The Role of Gifts in the Ghaznavid Empire Based on Weber's Patrimonial Theory

Subject Areas : فقه و تاریخ تمدّن

Parvaneh Sabahi ¹ , Farinaz Hooshyar ^{2 *} , Feizollah Boushasb Gousheh ³

1 -
2 - Assistant professor of history, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.
3 - Professor, History Department, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran

Received: 2025-07-21 Accepted : 2025-10-15 Published : 2025-10-19

Keywords: Patrimonialism, Weber, gifts, Ghaznavids, Iran,

Abstract :

Max Weber, the eminent German sociologist, employed the concept of “patrimonialism” to describe a form of governance in which the ruler perceives the territory and power as his personal property. The term originates from the Latin word pater, meaning father, and refers to hereditary family ownership. Weber argues that patrimonialism emerges from the patriarchal system and is structured around private and familial relationships. In this system, political authority is based on traditionalism, and the ruler utilizes various tools to maintain power and ensure the loyalty of subordinates.

This study examines the role of gifts and tributes in the Ghaznavid government (387–432 AH / 997–1041 CE), using Weber’s patrimonial theory as a framework. It seeks to answer the question: What role did gifts play in sustaining the sultan’s authority and securing the loyalty of subordinates in this system? The central hypothesis is that gifts functioned as a key instrument in the patrimonial structure of the Ghaznavids—used both by subordinates to demonstrate loyalty to the ruler, and by the sultan to reinforce patronage ties.

This research adopts a descriptive-analytical method and draws upon library sources such as Tarikh-e Beyhaqi, Tarikh al-Tabari, and Muruj al-Dhahab. The findings reveal that during the Ghaznavid period, gifts were predominantly offered by subordinates to the sultan and were regarded as symbols of loyalty and submission. This practice was employed not only to gain the sultan’s trust and obtain administrative positions, but also reciprocated by the sultan to guarantee the allegiance of his subordinates. These gifts—including horses, textiles, gold and silver coins, and slaves—played significant political and economic roles in ceremonies such as Nowruz and Mehregan, as well as in welcoming rulers. These exchanges, which also constituted part of the state’s revenue, helped reinforce patron-client relationships and maintain social cohesion within the patrimonial system. From Weber’s perspective, this process illustrates the dependency of the bureaucratic structure on the person of the ruler and the absence of meritocracy in the patrimonial system, where personal loyalty and private relations are prioritized over technical competence.

References:

اشپولر، برتولد ( 1386). تاريخ مغول در ايران‏. ترجمه محمود میرآفتاب. تهران‏: انتشارات علمى و فرهنگى‏.
اشرف، احمد (1347). ماکس وبر و علوم اجتماعی. مجله سخن. 17(11 و 12).
اشرفی، حمید (1393). نقش خراج و هدیه در استمرار جشن‏های ایرانی در قرون نخستین اسلامی. پژوهشنامه مطالعات تاریخ فرهنگی، شماره 21، 25-45.
ابن اثیر،عزالدین.(1370). تاریخ کامل. اساطیر.تهران: انتشارات اساطیر.
آپراکرامبی، نیکلاس و همکاران (1367). فرهنگ جامعه‏شناسی. ترجمه حسن پویان. تهران: چاپخش.
بیگدلی، م (1393). بررسی هدیه: در دوره اسلامی از آغاز تا پایان عصر عباس. پایان‏نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه زنجان.
بیهقی، ابوالفضل (1385). تاریخ بیهقی. به کوشش خلیل خطیب‏رهبر، چاپ دهم، جلد اول، تهران: مهتاب.
پایتینن، الی (1399). هدیه و تناقض‏های آن؛ فراتر از مارسل موس. ترجمه سلیمان میرزایی و عادل ابراهیمی لویه، تهران: انتشارات لویه.
پشت‏دار، علی محمد و دهقان شیری، معصومه (1399). هدیه دادن و رسوم آن نزد ایرانیان با تکیه بر شاهنامه و تاریخ بیهقی.
فصلنامه متن پژوهی ادبی، شماره 85، 203-167.
حجاریان، سعید (1374). ساخت اقتدار سلطانی. مجله اطلاعات سیاسی و اقتصادی. شماره 91 و 92.
خالديين، ابي بكر محمد و ابي عثمان، سعيد (بی‏تا). التحف و الهدايا. بي‏جا.
روح‌الامینی، محمد (1376). آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز. تهران: انتشارات آگاه.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1377). تاریخ مردم ایران (کشمکش با قدرت‌ها). جلد دوم. تهران: انتشارات امیرکبیر.
شریفی، س (1394). تداوم جشن‌های باستانی ایران در دوره اسلامی تا حمله مغول. پایان‏نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه یزد.
صولی، ابی محمد بن یحیی(1341). ادب الکتاب. تصحیح محمد بهجه‏الاثری، بغداد: مکتبه العربیه.
طبری. محمدبن جریر (1346). تاریخ طبری (تاریخ الرسل و الملوک). ترجمه ابوالقاسم پاینده، جلد پانزدهم، چاپ دوم، تهران: انتشارات اساطیر.
فروند، ژولین (1393). جامعه‏شناسی ماکس وبر. ترجمه عبدالحسین نیک‏گهر. تهران: انتشارات توتیا.
قنبری، ص (1394). خلعت و خلعت‏بخشی در شاهنامه فردوسی و تاریخ بیهقی. پایان‏نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه زنجان.
مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین مسعودی (1356). مروج الذهب و معادن الجوهر. ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
مشكور، محمدجواد (1350). اخبار سلاجقه روم، به انضمام مختصر سلجوقنامه ابن بي‏بي‏. تهران‏: کتاب‌فروشی تهران‏.
ملايرى‏، محمدمهدی (1379). تاريخ و فرهنگ ايران در دوران انتقال از عصر ساسانى به عصر اسلامى‏. تهران‏: انتشارات توس‏.
وبر، ماکس (1392). دین، قدرت، جامعه. ترجمه احمد تدین. تهران: نشر هرمس.
وبر، ماکس (1394). اقتصاد و جامعه. ترجمه عباس منوچهری، مهرداد ترابی‏نژاد و مصطفی عمادزاده. تهران: انتشارات سمت.
هاید، لوئیس (1398). هدیه؛ خلاقیت و هنر در جهان مدرن. ترجمه نسیم میرآرمندهی، تهران: انتشارات حرفه نویسنده.
Weber,Max, (1978), Economy and Society, edited by Gunther Roth and Claus Wittich. vo. 2. University of California press. seum of Art, pp:33-47.