Designing a talent management model in student sports

Subject Areas : Education

Hosein GHaderi ^{1 *} , Vali Nowzari ² , Seyed Ehsan Amir Hosseini ³

1 - PhD student, Sports Management Department, Yasouj Branch, Islamic Azad University, Yasouj, Iran
2 - Sports Management Department, Arsanjan Branch, Islamic Azad University, Arsanjan, Iran
3 - Department of Sport Management, Yasooj Branch, Islamic Azad University, Yasooj, Iran

Received: 2023-03-29 Accepted : 2024-08-05 Published : 2024-08-05

Keywords: education, Interpretive Structural Model, Sports talent, student sports,

Abstract :

The purpose of this research was to design a talent management model in student sports with an interpretative structural approach. The current research was applied in terms of purpose and descriptive in terms of method, which was conducted in a mixed qualitative and quantitative manner. Sampling in the qualitative section was based on a specialized and targeted panel and equal to 19 people. In the quantitative part, the statistical population included officials and experts of the talent search committee of the student sports federation and subordinate boards in the provinces, directors of physical education directors and officials of the sports association of education and training. First, 384 people were selected as a sample by stratified random and then by available non-random method. The research tool was a researcher-made questionnaire and a structured self-interaction form. The validity of the questionnaire was confirmed by 10 sports management professors and its reliability was confirmed by Cronbach's alpha test (α=93%). Interpretive structural modeling technique was used for modeling. The findings showed that 48 indicators in the form of 11 components have an effect on the development of student sports talent management. Based on the findings, the components were placed in seven levels, and the human resources components and sports talent management planning were placed in the basic level (seventh level). It can be said that if the technical and specialized human resources of student sports are developed and talent management activities are carried out within the framework of the strategic plan and the training and training program is carried out in line with the long-term goals of student sports, the talent management of student sports will develop

Full-Text:



311

فصلنامه علمي– پژوهشي رهيافتي نو در مديريت آموزشي، سال دهم، شماره 1، بهار 98، پیاپی37

شاپا چاپی:6369-2008  شاپا الکترونیکی: X 723-2423

http://jedu.miau.ac.ir

 

311

 

باسمه تعالی

بازنگری اخیر (آذرماه) با رنگ سبز متمایز شده است.

 

طراحی مدل مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی 

نام نویسنده¹، نام نویسنده ²*، نام نویسنده ³، نام نویسنده ⁴

تاریخ دریافت:    صص     تاریخ پذیرش:

چکیده   

هدف تحقیق، طراحی مدل مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی با رویکرد ساختاری تفسیری بود. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی بود که به صورت آمیخته کیفی و کمی انجام شد. در بخش کیفی براساس پنل تخصصی و هدفمند با 19 نفر از خبرگان ورزش دانش آموزی تا حد اشباع نظری مصاحبه عمیق و نیمه ساختارمند انجام شد. پس از کدگذاری، داده‌های اولیه توسط 5 نفر از مصاحبه شوندگان بازبینی و صحت استخراج کدها تأیید شد و برای استحکام داده‌ها، دو کدگذار، کدها را بررسی و بازبینی و با اصلاحات جزئی تأیید کردند. سپس پنل دلفی تشکیل و کدها در پنل دلفی غربالگری و دسته‌بندی شد و پرسشنامه محقق ساخته و فرم خودتعاملی ساختاری (به‌صورت پرسشنامه) تهیه شد. روایی پرسشنامه توسط 10 نفر از اساتید دانشگاه و پایایی آن‌ها با آزمون آلفای کرونباخ، تأیید شد. جامعه آماری در بخش کمی، شامل مسئولین و کارشناسان کمیته استعدادیابی فدراسیون ورزش دانش آموزی و مدیران تربیت بدنی آموزش و پرورش بود. ابتدا به صورت تصادفی خوشه‌ای و سپس به‌صورت در دسترس، تعداد 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. جهت مدل‌یابی از تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که 48 شاخص در قالب 11 مؤلفه بر توسعه مدیریت استعداد ورزش دانش آموزی اثرگذار است و مؤلفه‌ها در هفت سطح ساختاردهی شدند و مؤلفه‌های منابع انسانی و برنامه‌ریزی مدیریت استعداد ورزشی در پایین‌ترین سطح قرار گرفتند. توسعه منابع انسانی فنی و تخصصی و انجام فعالیت‌ها در راستای اهداف بلند مدت ورزش دانش آموزی به توسعه مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی توسعه می‌کند. 

کلید واژه ها: عوامل انگیزشی، مدیریت استعداد، منابع انسانی، ورزش دانش آموزی.

 

 

 

 

 

 

 

Designing a talent management model in student sports

  

 Abstract

The purpose of the research was to design a talent management model in student sports with an interpretative structural approach. The current research was applied in terms of purpose and descriptive in terms of method, which was conducted in a mixed qualitative and quantitative manner. In the qualitative part, based on a specialized and targeted panel, an in-depth and semi-structured interview was conducted with 19 student sports experts until theoretical saturation. After coding, the initial data was reviewed by 5 interviewees and the correctness of the extraction of the codes was confirmed, and for the strength of the data, two coders reviewed and revised the codes and confirmed them with minor corrections. Then a Delphi panel was formed and the codes were screened and categorized in the Delphi panel, and a questionnaire was created by the researcher and a structured self-interaction form (in the form of a questionnaire) was prepared. The validity of the questionnaire was confirmed by 10 university professors and their reliability was confirmed by Cronbach's alpha test. The statistical population in the quantitative part included officials and experts of the talent search committee of the Student Sports Federation and physical education managers. First, 384 people were selected as a sample by cluster random sampling and then by availability. Interpretive structural modeling technique was used for modeling. The findings showed that 48 indicators in the form of 11 components have an effect on the development of student sports talent management, and the components were structured in seven levels, and the components of human resources and sports talent management planning were placed at the lowest level. Developing technical and specialized human resources and carrying out activities in line with the long-term goals of student sports will develop talent management in student sports

Keywords: Talent search, interpretive structural model, human resources, student sports 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه  

در جهان امروز نظام آموزش و پرورش یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین نظام‌های اجتماعی در هر کشور به‌حساب می‌آید. این مرکز اجتماعی یکی از اثربخش‌ترین نهادها در توسعه و رشد در حوزه‌های مختلف هر کشور است. از طرفی مسئله شناسایی استعداد در سازمان‌های آموزشی از اهمیتی مضاعف برخوردار است، چرا که از برونداد سازمان‌های آموزشی به عنوان درونداد سازمان‌های دیگر استفاده می‌شود. چنانچه توانایی‌ها و استعدادهای دانش آموزان شناسایی شوند و در رشد و بالندگی آن، برنامه‌های منظم و دقیق با راهبردهای علمی بکار گرفته شود، موفقیت پایدار حاصل خواهد شد (Vora & Kainzbauer, 2020, Nurad Sediq, et al, 2017). مفهوم استعداد شامل دو جنبه ژنتیکی و توانایی برای بهبود عملکرد با تمرین زیاد است و شناسایی استعداد در ورزش‌های گروهی در سنین ابتدایی به دلیل فقدان اندازه گیری دقیق و اهداف عملکرد، یک فرایند پیچیده است و انتخاب مدل مورد استفاده به تعدادی از عوامل مانند سن گروه هدف، فرهنگ جمعیت هدف و ماهیت ورزش درگیر بستگی دارد (Simwanza, & Paul, 2023). در این میان می‌توان گفت، توسعه ورزش دانش آموزی و توجه به شناسایی استعدادها و نیز پشتوانه سازی برای ورزش قهرمانی و حرفه‌ای از اهمیت بالایی برخوردار است.

   پیشرفت از پله‌های مقدماتی تا سطوح نخبگی در حوزۀ ورزش، فرآيندی سخت و پرفراز و نشیب است. برای كسب افتخار و رسیدن به موفقیت، شناسايی و گزينش كودكان و نوجوانان با استعدادی كه دارای يك دسته فاكتورهای جسمانی، مهارتی و رفتاری قابل قبول برای پیشرفت در يك رشتۀ ورزشی باشند، ضروری است (Darvishi, 2018). موفقيت در ورزش قهرماني در گرو حداقل سه عامل استعداد ذاتي مناسب، شرايط رواني مطلوب و تسلط به مهارت‌هاي تكنيكي است و در این میان، توجه ویژه به امر پشتوانه سازی و پرورش ورزشکاران مستعد ضروری است (Zheng & Chen, 2016). در ورزش، شناسایی افراد مستعد در سنین پایین، انتخاب و راهنمایی و مورد حمایت قرار دادن آن‌ها تا رسیدن به بالاترین درجه مهارت و قهرمانی، بسیار حائز اهمیت است (Rezapour & Moharramzadeh, 2021). امروزه برنامه‌های توسعۀ استعداد، سعی در انتخاب مناسب‌ترين خردسالان به عنوان ورزشکاران آينده دارد تا آموزش‌های تخصصی را از سن كم برای دستیابی به بهترين عملکرد به آن‌ها ارائه دهد (Ribeiro et al, 2021). به همین دلیل، استعدادیابی در دنیای ورزش اهمیت ویژه‌ای دارد بسیاری از خانواده‌ها، مربیان و مدیران ورزشی در پی پاسخگویی به این پرسش هستند که چگونه می‌توان یک استعداد ورزشی کشف کرد و برای قهرمانی پرورش داد اهمیت ورزش قهرمانی و گسترش مسابقات در عرصه‌های بین المللی موجب شده است که اغلب کشورها برای رسیدن به موفقیت به دنبال برنامه‌هایی برای کشف استعدادهای ورزشی باشند؛ به طوری که در سال‌های اخیر برنامه‌‌های مبتنی بر استعدادیابی به عنوان عاملی هدفمند در شناخت ورزشکاران نخبه به موضوعی قابل توجه و با اهمیت تبدیل شده است (Darvishi et al,  2018, Cllins & MacNamara, 2019).

   برخی پژوهشگران، اﺳﺘﻌﺪاد ورزشی را ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺑﺮﺧﻮرداري از ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ورزشی ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺣﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ رﻗﺒﺎي ﻫﻤﺎن رده سنی و ﻧﯿﺰ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ در یک ﺳﻄﺢ رﻗﺎبتی ﺑﺎﻻﺗﺮ می‌داﻧﺪ. از آﻧﺠﺎ که اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻇﺮﻓﯿﺖ و اﺳﺘﻌﺪاد یکسانی ندارﻧﺪ، در ورزش ﻧﯿﺰ ﺑﻪ‌کار گرفتن اﻃﻼﻋﺎت ﺻﺤﯿﺢ، دﻗﯿﻖ و ﺑﻪﻣﻮﻗﻊ ﺑﺮاي ﻗﺮار دادن اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻇﺮﻓﯿﺖﻫﺎ و ﺗﻮاﻧﺎییﻫﺎي ﺑﺎﻻ در رﺷﺘﻪ ورزشی و پست ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻫﺪاﯾﺖ و تکامل آﻧﺎن ﺑﻪﺳﻮي ﻗﻬﺮﻣﺎنی و ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ اﻫﻤﯿﺖ ﻓﺮاوانی دارد که اﯾﻦ اﻣﺮ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎ در ورزش اﺳﺖ (Monazzami, et al, 2022). تحقیقات مرتبط با مدیریت استعداد در ورزش که اغلب با نام استعدادیابی ورزشی صورت گرفته است، بیشتر روی یک یا چند مرحله از مدیریت استعداد و عمدتاً مراحل اولیه جذب و انتخاب متمرکز شده‌اند و سایر ابعاد مدیریت استعداد تا حدود زیادی نادیده گرفته‌اند. به هر حال باید توجه داشت، رسیدن به نخبگی در ورزش از دیدگاه مدیریت استعداد، فقط به کشف افراد با استعداد در سنین پایین محدود نمی‌شود، بلکه هدایت، کنترل و ارزیابی پیوسته افراد مستعد نیز بسیار مهم است (Rajabi, et al, 2023). مدیریت استعداد در ورزش به شناسایی افراد برای رسیدن به سطح نخبگی سرعت می‌بخشد و موقعیتی را فراهم می‌کند که افراد مستعد به وسیله آن به بالاترین سطح عملکرد خود دست پیدا کنند (Rajabi, et al, 2023). مدیریت استعداد ورزشی ﺳﺒﺐ می‌‌ﺷﻮد ﻣﺮﺑﯿﺎن وﻗﺖ ﺧﻮد را ﺻﺮف ﺗﻤﺮﯾﻦ دادن اﻓﺮاد ﻣﺴﺘﻌﺪﺗﺮ و ﺗﻮاﻧﺎﺗﺮ در آن رﺷﺘﻪ کنند. ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺳﺘﻌﺪاد در ورزش ﺑﺎﻋﺚ ﺻﺮﻓﻪﺟﻮیی در وﻗﺖ، اﻓﺰاﯾﺶ کارایی و ﺑﺎزده ﻣﺮﺑﯿﺎن، اﻓﺰاﯾﺶ روﺣﯿه رﻗﺎﺑﺖﺟﻮیی، ﺑﻬﺒﻮد و کیفیت ورزش، اﻓﺰاﯾﺶ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪﻧﻔﺲ ورزشکار و علمی ﺷﺪنﺗﻤﺮﯾﻨﺎت ورزشی می‌شود (Zarei Beidsorkhi, et al, 2021).

    از طرفی با توجه به اينکه نسل پايۀ كشور بیشتر وقت خود را در مدرسه می‌گذرانند، آموزش و پرورش بايد با برنامه‌ريزی دقیق و اصولی، زمینه‌های لازم را برای شناسايی، پرورش و مديريت استعدادهای ورزشی فراهم نمايد. زيرا شناختن استعدادهای دانش آموزان در مدرسه، نقش مهمی در رسیدن به دستاوردهای مهم ورزشی در آينده دارد (Suryadia, 2020). توسعۀ ورزش دانش آموزی ارائه فرصت‌های ورزشی جذاب، مقرون به صرفه و پایدار با در نظر گرفتن نیازها، انگیزه‌ها و انتظارات متنوع و متغیر دانش آموزان صرف نظر از سن، علاقه، توانایی و جنسیت به منظور اطمینان از مشارکت در ورزش در یک محیط حمایتی و ایمن برای رسیدن به تجارب مثبت، رضایت‌بخش و ارتقأ عملکرد تا سطح دلخواهشان است (Anna & Michalis, 2018). در اسناد بالادستی وزارت آموزش و پرورش، درس تربیت بدنی در کنار تربیت دینی، عقلانی، و عاطفی-اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است و بر اهمیت توسعۀ ورزش مدارس تأکید شده است (Mirzaei Kalar et al, 2020). علاوه بر این در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش استعدادیابی ورزشی دانش آموزان از اولویت‌ها بوده و چشم انداز پیش روي آموزش و پرورش شناسایی و هدایت این استعدادهاي ورزشی در مدارس است (Bordbar et al, 2015). شناسایی و پرورش استعدادهای ورزشی در دانش آموزان که در واقع مدیریت استعدادهای ورزشی رده‌های سنی پایین است، بسیار با اهمیت است و  توسعه ورزش کشور، اعم از قهررمانی و حرفه‌ای کمک شایانی خواهد کرد.

   مدیریت استعداد انجام یک سري فعالیت‌هاي یکپارچه به منظور تضمین جذب، نگهداري، انگیزش و توسعه افراد مستعد مورد نیاز حال حاضر و آینده سازمان است که با هدف توسعه و نگهداري یک مخزن استعداد متشکل از نیروي ماهر (نخبگان ورزشی)، عجین شده با کار (ورزش) به منظور تضمین جریان استعداد در سازمان صورت می‌گیرد (Nouri & Sadeghi, 2018). همچنین میل به حرفه‌ای شدن در نوجوانان و جوانان سبب گرديده است كه مدارس ورزش و باشگاه‌ها برای پیشگیری از اتلاف وقت، انرژی و سرمايۀ خود و نگهداری استعدادهای كشف شده، به مديريت استعداد به عنوان روشی مؤثر و قانونمند توجه ويژه‌ای كنند (Darvishi, 2018). مدیریت استعدادها در ورزش به شناسایی افراد براي رسیدن به سطح نخبگی سرعت می‌بخشد و موقعیتی را فراهم می‌کند که افراد مستعد به وسیلۀ آن به بالاترین سطح عملکرد خود دست پیدا کنند. همچنین، سبب می‌شود مربیان وقت خود را صرف تمرین دادن افراد مستعدتر و تواناتر در آن رشته کنند. مدیریت استعداد در ورزش باعث صرفه جویی در وقت، افزایش کارآیی و بازده مربیان، افزایش روحیۀ رقابت جویی و بهبود کیفیت ورزش، افزایش اعتماد به نفس ورزشکار و علمی شدن تمرینات ورزشی می‌شود (Nouri & Sadeghi, 2018).

   استعدادیابی و پرورش استعداهای ورزشی موجب پشتوانه سازی برای ورزش قهرمانی و حرفه‌ای خواهد شد. مدیریت استعداد ورزشی دغدغه‌ای برای پشتوانه سازی ورزش قهرمانی و حرفه‌ای است اما در ایران از وضعیت مناسبی برخوردار نیست. با توجه به این که دانش آموزان بخش یاز اوقات خود را در مدارس آموزش و پرورش سپری می‌کنند و دو ساعت از برنامه درسی آن‌ها به ورزش اختصاص داده شده است و از طرفی فدراسیون ورزش‌های دانش آموزی و انجمن‌های ورزشی تربیت بدنی آموزش و پرورش به امور ورزش دانش آموزن می‌پردازند، توسعه مدیریت استعداد ورزش دانش آموزی می‌تواند با شناسایی و پرورش استعدادها در رشته‌های مختلف ورزشی به نظام مدیریت استعداد ورزش و توسعه ورزش‌های قهرمانی و حرفه‌ای کمک نماید. در این میان، شناسایی مؤلفه‌های توسعه مدیریت استعداد ورزش دانش آموزی به آگاهی مدیران خواهد افزود. از طرفی چون تمرکز و توجه همزمان به همه عوامل دشوار است و از سوی دیگر، میزان اثرگذاری و یا اثرپذیری عوامل بر یکدیگر متفاوت است و بدیهی است که عواملی که از قدرت اثرگذاری بالاتری بر ایجاد و یا تقویت دیگر عوامل برخوردارند، بهتر است که در اولویت اول اقدام مدیران قرار گیرد، بنابراین تحقیق حاضر ابتدا به دنبال پاسخ به سؤال‌های ذیل بود:

- شاخص‌ها و مؤلفه‌های مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی کدام است؟

 - ساختاردهی و سطح بندی مؤلفه‌ها (تعیین اولویت‌های اقدام) چگونه است؟ 

 

 

پيشينه پژوهشي

     با این که اهمیت شناسایی و پرورش استعدادهای ورزشی امری بدیهی است و اثرات آن بر توسعه ورزش قهرمانی و حرفه‌ای کشورها روشن است، مدیریت استعداد در ایران وضعیت مناسبی ندارد. به عنوان مثال (Rajabi, et al, 2023) در بررسی عوامل موثر مدیریت استعداد در ورزش هندبال به مؤلفه‌های ارتباط و تعامل با نهادها، ساختار سازمانی مناسب، تنظیم برنامه جامع و عملیاتی، ارزیابی و نگرش سیستماتیک، تدوین مدل یکپارچه ساختارمند و اجرایی، افزایش بودجه و منابع مالی، انجام مطالعات آمایشی و پژوهشی و آموزش نیروی انسانی دست یافتند. (Seraji & Yari, 2023) در تحقیقی دریافتند، جذب استعداد، کشف استعداد، توسعه و بهسازی استعداد و حفظ و نگهداشت استعداد بر بهبود مدیریت استعداد تأثیرمثبت و معناداری دارد. (Monazzami, et al, 2022) در پژوهشی نشان دادند که بین وضعیت موجود و مطلوب مدیریت استعداد تفاوت معناداری وجود دارد. (Rezapour & Moharramzadeh, 2021) در بررسی کیفیت سیستم مدیریت استعداد ورزش‌های انفرادی دریافتند که در رشته‌های ورزشی وزنه برداری، دو و میدانی، شمشیربازی، ژیمناستیک و تنیس روی میز دارای وضعیت مناسبی نیست. (Darvishi et al,  2018) در پژوهشی نشان دادند که در بین ابعاد سیستم استعدادیابی فوتبال، به‌ترتیب، ساختار، فرایند و نتایج بیشترین نقش را داشته‌اند و هر سه بعد با میزان مطلوب فاصله داشتند. این وضعیت می‌تواند ناشی از وجود موانعی در زمینه استعدادیابی و پرورش استعدادها باشد. در همین راستا (Sofo et al, 2016) به موانع فقدان منابع از قبیل راهنمای معلم، فقدان زمان کافی، فقدان حمایت دیگر معلمان و فقدان آموزش کافی در پرورش استعداهای ورزشی مدارس چین اشاره کردند و (Nazari et al, 2016) نیز در سیستم مدیریت استعداد ورزشی ایران به نبود اهداف راهبردی و بلند مدت، روشن نبودن نظام استعدادیابی، نبود منابع و تجهیزات کافی و نبود حمایت مالی اشاره کرده‌اند.

    در رابطه با توسعه استعدایابی و مدیریت استعداد تحقیقاتی در داخل و خارج از کشور انجام شده است که در ادامه به اختصار به یافته‌های برخی از آن‌ها اشاره می‌شود. (Xiang et al, 2022) عوامل اصلی مؤثر بر شناسایی استعدادهای ورزشی در برنامه درسی تربیت بدنی را عملکرد کیفی جسمانی فردی، کیفیت روان‌شناختی، دانش مربی و سیاست‌گذاری‌های مدارس در شناسایی استعدادهای ورزشی می‌دانند. (Adeboye, 2022) در تحقیقی اشاره کردند که فرآیند رشد استعدادها در ورزش، مستلزم محیطی است که منجر به شناسایی  به هنگام پتانسیل‌های ورزشی ذاتی در جوانان شود و ضمن حمایت لازم را برای رشد استعدادها، لازم است که هم افزایی بین ورزشکاران، مربیان آن‌ها، خانواده، مدرسه، جامعه و همچنین سایر افراد مهم و نهادهای اجتماعی ایجاد شود. (Prieto-Ayuso et al, 2022) به عدم شفافیت در سیاست‌ها و دستورالعمل‌های مدارس و فقدان معیارها در رابطه با شناسایی و پرورش کودکان با استعداد در درس تربیت بدنی مدارس اشاره کردند. (Martin Anndreas, 2014) در پژوهش خود با عنوان مدیریت استعداد از طریق ورزش به این نتیجه رسید که داشتن استعداد ذاتی در ورزش، بخش کوچکی از استعدادیابی است و مهمتر از آن مسائل روانی مانند نگرش فرد، اعتماد به نفس و بازي در یک تیم است. (Poiyendeh Kia & Memari, 2020) در مدل مدیریت استعداد فوتبال در آلمان بیان کردند که در یک روند طولانی مدیریت استعداد، سازمان‌هایی مانند دولت، اتحادیه فوتبال، فوتبال لیگ‌ها، باشگاه‌ها، آکادمی‌ها، مدارس آموزش و پرورش، مدارس فوتبال، مربیان و بازیکنان همکاری می‌کنند. (Hassanzadeh & Qolizadeh, 2022) در بررسی دلایل فقدان توجه به استعدادیابی ورزش دانش آموزی اشاره کردند که هنوز مربیان و معلمان تربیت ‌بدنی بسیاری وجود دارند که از مراحل و روش‌های استعدادیابی در ورزش آگاهی‌های لازم را ندارند و نبود امکانات و نداشتن درک و تسلط از مراحل استعدادیابی ورزشی باعث می‌شود که مربیان یا معلمان تربیت‌ بدنی توجه کمتری به استعدادهای ورزشی دانش‌آموزان خود نشان دهند. (Mortezaian & Mirzazadeh, 2022) در مدل راهبری و مدیریت استعداد ورزشی دانش آموزان به عوامل رشد و تعالی نیروی انسانی، طراحی سامانه نظارت و ارزیابی و تأمین فضا، تجهیزات و فناوری در شرایط علی، مدیریت انگیزش استعدادها به عنوان شرایط مداخله‌گر و گسترش گفتمان استعدادیابی و تنظیم روابط با نهادها و خانواده‌ها به عنوان شرایط زمینه‌ای دست یافتند. (Ghobadi et al, 2021) در طراحی مدل استعدادیابی ورزش دانش‌آموزی اشاره کردند که فاکتورهای فردی و ویژگی‌های روانی، از مهم‌ترین شاخص‌های مدل استعدادیابی در ورزش دانش‌آموزی است. (Darvishi et al, 2020) در تحقیقی نشان دادند که عوامل پرورش بلند مدت، شبكه‌هاي حمایتی، اصول بنیادین پرورش بلند مدت، محیط تلاش برانگیز، برقراري ارتباط موثر و آمادگی کیفی در محیط پرورش استعداد به ترتیب بیشترین تاثیر را بر انگیزه مشارکت ورزشی دانش آموزان دارند. 

روش تحقیق

روش پژوهش، توصیفی-پیمایشی و به لحاظ هدف، کاربردی است که به شیوه آمیخته کیفی و کمی انجام شد. داده‌های پژوهش به صورت مطالعه اسنادی، اینترنتی، نظرخواهی از خبرگان (نمونه کیفی پژوهش) و هم‌چنین روش پرسشنامه در زمینه شناسایی شاخص‌ها و مؤلفه‌های مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی انجام شد. در این پژوهش، ابتدا با روش کیفی و سپس با روش کمّی داده‌ها جمع آوری شد.

    جامعه آماری این پژوهش در بخش کیفی خبرگان و صاحب‌نظران ورزش دانش آموزی بودند که تا حد اشباع نظری با 22 نفر مصاحبه شد. شایان ذکر است که معیارهای انتخاب نمونه کیفی، سطح تحصیلات (کارشناسی ارشد یا دکتری)، سابقه مدیریت در ورزش دانش آموزی یا تربیت بدنی آموزش و پرورش (حداقل 10 سال) و تألیف کتاب یا مقاله مرتبط بود که به‌صورت هدفمند و همچنین با بهره‌گیری از روش گلوله برفی انجام شد. به دلیل این که از مصاحبه 19 به بعد پاسخ‌ها تکرار پاسخ‌های مصاحبه‌های قبلی بود، مصاحبه‌ها قطع شد. بنابراین از نظرات 19 مشارکت کننده به عنوان نمونه کیفی استفاده شد. مشارکت کنندگان شامل 4 نفر از مدیران و صاحب‌نظران تربیت بدنی آموزش و پرورش، 2 نفر از مربیان سابق تیم‌های ملی دانش آموزی، 7 نفر از مسئولان کمیته استعدادیابی فدراسیون و هیأت‌های ورزش دانش آموزی استان‌ها، 3 نفر از مربیان برجسته استعدادیاب ورزش دانش آموزی و 3 نفر از اساتید مدیریت ورزشی دانشگاه با سابقه فعالیت در ورزش دانش آموزی بودند. جامعه آماری در بخش کمی، شامل مسئولین و کارشناسان کمیته‌ استعدادیابی فدراسیون ورزش‌های دانش آموزی و هیأت‌های تابعه در استان‌ها، مدیران مدیران و کارشناسان تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش و ادارات کل استان‌ها و کارشناسان تربیت بدنی مناطق و نواحی و مسئولان انجمن‌های ورزش دانش آموزی کشوری و استانی بودند که به دلیل گستردگی و نامحدود بودن جامعه، بالاترین تعداد نمونه (384 نفر، درج شده در جدول مورگان) در نظر گرفته شد. برای انتخاب نمونه، ابتدا به صورت تصادفی خوشه‌ای 10 استان انتخاب و سپس به‌صورت در دسترس، بر اساس فرمول کوکران، تعداد 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. با توجه به این که احتمال فقدان همکاری تعدادی از نمونه تحقیق قابل پیش‌بینی بود، تعداد 415 پرسشنامه توزیع شد و پس از تکمیل پرسشنامه‌ها، 384 پرسشنامه جمع‌آوری شد. توزیع پرسشنامه در استان‌ها به صورت تقریبی براساس جمعیت، وسعت استان و تعداد شهرستان‌ و مناطق آموزش و پرورش بود. استان‌های منتخب و تعداد نمونه به شرح ذیل بود: کهکیلویه و بویراحمد (24)، آذربایجان غربی (30)، سیستان و بلوچستان (29)، خوزستان (43)، فارس (44)، کرمان (40)، اصفهان (42)، لرستان (29)، بوشهر (28) و تهران (75). شایان ذکر است که میزان مشارکت نمونه تحقیق در تعداد نمونه هر استان مؤثر بوده است.

   داده‌های پژوهش به صورت مطالعه کتابخانه‌ای، اینترنتی، روش پرسشنامه و همچنین نظر خواهی از مشارکت کنندگان به صورت مصاحبه‌های نیمه ساختار یافته به ‌دست آمد. به این صورت که داده‌های حاصل از مرور ادبیات و مصاحبه‌های باز با مشارکت کنندگان، با روش تحلیل محتوا و کدگذاری باز، مفاهیم اولیه استخراج شد (26 مفوم از ادبیات پیشینه و  33 مفهوم از متن مصاحبه‌ها که در مجموع 59 مفهوم بود). پس از چندین بار مرور مطالعات ادبیات تحقیق و متن مصاحبه‌ها و بازنگری کدگذاری‌ها برای درستی استخراج کدها و رفع برخی ابهام‌ها به پنج نفر از مصاحبه شوندگان برگشت داده شد و با اصلاح جزئی تأیید شد و همچنین به منظور استحکام کدگذاری و رفع سوگیری احتمالی، کدهای استخراج شده توسط دو کدگذار به غیر از مشارکت کنندگان و گروه تحقیق بازبینی شد و تأیید شد. سپس مفاهیم اولیه توسط گروه تحقیق یکسان سازی و جمع بندی گردید و تعداد کدهای جمع بندی شده به 55 کد (مفهوم) کاهش یافت. سپس پنل دلفی تشکیل گردید و داده‌های جمع بندی شده جهت بازنگری، ویرایش و اصلاح در اختیار اعضای پنل دلفی قرار گرفت. در مرتبه اول، پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها، نظرات اصلاحی داده شد و پس از جمع بندی نظرات اصلاحی پنل دلفی، تعداد مفاهیم به 53 مورد کاهش یافت، در واقع، عوامل کم اهمیت و یا بی ارتباط حذف شد. در ادامه برای بازنگری در مرتبه دوم مجددأ پرسشنامه در اختیار اعضای پنل دلفی قرار گرفت و ویرایش‌های لازم انجام شد و موارد مشابه یکسان سازی شد و تعداد عوامل، مجدد کاهش یافت و تعداد شاخص‌های مؤثر بر مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی به 50 مورد کاهش داده شد و با حذف 2 مورد از شاخص‌ها در ویرایش و بازنگری مرتبه سوم توسط اعضای پنل دلفی، توافق نهایی آن‌ها مبنی بر اثرگذاری 48 شاخص حاصل شد. در مرتبه چهارم، ترتیب و اهمیت شاخص‌ها و دسته‌بندی آن‌ها در قالب 11 مؤلفه برنامه‌ریزی، تعاملات و ارتباطات، سازماندهی، اقدامات اجرایی، کنترل و پایش، عوامل انگیزشی فردی، عوامل انگیزاننده سازمانی، عوامل انگیزشی و نگرشی خانواده‌ها، منابع انسانی، منابع مالی و فضا و تجهیزات ورزشی انجام و پرسشنامه تهیه گردید. روایی پرسشنامه توسط 10 نفر از اساتید مدیریت ورزشی (اعم از اساتید عضو هیأت علمی دانشگاه‌ فرهنگیان و اساتید حق‌التدریس دانشگاه که در آموزش و پرورش مشغول به فعالیت هستند) تأیید شد و پایایی آن نیز با استفاده از محاسبه آزمون آلفای کرونباخ مورد بررسی و تأیید قرار گرفت (93/0α=). براي توصیف متغیرهای پژوهش مانند توزیع فراوانی، میانگین و انحراف استاندارد از آمار توصيفي و استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شد. به منظور ساختاردهی 11 مؤلفه حاصل شده‌ و تعیین اولویت‌های تصمیم‌گیری و اقدام، روش مدلسازی ساختاری تفسیری انتخاب شد. زیرا بر اساس نظر (Faisal et al, 2006)، يكي از اصلي‌ترين منطق‌هاي مدل ساختاری تفسیری آن است كه همواره عناصري كه در يك سيستم اثرگذاري بيشتري بر ساير عناصر دارند از اهميت بالاتري برخوردارند. مدلي كه با استفاده از اين روش‌شناسی به‌دست مي‌آيد، ساختاري از يك مسأله يا موضوع پيچيده، يك سيستم يا حوزه مطالعاتي را نشان مي‌دهد و اولویت‌های اقدام را برای مدیران مشخص می‌کند (Faisal et al, 2006).

   به منظور کاربرد روش مدل‌سازی ساختاری تفسیری تعداد 11 مؤلفه مؤثر بر مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی در جدول ماتریس خود‌ تعاملی ساختاری درج گردید و به صورت پرسشنامه در اختیار نمونه کیفی پژوهش (خبرگان) قرار گرفت و از آنان درخواست شد که عوامل را دو به دو به صورت زوجی مقایسه کنند به این صورت که چنانچه عامل i بر عامل j  تاثیر می‌گذارد حرفV ، در صورتی که عامل j  بر عامل i تاثیر می‌گذارد حرفA ، اگر تاثیر دو طرفه هست حرف X و در صورتی که مقایسه ارتباط دو عامل، هیچ‌کدام بر دیگری تاثیر نمی‌گذارد حرف O بنویسند. در ادامه برای تعیین روابط علی-معلولی عوامل، از روش مدل‌سازی ساختاری-تفسیری استفاده شد. این روش دارای چهار گام به شرح زیر است:  

گام اول، بر اساس نظر اکثریت نمونه کمی پژوهش، جمع بندی نتایج داده‌های پرسشنامه ماتریس خود تعاملی به عنوان نظر نهایی در جدول مربوطه درج گردید. در گام دوم، نمادهاي تعاملی ساختاری به صفر و يك تبديل شدند. در گام سوم به منظور تعیین سطح هر یک از عوامل، برای هر یک از آن‌ها مجموعه خروجی (دسترسی)، ورودی (پیش نیاز) و اشتراک­ها تعیین شد. متغیری كه مجموعه خروجی و عناصر مشترك آن كاملاً يكسان بود، در سطح اول جای گرفت. پس از تعيين متغيرهای سطح اول، به منظور تعیین سطح دوم، متغیرهای سطح اول را از جدول حذف شده و با بقيه متغيرها جدول بعدي تشكيل شد. در جدول دوم نيز همانند جدول اول، متغير سطح دوم مشخص شد و اين كار تا تعیین سطح همه متغیرها ادامه یافت. در نهایت ماتریس استاندارد تشکیل شد و در گام چهارم، با توجه به سطوح تعیین شده، الگوی ساختاری تفسیري، ترسیم گردید.

یافته­ها

در بخش کیفی تحقیق (خبرگان)، تعداد 11 نفر، مرد (89/57 درصد) و 8 نفر، زن (11/42 درصد) بودند. 7 نفر (84/36 درصد) دارای مدرک دکترا، 12 نفر  (16/63 درصد) دارای مدرک فوق لیسانس بودند. 18 نفر (74/94 درصد) از خبرگان دارای سابقه بیش از ده سال و 1 نفر (26/5 درصد) از خبرگان سابقه کمتر از ده سال مدیریت در ورزش دانش آموزی را داشتند.

- شناسایی شاخص‌ها و مؤلفه‌های اثرگذار بر توسعه مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی

  برای شناسایی شاخص‌ها و مؤلفه‌های اثرگذار بر توسعه مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی از ادبیات پیشینه و نظرات خبرگان استفاده شد و پس از کدگذاری از روش دلفی برای بررسی و نهایی کردن شاخص‌ها و دسته‌بندی آن‌ها در قالب مؤلفه‌ها استفاده شد. یافته‌ها نشان داد، تعداد 48 شاخص بر توسعه مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی در قالب 11 مؤلفه اثرگذار است. نتایج در جدول شماره 1 نشان داده شده است.

جدول 1. مؤلفه‌ها و شاخص‌های مدیریت استعداد ورزش دانش آموزی

مؤلفه‌ها	شاخص‌ها
برنامه‌ریزی مدیریت استعداد	تعیین مأموریت و چشم انداز مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی
	تحلیل محیطی مدیریت استعداد ورزش دانش آموزی و تدوین برنامه راهبردی
	تدوین برنامه‌های آموزشی و تمرینی بر مبنای اهداف بلند مدت مدیریت استعداد ورزش دانش آموزی
	تدوین و اجرای طرح آمایش منطقه‌ای در استعدادیابی ورزش دانش آموزی
تعاملات و ارتباطات	تعامل تربیت بدنی آموزش و پرورش با فدراسیون دانش آموزی و دیگر فدراسیون‌ها در استعدادیابی
	تعامل با فدراسیون‌های ورزشی در همسوسازی مسابقات رده‌های سنی پایه
	توسعه ارتباطات رسانه ای جهت آگاهی بیشتر مردم نسبت به مدیریت استعداد ورزش دانش آموزی
سازماندهی	ایجاد و توسعه مراکز استعدادیابی ورزش دانش آموزی در استان‌ها
	ایجاد مخزن استعداد ورزش دانش آموزی در نقاط مختلف کشور
	تقسیم کار و شرح وظایف و تعیین نقش‌ها
	مدارس تخصصی ورزش و گسترش کانون‌های ورزشی دانش آموزی با حمایت‌های مردمی
فرایندهای اجرایی	برگزاری تورنمنت‌های مختلف در ورزش دانش آموزی
	توسعه کمی و کیفی تمرینات مختلف آموزشی ورزش دانش آموزی
	توسعه کمی و کیفی برگزاری رویدادهای ورزش دانش آموزی
	جذب, و گزینش استعدادهای رشته‌های مختلف ورزشی
	بکارگیری و نگهداشت استعدادهای رشته‌های مختلف ورزشی
	پیاده سازی اصول برنامه‌های آموزشی رشته‌های ورزشی در تمرینات و مسابقات
	معرفی نخبه‌ها به فدراسیون‌های مختلف ورزشی
	ایجاد محیط پرورش استعداد با عضویت کودکان و نوجوانان مستعد در مسابقات رسمی
کنترل و پایش	کارگروه نظارت بر فرایند مدیریت استعداد ورزشی با تخصص گرایی در هر رشته ورزشی
	تدوین شاخص‌های ارزیابی در مدی ریت استعداد ورزش دانش آموزی
	ارزیابی وضع موجود و مطلوب نظام مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی
	تربیت ممیزین ارزیابی و افزایش ارزیابی‌های میدانی
عوامل انگیزشی فردی	جذابیت ورزش برای کودکان و نوجوانان
	انگیزه شهرت و دیده شدن از طریق ورزش
	شرکت در فعالیت‌های گروهی در کنار همسالان و دوستان خود در ورزش
	دانش و انگیزش دبیران تربیت بدنی در استعدادیابی دانش آموزان
عوامل انگیزاننده سازمانی	مشوق‌ها و انگیزاننده‌ها برای مربیان و مدیران موفق در مدیریت استعداد ورزش دانش آموزی
	مشوق‌ها و انگیزاننده‌ها برای دانش آموزان موفق انگیزشی
	توسعه گفتمان استعدادیابی و پرورش استعداد با رویکرد ارتقاء آمادگی روانی کودکان
	برپایی اردوهای تفریحی-آموزشی و جشنواره‌های لذت بخش در مراحل مدیریت استعداد
	سازوکارهای تشویقی برای کودکان و نوجوانان مستعد
	پوشش رسانه‌ای ورزش‌های دانش آموزی
عوامل انگیزشی و نگرشی خانواده‌ها	نگرش مثبت خانواده‌ها به ورزش
	توجه به ارتقاء سلامت جسمی و روانی فرزندان
	موفقیت و شهرت احتمالی در آینده فرزند خود
	توجه به غنی سازی اوقات فراغت فرزندان
منابع انسانی	جذب مربیان استعدادیاب و استعدادپرور
	توانمندسازی مدرسان مربیگری و داوری ورزش دانش آموزی
	توسعه حرفه‌ای دبیران تربیت بدنی و مربیان استعدادیاب و استعدادپرور ورزش دانش آموزی
	توسعه بهره‌وری فنی، مدیریتی و تخصصی در مدیریت استعداد ورزش دانش آموزی
منابع مالی	درآمدزایی و تأمین منابع مالی مورد نیاز جهت استعدادیابی و  توسعه استعدادها
	حمایت خانواده‌ها از ورزش دانش آموزی و توسعه استعدادها
	تقبل هزینه‌های پزشکی و درمانی (بیمه ورزشی)
امکانات و زیرساخت‌ها	توسعه تجهیزات و امکانات ایمن ورزشی برای سنین پایه
	توسعه امکانات ورزشی و وسایل کمک آموزشی متناسب با ورزش دانش آموزی
	استانداردسازی زیرساخت‌های نرم افزاری
	البسه و وسایل ورزشی بازیکنان پایه با طرح و آرم زیبا و نشاط آور

- تعیین اولویت‌های اقدام و تصمیم (ساختاردهی و سطح‌بندی مؤلفه‌ها) با تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری

  به‌منظور تعیین اولویت‌های اقدام و تصمیم (ساختاردهی و سطح‌بندی مؤلفه‌های شناسایی شده) از روش مدلسازی ساختاری تفسیری استفاده شد. ابتدا جهت تشکیل ماتریس تعامل ساختاری یک ماتریس 11 در 11 شامل مؤلفه‌ها اصلی در اختیار خبرگان قرار داده شد. آن ها بر اساس اصول زیر ماتریس را تکمیل کردند. سپس بر اساس نظر اکثریت، جدول خودتعاملی ساختاری تکمیل گردید. نتایج در جدول شماره 2 درج گردیده است.

جدول 2. ماتریس خود تعاملی ساختاری مؤلفه‌های مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی

جدول 2.  ماتریس خود تعاملی ساختاری مؤلفه‌های مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی

I J

کد

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

منابع انسانی

1

A

A

A

X

X

O

O

A

X

X

برنامه‌ریزی مدیریت استعداد

2

O

O

X

X

O

X

O

X

V

عوامل انگیزشی و نگرشی خانواده‌ها

3

A

O

X

X

A

V

V

V

عوامل انگیزشی فردی

4

V

V

O

O

x

V

x

فرایندهای اجرایی

5

A

O

A

A

A

X

کنترل و پایش فعالیت‌ها

6

X

A

A

X

X

سازماندهی

7

A

A

A

X

منابع مالی

8

A

V

V

امکانات و زیرساخت‌ها

9

V

V

تعاملات و ارتباطات

10

X

عوامل انگیزاننده سازمانی

11

براي به دست آوردن ماتريس دست يابي، نمادهاي تعاملی ساختاری بر حسب قواعد زیر به صفر و يك تبديل شدند. حرف A در ورودی I به صفر و در وردی J به یک، حرف V در ورودی I به یک و در ورودی J به صفر، حرف X در ورودی I و J به یک و O در ورودی I و J به صفز تبدیل شد. سپس به منظور تفکیک نتایج به دست آمده از نظرات خبرگان تحقیق، قدرت نفوذ (امتیاز 1 به دست آمده از سطر) میزان وابستگی (امتیاز 1 به دست آمده از ستون) مشخص گردید. نتایج در جدول شماره 3 درج شده است.

جدول 3. ماتریس دسترسی نهایی مؤلفه‌های مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی

کد	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	نفوذ
1	1	0	0	0	1	1	0	0	0	1	1	5
2	1	1	0	0	1	1	0	1	0	1	1	7
3	1	0	1	0	1	1	1	1	1	1	1	8
4	1	0	1	1	1	1	0	0	1	1	1	9
5	1	1	0	0	1	0	0	0	0	0	1	4
6	1	1	1	0	1	1	1	0	0	1	1	8
7	0	0	1	0	0	1	1	0	0	0	1	4
8	0	0	1	0	1	1	1	1	0	1	1	7
9	1	0	0	1	1	1	1	1	1	1	1	8
10	1	1	0	0	1	1	1	0	1	1	1	8
11	1	0	0	1	1	1	1	0	0	1	1	9
وابستگی	9	4	5	3	9	10	7	4	4	9	11

    براي تعيين سطح، با استفاده از ماتريس دستيابي مجموعه قابل دستيابي (خروجي) و مجموعه پیش نیاز (ورودی) و عناصر مشترک برای هر عامل تعیین شد. در اولين جدول تكرار، آن عامل، كه مجموعه خروجی و عناصر مشترك آن يكسان باشد در سطح اول قرار می‌گیرد. سپس عوامل سطح اول از جدول حذف و با بقيه متغيرهاي باقي مانده جدول بعدي تشكيل می‌شود. در جدول دوم نيز همانند جدول اول متغير سطح دوم مشخص می‌شود. اين كار را تا تعیین سطح همه متغیرها ادامه داده می‌شود. سپس ماتریس استاندارد تشکیل می‌شود. نتایج تعیین سطوح مؤلفه‌های مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی در جدول شماره 4 درج شده است.

جدول 4. تعیین سطوح مؤلفه‌های مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی

سطوح	کد	خروجی‌ها	ورودی‌ها	اشتراک‌ها	سطح
سطح 1	1	1،5،6،10،11	1،2،3،5،6،9،10،11	1،5،10،11
	2	1،2،5،6،8،10،11	2،5،6،10	2،5،6،10
	3	1،3،5،6،7،8،9،10،11	3،4،6،7،8	3،6،7
	4	1،3،4،5،6،9،10،11	4،9،11	4،9،11
	5	1،2،5،6،11	1،3،4،5،6،9،10،11	1،2،5،6،11	1
	6	1،2،3،5،6،7،10،11	1،2،3،4،6،7،8،9،10،11	1،2،3،6،7،10،11
	7	3،6،7،11	3،6،7،8،9،10،11	3،6،7،11	1
	8	3،5،6،7،8،10،11	2،3،8،9	3،8
	9	1،5،6،7،8،9،10،11	1،3،4،9	1،9
	10	1،2،5،6،7،10،11	1،2،3،4،6،8،9،10،11	1،2،6،10،11
	11	1،6،7،10،11	1،2،3،4،5،6،8،9،10،11	1،6،7،10،11
سطح 2	1	1،6،10،11	1،2،3،4،6،9،10،11	1،9،10،11
	2	1،2،6،8،10،11	2،6،10	2،6،10
	3	1،3،6،9،10،11،12	3،4،6،8	3،6،13
	4	1،3،4،6،9،10،11	4،9،11	4،9،11
	6	1،2،3،6،10،11	1،2،3،4،6،8،9،10،11	1،2،3،6،10،11	2
	8	3،6،8،10،11	2،3،8،9	3،8،14
	9	1،6،8،9،10،11	1،3،4،9	1،9
	10	1،2،6،10،11	1،2،3،4،6،8،9،10،11	1،2،6،10،11	2
	11	1،6،10،11	1،2،3،4،6،8،9،10،11	1،6،10،11
سطح 3	1	1،11	1،2،3،4،9،11	1،9،11
	2	1،2،8،11	2	2
	3	1،3،9،11	3،4،8	3
	4	1،3،4،9،11	4،9،11	4،9،11
	8	3،8،11	2،3،8،9	3،8
	9	1،8،9،11	1،3،4،9	1،9
	11	1،11	1،2،3،4،8،9،11	1،11	3
سطح 4	1	1،14	1،2،3،4،9	1،9
	2	1،2،8	2	2
	3	1،3،9	1،3،4،8	1،3
	4	1،3،4،9	4،9	4،9
	8	3،8	2،3،8،9	3،8	4
	9	1،9	1،3،4،9	1،9	4
سطح 5	1	1	1،2،3،4	1
	2	1،2	2	2
	3	1،3	1،3،4	1،3	5
	4	1،3،4	1،4	1،4
سطح 6	1	1،14	1،2،4	1
	2	1،2	2	2
	4	1،4	1،4	1،4	6
سطح 7	1	1	1،2	1	7
	2	1،2	2	2	7

مدل ساختاری تفسیری مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی بر حسب سطوح حاصل شده در جدول شماره 4 به ترتیب از بالا به پایین تنظیم شده‌اند. در پژوهش حاضر مؤلفه‌ها در 7 سطح در شکل شماره 1 نمایش داده شده است. 

 

 .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل 1. مدل ساختاری تفسیری مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی

بحث و نتیجه­گیری

هدف از انجام این تحقیق، ارائه مدل مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی ایران با رویکرد ساختاری تفسیری بود. یافته‌ها در بخش اول تحقیق نشان داد که 48 شاخص در قالب مؤلفه‌های سازماندهی، برنامه‌ریزی مدیریت استعداد، تعاملات و ارتباطات، اقدامات اجرایی، کنترل و پایش، عوامل انگیزشی فردی، عوامل انگیزاننده سازمانی، عوامل انگیزشی و نگرشی خانواده‌ها، منابع انسانی، منابع مالی و امکانات و زیرساخت‌ها بر توسعه مدیریت استعداد اثرگذار است. این یافته‌ها با یافته‌های شیانگ و همکاران (2022)، پریتو-آیوسو و همکاران (2022)، مارتین آندریس (2014)، حسن‌زاده و قلی‌زاده (1401)، مرتضائیان و میرزازاده (1401)، قبادی و همکاران (1400) و درویشی و همکاران (1399) همخوان است. کودکان و نوجوانان بخش مهمی از اوقات روزانه خود را به عنوان دانش آموز در مدارس سپری می‌کنند. سنین طلایی توسعه استعدادهای ورزشی در زمان دانش آموزی افراد سپری می‌شود که کودکان و نوجوانان در اختیار مدارس آموزش و پرورش هستند. چنانچه استعدادهای ورزش دانش آموزی به خوبی شناسایی شود و در فرایند رشد و پرورش قرار گیرند، به پشتوانه سازی و  توسعه ورزش قهرمانی و حرفه‌ای کمک زیادی خواهد کرد.

     شناسایی شاخص‌هایی که در توسعه مدیریت استعداد ورزشی دانش آموزان اثرگذار هستند به آگاهی مدیران و دبیران ورزش مدارس می‌افزاید و ممکن است برخی عوامل و شاخص‌ها از دید آن‌ها پنهان بوده و شناسایی این عوامل به آن‌ها در مدیریت استعدادهای ورزشی کمک خواهد کرد. از طرفی نیز توجه و تمرکز همزمان بر همه مؤلفه‌های مؤثر بر توسعه مدیریت استعداد دشورار باشد و نوعی سردرگمی در فرایند مدیریت استعداد ایجاد شود. بنابراین جهت حل این مشکل، تعیین اولویت‌های اقدام و تصمیم ضرورت داشت تا ابتدا بر مؤلفه‌هایی در مدیریت استعداد تمرکز شود که قدرت هدایتگری و اثرگذار در تقویت و یا ایجاد برخی مؤلفه‌ها دارند و در مراحل بعد فرایند مدیریت استعداد تسهیل و هموارتر شود. به همین منظور در بخش دوم این تحقیق، مؤلفه‌های شناسایی شده با استفاده از مدل ساختاری تفسیری سطح بندی و ساختاردهی شده است و اولویت‌های اقدام نیز مشخص شده است که در ادامه به ترتیب سطوح به دست آمده به آن‌ها پرداخته می‌شود.

   براساس یافته‌ها در سطح اول مدل ساختاری تفسیری تحقیق، مؤلفه‌های فرایندهای اجرایی و سازماندهی قرار گرفته‌اند. این یافته‌ها با یافته‌های پوینده‌کیا و معماری (1399)، مرتضائیان و میرزازاده (1401) و قبادی و همکاران (1400) همخوان است. در این زمینه ضرورت دارد که نسبت به راه اندازی آکادمی‌ها و مراکز استعدادیابی و پشتوانه سازی با ایجاد مخزن استعداد و همچنین توسعه و افزایش مدارس تخصصی ورزشی و کانون‌های ورزش دانش آموزی اقدام لازم انجام شود تا بتوان مسیر توسعه کمی و کیفی تمرینات مختلف آموزشی و جذب و گزینش استعدادهای رشته‌های مختلف ورزشی هموار نمود و با ایجاد محیط پرورش استعداد با عضویت کودکان و نوجوانان مستعد در تیم ورزشی به عملکرد موفق ورزش دانش آموزی کمک نمود.

   یافته‌های تحقیق نشان داد که مؤلفه‌های تعاملات و ارتباطات و کنترل و پایش در سطح دوم قرار دارند. آدبویه (2022) به ضرورت هم افزایی بین ورزشکاران، مربیان آن‌ها، خانواده، مدرسه، جامعه با توسعه تعاملات، مرتضائیان و میرزازاده (1401) به طراحی سامانه نظارت و ارزیابی، پریتو-آیوسو و همکاران (2022) به فقدان معیارها در رابطه با شناسایی و پرورش کودکان با استعداد در درس تربیت بدنی مدارس و درویشی و همکاران (1399) به برقراري ارتباط موثر در محیط پرورش استعداد اشاره کردند که با یافته‌های این تحقیق همخوانی دارد. تعامل تربیت بدنی آموزش و پرورش با فدراسیون دانش آموزی و دیگر فدراسیون‌ها در مدیریت استعداد و همسو سازی مسابقات و ارتباط رسانه‌ای مؤثر ضرورتی انکار ناپذیر است و علاوه بر این‌ها، ارتباط مؤثر با خانواده‌ها نیز اثرگذار و سازنده است. بنابراین لازم است که مدیران به مقوله ارتباطات توجه ویژه داشته باشند و مورد غفلت قرار نگیرد. چرا که ممکن است ضعف ارتباطات و تعاملات، چالش‌هایی برای ورزش دانش آموزی در فرایند استعدادیابی و پرورش استعدادها ایجاد نماید. مؤلفه دیگر سطح دوم، کنترل و پایش است. در این رابطه علاوه بر این که نیاز است شاخص‌هایی برای شناسایی استعداد و ارزیابی مراحل پرورش استعدادهای ورزشی به تفکیک برای هر یک از رشته‌های ورزشی طراحی شود، تشکیل کارگروه نظارت بر فرایند مدیریت استعداد در هر رشته ورزشی، ارزیابی وضع موجود و پیش بینی مطلوب نظام مدیریت استعداد و تربیت ممیزین ارزیابی و افزایش ارزیابی‌های میدانی در ورزش دانش آموزی نیز ضرورت داد. می‌توان گفت که ارزیابی از اقدامات انجام شده در فرایند مدیریت استعداد ورزش دانش آموزی و همچنین میزان پیشرفت هریک از دانش آموزان مستعد کمک زیادی به مدیران در این زمینه خواهد کرد. در این رابط ایجاد بانک اطلاعات جامع و سامانه متمرکز ثبت اطلاعات نیز اثرگذار خواهد بود.

   براساس یافته‌ها عوامل انگیزاننده سازمانی در سطح سوم منابع مالی و امکانات و زیرساخت‌ها در سطح چهارم و عوامل انگیزشی و نگرشی خانواده‌ها در سطح پنجم که در واقع سطوح میانی در این تحقیق به شمار می‌روند به دست آمده است. این یافته‌ها با یافته‌های شیانگ و همکاران (2022)، مارتین آندریس (2014)، حسن‌زاده و قلی‌زاده (1401)، مرتضائیان و میرزازاده (1401) و قبادی و همکاران (1400) همخوان است. عوامل سطوح میانی در مدیریت استعداد از کنش و واکنش مطلوبی برخوردارند. به این معنی که این عوامل از میزان اثرگذاری و همچنین اثرپذیری نسبتاً مطلوب برخوردارند که ضمن داشتن ویژگی اثرپذیری از مؤلفه‌های سطوح پایین بر مؤلفه‌های سطوح بالاتر اثر می‌گذارند. هرچند که این عوامل در اولویت اول اقدام قرار ندارد اما به اقتضای زمان ضرورت دارد که به نحو مقتضی مورد توجه قرار گیرد.

  در مدل ساختاری تفسیری سلسله مراتب اثرگذاری از پایین‌ترین سطح مدل به سمت سطح اول مدل است. بنابراین مؤلفه‌هایی که در پایین مدل واقع می‌شوند به لحاظ داشتن ویژگی اثرگذاری بالا و تأثیر بر ایجاد و یا تقویت برخی از مؤلفه‌های میانی و بالایی مدل ضرورت دارد که در اولویت اقدام قرار گیرند تا دستیابی به دیگر مؤلفه‌ها تسهیل شود. در این تحقیق عوامل انگیزشی فردی در سطح ششم و منابع انسانی و برنامه‌ریزی در هفتم قرار گرفته‌اند. این یافته‌ها با یافته‌های تحقیقات شیانگ و همکاران (2022)، مارتین آندریس (2014)، حسن‌زاده و قلی‌زاده (1401)، مرتضائیان و میرزازاده (1401) و قبادی و همکاران (1400) همخوان است. ورزش برای کودکان جذاب است. این دلیلی است تا آن‌ها به راحتی به سمت ورزش سوق داده شوند. همچنین انگیزه شرکت در فعالیت‌های گروهی در کنار همسالان و نیز انگیزه دیده شدن موجب می‌شود تا گرایش کودکان و نوجوانان به ورزش و رشته مورد علاقه افزایش یابد. حال چنانچه دانش و انگیزش دبیران تربیت بدنی در استعدادیابی دانش آموزان به اندازه کافی ارتقا یابد به مدیریت استعداد ورزش دانش آموزی کمک زیادی خواهد کرد. در کنار انگیزه‌های فردی چنانچه برنامه‌ مدیریت استعداد ورزش دانش آموزی تدوین و اجرا گردد، به دلیل این که در پایین مدل ساختاری تفسیری تحقیق واقع شده تحقق برخی از مؤلفه‌های بالای مدل را نیز تسهیل خواهد کرد. بنابراین در زمینه برنامه ریزی لازم است که تعیین مأموریت و چشم انداز مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی و تحلیل محیطی مدیریت استعداد مورد توجه قرار گیرد و همچنین تدوین برنامه‌های آموزشی و تمرینی رشته‌های مختلف ورزشی و تدوین و اجرای طرح آمایش منطقه‌ای در استعدادیابی ورزش دانش آموزی در کنار توسعه منابع انسانی و کیفی سازی فعالیت‌های ورزشی کمک زیادی به مدیریت استعداد ورزش دانش آموزی خواهد کرد.

    دوران کودکی و نوجوانی که دوره حساسی و مهمی برای بروز و ظهور استعدادها از جمله استعدادهای ورزشی است، در مدارس سپری می‌شود. چنانچه مدیریت استعداد در ورزش دانش آموزی توسعه یابد و استعدادهای ورزشی دانش آموزان کشف شود و به درستی پرورش یابند و در در لیگ‌های قهرمانی و حرفه‌ای به پختگی برسند، پشتوانه سازی مطمئنی در ورزش کشور رخ خواهد داد و به موفقیت‌های بین المللی و جهانی ورزشی ایران منجر خواهد شد. ورزش دانش آموزی ایران، اعم از فدراسیون ورزش‌های دانش آموزی و تربیت بدنی آموزش و پرورش و نیز انجمن‌های ورزشی آموزش و پرورش به مدلی نیاز داشتند تا ضمن افزایش آگاهی از عوامل اثرگذار بر توسعه مدیریت استعداد، اولویت‌های اقدام نیز در آن مشخص شده باشد تا در تمرکز بر شاخص‌های اثرگذار و تعیین کننده دچار سردرگمی و بلاتکلیفی نشوند. مدل تحقیق حاضر ضمن شناسایی شاخص‌ها و مؤلفه‌های مدیریت استعداد، اولویت‌های تصمیم و اقدام را مشخص نموده است.

   براساس یافته‌ها مؤلفه منابع انسانی در قاعده مدل تحقیق حاضر قرار گرفته است. بنابراین پیشنهاد می‌شود، ضمن جذب مربیان استعدادیاب و استعدادپرور و توانمندسازی مدرسان مربیگری و داوری ورزش دانش آموزی، نسبت به دانش افزایی مربیان ورزش و دبیران با برگزاری کارگاه‌های دانش افزایی و همایش‌های علمی اقدام شود تا به توسعه بهره‌وری فنی، مدیریتی و تخصصی در مدیریت استعداد ورزش دانش آموزی کمک شود. همچنین یافته‌ها نشان داد که برنامه‌ریزی مدیریت استعداد در پایین‌ترین سطح مدل قرار گرفته است. از طرفی در تحقیقی که توسط مرتضائیان و میرزازاده (1401) تحلیل محیطی و تدوین برنامه استراتژیک مدیریت استعداد انجام شده است. از اینرو پیشنهاد می‌شود برای هریک از رشته‌های ورزشی، توسط متخصصان فنی آن رشته، برنامه‌های آموزشی و تمرینی در راستای اهداف بلند مدت و کوتاه مدت مدیریت استعداد ورزش دانش آموزی احصا و تدوین شود و سپس با در نظر گرفتن طرح آمایش منطقه‌ای اجرا شود.

 

 

منابع

- Adeboye, E. (2022) Insights on the process of athletes’ development in Nigeria, Physical Education and Sport Management, 13(1), 15-23

- Anna H, Michalis S., (2018). School-based sports development and the role of NSOs as ‘boundary spanners’: benefits, disbenefits and unintended consequences of the Sporting Schools policy initiative. Sport, Education and Society, 23(4), 367-380.

- Bordbar, Gh; Keshavarz, L; Farahani, A. (2015) Effective factors in finding talent in Isfahan student sports, Master's thesis, Payam Noor University, Faculty of Physical Education, Ray Center. (Persian)

- Collins, D., & MacNamara, A. (2019). From talent identification to talent development: An overview and critique. In M. H. Anshel (Ed.), APA Handbook of Sport and Exercise Psychology: Sport Psychology (Vol. 1, pp. 111-128).

- Darvishi, A; Dosti, M; Razavi, S M H; Farzan, F. (2018) Evaluation of the quality system of Iran's football talent development, new approaches in sports management, 6(22), 65-79. (Persian)

- Darvishi, A; Marashian, S H; Khatibi, V. (2020) The effect of the talent development environment on the sports participation motivation of Shushtar city students, master's thesis in physical education, sports management and planning, Shahid Chamran University of Ahvaz, Faculty of Sports Sciences. (Persian)

- Darvishi, A. (2018). Designing models of talent scouting and talent scouting in Iranian football. PhD thesis, Mazandaran University, Faculty of Physical Education and Sports Sciences. (Persian)

- Faisal, M., Banwet, D.K. & Shankar, R. (2006). Supply chain risk mitigation: modelling the enablers, Business Process Management, 12(4), 535-552.

- Gazmeh, J; Mustafalou, A; Qazlesflo H; Mamashli, J. (2012). Prioritization of sports talent identification obstacles from the point of view of sports teachers and primary school principals of Golestan province, Proceedings of the Second National Sports Talent Identification Conference, Tehran, pp. 57-56. (Persian)

- Ghobadi, B; Bahrami, S. and Abdi, H. (2021) Designing a student sport talent identification model with an emphasis on psychological factors, sports psychology studies, ready to be published. (Persian)

- Hassanzadeh, S. J and Qolizadeh, R. (2022) The reasons for not paying attention to the sports talent of students in schools, the first national conference of sports management with an organizational health approach, Mohaghegh Ardabili University. (Persian)

- Hosseini, S Sh; Hamidi, M; Sajjadi, S N. (2013). Investigating and identifying strategic factors (strengths, weaknesses, opportunities and threats) of talent search in championship sports of the Islamic Republic of Iran, Sports Management Journal, 17, 54-29. (Persian)

- Martin M.Anndreas (2014), Talent management An illustration through Sports, Linnaeus University Sweden , 2014, 76-88

- Mirzaei Kalar, A; Hemtinejad, M A; Ramzaninejad, R. (2020) Designing the development model of Iranian student sports, Research in Educational Sports, 8(18), 41-62. (Persian)

- Monazzami, A H; Godarzi, M; Nasiri, Kh; Ali Dost Qahfarkhi, E. (2021) Designing the ideal model of talent management in volleyball, Physiology and Management Researches in Sports, 48, 9-24. (Persian)

- Mortezaian, M; Mirzazadeh, Z. (2022) Presenting the management model of sports talents of Iranian students based on the foundation data theory, strategic sociological studies in sports, 2(4), 389-400. (Persian)

- Nazari, F; Yousefi, B; Eidi, H. (2016) Comparison and prioritization of quality assessment factors of sports talent development system from the perspective of stakeholders. Sports Management and Development, Year 5, Number 1. (Persian)

- Nouri, M H; Sadeghi, H. (2013) Designing basketball talent search software based on fuzzy logic. Sports medicine studies. 5(13), 27-38. (Persian)

- Nurad Sediq, M; Nave Ebrahim, A; Arasteh, H; Zainabadi, H R. (2017) Analyzing, ranking and presenting the model of identification components of talented managers of non-government schools in Tehran, New Approach in Educational Management, 8(3), 1-28. (Persian)

- Poiyendeh Kia, M; Memari, J. (2020) How do Germans benefit from their talent management program in the development of their country's football? New Approaches in Sports Science, 2(3), 5-40. (Persian)

- Prieto-Ayuso, A., Pastor-Vicedo, C., González-Víllora, S. (2022) Are Physical Education Lessons Suitable for Sport Talent Identification? A Systematic Review of the Literature, Int. J. Environ. Res. Public Health 2020, 17(6), 1965; https://doi.org/10.3390/ijerph17061965

- Rajabi, M; Shabanibahar, Gh; Kargar, Gh; Henry, H. (2023) Identifying the effective factors of talent management in Iran's handball sport with the foundation data approach, strategic studies of sports and youth, 19(57)356-378. (Persian)

- Rezapour, F. and Moharramzadeh, M. (2021) Investigating the quality of the talent management system in individual sports in Ardabil province, the third international conference and the fifth national conference on new research in sports sciences, Ardabil. https://isnac.ir/XEAD-GCCHB. (Persian)

- Ribeiro, J., Davids K., Silva, P., Coutinho, B., & Garganta, J. (2021). Talent development in sport requires athlete enrichment: Contemporary insights from a Nonlinear Pedagogy and the athletic skills model. Sports Medicine, 51(6), 1115-1122.

- Seraji, S; Yari, Y. (2023) Factors affecting the improvement of talent management in the National Federation of University Sports, Applied Researches in Sports Management, 12(2), 31-40

- Simwanza, A. & Paul, A. (2023) Models for youth sports talent identification and development: An integrative review of research, Gifted and Talented International Latest Articles, Published online: 17 Aug 2023

- Sofo, S., Asola, F., Eugene, F. (2016) Barriers to Providing Quality Physical Education inPrimary Schools in Ghana, Journal of Sports and Physical Education, 3(3), 45-48.

- Suryadia, L. (2020). Identification of Sport Talents with the Sport Search Methods. May 2020, Journal of Physics Conference Series, The 5th Hamzanwadi International Conference of Technology and Education. talent identification criteria

- Vora, D. & Kainzbauer, A. (2020). Humanistic leadership in Thailand: a mix of indigenous and global aspects using a cross-cultural perspective. Cross Cultural & Strategic Management, 27(4), 665-687

- Xiang, CH., Tengku Kamalden, F., Liu, H., Ismail, N. (2022) Exploring the Multidisciplinary Factors Affecting Sports Talent Identification, National librari of medicine, doi: 10.3389/fpsyg.2022.948121

- Zarei Beidsorkhi A, keshavarz L, Farahani A. (2021). Providing a Model and Developing Talent Indicators in Basketball Field Based on Psychological Parameters Scientific Journal Of Organizational Behavior Management in Sport Studies, 8(2), 57-62. (Persian)

- Zheng J, Chen S. Exploring China's success at the Olympic Games: a competitive advantage approach. Journal of European Sport Management Quarterly. 2016;16(2):148-71.

---

[1]  -

[2] -

[3]  -

[4] * نویسنده مسئول: ایمیل نویسنده مسئول