390: 140)
نظريه خودكنترلي، بيان میکند كه فقدان خودكنترلي براي بروز جرم شرط كافي و لازم نيست؛ زيرا، ديگر ويژگيهاي فرد، يا موقعيت وي، ممكن است احتمال بروز رفتار انحرافآميز در وي را كاهش دهد (گاتفردسون و هیرشی، 1990: 53) اين نظریه پردازان یه طور ضمني اظهار داشتهاند مقصود اين نيست كه اينها نوع خاصي از فعاليت را پیشبینی كند، چون رفتار منحرفانه، ماهيتاً فرصتطلبانه است، بنابراين، هرگاه تمام امور ديگر مساوي باشد، خودكنترليِ پايين و پيوند ضعيف با جامعه به طور مثبت ومعنیدار، انواع رفتارهاي منحرف و مجرمانه را پیشبینی میکند (پولاکاوسکی، 1994: 62) فقدان خودكنترلي و نقش خانواده در عدم تكامل آن، بدان معنا نيست كه فرد حتما انحراف پيدا خواهد كرد، بلكه، اين امر شرايطي را به وجود میآورد كه زمينه را براي بزهكاري مساعد میکند گاتفردسون و هيرشي، نقش والدين را بهعنوان اساسیترین منبع تربيت كودكان بيان میکنند (گاتفردسون وهیرشی، 1990: 97) آنچه بر رفتار انحرافي تأثير مستقيم دارد، جنسيت، نژاد، يا سن يك فرد نيست، بلكه اين عوامل به طور غيرمستقيم بر ميزان اجتماعیشدن فرد توسط والدين اثر میگذارند با اين حال، رابطه سن و جرم نشان داده است كه براي برخي از جرايم، متغير سن ممكن است نتیجه مستقيم فقدان خودكنترلي باشد (گرینبرگ، 1994: 372)
نظریه فعالیتهای روزمره
این نظریه را برای اولین بار لورنس کوهن و مارکوس فلسون برای توضیح افزایش نرخ جرائم در سالهای مطرح کردند (سیگلو براون، 2010) این نظریه، ترمیم و ویرایش مکتب کلاسیک جرم شناسی است (مقیمی و همکاران، 1390).نظریه فعالیتهای روزمره ادعا میکند انسانها به طور عقلانی، کنش نشان میدهند و مرتکب جرم میشوند متخلفان باانگیزه، درباره منفعت و ضرر عمل خود میاندیشند و سعی در به حداکثر رساندن منافع و به حداقل رساندن زیان خود دارند و با توجه به این امر، هدفهای مناسبی را جستجو میکنند که بدون محافظان توانمند هستند (وانگ، 2002) در بیشتر دیدگاههای جرم شناسی تنها به عوامل فردی و دلایل تمایل بیشتر به انحراف در برخی افراد و گرایش کمتر برخی به رفتارهای انحرافی توجه شده است اغلب از تأثیر محیط در رفتار، یعنی ویژگیهای مهم محیطی، که فرد را به سوی ارتکاب عمل مجرمانه سوق میدهد، غفلت میشود برخلاف بیشتر نظریهها و دیدگاههای جرمشناسی که بر شخصیت فردی مجرمان تمرکز میکنند نظریه فعالیتهای روزمره، زمینههای محیطیای را میآزماید که جرائم در آنها رخ میدهند بر اساس این نظریه، افرادی که ما با آنها کنش متقابل داریم، مکانی که در آن عبور و مرور میکنیم و فعالیتهایی که درگیر آن هستیم، در احتمال و توزیع رفتارهای مجرمانه تأثیر میگذارد (برانیک، 2014) و کوهن و فلسون معتقدند جرم، باید یک رویداد در نظر گرفته شود که در موقعیت و زمان خاصی روی میدهد و افراد و یا اشیاء خاص را درگیر میکند (میلر، 2009) کسی بدون فراهم کردن لوازم و اسباب محیطی بزهکاری، نمیتواند مرتکب جرم شود، حتی اگر تمایل ارتکاب بزه در او وجود داشته باشد؛ از این رو، فرصت، شرط ضروری و عامل بروز جرایم است (فلسون و کلارک، 1388: 4) اگرچه رابطه برخی از عناصر وقایع مجرمانه در فضا و زمان با نظریههای پیشین مثل نظریههای بوم شناختی و نظريه كنترل اجتماعی هیرشی و دیگران، تشخیص داده شده است؛ کوهن و فلسون صرفاً جنبههای محیطیاجتماعی وقایع مجرمانه را تعریف نکرده اند، بلکه با تمرکز بر فعالیتهای روزمره، مدلی با قدرت تبیینی بالا برای توضیح ماهیت بومشناختی جرم عرضه کردند (میلر، 2014) نظریه فعالیتهای روزمره، از نظریه آموس هاولی سرچشمه میگیرد نظریه بوم شناسی انسانی، جنبههای زمانی رفتار انسان در محیط جامعه را بررسی میکند هاول، سه جنبه كلیدی فعالیتهای جمعی انسانی را شناسایی کرد ریتم (رخداد مجدد طبیعی وقایع) (سرعت تعداد وقایع) در یک دوره معین از زمان و زمان بندی (هماهنگی و تقاطع رفتار در محیطبرانیک، و کوهن و فلسون، 1979) هاولی سرشت فعالیتهای عادی را بخشی اساسی از زندگی روزمره میداند فعالیت عادی به معنای فعالیتهای روزمره است که برای برآوردن نیازهای پایه ای و اساسی انجام میشود مثالهای آن شامل کار رسمی، دنبال تفریح بودن، محل سکونت یافتن، تربیت فرزند، خرید و خواب، اوقات فراغت و کنش متقابل اجتماعی است این فعالیتهای روزمره ممکن است ۱ در منزل، ۲ در مشاغل دور از خانه و ۳ سایر فعالیتهای دور از خانه رخ بدهد
زمانی که تغییر اجتماعی، مانع این فعالیتهای عادی میشود یا آن را تغییر میدهد، نابسامانی اجتماعی ممکن است روی دهد (ویلیامز و مک شین، 1386: 263)کوهن و فلسون، با توجه به این اصول، نظریه فعالیتهای روزمره را چشم اندازی بوم شناختی بر رفتارهای مجرمانه معرفی کردند در واقع، رویکرد فعالیتهای روزمره، تحلیلهای جرم شناسی بی ارتباط به یکدیگر و گوناگون گذشته را در چارچوب واحد مستقلی جمع کرد
آنها در این نظریه بیان کردند که احتمال وقوع جرم در زمان، با جابه جایی مردم در حین انجام فعالیتهای روزمره هر روزشان تغییر میکنند؛ یعنی جغرافیای مربوط به این فعالیت ها کمک میکنند ویژگیهای مربوط به آسیب پذیری قربانی و انگیزه متخلف معلوم شود همچنین نظریه فعالیتهای روزمره معتقد است جرم در بستر فعالیتهای معمولی روزمره و به طرزی نسبتا فوری اتفاق میافتد که احتمالا برای مجرم، فضای آشنا یا عادی است (برینسما، 2014) کوهن و فلسون به مسأله تغییرات در جامعه به ویژه تغییراتی توجه میکردند که به نابسامانی اجتماعی منجر میشود آنها بیان میکنند که چگونه تغییرات شرایط اجتماعی، فرصت وقوع جرم را تغییر میدهد؛ مثلا با توسعه تکنولوژی در گذر زمان، خیلی از کالاهای ارزشمند، مثل تلویزیون، کامپیوتر از نظر اندازه و حجم، کم شدهاند و سرقت آن ها بسیار آسان تر از گذشته شده است از بعد دیگر نیز توسعه وسایل الکترونیکی از قبیل دوربینهای مداربسته موجب اقدامهای پیشگیرانه و کاهش وقایع مجرمانه شده اند؛ به عنوان مثال، زمانی که دوربینهای مداربسته برای کنترل سه پارکینگ در دانشگاه سوری استفاده شد، بزهکاری نه تنها در این پارکینگ ها؛ در پارکینگهای دیگر که با این دوربین ها کنترل نمیشدند، نیز کاهش یافت همچنین زمانی که به کتابهای کتابخانه دانشگاه ویسکانسین، برچسبهای الکترونیکی زده شد که با خروج بدون اجازه کتاب ها، زنگ هشدار به صدا در میآمد، نه تنها سرقت کتاب ها؛ دزدی نوارهای ویدئویی و سایر کالاهایی که چنین برچسب هایی نداشت نیز کاهش یافت (فلسون و کلارک، ۱۳۸۸)
در این نظریه، کوهن و فلسون بیان میکنند حجم و توزیع جرایم غارتگرانه (جرایم شدید علیه یک شخص و جرایمی که در آن یک متجاوز برای دزدیدن مستقیم یک شیء تلاش میکنند) به طور نزدیکی با اثر متقابل سه متغير - فراهم بودن هدفهای مناسب ۲ نبودن نگهبانان توانمند و ۳ حضور متخلفان باانگیزه، مرتبط است حضور این مؤلفهها، احتمال وقوع جرایم غارتگر را افزایش میدهد
الف) هدف مناسب منظور از هدف مناسب این است که برای مجرم بالقوه باید چیزی با ارزش وجود داشته باشد که ممکن است اموال جذاب و یا روزنهای برای فعالیتهای احساسی رضایت بخش از قبیل بیان خشم و نفرت، پیگیری هیجان و با انجام فعالیتهای جنسی و سایر مؤلفهها باشد (برون، )
ب) متخلفان با انگیزه درباره متخلفان با انگیزه، کوهن و فلسون توضیح میدهند که وقوع هر جرم و جنایت موفق، حداقل نیازمند مجرمی است که برای ارتکاب جرم، انگیزه ای دارد و به این انگیزه کنش نشان میدهد متخلف باانگیزه، شخصی است که در صورت فراهم بودن فرصت با نبود نگهبان و وجود هدف مناسب، به ارتکاب جرم تمایل دارد (مارکوم، )
ج)نبود نگهبان توانمند منظور از نبود نگهبانان توانمند این است که به افراد و نه سایر عوامل حضور ندارند که از اموال و یا از افراد آسیب پذیر محافظت کنند نگهبانان توانمند نیز مفهومی گسترده است که پژوهشگران در شکلهای مختلف و متنوع، آن را مطالعه و تفسیر کرده اند شکلهای رسمی آن، از قبیل پلیس و سایر شکلهای قانون، نمادی شناخته شده از محافظت در برابر جرم و جنایت و قربانی شدن است در شکل غیر رسمی آن، نگهبان توانمند، شخص غیر نظامی نیز میتواند باشد؛ یعنی سایر افراد جامعه با حضورشان با درجه مسئولیت نگهبانی شان ممکن است مانع وقوع جرم شوند (رینز ، ) وقتی این شرایط، در فضا و زمان، همگرا میشوند، احتمال دارد جرم رخ دهد و در مقابل، نبود هر یک از این شرایط، وقوع جرم و جنایت را کاهش میدهد در واقع، نظر به فعالیتهای روزمره، درباره احتمال رفتار مجرمانه بحث میکنند و ادعای قطعی درباره زمان وقوع جرم و جنایت ارائه نمی کند برانیک، این سه فرضیه اغلب با نام مثلث جرم نیز شناخته میشوندمیلر،
ارتباط نظریه فعالیتهای روزمره با نظریه کنترل اجتماعی و یادگیری اجتماعی و کاربست آن در بررسی کجروی نوجوانان دختر
نظریه فعالیتهای روزمره به نوعی با نظریه کنترل اجتماعی هیرشی و نظریه یادگیری اجتماعی مرتبط است نظریه پردازان فعالیتهای روزمره با این استدلال که روند افزایش نرخ جرم و جنایت به پراکندگی بستر فعالیتهای دور از خانواده و افزایش یافتن زمان گذرانده شده با همسالان، به ویژه در فعالیتهای نظارتنشده مرتبط است، نظریه کنترل اجتماعی را گسترش دادند نظریه فلسون مبنی بر اینکه یک شخص ممکن است که با حضورش در یک مکان، شخص متخلف را منصرف کند یا اینکه ممکن است به دلیل رابطهاش با شخص مجرم، مانع تخلف او شود، با نظریه کنترل اجتماعی و این ایده که کنترل، عنصر حیاتی در روند نرخ جرم و جنایت است، انطباق دارد (میرو، ) برحسب هر دو نظریه کنترل اجتماعی و فعالیتهای روزمره، زمان گذرانده شده با خانواده به کاهش کجروی منجر میشود مشاهده کاهش زمانی که نوجوانان اوقاتشان را در خانوادهها و محیط خانه میگذرانند و افزایش زمانی که در محیط نوجوانان میگذرانند، به صورت شواهد کاهش کنترل اجتماعی مشاهده میشود که پدر و مادر بر نوجوانان اعمال میکنند همچنین کنش اجتماعی متقابل روزمره، در خانواده به این گرایش دارد که سرپیچی از هنجارهای اجتماعی را محدود کند، در حالیکه هر یک از فرایندهای اجتماعی که نسبت زمان گذرانده شده با همسالان را افزایش دهند این دیدگاه موقعیتی به کجروی، با نظریات هیرشی منطبق است؛ زیرا بر انگیزههایی برای انجام کجروی تمرکز نمیکند و بیشتر بر فرصتهایی متمرکز است که در زندگی روزمره، برای کجروی فراهم میشود (بارنز و همکاران، ) در چارچوب نظریه یادگیری اجتماعی نیز ارتباط بین تخلف و دوستان کجرو (کجرفتار) دیده شدهاشت که فرض میکند دوستان منحرف با انتقال دادن و تقویت کردن هنجارهای کجرو، چشم پوشیدن و تشویق کردن رفتار هنجارشکن، در نوجوانان اثر میگذارند نوجوانانی که اغلب اوقات فراغت خود را با دوستانشان سپری میکنند، به دلیل ارائه راحتتر تخلف و تشویق بیشتر دوستان، ریسک کجروی بیشتری دارند همچنین این دوستان بیشتر به صورت الگوهای نقش، انتقالدهنده ارزشهای کجروی و مشوق (پاداش دهنده) رفتار آنها عمل میکنند نظریه فعالیتهای روزمره تأکید میکند که گذراندن زمان در فعالیتهای روزمره ساخت نیافته با دوستان، در نبود چهرههای مقتدر، ریسک کجروی را افزایش میدهد؛ زیرا نوجوانان اغلب خودشان را در شرایطی مییابند که ریسک کجروی را افزایش میدهد نبود چهرههای مقتدر، سطح کنترل اجتماعی را کاهش میدهد؛ بنابراین فرض میشود افزایش مدتزمانی که جوانان با دوستان کجرفتار خود در فعالیتهای روزمره ساخت نیافته میگذرانند، به دلیل نبود کنترل اجتماعی عمل کردن دوستان کجرفتار به صورت الگوهای نقش و کمککردن به مشروع کردن، توجیه کردن و تأیید رفتارهای کجرو، موجب افزایش ریسک کجروی میشود (سونسون، و و ) به طور کلی، میتوان گفت موقعیتهایی که به کجروی منجر میشوند، به طور ویژه در فعالیتهای جامعهپذیری ساخت نیافته با همسالان و در نبود چهرههای مقتدر رخ میدهد نبود ساختار، زمان در دسترس را برای کجروی فراهم میکند حضور همسالان، مشارکت در کنشهای کجرو را آسانتر میکند و به ترغیب بیشتر آنها منجر میشود و نبود چهرههای مقتدر، پتانسیل پاسخهای کنترل اجتماعی به کجروی را کاهش میدهد (ازگود، )
جمعبندی و نقد پیشینه پژوهش
امروزه در جامعۀ ما کجروی و ابعاد گستردۀ آن در سنین مختلف به مسئلۀ اجتماعی پیچیده تبدیل شدهاست به طوركلي، ميتوان گفت كه اكثر محققان در حوزۀ کجروی، گویی یک مفروض اصلی و مشترک دارند و آن موضوع کجروی است که یک مسئلۀ اجتماعی و در شدیدترین حالت یک بحران در بین نمونههای مختلف دانشآموزان و حتی دانشجویان در تحقیقات داخلی و خارجی در نظر گرفته شدهاست باید توجه داشت که فزونی ارقام و جداول نمیتواند بر یک متن اعتبار دهد، مگر آنکه اولاً دقت در آمارها وجود داشته باشد، ثانیاً تبیین جامعهشناختی به دنبال آن باشد این در حالی است که برخی تحقیقات موجود فاقد چنین تبیینهایی هستند و تنها به ارائۀ آمارها و ارقام بسنده کرده و یا در بهترین حالت، علل و پیامدهای کجروی را در چارچوبهای کلیشهای ارائه دادهاند البته باید اذعان داشت که منابع و مراجع آماری در ایران بسیار ضعیف عمل میکنند و متعددند، لذا فقدان دادههای خام و آمارهای دقیق از معضلات و مشکلات پیش روی محققی است که در این حوزه میاندیشد و مینویسد نکتۀ دیگری که جای تأمل دارد، آن است که در هیچیک از پژوهشهای صورت گرفته در داخل کشور، علل مؤثر بر کجروی نوجوانان دختر ( سال) با تکیه برتلفیق نظریههای عمومی جرم و فعالیت روزمره، تاکنون مورد توجه محققان قرار نگرفته است
از آنجایی که اکثر پژوهشهای انجام شده عموماً به بررسی علل رفتارهای انحرافی، انواع جرم، بزهکاری و در جوانان، دانشجویان و یا نوجوانان (دانشآموزان مقطع دبیرستان) پسر و دختر پرداختند و کجروی نوجوانان دختر ( سال) به طور اختصاصی بررسی نشده و با عنایت به نیاز مبرم جامعه ایران و به خصوص شهر سنتی و مهاجرپذیری همچون فیروزکوه که ترکیب جمعیتی متنوعی دارد، ضرورت پژوهشی که علل اجتماعی مؤثر بر کجروی دختران نوجوان را نیز جستجو نماید، امری لازم است تا به یاری مسئولان، تصمیمگیران، مشاوران و درمانگران بیاید و در نهایت بتوان از آسیبهایی که دانشآموزان دختر و به تبع آن خانوادههای آنان تجربه میکنند، جلوگیری کرد یا از میزان آنها کاست
فرضیههای پژوهش
• به نظر میرسد بین شتابزدگی و کجروی نوجوانان دختر رابطه وجود دارد
• به نظر میرسد بین راحت طلبی و کجروی نوجوانان دختر رابطه وجود دارد
• به نظر میرسد بین خطرپذیری و کجروی نوجوانان دختر رابطه وجود دارد
• به نظر میرسد بین خودمحوری و کجروی نوجوانان دختر رابطه وجود دارد
• به نظر میرسد بین ابراز خشم و کجروی نوجوانان دختر رابطه وجود دارد
• به نظر میرسد کجروی نوجوانان دختر، تابع مثبتی از شدت پیوستگی با دوستان کجرو (منحرف) است
• به نظر میرسد کجروی نوجوانان دختر، تابعی منفی از میزان گذران اوقات فراغت با خانواده است
• به نظر میرسد بین گذران اوقات فراغت به تنهایی و کجروی نوجوانان دختر رابطه وجود دارد
• به نظر میرسد بین میزان فعالیتهای ساخت نیافته و کجروی نوجوانان دختر رابطه وجود دارد
• به نظر میرسد کجروی نوجوانان دختر، تابعی منفی از میزان فعالیتهای ساخت یافته است
• به نظر میرسد کجروی نوجوانان دختر، تابعی منفی از حضور چهرههای مقتدر است
روش پژوهش
پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا پیمایشی است جامعه پژوهش را دختران نوجوان ساکن شهر فیرورکوه استان تهران تشکیل دادهاند حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران ، نفر تعیین شد که به دلیل شرایط همگن و متجانس جامعه آماری با استفاده از شیوه نمونهگیری تصادفی ساده، انتخاب شدند دادهها با استفاده از پرسشنامه جمعآوری گردید
برای تجزیه و تحلیل اطلاعات جمعآوری شده با استفاده از نرمافزار و در سطح توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند به منظور سنجش فرضیات پژوهش از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد طراحی پرسشنامه با استفاده از روش اعتبار محتوا و اعتبار سازه تعیین شدهاست همچنین برای سنجش پایایی ابزار پژوهش از ضریب آلفای کرونباخ استفادهشده است نتایج سنجش پایایی مقیاس های پژوهش در جدول زیر نشان داده میشوند
جدول نتایج آلفای کرونباخ متغیرهای پژوهش
ردیف | متغیر | تعداد گویهها | ضریب پایایی |
| کجروی دختران نوجوان | | |
| خودکنترلی پایین | | |
| فعالیتهای روزمره | | |
پرسشنامه متغیر مستقل دارای متغیر و مولفه و گویه کلی جدول و جدول و پرسشنامه کجروی دختران نوجوان به عنوان متغیر وابسته دارای متغیر و گویه جدول به صورت طیف لیکرت گزینهای (خیلی کم، کم، متوسط، زیاد، خیلی زیاد) میباشد در فرضیههای پژوهش از یازده مفهوم اصلی استفاده شده است که در جداول ذیل ارائه شده است
جدول ابعاد و گویههای متغیر مستقل خودکنترلی پایین
متغیرهای مستقل | متغیرهای استخراج شده از نظریه عمومی جرم (گاتفردسون وهیرشی) | خودکنترلی پایین | ابعاد | گویهها |
شتابزدگی
شتابزدگی | من اغلب ناگهاني و بدون مقدمه عمل ميكنم، بدون اينكه از قبل به نتيجه كارم فكر كرده باشم | |||
من براي آينده ام فكر و تلاش زيادي نمیکنم | ||||
من هر كاري را كه باعث تفريح و شادي فوریام شود انجام میدهم، حتي اگر اين كارم به قيمت از دست دادن هدف درازمدتم تمام شود | ||||
من بيشتر حواسم به آن چيزهايي است كه در آينده نزديك برايم رخ مي دهد تا اينكه دلمشغولي آينده دور را داشته باشم | ||||
راحتطلبی | اغلب سعي میکنم كه دنبال كارهاي سخت نروم | |||
وقتي كه كارها سخت و دشوار مي شوند، دلم ميخواهد كه از آن كارها دست بكشم | ||||
كارهايي كه در زندگي انجامشان از همه راحت تر است، بيشترين لذت را برايم دارند | ||||
از كارهايي كه از من انرژي فكري واقعاً زيادي ميبرد متنفرم | ||||
خطرپذیری | من بعضي وقت ها خودم را با انجام كاري كه كمي خطرناك است امتحان ميكنم | |||
گاهي اوقات دست به كارهاي خطرناكي مي زنم، آن هم به خاطر لذتی که دارد | ||||
براي من گاهي اوقات انجام كارهايي كه مي تواند دردسر درست كند، لذتبخش و هيجان انگيز است | ||||
براي من ماجراجويي و كارهاي مهيج از احساس امنيت مهم تر است | ||||
چندین بار پیش آمده که خطر کردهام و کارهای خطرناکی را انجام دادهام | ||||
به نظرم انجام کارها بدون احساس خطر، بسیار یکنواخت است | ||||
به نظرم شوقی که در انجام کارهای هیجان انگیز هست، در هیچ کار دیگری وجود ندارد | ||||
به نظرم، من نسبت به اکثرآدمهای همسن و سال خودم، ماجراجوتر هستم | ||||
خود محوری | من سعي ميكنم كه اول از همه حواسم به خودم باشد، حتي اگر اين اخلاقم شرايط را براي ديگران سخت و دشوار كند | |||
من خيلي براي كساني كه دچار گرفتاري هستند دلم نمي سوزد | ||||
اگر اوضاع و شرايط باعث ناراحتي ديگران ميشود، اين مشكل خودشان است نه اينكه مشكل من باشد | ||||
من براي به دست آوردن آن چيزهايي كه مي خواهم مصمم هستم، حتي وقتي كه ميدانم اين كارم براي ديگران دردسر درست میکند | ||||
ابراز خشم | من خيلي زود از كوره در مي روم | |||
اغلب وقتي كه از دست ديگران عصباني ام، دلم میخواهد به آنها آسيب بزنم نه اينكه درباره دليل عصبانيتم با آنها صحبت كنم | ||||
وقتي كه من عصبانيام، بهتر است كسي به من نزديك نشود | ||||
وقتي كه با كسي اختلاف نظر جدي داشته باشم، معمولاً برايم سخت است كه با آرامش و بدون اينكه عصباني شوم در مورد اختلاف نظرمان با او حرف بزنم |
جدول ابعاد و گویههای متغیر مستقل فعالیت روزمره
متغیرهای مستقل | متغیرهای استخراج شده از نظریه فعالیتهای روزمره (مارکوس کی فِلسون و لارنس کوهن) | ابعاد | گویهها |
شدت پیوستگی با دوستان کجرو (منحرف) | با دوستاني كه سيگار، ویپ و قلیان مصرف میکنند، ارتباط دارم | ||
با دوستاني كه مواد مخدر گل، علف، حشیش و یا روانگردان مصرف ميكنند، ارتباط دارم | |||
با دوستاني كه مشروبات الکلي شراب، آبجو، ویسکي، ودكا و) مصرف ميكنند، ارتباط دارم | |||
با دوستاني كه به وسایل مدرسه آسيب ميزنند و یا روي دیوارها، صندلي ها و مینویسند ارتباط نزدیکی دارم | |||
با دوستاني كه پول یا وسایل اطرافيان را بدون اجازه از آنها برميدارند ارتباط نزدیکی دارم | |||
با دوستاني كه از كتاب، مقاله و سایتهاي اینترنتي در انجام تحقيقات علمي و تکاليف كلاسي بدون ارجاع رفرنس دادن به آنها استفاده ميكنند ارتباط نزدیکی دارم | |||
با دوستاني كه در سر جلسۀ امتحان تقلب ميكنند، ارتباط نزدیکی دارم | |||
با دوستاني كه نسبت به اطرافيان فحاشي ميكنند یا دیگران را به كتک زدن تهدید ميكنند، ارتباط نزدیکی دارم | |||
با دوستاني كه درگيري فيزیکي با همکلاسیها و هم مدرسهای ها دارند، ارتباط نزدیکی دارم | |||
با دوستاني كه رابطۀ جنسي با جنس مخالف دارند، ارتباط نزدیکی دارم | |||
با دوستاني كه رابطۀ جنسي با همجنس خود دارند، ارتباط نزدیکی دارم | |||
فعالیتهای ساخت نیافته | دوستانم را در فضاهاي غيررسمي غير از محيط درس ملاقات ميكنم | ||
با دوستانم براي تفریح و سرگرمي به خيابان ميروم | |||
با دوستانم به سينما ميروم | |||
با دوستانم به پارتي و یا مهمانيهاي دوستانه غيرخانوادگي ميروم | |||
بر سر قرارهاي عاشقانه ميروم | |||
فعالیتهای ساختیافته | در فعاليتهای علمی مدرسه که به صورت گروهی برگزار میشود (جشنوارهها و مسابقات علمی مشارکت ميكنم | ||
در انجمنهاي ادبي كلاسهای داستان نویسی و شعر و) فعاليت ميكنم | |||
در انجمن هاي مذهبي هیئتهاي مذهبي، مساجد و) شرکت و فعاليت ميكنم | |||
در تشکلهای سياسي نیروی بسيج و فعاليت ميكنم | |||
در فعاليتهاي ورزشي مشاركت ميكنم | |||
گذران اوقات فراغت به تنهایی | در زمان اوقات فراغت كارهاي هنري یا كارهاي دستي انجام ميدهم | ||
در زمان اوقات فراغت به خرید ميروم | |||
در زمان اوقات فراغت تلویزیون تماشا ميكنم | |||
در زمان اوقات فراغت زمان استراحت خود را به تنهایي ميگذرانم | |||
در زمان اوقات فراغت روزنامه، كتاب یا مجله مطالعه ميكنم | |||
در زمان اوقات فراغت زمان زیادي را در فضاي مجازي ميگذرانم | |||
گذران اوقات فراغت با خانواده | در اکثر جشنها و مهمانیهای خانوادگی شرکت میکنم | ||
در روزهای تعطیل، اکثر زمانم را با خانواده نه دوستان میگذرانم | |||
اکثر موارد با خانواده، به قصد تفریح کارهایی انجام میدهم و به مکانهایی میروم | |||
اکثر وعدههای غذایی (نهار و شام) را با خانواده و در کنار آنها میخورم | |||
حضور چهرههای مقتدر | خانوادهام در خصوص اینکه در چه روزهایی کلاس خصوصی درسی و متفرقه دارم، اطلاع دارند | ||
خانوادهام در خصوص ساعت کلاسهایم، اطلاع دارند | |||
خانوادهام کسانی را که با آنها مراوده دارم (نشست و برخواست میکنم) میشناسند | |||
خانوادهام در خصوص اینکه در طول هفته چه فعالیتهایی انجام میدهم، اطلاع دقیق دارند | |||
وقتی به بیرون از منزل میروم، خانوادهام میدانند کجا هستم |
جدول ابعاد و گویههای متغیر وابسته کجروی دختران نوجوان
گویه | ابعاد | متغیر | کجروی نوجوانان دختر | متغیر وابسته پژوهش |
نگاه کردن به برگه امتحانی بغلدستی استفاده از روشهای مختلف در زمان امتحان حضوری مانند عوض کردن برگه امتحانی، همراه داشتن پاسخها به صورت کاغذ) | تقلب درسی حضوری | تقلب درسی (محقق ساخته) | ||
دریافت و ارسال پاسخها به صورت مجازی امتحان دادن به جای همکلاسیها هنگام آزمون مجازی | تقلب درسی مجازی | |||
دعوا گرفتن با زد و خوردزخمی کردن خود | فیزیکی (سراج زاده، ) | پرخاشگری (سراجزاده، ) | ||
ایستان در مقابل معلم و مسئولان مدرسه استفاده از کلمات ناپسند در زمان ناراحتی | کلامی (حقق ساخته) | |||
لذت بردن از خراب کردن وسایل دیگران علاقه به آسیب زدن به وسایل مدرسه | خرابکاریهای درون مدرسهای (محقق ساخته) | وندالیسم (علی وردی نیا و یونسی، و عباسی اسفجیر و تقوی، ) | ||
خراب کردن چمنها و گلهای پارک ریختن زباله در خیابان | طبیعت آزاری (عباسی اسفجیر و تقوی، ) | |||
عدم باور به همزیستی با خانواده تفکری متفاوت داشتن نسبت به عرف | ذهنیمحققساخته | کجروی فرهنگی (سراجزاده،) و عباسی اسفجیر و تقوی، ) | ||
بر خلاف عرف لباس پوشیدن گویشی خلاف عرف غالباخطار گرفتن از مدرسه به خاطر پوششاخطار گرفتن از مسئولین مدرسه به خاطر عدم رعایت قوانین مدرسه | عینی سراجزاده، | |||
داشتن رابطه جنسی با همجنس تمایل جنسی داشتن به همجنس | همجنس خواهانه | کجروی جنسی (محقق ساخته) | ||
داشتن رابطه جنسی با جنس مخالف | دگرجنس خواهانه | |||
داشتن تمایل جنسی به هر دو جنس | دوجنس خواهانه | |||
داشتن تمایل به رابطه جنسی گروهی و آزادانه | روابط جنسی چند نفره | |||
ارضاء میل جنسی با دست | خود ارضایی | |||
نماز نخواندنروزه نگرفتنعدم باور به غسل حیض و نجاست | عینی | کجروی دینی (محقق ساخته | ||
عدم باور به خداتشکیک در جهان پس از مرگعدم باور به روح | ذهنی | |||
مصرف عرق و شرابمصرف سیگار الکترونیکی یا ویپ مصرف ماری جوانا گل، حشیش یا علف (مصرف داروهای مسکن ترامادول یا متادون مصرف انواع قرص اکس | مصرف مواد مخدر نوپدید | کجروی نوپدید (محقق ساخته | ||
کلمات جنسی به زبان آوردن | به کارگیری واژگان نامناسب | |||
ارضاء از طریق چت متنی، صوتی و تصویری | سکس چت | |||
دوست جنس مخالف داشتن بدون آنکه او را بببیند | روابط عاشقانه مجازی | |||
ارسال عکسهای نیمه لخت و لختارسال عکس از اندامهای خصوصی | نشر تصاویر خصوصی | |||
آشنایی با پورن استارهای زن و مرددانستن نام آنهادانستن نام سایتها | تماشای فیلمها و تصاویر پورن | |||
صرف وقت زیاد در تلگرام و واتس آپ و اینستاگرام و | اعتیاد مجازی |
یافتههای پژوهش
بر اساس یافتههای پژوهش، از مجموع نوجوان دختر دانشآموز سال، درصد نفر از پاسخگویان سال، درصد نفر از پاسخگویان سال و درصد نفر از پاسخگویان نیز سال دارنددرصد نفر از پاسخگویان تکفرزند خانواده و درصد ( نفر) پاسخگویان نیز تکفرزند خانواده هستنددرصد ( نفر) از پاسخگویان فرزند اول، درصد ( نفر) از پاسخگویان فرزند دوم، درصد ( نفر) فرزند سوم و درصد ( نفر) از پاسخگویان نیز فرزند چهارم خانواده هستند
جدول نتایج آزمون همبستگی پیرسون بین متغیرهای مستقل و متغیر اصلی پژوهش
متغیر مستقل | متغیر وابسته کجروی در دختران نوجوان | |||
ضریب همبستگی | سطح معنیداری | نوع آزمون | نتیجه | |
شتابزدگی | | | پیرسون | قبول |
راحت طلبی | | | پیرسون | قبول |
خطرپذیری | | | پیرسون | قبول |
خودمحوری | | | پیرسون | قبول |
ابراز خشم | | | پیرسون | قبول |
شدت پیوستگی با دوستان کجرو | | | پیرسون | قبول |
گذران اوقات فراغت با خانواده | | | پیرسون | قبول |
گذران اوقات فراغت به تنهایی | | | پیرسون | قبول |
فعالیتهای ساخت نیافته | | | پیرسون | قبول |
فعالیتهای ساخت یافته | | | پیرسون | قبول |
حضور چهرههای مقتدر | | | پیرسون | قبول |
نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان میدهد بین همه متغیرها، یعنی بین متغیرهای مستقل پژوهش که عبارتند از شتابزدگی، راح تطلبی، خطرپذیری، خودمحوری، ابرازخشم، شدت پیوستگی با دوستان کجرو (منحرف)، فعالیتهای ساختنیافته، فعالیتهای ساختیافته، گذران اوقات فراغت به تنهایی، گذران اوقات فراغت با خانواده و حضور چهرههای مقتدر با کجروی نوجوانان دختر رابطه معنیداری وجود دارد جدول اما دو متغیر مستقل خطرپذیری و خودمحوری همبستگی قوی و مثبتی با متغیر کجروی نوجوانان دختر دارند
جدول خلاصه رگرسیون چند متغیره
استقلال خطاها | سطح معناداری | | اشتباه استاندارد شده | | |
| | | | | |
در جدول فوق، مقدار ضریب همبستگی چندگانه ابعاد شدت پیوستگی با دوستان منحرف، فعالیتهای ساخت نیافته، فعالیتهای ساخ تیافته، گذران اوقات فراغت به تنهایی، گذران اوقات فراغت با خانواده، حضور چهرههای مقتدر، شتابزدگی، راحتطلبی، خطرپذیری، خودمحوری، ابراز خشم با متغیر کجروی دختران نوجوان و مقدار برآورد شده آن تحت مدل رگرسیونی نهایی، معادل میباشد مقدار ضریب تعیین در مدل نهایی برابر با بودهاست به نظر میرسد که مدل رگرسیونی مناسب است ضریب تعیین تعدیلشده برابر با شدهاست که این به این معناست که متغیرهای مستقل یعنی ابعاد فعالیتهای روزمره (شدت پیوستگی با دوستان منحرف، فعالیتهای ساخت نیافته، فعالیتهای ساختیافته، گذران اوقات فراغت به تنهایی، گذران اوقات فراغت با خانواده و حضور چهرههای مقتدر) و ابعاد خودکنترلی پایین شتابزدگی، راحتطلبی، خطرپذیری، خودمحوری، ابراز خشم با هم درصد واریانس (تغییرات) متغیر کجروی نوجوانان دختر را پیشبینی کردهاست
جدول جدول برآورد ضرایب مدل نهایی رگرسیون خطی متغیرهای پژوهش
متغیرهای وارد شده | ضرایب غیر استاندارد | ضرایب استاندارد | آزمون | سطح معناداری | ضریب تحمل | شاخص | |
| انحراف معیار | |
|
| |||
| | |
| | |
|
|
شدت پیوستگی با دوستان کجرو | | | | | | | |
فعالیتهای ساخت نیافته | | | | | | | |
فعالیتهای ساختیافته | | | | | | | |
گذران اوقات فراغت به تنهایی | | | | | | | |
گذران اوقات فراغت با خانواده | | | | | | | |
حضور چهرههای مقتدر | | | | | | | |
شتابزدگی | | | | | | | |
راحت طلبی | | | | | | | |
خطرپذیری | | | | | | | |
خودمحوری | | | | | | | |
ابراز خشم | | | | | | | |
در جدول فوق مقدار یا همان ضرایب استاندارد شده برای هر متغیر مستقل گزارش شدهاست هر چه بتا و تی بزرگتر و سطح معنیداری کوچکتر باشد، بیانگر این است که متغیر مستقل تأثیر بیشتری بر متغیر وابسته دارد ضرایب تأثیر استاندارد موجود در جدول فوق نشان میدهد که متغیر خطرپذیری با ضریب معنیداری دارای بیشترین تأثیر بر متغیر کجروی نوجوانان دختر است، زیرا دارای بتا و تی بزرگتر و سطح معنیداری کمتر است خروجی ضریب تولرانس با ضریب تحمل به این معنی است که اگر این مقدار در بین دامنه و قرار بگیرد یعنی متغیرها با یکدیگر همپوشانی ندارند و دارای همبستگی با هم نیستند که در پژوهش حاضر نشان میدهد که متغیرهای مستقل با یکدیگر همبستگی نداشته و از هم مستقل اند خروجی ضریب به این معنی است که اگر این شاخص بزرگتر از نباشد یعنی مدل رگرسیونی از مشکل همخطی رنج نمیبرد، متغیرهای مستقل با یکدیگر همپوشانی ندارند و دارای همبستگی با هم نیستند و مستقل از هماند که در پژوهش حاضر این ادعا اثبات میشود
مدلسازی معادلات ساختاری
مدليابي معادلات ساختاري، تكنيك تحليل چندمتغيري بسياركلي و نيرومند از خانواده رگرسيون چندمتغيري است كه به پژوهشگر امكان میدهد مجموعه اي از معادلات رگرسيون را بهگونه همزمان مورد آزمون قرار دهد مدل سازي معادلات ساختاري به لحاظ روششناختي از دقت بالايي برخوردار است زيرا با متغيرهاي پنهان بهعنوان سازههايي برخورد ميکند كه در سنجش آنها خطا وجود دارد و به لحاظ كاربردي به واقعيت زندگي اجتماعي نزديك ميشود، چرا كه در فضايي چندمتغيره امكان تحليل داده ها را فراهم ميآورد (هومن،)
جداول و نمودار زیر شاخصهای برازندگی تحلیل معادله ساختاری را نشان میدهد
جدول شاخصهای برازش مدل کلی معادلات ساختاری پژوهش
نام شاخص | مقدار قابل قبول | مقدار یافته پژوهش | مطلوبیت |
نسبت خیدو به درجه آزادی |
| | تأیید مدل |
ریشه خطای میانگین مجذورات تقریبی |
| | تأیید مدل |
شاخص |
| | تأیید مدل |
شاخص نرمشده برازش |
| | تأیید مدل |
شاخص برازش تطبیقی |
| | تأیید مدل |
شاخص نیکویی برازش |
| | تأیید مدل |
شاخص برازش افزایشی |
| | تأیید مدل |
همانطور که در جدول فوق آمده است، شاخصهای برازش حاکی از این هستند که مدل معادلات ساختاری مربوط به مؤلفههای متغیر خودکنترلی و فعالیت روزمره به عنوان متغیرهای مستقل متغیر کجروی دختران نوجوان (دانشآموزان دختر سال) به عنوان متغیر وابسته، برازش مطللوبی با دادههای کلی پژوهش داشته است در مدل پژوهش مقدار خیدو به درجه آزادي و كوچكتر از است همچنين مقدار جذر برآورد واريانس خطاي تقريب برابر و کمتر از است همچنين شاخص برازندگي تطبيقي، برابر با در حد بسیار مطلوب قرار دارند مدل برازش خوبي را نشان داده و مورد تأييد است
جدول بار عاملی ابعاد متغیرهای مستقل برازش شدهمبنای
متغیر | بار عاملی | متغیر | بار عاملی |
فعالیتهای روزمره | خودکنترلی | ||
شدت پیوستگی با دوستان کجرو | | شتابزدگی | |
فعالیتهای ساخت نیافته | | راحتطلبی | |
فعالیتهای ساختیافته | | خطرپذیری | |
گذران اوقات فراغت به تنهایی | | خودمحوری | |
گدران اوقات فراغت با خانواده | | ابرازخشم | |
حضور چهرههای مقتدر | | | |
جدول بار عاملی ابعاد متغیر وابسته برازش شدهمبنای
متغیر | بار عاملی |
کجروی نوجوانان دختر | |
تقلب | |
پرخاشگری | |
وندالیسم | |
کجروی فرهنگی | |
کجروی جنسی | |
کجروی دینی | |
کجروی نوپدید | |
جداول فوق، بارهای عاملی ابعاد متغیرهای مستقل و وابسته را بیان میکند نکته حائز اهمیت در خصوص قضاوت در مورد معنیداری مقدار بارعاملی استاندارد شده (بتا استاندارد)، ملاک نظری است از لحاظ نظری، اگر ضریب مسیری کوچکتر از باشد، معنیدار تلقی نمیشود (لند، و منصورفر، ) بنابراین طبق جداول فوق تمامی ضرایب اثر بار عاملی یا بتا استاندارد معنیدار هستند از طرفی استاندارد بودن ضرایب اثر، امکان مقایسه و قضاوت در مورد سهم متغیرهای پیشبین در تبیین متغیر ملاک (کجروی نوجوانان دختر) را نیز به ما میدهد طبق جداول فوق متغیرهای خودکنترلی و فعالیتهای روزمره به ترتیب درصد و درصد از تغییرات کجروی نوجوانان دختر را پیشبینی میکنند بنابراین میتوان نتیجه گرفت که هر دو متغیر سهم بهسزایی در تبیین کجروی نوجوانان دختر برخوردارند
مدل استاندارد معادله ساختاری پژوهش
بحث و نتیجهگیری
هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر کجروی دختران نوجوان با تکیه بر نظریههای خودکنترلی یا تئوری عمومی جرم و نظریه فعالیتهای روزمره بود برای توصیف همبستگی بین متغیرهای مستقل و وابسته از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره استفاده شد که نتایج نشان داد بین همه متغیرهای مستقل پژوهش که عبارتند از شدت پیوستگی با دوستان منحرف، فعالیتهای ساختنیافته، فعالیتهای ساخت یافته، گذران اوقات فراغت به تنهایی، گذران اوقات فراغت با خانواده، حضور چهرههای مقتدر، شتابزدگی، راحت طلبی، خطرپذیری، خودمحوری و ابراز خشم رابطه معنی داری وجود دارد به اینمعنی که بهازای هر مقدار واحدی که به ابعاد متغیر مستقل پژوهش اضافه یا کم شود، به همان میزان، کجروی دختران نوجوان نیز افزایش و کاهش مییابد همچنین خطرپذیری با ضریب و خودمحوری با ضریب بیشترین تأثیر را بر متغیر وابسته (کجروی دختران نوجوان) داشته اند خروجی رگرسیون چند متغیره نیز بیانگر این نکته است که استقلال خطاها یا باقیمانده خطاها تحت عنوان ضریب دوربین واتسون با ، استقلال همبستگی دادهها و متغیرهای پژوهش را از هم نشان داد همچنین مدل نهایی رگرسیون خطی متغیرهای پژوهش نشان داد که درصد از تغییرات کجروی دختران نوجوان توسط متغیرهای مستقل یعنی ابعاد متغیر فعالیت روزمره و ابعاد خودکنترلی قابل تبیین است خروجی ضریب تولرنس و نیز به این معنی است که متغیرها با یکدیگر همپوشانی ندارند و مستقل از هم هستند همچنين شاخص برازندگي تطبيقي ، برابر با در حد بسیار مطلوب قرار دارند مدل برازش خوبي را نشان داده و مورد تأييد است نتایج تحلیل معادله ساختاری متغیرهای پژوهش نیز نشان داد که نظریههای ،خودکنترلی گاتفردسون، وفعالیت روزمره فلسون، تبیین کننده بسیار مؤثری در کجروی دختران نوجوان هستند
پنج فرضیه اول که بر رابطه معنادار تمام مؤلفههای خودکنترلی با کجروی نوجوانان دختر دلالت داشت، اثبات شد به عبارتی میتوان گفت تمام مؤلفههای خودکنترلی به ترتیب اهمیت طرپذیری، خودمحوری، راحت طلبی، ابراز خشم و شتابزدگی بر کجروی نوجوانان دختر تأثیرگذار بودهاند میتوان گفت نتایج تحقیقات عباسی اسفجیر ، سلمی و کیویوری ، چیونگ و چیونگ ، چیونگ و ورا و مون در راستای این مفهوم که خودکنترلی با کجروی رابطه معنادار دارد، تأیید شد اما همچنین این یافته بر خلاف نتایج حاصل از پژوهش علیوردینیا و یونسی اثبات کرد که در بررسی کجروی نوجوانان دختر سال، دیگر نمیتوان صرفاً با نگاه جنسیتی و سنی، کجروی را مورد سنجش و تببین قرار داد ویژگیهای دوره نوجوانی و نیازهای خاص نوجوانان دختر در سنین اول متوسطه که عبارتند از خطرپذیریقدرت ریسک بالا، پرخاشگری، خودمحوری، ارتباطات اجتماعی، نیاز به تأیید دیگران، احساس خلأ و تنهایی و حتی بحران هویت سبب بروز رفتارهای گوناگونی است که گاهی با عدم شناخت صحیح والدین و اطرافیان و نبود شرایط لازم جهت برآوردن نیازهای آنان بر میزان گسست نسلی و بروز رفتارهای کجرو افزوده میگردد
براساس مفروضات نظريه عمومي جرم، ارتكاب به جرم و انحراف بستگي به سطح خودكنترلي افراد دارد؛ به طوریکه هر چه قدر سطح خودكنترلي افراد پایینتر باشد تمايل به ارتكاب جرم بيشتر است و بالعكس (پولاکاوسکی، ) از آنجا که شیوع کجروی در دختران نوجوان صرفاً تبعات فردي نداشته و پيامدهاي آن دامنگیر كل جامعه است، میتوان به نقش خانواده به عنوان يك متغير تعيين کننده در افزايش خودكنترلي دختران و به تبع آن كاهش رفتارهاي کجرو توجه ويژهاي نمود چراکه؛ منشأ خودكنترلي ضعيف را بايد در خانواده و ناكارآمدي جامعه پذیری فرد در دوران كودكي يافت، خواه پيوند اجتماعي قوي يا ضعيف باشد
بنابراین مدیریت، کنترل و نظارت لازم بر رفتار دختران نوجوان و معاشرت آنها با محیط، دوستان و همسالان از سوی والدین ضروری به نظر میرسد فقدان خودكنترلي و نقش خانواده در عدم تكامل آن، بدان معنا نيست كه فرد حتماً انحراف پيدا خواهد كرد، بلكه، اين امر شرايطي را به وجود میآورد كه زمينه را براي کجروی مساعد میکند (گرسمیک، و آرنکلو و همکاران، )
فرضیه ششم تا یازدهم که بر رابطه معنادار تمام مؤلفههای فعالیت روزمره با کجروی نوجوانان دختر دلالت داشت، اثبات شد به عبارتی میتوان گفت تمام مؤلفههای فعالیت روزمره به ترتیب اهمیت فعالیتهای ساختنیافته، فعالیتهای ساخت یافته و گذران اوقات فراغت با خانواده با همبستگی منفی، شدت پیوستگی با دوستان کجرو، گذران اوقات فراغت به تنهایی و حضور چهرههای مقتدر با همبستگی منفی بر کجروی نوجوانان دختر تأثیرگذار بوده اند
طبق نظر ازگود و همکارانش، فرصت های انحراف ممکن است به طور خاص در جامعه پذیری غیررسمی و نظارت نشده با همسالان به وجود بیاید از نظر آنها با توجه به اینکه هیچ یک از چهرههای مقتدر برای اعمال کنترل اجتماعی در پاسخ به کجروی حضور ندارد، چنین موقعیتهایی با همسالان، بیشتر به وقوع کجروی منجر میشود تحقیقات تجربی پیشین (سونسون، ، برنس و همکاران ، ازگود و همکاران، ) نیز رابطه مستقیم و مثبتی میان فعالیتهای ساخت نیافته و کجروی نشان میدهند به عنوان مثال سونسون و ابرویتلر ، در پژوهشی که انجام دادند، به این نتیجه رسیدند که تأثیر دوستان منحرف در کجروی، به مدتزمانی که افراد در فعالیتهای روزمره ساختنیافته میگذرانند بستگی دارد، البته نمونه بررسی در این پژوهش جوانان سوئد و آلمان بود همچنین یافته این پژوهش، نتایج حاصل از تحقیقات ایوانسان و لانگزل را تأیید میکند طبق پژوهش آنها، اگر جوانان مدتزمان زیادی را در فعالیتهای روزمره ساخت نیافته بگذرانند، بیشتر در رفتارهای انحرافی کجروی) مشارکت میکنند
یافته پژوهش حاضر، رابطه معنادار منفی بین فعالیتهای ساختیافته و کجروی را اثبات نمود و این یافته با نتایج پژوهش علوردی نیا و یونسی، و لانگزل، و ازگود و همکاران متناقض بود چراکه، به اعتقاد هیرشی فعاليت هاي اوقات فراغت ساخت یافته از قبيل مشاركت در فعاليت هاي ورزشي، به طور بالقوه منابعي را مي تواند فراهم كند كه انحراف را امکان پذیر كند و به طور غيرمستقيم با توسعه دادن شبکه هاي دوستي، دور نگه داشتن شخص از خانه در ساعت هاي پایاني و غيره به جامعه پذیري نظارت نشده و ساخت نيافته تر منجر شود (برنس و همکاران، )
همچنین نتایج حاصل از پژوهش حاضر، تأثیر منفی گذراندن اوقات فراغت با خانواده را در کجروی نوجوان دختر اثبات نمود طبق نظریه فعالیتهای روزمره، زمان گذرانده شده با خانواده باید به کاهش رفتارهای انحرافی (کجروی) منتج شود فرض میشود زمان گذرانده شده با خانواده همانند سپر محافظی در مقابل تأثیرات منفی زمان گذرانده شده با همسالان است (برنس و همکاران، ) نتایج پژوهش بارنس و همکاران نشان داد که زمان گذرانده شده با خانواده و همسالان، مهمترین پیشبینی کننده های کجروی هستند به عبارتی میتوان گفت زمان گذراندهشده با خانواده، به صورت عامل محافظی در برابر انواع رفتارهای انحرافی عمل میکند در حالیکه زمان گذرانده شده با همسالان، عامل مخاطره بسیار مهمی برای رفتارهای انحرافی است این یافته، نتیجه حاصل از پژوهش چوی و چان را تأیید میکند
طبق نتایج به دست آمده از آزمون، شدت پیوستگی با دوستان کجرو نیز با کجروی نوجوانان دختر رابطه معنیداری داشت و این مطلب حائز این نکته است که هر چه تماس دختر نوجوان با فرد کجرو زودتر آغاز شود، تکرار تماس به دفعات بیشتری باشد، ارتباط نزدیکتر و عمیقتر باشد و مدت معاشرتها طولانیتر باشد، به همان نسبت احتمال کجروی بیشتر است (حسینی نثار و فیوضات، 1390: 92) این یافته، نتایج حاصل از پژوهشهای سراجزاده ، ایمان و همکاران را تأیید میکند
همچنین نتایج آزمون، رابطه معنادار گذراندن اوقات فراغت به تنهایی و تأثیر منفی و معکوس حضور چهرههای مقتدر را با کجروی نوجوانان دختر اثبات نمود که این یافته، نتایج پژوهش ایمان و همکاران را تأیید میکند نظریه فعالیتهای روزمره تأکید دارد که گذراندن زمان در فعالیتهای روزمره ساختنیافته با دوستان، در نبود چهرههای مقتدر، ریسک کجروی را افزایش میدهد (سونسون، 2010: 1006) در نظریه فعالیتهای روزمره کوهن و فلسون، عنصر نهایی لازم برای وقوع جرم، نبود نگهبان توانمند است با عمومیت بخشیدن به نقش نگهبان، میتوان گفت چنانچه هیچیک از چهرههای مقتدر حضور نداشته باشند، موقعیت بیشتری برای وقوع کجروی فراهم میشود (ازگود، این فرضیه در پژوهش ازگود و همکاران و علیوردینیا و یونسی اثبات شد به عبارتی هر دو پژوهش، رابطه معناداری را با جهت منفی بین دو متغیر حضور چهرههای مقتدر و کجروی یافتند به طورکلی میتوان گفت در عصر کنونی، گسترش شهرنشینی و تحرك جغرافیایی مانع شکلگیري شبکههاي اجتماعی قوي و مستحکم در بین افراد شدهاست روابط اجتماعی غیررسمی در زندگی شهري تغییر کرده است روابط غیررسمی و شبکه اجتماعی فرد در مقایسه با گذشته، ویژگیها و برخی کارکردهاي خود را از دست داده است و از طرف دیگر، شبکههاي اجتماعی مجازي و منابع دیگري بوجود آمدهاند که نقش آنها را بر عهده گرفتهاند در واقع، تغییرات اجتماعی و ورود سریع اطلاعات به جوامع جهان سوم و به ویژه شهرهای سنتی و کوچکتر، به طور مرتب نیازها و خواسته هاي نوجوانان به خصوص دختران نوجوان را تغییر میدهد
دختر نوجوان امروزي در چنین شرایط و وضعیتی بدون حضور نگهبانان توانمند، براي پر کردن وقت آزاد و خلأ شبکه اجتماعی خود به سمت گزینهها و منابع دیگري سوق داده میشود و بر اساس سرمایه فرهنگی، اقتصادي و اجتماعی که در اختیار دارد الگوهاي فراغتی مختلفی را بر میگزیند، و در دسترسترین و آسانترین وسیله براي پر کردن اوقات فراغت همین فناوريهاي ارتباطی نوین است که منبعی براي پرکردن خلأ شبکه اجتماعی و نبود فراغتهاي جالب و در دسترس هستند و هر قدر فاصله بین والدین به عنوان نگهبانان توانمند با دختران نوجوان افزایش یابد، بر میزان کجروی آنان نیز افزوده خواهد شد از آنجایي كه تاكنون توجه نسبتاً كمي به كاربرد نظریههای ،خودکنترلی گاتفردسون، و فعالیتهای روزمره فلسون، در بررسي کجروی دختران نوجوان دانشآموزان دختر سال) شدهاست، سعي بر این بوده است كه در این پژوهش، از تلفیق این نظریات در تبيين کجروی دختران نوجوان شهر فیروزکوه استفاده شود و با توجه به اینکه نتایج پژوهش حاضر، گزارههای نظریات خودکنترلی و فعالیتهای روزمره را تأیید کرده، میتوان به اعتبار تجربی این نظریات در بررسی کجروی نوجوانان دختر پی برد
منابع
اکبری، ابوالقاسم ، مشکلات نوجوانی و جوانی، نشر ساوالان
ایمان، محمدتقی؛ بهمنی، لیلا؛ مریمسادات دلآور ، سنجش جامعهشناختی نابهنجاریهای رفتاری دانشآموزان (مورد مطالعه شهر شیراز)، فصلنامه توسعه اجتماعی، سال، شماره ، ص
حسینینثار، مجید، ابراهیم فیوضات ، نظریههای انحرافات اجتماعی، چاپ اول، تهران نشر پژواک
رحمانی فیروزجاه، علی، عباسی اسفجیر، علی اصغر و موسوی زاده، ربابه ، بررسی جامعه شناختی رفتارهای انحرافی دانشآموزان دختر دوره متوسطه بهشهر در سال تحصیلی ، فصلنامه مطالعات جامعه شناختی جوانان، سال ششم، شماره ، ص
راک، پل ، کجروی، ترجمه اسماعیل اسفندیاری، فصلنامه حوزه و دانشگاه، شماره و
رستمی، نیر، راد، فیروز ، بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با گرایش دانشآموزان به رفتارهای نابهنجار مطالعه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهر اهر، مطالعات جامعه شناسی، سال، شماره ، ص
سهرابزاده، مهران، سعیدی، مژگان ، الگوی عوامل مؤثر بر بزهکاری کودکان و نوجوانان، فصلنامه رهیافت پیشگیری از جرم، دوره ، شماره ، ص
شاهرضا گماسایی، مهدی ، روابط دختر و پسر، کنفرانس ملی دانش و فناوری نوین در علوم مهندسی در عصر تکنولوژی
صفرزاده، سحر ، زن بزهکار و عوامل شخصیتی و فرهنگی مرتبط با آن، زن و فرهنگ، ص
عباسی اسفجیر، علی اصغر، تقوی، کبری ، بررسی میزان و نوع کجروی در میان دانشآموزان کاربرد تحلیل عاملی و تحلیل خوشهای، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعیفرهنگی، دوره پنجم، شماره ، ص
فلسون و کلارک ، فرصت و بزهکاری نگرشی کاربردی برای پیشگیری از بزهکاری، ترجمه کلانتری زنجان نشر دانش زنجان
مقیمی، مهدی؛ رشیدی، بهمن؛ داریوش رحمتی، علتشناسی جرم (نگاهی تحلیلی به پیشگیری پلیسی از جرم با تأکید بر نظریه فعالیتهای روزمره)، فصلنامه علمی پژوهشی انتظام اجتماعی، سال سوم، شماره ، ص
مولایی، مهری، جانی، ستاره ، رابطه اعتیاد به اینترنت با گرایش نوجوانان به جنس مخالف، رفتارهای جنسی، الکل، خشونت، چت و هک، ماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، سال نوزدهم، شماره ، ص
ولش، کلی ، درآمدی بر دو نظریه تراویس هیرشی، ترجمه بهروز جوانمرد، تعالی حقوق، شماره ، ص
ولد، جرج؛ توماس برنارد ؛ جفری اسنیپس جرمشناسی نظری گذری بر نظریههای جرمشناسی ترجمه علی شجاعی تهران سمت
ویلیامز، فرانکپی، ماریلین مکشین ، نظریههای جرمشناسی، حمیدرضا ملک محمدی، چاپ چهارم، تهران میزان
وینفری، توماس ال ، نظریههای جرمشناسی، ترجمه سید رضا افتخاری، گناباد دانشگاه آزاد اسلامی
Branic, N. (2014) Routine Activities Theory. In W.G. Jennings (Ed), Encyclopedia of Crime & Punishment, Malden, MA: Wiley-Blackwell. Seen at https://webfiles.uci.edu.
Barnes, Grace M; Hoffman, Joseph H; Welte, John W; Farrell, Michael P; Dintcheff, Barbar,(2006), Adolescents’ Time Use: Effects on Substance Use, Delinquencyand Sexual Activity, Journal of Youth Adolescence, 36:697–710.
Cheung, W. Yuet, (2010), Strain, Self- control, and Gender Diefferences in Delinquency among Chinese Adolescents: Extending General Strain Theory. SociologicaL Perspectives. Vol (53): 321– 345.
Cheung, W. Nicole & W. Yuet Cheung, (2008), Self-control, Social Factors, and Delinquency, a Test of the General Theory of Crime among Adolescents in HongKong. Journal of Youth and Adolescence. Vol (37): 412- 430.
Chui, W. H., Chan, H. C, (2013), Social Bonds and Male Juvenile Delinquency While on Probation, Children and Youth Services Review. Vol. 33, No. 1. pp: 2329–2334.
Gottfredson, M. & T. Hirschi. (1990). A General Theory of Crime. Stanford, CA: Stanford University Press.
Grasmick, H.; R. Bursik & B. Arneklev. (1993). Reduction in Drunk Driving as a Response to Increased Threats of Shame, Embarrassment, and Legal Sanctions. Criminology. 31: 41-67.
Greenberg, D. F. (1994). The Historical Variability of the Age- crime Relationship. Journal of Quantitative Criminology. 10(4): 361-373.
Griffiths M, (2011), Sex on the internet: Observations and implications for internet sex addiction. Sex Res. 2001; 4(38): 333-42.
Land, K. C, (1969), Principles of Path analysis. In: E.F.Borgatta(Ed.), sosiological methodology.San Francisco:Jossey- Bass.
Marcum, Catherine D. Ricketts, Melissa L. Higgins, George E. (2010) Assessing Sex Experiences of Online Victimization: An Examination of Adolescent Online Behaviors Using Routine Activity Theory, Journal of Criminal Justice Review, 35: 412- 437.
Miller, J. Mitchell (Ed). (2009), 21st Century Criminology A Reference Handbook, USA: SAGE Publications.
Miro, Fernando. (2014), The Encyclopedia of Theoretical Criminology, Edited by J. Mitchell Miller, Blackwell Publishing Ltd. seen at http://onlinelibrary.willey.com.
Osgood, D.Wayne; Wilson, Janet K. O’Malley, Patrick; Bachman, Jeral G. Johnston, Lloyd D, (1996), Routine Activities And Individual Deviant Behavior, Journal of American Sociological Review, 61: 635-655.
Pratt, T. C. & F.T. Cullen, (2000), The Empirical Status of Gottfredson and Hirschi’s General Theory of Crime: A Meta-analysis. Criminology. 38: 931-964.
Polakowski, M. (1994). Linking self and Social Control with Deviance: Illuminating the
Structure Underlying a General Theory of Crime. Journal of Quantitative Criminology. 10: 41-78.
Reyns, Bradford W. Henson, Billy; Fisher, Bonnie S. (2011) Being Pursued Online: Applying Cyberlifestyle-Routine Activities Theory to Cyberstalking Victimization, Journal of Criminal Justice and Behavior, 38: 1149- 1169.
Salmi. Venla; Kivivuori, Janne. (2006), The Association between Social Capital and Juvenile Crime, European Society of Criminology, Vol. 3(2): 123-148.
Svensson, R, (2010), It’s not the Time They Spend, It’s what They Do: The Interaction between Delinquent Friends and Unstructured Routine Activity on Delinquency Findings from Two Countries, Journal of Criminal Justice, 38: 1006-1014.
Siegel. L. J. (2001). Criminology: Theories, Patterns, and Typologies. (7th ed).University of Massachusetts.
Siegel, Larry J. (2010), Criminology, Theories, Patterns, and Typologies, USA: Wadsworth, Cengage learning, tenth edition.
Vera, P. Eliseo & Moon. Byongook, (2013), An Empirical Test of Low Self-control Theory among Hispanic Youths. Youth Violence and Juvenile Justice. Vol (11): 179- 193.
Wang, John Z. (2002) Bank Robberies by an Asian Gang: An Assessment of the Routine Activities Theory, International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology. 46(5): 555-568.
[1] دانشجوی دکتری جامعهشناسی مسائل اجتماعی ایران، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران
[2] دانشیار گروه جامعه شناسی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران (نويسنده مسئول): asfajir@hotmail.com
[3] دانشیار و عضو هیات علمی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران