Subject Areas : The Journal of Islamic History and Civilisation
Keywords:
Abstract :
References:
ابن ابی الوفا، عبدالقادر بن محمد (بی تا). الجواهر المضیئه فی طبقات الحنفیة، [بى جا]: مؤسسة الرسالة.
ابن اسفنديار، محمد بن حسن (1366). تاريخ طبرستان، به¬کوشش عباس اقبال آشتيانى، تهران: کلاله خاور.
ابن خلکان، احمد بن محمد (بی تا). وفيات الأعيان و أنباء أبناء الزمان، بیروت: دارالفکر.
ابن سعد، محمد بن سعد بن منیع (1421ق). کتاب الطبقات الکبیر، به‌کوشش علی محمد عمر، قاهره، مکتبة الخانجی.
ابن عساكر، على بن حسن (1415ق). تاريخ مدينة دمشق و ذكر فضلها و تسمية من حلها من الأماثل أو اجتاز بنواحيها من وارديها و أهلها، به¬کوشش علی شيرى ، بيروت: دارالفكر.
ابن عماد، عبدالحى بن احمد (1406ق). شذرات الذهب فی أخبار من ذهب، به¬کوشش محمود ارناووط، دمشق: دار ابن‌كثير.
ابن قاضى شهبه، ابو بكر بن احمد (1424ق). مناقب الإمام الشافعی و طبقات أصحابه، به¬کوشش عبدالعزيز فياض حرفوش، دمشق: دار البشائر.
ابن ماکولا، علی بن ه‍ب‍ةال‍ل‍ه (1381-1386ه). الإكمال فی رفع الارتياب عن المؤتلف والمختلف فی الأسماء والكنى والأنساب، به¬کوشش عبدالرحمن بن يحيى المعلمی اليمانی، حیدرآباد: دائرة المعارف العثمانية.
ابن‌فندق، على بن زيد بیهقی (1400). تاريخ بيهق، به کوشش سلمان ساکت، تهران: میراث مکتوب.
احمد، منیرالدین (۱۳۸۴). نهاد آموزش اسلامی: پایگاه اجتماعی دانشمندان مسلمان در پرتو تاریخ بغداد ، ترجمه محمدحسین ساکت، تهران: نگاه معاصر.
ازهری، محمد بن احمد (1421ق). تهذیب اللغة، لبنان: دار إحياء التراث العربي.
اسماعیلی، قربانعلی (1386). «پانزده مدرسۀ ناشناخته در خراسان (سده های چهارم تا ششم هجری»، تاریخ و تمدن اسلامی، ش6، پاییز و زمستان.
اسماعیلی، قربانعلی (1387). «زمینه ها و عوامل پیدایش نخستین مدارس در خراسان»، پژوهشنامه تاریخ، ش5.
اسنوى، عبد الرحيم بن حسن (1422ق). طبقات الشافعية، به¬کوشش كمال يوسف الحوت، بيروت: دارالكتب العلمية.
باخرزى، على بن حسن (1414ق). دمية القصر و عصرة أهل العصر، به¬کوشش محمد تونجى، لبنان: دار الجيل.
بیهقی، محمد بن حسین (1383). تاریخ بیهقی، به کوشش علی اکبر فیاض، مشهد: دانشگاه فردوسی.
تنوخی، محسن بن علی (1391ق). نشوار المحاضرة و أخبار المذاکرة، به¬کوشش عبود شالجی، [بی جا]: [بی نا].
ثنائی، حمیدرضا (1391). وضع علمی و آموزشی نیشابور در سده های 3-7ق با تأکید بر زمینه های اقتصادی، رساله دکتری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران.
ثنائی، حمیدرضا (1395). «اثر سطح طبقاتی و معیشتی پیروان مذاهب در نیشابور بر تأسیس مدارس در سده های 6-4ق.»، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، ش25، صص. ۱۱۷-۱۴۴.
جامى، عبد الرحمن (1858م). نفحات الأنس. به¬کوشش وليام ناسوليس، کلکته، مطبعه ليسى.
حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله (1375). تاریخ نیشابور، ترجمه و اضافات محمد بن حسین خلیفه نیشابوری، به¬کوشش محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: آگه.
حسین‌زاده شانه‌چی، حسین (۱۳۸۸). تاریخ آموزش در اسلام، قم: جامعة المصطفی ص العالمیة.
خ‍طی‍ب ب‍غ‍دادی، اح‍م‍دب‍ن علی (1417ق). تاریخ بغداد، به¬کوشش مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت: دار الكتب العلمية
خويى، سید ابوالقاسم (1413ق). معجم رجال الحديث و تفصيل طبقات الرواة، [ بى جا]، [ بى نا].
ذهبی، محمد بن احمد (1405ق). سير أعلام النبلاء. تحقیق مجموعة من المحققين بإشراف شيخ شعيب أرناؤوط، بی جا: مؤسسة الرسالة.
ذهبی، محمد بن احمد (1424ق). تاريخ الإسلام ووفيات المشاهير والأعلام، به کوشش بشار عوّاد معروف، بیروت: دار الغرب الإسلامي.
رحمتی، محمدکاظم (1385). «چند نسخۀ خطّی باقی مانده از یک مدرسۀ کرامیۀ نیشابور»، آینه میراث، ش.۳۲، بهار، صص. ۱۶۷-۱۷۷.
زامباور، ادوارد فن (2536). نسب نامه خلفا و شهریاران و سیر تاریخی حوادث اسلام، ترجمه محمد جوادمشکور، تهران: خیّام.
سبکی، عبدالوهاب بن علی (1413ق). طبقات الشافعية الكبرى، به¬کوشش محمود محمد طناحی، قاهره: دار إحياء الكتب العربية.
سبکی، علی بن عبد الکافی (1412ق). فتاوی السبکی، به¬کوشش حسام الدین قدسی، بیروت: دار الجیل.
سمعانی، عبد الكريم بن محمد (١٤١٧ ق). المنتخب من معجم شيوخ السمعاني، به¬کوشش موفق بن عبد الله بن عبد القادر، الرياض: دار عالم الكتب.
سمعانی، عبدالکریم بن محمد (1382ق). الانساب، به¬کوشش عبدالرحمن بن یحیی معلمی، حیدرآباد: مطبعة مجلس دائرة المعارف العثمانية.
شلبی، احمد (1370). تاریخ آموزش در اسلام، ترجمه محمد حسین ساکت، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (1415ق). الملل و النحل، به کوشش علی حسن فاعور، لبنان: دار المعرفة.
صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد (۱۴۱۴ق). المحیط فی اللغة، به¬کوشش محمد حسن آل یاسین، لبنان: عالم الکتب.
صفدى، خليل بن ايبک (1401ق). الوافي بالوفيات، به¬کوشش هلموت ريتر، بیروت: دار النشر فرانز شتاينر.
عتبی، محمد بن عبدالجبار (1424ق). الیمیني فی شرح أخبار السلطان یمین الدولة و امین الملة محمود الغزنوي، به¬کوشش احسان ذنون ثامری، لبنان: دار الطلیعة للطباعة و النشر.
غنیمه، [محمد] عبدالرحیم (1394). تاریخ دانشگاه های بزرگ اسلامی، ترجمه نورالله کسایی، تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.
فاجالو، محمد (1421ق). الحیاة العلمیة فی نیسابور خلال الفترة (290 – 548ه/901-1153م)، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، مکه: جامعة ام القری.
فارسی، عبدالغافر بن اسماعیل (1384). المختصر من کتاب السیاق لتاریخ نیسابور، به-کوشش محمد کاظم محمودی، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
فارسی، عبدالغافر بن اسماعيل (1403ق). المنتخب من السیاق لتاریخ نیسابور، انتخاب ابواسحاق ابراهیم بن محمد صریفینی، به¬کوشش محمد کاظم محمودی، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
فراهیدی، خلیل بن احمد (1409ق). العین، به کوشش مهدی مخزومی، قم: مؤسسة دار الهجرة.
کسائی، نورالله (1363). مدارس نظامیه و تأثیرات علمی و اجتماعی آنها، تهران: امیرکبیر.
مدرس رضوی (1363). تعلیقات بر تاریخ بخارا. نک.: نرشخی.
معروف، ناجی (1385ق). نشأة المدارس المستقلة فی الاسلام، عراق: مطبعة الازهر.
معروف، ناجی (1393 الف). علماء النّظامیات و مدارس المشرق الاسلامی، بغداد: مطبعة الارشاد.
معروف، ناجی (1393 ب). مدارس قبل النظامیه، عراق: مطبعة المجمع العلمی العراقی.
معلوف، لویس(2000). المنجد في اللغة العربیة المعاصرة، لبنان: دار المشرق.
مقریزی، احمد بن على(1418ق). المواعظ و الإعتبار بذكر الخطط و الآثار، بیروت: دار الكتب العلمية.
ناجی، محمدرضا (1378). تاریخ و تمدن اسلامی در قلمرو سامانیان. تهران: مجمع علمی تمدن، تاریخ و فرهنگ سامانیان.
ناجی، محمدرضا (۱۳۸۷). اصطلاح‌نامه نظام آموزشی در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، تهران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
ناصر خسرو (بی تا). سفرنامه، به¬کوشش محمود غنی زاده سلماسی، تهران: کتابفروشی محمودی.
نجاشى، احمد بن على(1365). رجال النجاشي، به¬کوشش موسی شبيرى زنجانى، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
نرشخی، محمد بن جعفر(1363). تاریخ بخارا، ترجمه احمد بن محمد قباوی، به¬کوشش محمدتقی مدرس رضوی تهران: توس.
یاقوت حموی (1993). ارشاد الاریب الی معرفة الادیب (معجم الادباء)، به کوشش احسان عباس، بیروت: دارالغرب الاسلامی.
یاقوت حموی (1995). معجم البلدان، بیروت: دار صادر.
Makdisi, George (1981). The Rise of Colleges: Institutions of Learning in Islam and the West, Edinburgh University Press.
Vámbéry, Arminius (1873), History of Bokhara from the Earliest Period Down to the Present, London: Henry S. King & Company.
ابن ابی الوفا، عبدالقادر بن محمد (بی تا). الجواهر المضیئه فی طبقات الحنفیة، [بى جا]: مؤسسة الرسالة.
ابن اسفنديار، محمد بن حسن (1366). تاريخ طبرستان، به¬کوشش عباس اقبال آشتيانى، تهران: کلاله خاور.
ابن خلکان، احمد بن محمد (بی تا). وفيات الأعيان و أنباء أبناء الزمان، بیروت: دارالفکر.
ابن سعد، محمد بن سعد بن منیع (1421ق). کتاب الطبقات الکبیر، به‌کوشش علی محمد عمر، قاهره، مکتبة الخانجی.
ابن عساكر، على بن حسن (1415ق). تاريخ مدينة دمشق و ذكر فضلها و تسمية من حلها من الأماثل أو اجتاز بنواحيها من وارديها و أهلها، به¬کوشش علی شيرى ، بيروت: دارالفكر.
ابن عماد، عبدالحى بن احمد (1406ق). شذرات الذهب فی أخبار من ذهب، به¬کوشش محمود ارناووط، دمشق: دار ابن‌كثير.
ابن قاضى شهبه، ابو بكر بن احمد (1424ق). مناقب الإمام الشافعی و طبقات أصحابه، به¬کوشش عبدالعزيز فياض حرفوش، دمشق: دار البشائر.
ابن ماکولا، علی بن ه‍ب‍ةال‍ل‍ه (1381-1386ه). الإكمال فی رفع الارتياب عن المؤتلف والمختلف فی الأسماء والكنى والأنساب، به¬کوشش عبدالرحمن بن يحيى المعلمی اليمانی، حیدرآباد: دائرة المعارف العثمانية.
ابن‌فندق، على بن زيد بیهقی (1400). تاريخ بيهق، به کوشش سلمان ساکت، تهران: میراث مکتوب.
احمد، منیرالدین (۱۳۸۴). نهاد آموزش اسلامی: پایگاه اجتماعی دانشمندان مسلمان در پرتو تاریخ بغداد ، ترجمه محمدحسین ساکت، تهران: نگاه معاصر.
ازهری، محمد بن احمد (1421ق). تهذیب اللغة، لبنان: دار إحياء التراث العربي.
اسماعیلی، قربانعلی (1386). «پانزده مدرسۀ ناشناخته در خراسان (سده های چهارم تا ششم هجری»، تاریخ و تمدن اسلامی، ش6، پاییز و زمستان.
اسماعیلی، قربانعلی (1387). «زمینه ها و عوامل پیدایش نخستین مدارس در خراسان»، پژوهشنامه تاریخ، ش5.
اسنوى، عبد الرحيم بن حسن (1422ق). طبقات الشافعية، به¬کوشش كمال يوسف الحوت، بيروت: دارالكتب العلمية.
باخرزى، على بن حسن (1414ق). دمية القصر و عصرة أهل العصر، به¬کوشش محمد تونجى، لبنان: دار الجيل.
بیهقی، محمد بن حسین (1383). تاریخ بیهقی، به کوشش علی اکبر فیاض، مشهد: دانشگاه فردوسی.
تنوخی، محسن بن علی (1391ق). نشوار المحاضرة و أخبار المذاکرة، به¬کوشش عبود شالجی، [بی جا]: [بی نا].
ثنائی، حمیدرضا (1391). وضع علمی و آموزشی نیشابور در سده های 3-7ق با تأکید بر زمینه های اقتصادی، رساله دکتری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران.
ثنائی، حمیدرضا (1395). «اثر سطح طبقاتی و معیشتی پیروان مذاهب در نیشابور بر تأسیس مدارس در سده های 6-4ق.»، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، ش25، صص. ۱۱۷-۱۴۴.
جامى، عبد الرحمن (1858م). نفحات الأنس. به¬کوشش وليام ناسوليس، کلکته، مطبعه ليسى.
حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله (1375). تاریخ نیشابور، ترجمه و اضافات محمد بن حسین خلیفه نیشابوری، به¬کوشش محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: آگه.
حسین‌زاده شانه‌چی، حسین (۱۳۸۸). تاریخ آموزش در اسلام، قم: جامعة المصطفی ص العالمیة.
خ‍طی‍ب ب‍غ‍دادی، اح‍م‍دب‍ن علی (1417ق). تاریخ بغداد، به¬کوشش مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت: دار الكتب العلمية
خويى، سید ابوالقاسم (1413ق). معجم رجال الحديث و تفصيل طبقات الرواة، [ بى جا]، [ بى نا].
ذهبی، محمد بن احمد (1405ق). سير أعلام النبلاء. تحقیق مجموعة من المحققين بإشراف شيخ شعيب أرناؤوط، بی جا: مؤسسة الرسالة.
ذهبی، محمد بن احمد (1424ق). تاريخ الإسلام ووفيات المشاهير والأعلام، به کوشش بشار عوّاد معروف، بیروت: دار الغرب الإسلامي.
رحمتی، محمدکاظم (1385). «چند نسخۀ خطّی باقی مانده از یک مدرسۀ کرامیۀ نیشابور»، آینه میراث، ش.۳۲، بهار، صص. ۱۶۷-۱۷۷.
زامباور، ادوارد فن (2536). نسب نامه خلفا و شهریاران و سیر تاریخی حوادث اسلام، ترجمه محمد جوادمشکور، تهران: خیّام.
سبکی، عبدالوهاب بن علی (1413ق). طبقات الشافعية الكبرى، به¬کوشش محمود محمد طناحی، قاهره: دار إحياء الكتب العربية.
سبکی، علی بن عبد الکافی (1412ق). فتاوی السبکی، به¬کوشش حسام الدین قدسی، بیروت: دار الجیل.
سمعانی، عبد الكريم بن محمد (١٤١٧ ق). المنتخب من معجم شيوخ السمعاني، به¬کوشش موفق بن عبد الله بن عبد القادر، الرياض: دار عالم الكتب.
سمعانی، عبدالکریم بن محمد (1382ق). الانساب، به¬کوشش عبدالرحمن بن یحیی معلمی، حیدرآباد: مطبعة مجلس دائرة المعارف العثمانية.
شلبی، احمد (1370). تاریخ آموزش در اسلام، ترجمه محمد حسین ساکت، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (1415ق). الملل و النحل، به کوشش علی حسن فاعور، لبنان: دار المعرفة.
صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد (۱۴۱۴ق). المحیط فی اللغة، به¬کوشش محمد حسن آل یاسین، لبنان: عالم الکتب.
صفدى، خليل بن ايبک (1401ق). الوافي بالوفيات، به¬کوشش هلموت ريتر، بیروت: دار النشر فرانز شتاينر.
عتبی، محمد بن عبدالجبار (1424ق). الیمیني فی شرح أخبار السلطان یمین الدولة و امین الملة محمود الغزنوي، به¬کوشش احسان ذنون ثامری، لبنان: دار الطلیعة للطباعة و النشر.
غنیمه، [محمد] عبدالرحیم (1394). تاریخ دانشگاه های بزرگ اسلامی، ترجمه نورالله کسایی، تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.
فاجالو، محمد (1421ق). الحیاة العلمیة فی نیسابور خلال الفترة (290 – 548ه/901-1153م)، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، مکه: جامعة ام القری.
فارسی، عبدالغافر بن اسماعیل (1384). المختصر من کتاب السیاق لتاریخ نیسابور، به-کوشش محمد کاظم محمودی، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
فارسی، عبدالغافر بن اسماعيل (1403ق). المنتخب من السیاق لتاریخ نیسابور، انتخاب ابواسحاق ابراهیم بن محمد صریفینی، به¬کوشش محمد کاظم محمودی، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
فراهیدی، خلیل بن احمد (1409ق). العین، به کوشش مهدی مخزومی، قم: مؤسسة دار الهجرة.
کسائی، نورالله (1363). مدارس نظامیه و تأثیرات علمی و اجتماعی آنها، تهران: امیرکبیر.
مدرس رضوی (1363). تعلیقات بر تاریخ بخارا. نک.: نرشخی.
معروف، ناجی (1385ق). نشأة المدارس المستقلة فی الاسلام، عراق: مطبعة الازهر.
معروف، ناجی (1393 الف). علماء النّظامیات و مدارس المشرق الاسلامی، بغداد: مطبعة الارشاد.
معروف، ناجی (1393 ب). مدارس قبل النظامیه، عراق: مطبعة المجمع العلمی العراقی.
معلوف، لویس(2000). المنجد في اللغة العربیة المعاصرة، لبنان: دار المشرق.
مقریزی، احمد بن على(1418ق). المواعظ و الإعتبار بذكر الخطط و الآثار، بیروت: دار الكتب العلمية.
ناجی، محمدرضا (1378). تاریخ و تمدن اسلامی در قلمرو سامانیان. تهران: مجمع علمی تمدن، تاریخ و فرهنگ سامانیان.
ناجی، محمدرضا (۱۳۸۷). اصطلاح‌نامه نظام آموزشی در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، تهران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
ناصر خسرو (بی تا). سفرنامه، به¬کوشش محمود غنی زاده سلماسی، تهران: کتابفروشی محمودی.
نجاشى، احمد بن على(1365). رجال النجاشي، به¬کوشش موسی شبيرى زنجانى، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
نرشخی، محمد بن جعفر(1363). تاریخ بخارا، ترجمه احمد بن محمد قباوی، به¬کوشش محمدتقی مدرس رضوی تهران: توس.
یاقوت حموی (1993). ارشاد الاریب الی معرفة الادیب (معجم الادباء)، به کوشش احسان عباس، بیروت: دارالغرب الاسلامی.
یاقوت حموی (1995). معجم البلدان، بیروت: دار صادر.
Makdisi, George (1981). The Rise of Colleges: Institutions of Learning in Islam and the West, Edinburgh University Press.
Vámbéry, Arminius (1873), History of Bokhara from the Earliest Period Down to the Present, London: Henry S. King & Company.