Examining dimensions of organizational entrepreneurship performance in small and medium businesses

Subject Areas : Entrepreneur

Kamran lashgari ¹ , Sadegh Abedi ² , رضا احتشام راثی ³

1 - PhD student, Department of Business Entrepreneurship, Chalous Branch, Islamic Azad University, Chalous, Iran
2 - Assistant Professor, Department of Industrial Management, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran (in charge of correspondence)
3 - 3Assistant Professor, Department of Industrial Management, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran

Received: 2024-04-06 Accepted : 2024-06-03 Published : 2024-06-18

Keywords: Organizational entrepreneurship, performance evaluation, fuzzy systems, small and medium businesses,

Abstract :

Considering that the performance of organizational entrepreneurship in small and medium-sized businesses faces different environmental conditions, it is not possible to use the same performance evaluation approach. The main issue in this research is; what variables are effective in evaluating organizational entrepreneurship performance in small and medium businesses and how can this performance be evaluated by designing a fuzzy expert model. This research is modeling in terms of practical purpose and method. In this research, the primary variables effective in evaluating organizational entrepreneurship performance were selected and the final variables were selected with the help of a group of industry experts using the fuzzy Delphi method and in two rounds. Mamdani fuzzy expert system and triangular membership functions were selected for input and output variables for modeling. The final input variables include the development of new products, job creation, new market creation, income level, market share, and the output variable of the model includes the levels of organizational entrepreneurship performance. After extracting the decision variables, using the fuzzy expert system, the five-level model was designed and validated.

References:

1. عربیون، ابوالقاسم ، الهه حسینی، مهدی آزاد.(1402). شناخت عوامل موثر بر شدت بین‌المللی سازی کسب‌وکارهای فناور محور ایران. توسعه کارافرینی.16(62)،165-185
2. نورعلی سرخنی، محسن، کشاورز ترک، عین اله، و روانبخش، مقتدالنام. (1401). طراحی مدل سیاست گذاری تأمین مالی کارآفرینی فناورانه در مراحل اولیه ایجاد کسب وکار در ایران. رشد فناوری، 18(71 )، 1-8.
3. جامه بزرگی، محمدجواد، و میگون پوری، محمدرضا. (1400). فرهنگ اکوسیستم کارآفرینی دانشگاهی, پیشران توسعه ی کارآفرینی اجتماعی. مدیریت فرهنگی، 14(51 )، 45-57.
4. سعیدیان، مسعود، سعیدی، پرویز، سمیعی، روح اله، و اشرفی، مجید. (1399). معرفی الگویی از حاکمیت شرکتی با تمرکز بر نقش واسطه گری کارافرینی. اقتصاد مالی (اقتصاد مالی و توسعه)، 14(50 )، 171-190.
5. عربیون، ابوالقاسم، عبدی جمایران، علی، و موسوی میرکلایی، سیدزمان. (1399). بررسی عوامل تاثیر گذار بر بروز نوآوری و خلاقیت در سازمان ها. مدیریت تبلیغات و فروش (رهیافتی در مدیریت بازرگانی)، 1(2 )، 45-63.
6. سبحانی، عبدالرضا؛ مستقیمی، محمود رضا؛ حسینی، سید محمد رضا؛ نخعی، غلامرضا. (1398). تبیین شاخص‌ها و الگوی کارآفرینی سازمانی در شرکت‌های تعاونی روستایی. تحقیقات اقتصاد کشاورزی، زمستان 1398، شماره 44، صص 171-196.
7. ضیائی کیا، عباس؛ محرابی، جواد؛ داوری، علی؛ : جهانگیری، علی. (1398). بررسی رابطه بین عوامل موثر بر استراتژی کارآفرینی سازمانی( مورد مطالعه: شرکت های تحت پوشش سازمان توسعه و نوسازی معادن وصنایع معدنی ایران). مدیریت کسب و کار، زمستان 1398، شماره 44، صص 66-83.
8. پیلوار، نگار؛ بدیع زاده، علی؛ حسینی، سید رسول؛ زابلی، روح ا. (1398). شناسایی مولفه‌های توسعه کارآفرینی سازمانی مبتنی بر مدیریت دانش (مورد مطالعه: دانشگاه علوم پزشکی قزوین). مدیریت بهداشت و درمان، پاییز 1398، شماره 3، صص 31-42.
9. ملانژاد خلیل آباد، رسول؛ کشتی دار، محمد؛ : میرزازاده، زهراسادات. (1398). ارائه مدل نقش ادراک از عدالت سازمانی بر کارآفرینی سازمانی با میانجی‌گری استراتژی مدیریت دانش در کارمندان اداره کل ورزش و جوانان خراسان رضوی. مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش، پاییز 1398، شماره 23، صص 109-120.
10. طاهری زاده، آسیه؛ میرغفوری، سید حبیب اله؛ ناصر صدرآبادی، علیرضا. (1397). رابطه سرمایه اجتماعی، کارآفرینی سازمانی و عملکرد سازمانی با استفاده از رویکرد مدلسازی معادلات ساختاری: مورد مطالعه. مدیریت سلامت، تابستان 1397، شماره 72، صص 77-89.
11. رحمانی، زین العابدین، و رضایی فرح آبادی، ملیحه. (1393). بررسی رابطه بین اثربخشی استفاده از فرآیند مدیریت دانش با کارافرینی سازمانی در بخش خدمات عمومی. تحقیقات بازاریابی نوین، 4(3 (پیاپی 14) )، 211-230.
12. رضائی، ر.، قلی فر، ا.، و صفا، ل.. (1390). شناسایی موانع توسعه کارافرینی شرکتی در شرکت های خدمات مشاوره ای, فنی و مهندسی کشاورزی استان زنجان. توسعه کارآفرینی، 4(14)، 27-46.
13. María L, José Ángel López S, Enrique L, John R, Nuria M,Role of innovation and architectural marketing capabilities in channelling entrepreneurship into performance,Journal of Innovation & Knowledge,2022,7,2.
14. Lopes, J.; Oliveira, M.; Silveira, P.; Farinha, L.; Oliveira, J. Business dynamism and innovation capacity, an entrepreneurship worldwide perspective. J. Open Innov. Technol. Mark. Complex. 2021, 7, 94.
15. Chandler, N.; Krajcsák, Z. Intrapreneurial Fit and Misfit: Enterprising Behavior, Preferred Organizational and Open Innovation Culture. J. Open Innov. Technol. Mark. Complex. 2021, 7, 61.
16. Vanacker, T.; Zahra, S.A.; Holmes, R.M. Corporate entrepreneurship, country institutions and firm financial performance. J. World Bus. 2021, 56, 101162
17. Wahyudi, I.; Suroso, A.I.; Arifin, B.; Syarief, R.; Rusli, M.S. multidimensional aspect of corporate entrepreneurship in family business and SMEs: A systematic literature review. Economies 2021, 9, 156.
18. Kreiser, P.M.; Kuratko, D.F.; Covin, J.G.; Ireland, R.D.; Hornsby, J.S. Corporate entrepreneurship strategy: Extending our knowledge boundaries through configuration theory. Small Bus. Econ. 2021, 56, 739–758.
19. Al-Hanakta, R.; Illés, B.C.; Dunay, A.; Abdissa, G.S.; Khalife, M.A. The Effect of Innovation on Small and Medium Enterprises: A Bibliometric Analysis. Visegrad. J. Bioecon. Sustain. Dev. 2021, 10, 35–50.
20. Catherine, K.; Mwando, G.M.; Zengeni, N. Corporate entrepreneurship strategy and the survival of small to medium tourism enterprises in Zimbabwe. Afr. J. Hosp. Tour. Leis. 2020, 9, 732–746.
21. Ravjee, B.; Mamabolo, M.A. The impact of corporate entrepreneurship on service innovation: A case of a South African banking institution. S. Afr. J. Entrep. Small Bus. Manag. 2019, 11, a155.
22. Fis, A.M.; Cetindamar, D. Unlocking the relationship between corporate entrepreneurship and firm performance. Entrep. Res. J. 2019, 11, 1–22.
23. Prasanna, R.; Jayasundara, J.; Gamage, S.K.N.; Ekanayake, E.; Rajapakshe, P.; Abeyrathne, G. Sustainability of SMEs in the competition: A systemic review on technological challenges and SME performance. J. Open Innov. Technol. Mark. Complex. 2019, 5,100.
24. Kuratko, D.F.; Hoskinson, S. Introduction: The challenges of corporate entrepreneurship in the disruptive age. Adv. Study Entrep.Innov. Econ. Growth 2018, 28, 1–9.
25. Kuratko, G., McMullen, Jeffery, S., Hornsby, Jeffrey S. (2017), Is your organization conducive to the continuous creation of social value? Toward a social corporate entrepreneurship scale, Business Horizons: 60, 271—283.
26. Miller, D., & Breton‐Miller, L. (2017). Underdog Entrepreneurs: A Model of Challenge‐Based Entrepreneurship. Entrepreneurship Theory and Practice, 41(1), 7-17.
27. Huang, L., & Knight, A. P. (2017). Resources and relationships in entrepreneurship: an exchange theory of the development and effects of the entrepreneur-investor relationship. Academy of Management Review, 42(1), 80-102
28. Tumas jan, A., & Welpe, I. M. (2017). The Legal Entrepreneur: When Do Corporate Lawyers Act Entrepreneurially?. In Liquid Legal (pp. 129-139). Springer International Publishing.
29. Khosla, A., & Gupta, P. (2017). Traits of Successful Entrepreneurs. The Journal of Private Equity, 20(3), 12-15.
30. Ambad, S.N.A.; Wahab, K.A. The relationship between corporate entrepreneurship and firm performance: Evidence from malaysian large companies. Int. J. Bus. Soc. 2017, 17, 259–280.
31. Bartolacci, F.; Castellano, N.; Cerqueti, R. The impact of innovation on companies’ performance: An entropy-based analysis of the STAR market segment of the Italian stock exchange. Technol. Anal. Strateg. Manag. 2015, 27, 102–123.
32. Morales, V.J.G.; Bolívar-Ramos, M.T.; Martín-Rojas, R. Technological variables and absorptive capacity’s influence

Full-Text:



مجله مدیریت توسعه و تحول 56 (1403)

 

بررسی ابعاد عملکرد کارآفرینی سازمانی در کسب و کارهای کوچک و متوسط

کامران لشگری1، صادق عابدی2،*، رضا احتشام راثی3

1دانشجوی دکتری، گروه کارآفرینی کسب و کار، واحد چاالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چاالوس، ایران 

2استادیار، گروه مدیریت صنعتی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران (عهده‌ دار مکاتبات)

3استادیار، گروه مدیریت صنعتی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

تاریخ دریافت: 18/01/1403  تاریخ پذیرش نهایی: 14/03/1403

 

چكيده

با توجه به اینکه عملکرد کارآفرینی سازمانی درکسب و کارهای کوچک و متوسط  با شرایط محیطی مختلفی روبرو می باشند، پس نمی توان از یک رویـکرد ارزیابی عملکرد یکسانی استفاده نمود. مساله اصلی در این پژوهش این می باشد؛ چه متغیرهایی در ارزیابی عملکرد کارافرینی سازمانی در کسب و کارهای کوچک و متوسط موثر می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی می باشد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش مصاحبه و پرسشنامه می باشد. در این پژوهش 30 متغیر اولیه موثر در ارزیابی عملکرد کارافرینی سازمانی انتخاب و با بهره گیری گروه خبرگان صنعت با استفاده از روش های کمی و کیفی ، متغیرهای نهایی انتخاب گردید. نتایج نشان می دهد ؛ متغیرهای نهایی شامل توسعه محصولات جدید، اشتغال زایی، خلق بازار جدید، سطح درآمدی، سهم بازار می باشد. خلق بازار جدید بیشترین تاثیر را در ارزیابی عملکرد کارآفرینی سازمانی داشت. یکی از مهمترین خروجی های کارآفرینی سازمانی خلق بازار جدید مبتنی بر توسعه محصولات جدید می باشد که همواره با ریسک ها و موانع مختلفی از سمت بازار مواجه خواهد بود.

واژه‌های اصلی: کارافرینی سازمانی ، ارزیابی عملکرد،  کسب و کارهای کوچک و متوسط.

 

1.       مقدمه

بدون شک امروزه جهان بر مبنای نوآوری و افرادی است که عهده‌دار آن‌اند؛ به عبارت دیگر جوهره نخستین جوامع و سازمان‌ها به خلاقیت و کارآفرینی متکی است و کارآفرینی موتور محرک اقتصادی، پیشرفت، خلاقیت و بهسازی جامعه است]27 [. درواقع در محیط پیچیده و به سرعت در حال تغییر کنونی، سازمان ها بایستی به تغییرات پیرامون خود با سرعتی مناسب و به گونه ای انعطاف پذیر جهت بقای خود پاسخ دهند، بنابراین  علاقه به کسب و کارهای نوآورکه می تواند به سازمان ها در این مسیر کمک نماید ، به طور پیوسته افزایش یافته است ]26 [. مفهوم کارآفرینی سازمانی موجب گردیده است تا نقش جدیدی به مدیران در سازمان ها اختصاص داده شود. در این میان نقش شرکت های کوچک و متوسط در توسعه اقتصادی کشورها بسیار کلیدی می باشد ]17 [. امروزه در اکثر کشورهای جهان شرکت های کوچک و متوسط از جنبه های مختلف اجتماعی, تولید صنعتی و ارائه خدمات در حال کارآفرینی می باشند. در اکثر کشورها این صنایع تامین کننده ی اصلی اشتغالی زایی جدید, نوآوری و فناوری نوین می باشند. در اقتصاد دانش محور، رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال به طور مستمر از طریق سرمایه گذاری در راستای ارائه محصول و فرایند ها و فناوری های نوین است. وضعیت کسب و کار شرکت های کوچک و متوسط کشور در وضعیت سخت موجود (تحريمات اقتصادي و سیاسی، غیره) بايد توانایی و برنامه های کارآفرینانه لازم را با تکیه  بر  ظرفیت توسعه کارآفرینی سازمانی و استعداد كشور گسترش داده و ارائه کنند. صاحب نظران مختلف، چهارچوب هاي علمي و كـاربردي متعددي را براي بررسي كـارآفريني سـازماني ارائـه كـرده انـد. دامنه ي تاثیرات کارآفرینی سازمانی بر شرکت های کوچک و متوسط  بسیار وسیع است و از تغییر در ارزش هاي اجتماعی تا رشد شتابان اقتصادي را شامل می شود]32 [.کریسر و همکاران¹(2021)، ال هناکتا و همکاران²(2021)، راوجی و همکاران³(2019)، تغییرات مختلفی را که کارآفرینی سازمانی در شرکت های کوچک و متوسط  ایجاد می کند، بررسی کرده و آثار آن را مورد بحث قرار داده اند. برخی از این تاثیرات عبارتند از]23.31 [:

-اشتغال زایی:  انتقال تکنولوژي، ترغیب و تشویق سرمایه گذاري، شناخت، ایجاد و گسترش بازارهاي جدید، افزایش رفاه، سامان دهی و استفاده ي اثر بخش از منابع. کارآفرینی سازمانی، پایه هاي شکل گیري اقتصاد نوین اقتصاد در ابتدای هزاره ي سوم میلادي شاهد دگرگونی هاي شگرفی بوده است. انقلاب فن آوري اطلاعات و تغییر ترکیب نیروي کار به نفع نیروهاي دانش محور از جمله این تغییرات است ]23 [.

-رشد اقتصادي : ویژگی بارز اقتصاد امروز، تغییرات سریع است. لذا کشورهایی می توانند در چنین اقتصادي موفق باشند که قابلیت تطبیق با این تغییرات را داشته باشند. کشورهایی که در آنها میزان فعالیت هاي کارآفرینانه بالاتر است، قادرند تا در اقتصاد جهان موقعیت بهتري کسب کنند ]16 [.

بســياري از پژوهشــگران، نتــايج حاصــل از كــارآفريني درون سازماني و ابعاد مختلـف آن را بررسـي كرده اند؛ بنابراين، عوامل موردنظر بـراي سنجش كارآفريني باتوجه به اهداف تحقيقات تاحدودي با هم تفـاوت دارنـد]27.30.28 [. عملکرد شرکت های کوچک و متوسط ​​برای رشد و توسعه اقتصادی در ایران حیاتی است]5 [. علیرغم سهم قابل توجهی که در اقتصاد دارند، شرکت های کوچک و متوسط اغلب با چالش های متعددی از جمله منابع محدود، عدم دسترسی به سرمایه و توانایی های مدیریتی ناکافی مواجه هستند. کارآفرینی سازمانی، که شامل ایجاد و اجرای استراتژی‌های نوآورانه برای دستیابی به مزیت‌های رقابتی است، یک جنبه حیاتی از عملکرد شرکت های کوچک و متوسط است]16 [. درک ابعاد عملکرد کارآفرینی سازمانی در شرکت های کوچک و متوسط به چند دلیل ضروری است:

-توسعه اقتصادی : شرکت‌های کوچک و متوسط ​​سهم بسزایی در اقتصاد ایران دارند و عملکرد آن‌ها تأثیر مستقیمی بر رشد و توسعه اقتصادی دارد. افزایش عملکرد کارآفرینی سازمانی آنها می تواند منجر به افزایش رقابت، ایجاد شغل و تنوع اقتصادی شود]19 [.

-نوآوری : شرکت‌های کوچک و متوسط ​​اغلب در خط مقدم نوآوری قرار دارند و توانایی آن‌ها در اتخاذ و پیاده‌سازی فناوری‌ها و استراتژی‌های جدید برای بقا و رشد آنها حیاتی است. شناسایی ابعاد عملکرد کارآفرینی سازمانی می‌تواند به شرکت های کوچک و متوسط کمک کند تا نوآوری را بهتر به کار گیرند و رقابتی بمانند]24 [.

-ایجاد شغل : شرکت های کوچک و متوسط ​​منبع اصلی فرصت های شغلی، به ویژه در مناطق روستایی هستند. بهبود عملکرد کارآفرینی سازمانی آنها می تواند منجر به افزایش اشتغال زایی و کاهش نرخ بیکاری شود]27 [.

-رقابت پذیری : در یک بازار به شدت رقابتی، شرکت های کوچک و متوسط ​​باید خود را از طریق استراتژی ها و محصولات نوآورانه متمایز کنند. درک ابعاد عملکرد کارآفرینی سازمانی می‌تواند به شرکت های کوچک و متوسط کمک کند تا استراتژی‌های مؤثری برای ماندن در رقابت ایجاد کنند]28 [.

-توسعه سیاست : دولت ایران سیاست‌های مختلفی را برای حمایت از شرکت‌های کوچک و متوسط اجرا کرده است، اما این سیاست‌ها اغلب فاقد درک جامع از ابعادی هستند که بر عملکرد شرکت های کوچک و متوسط تأثیر می‌گذارند. این تحقیق می تواند به توسعه سیاست ها کمک کند و چارچوبی را برای سیاست گذاران برای طراحی مداخلات موثر فراهم کند]30 [.

با این حال، درک جامعی از ابعادی که بر عملکرد شرکت‌های کوچک و متوسط ​​از نظر کارآفرینی سازمانی تأثیر می‌گذارند، وجود ندارد. این شکاف دانشی مانع توسعه استراتژی‌های مؤثر برای ارتقای رقابت‌پذیری و پایداری شرکت‌های کوچک و متوسط ​​در ایران می‌شود. 

مساله اصلی در این تحقیق این می باشد چه عواملی در تدوین مدل ارزیابی عملکرد کارافرینی سازمانی در کسب و کارهای کوچک و متوسط موثر می باشد. هدف این تحقیق پر کردن شکاف دانش با شناسایی و تجزیه و تحلیل ابعاد کلیدی موثر بر عملکرد شرکت های کوچک و متوسط از نظر کارآفرینی سازمانی است.

2.       پیشینه پژوهش

عدم اطمینان, ناهماهنگی و تلاطم محیطی موجب چالش های عملیاتی و استراتژیک برای سازمان های امروزی می شود. شرکت ها برای مقابله با این چالش ها به طور فزاینده ای بر کارآفرینی سازمانی تکیه می کنند]29 [.کارآفرینی سازمانی فرایندی می باشد که محصولات، خدمات و فرایند های نوآورانه را به وسیله خلق فرهنگ کارآفرینانه در یک شرکت ایجاد می کند]18 [.چندلر و همکاران در تعریف کارافرینی سازمانی بیان نمودند، کارآفرینی سازمانی در شرکت ها همچون یک کارافرین مستقل می باشد که عملکرد کارافرینی سازمانی ایجاد واحدهای جدید و ارائه محصولات و خدمات و فرایندهای جدید بوده و سازمان به سوی رشد و سودآوری هدایت می کند]17 [. واهیودی و همکاران بیان می کند که نوآوری و کارافرینی سازمانی از جمله قابلیت های هستند که می توانند در دستیابی به عملکرد برتر توسط شرکت ها مورد استفاده قرار گیرند ]33 [.راوجی و همکاران(2019) بیان داشتند که سازمان های کارآفرین به صورت فعالانه اطلاعات را از مشتری دریافت می کنند و نسبت به  رقبا عملکرد بهتری دارند. زیرا این سازمان ها با سازماندهی مجدد منابع ، می توانند نوآوری را در سازمان خود ایجاد کنند و پاسخ سریع تری نسبت به رقبا به تغییرات محیط بدهند]31 [. پراسانا و همکاران⁴(2019) در پژوهشی با عنوان رابطه ابعاد کارافرینی سازمانی با نوآوری در شرکت های کوچک و متوسط دریافتند که بین کارافرینی سازمانی و نوآوری رابطه وجود دارد]30 [.نوآوری در این بنگا ه ها با بقا و اثر بخشی همراه است که یک نیاز اساسی بوده و اکثر سازمان ها بخصوص شرکت های کوچک و متوسط به شدت پیگیر روش های کارآفرینانه و نوآورانه در راستای افزایش اشتغال زایی و صادرات و انعطاف پذیری در نوآوری محصول , خدمات و فناوری هستند]27.17.23.31 [ .کارآفرینی سازمانی برای بقاء و سودآوری, رشد و بازسازی شرکت اهمیت قابل توجهی دارد. پیامدهای کارآفرینی سازمانی از دیدگاه پژوهشگران مختلف متفاوت می باشد از جمله: رشد اقتصادی، رشد و سوداوری, افزایش سرمایه سازمان و توسعه بازار در شرکت های کوچک و متوسط نام برد]13.16.31 [. بررسی عملکرد کارافرینی سازمانی  در شرکت های کوچک و متوسط، می توان به تحقیقات ماریا و همکاران(2022)]13 [، لوپز و همکاران(2021)]26 [، چندلر و همکاران(2021)]17 [، کاترین و همکاران(2020)]16 [، فیس و همکاران⁵(2019)]19 [، کوراتکو و همکاران⁶(2017) ]25 [ اشاره نمود.

  از منظر ابعاد کارافرینی سازمانی با نوآوری در شرکت های کوچک و متوسط در تحقیقات چندلر و همکاران(2021)]19[، میلر و همکاران(2017)]28 [، هانگ و هکاران(2017)]20 [، برتولاسی و همکاران(2015)]15 [، مورالس و همکاران⁷(2014)]29 [، ایجرز و همکاران⁸(2013) ]18 [مشاهده نماییم. همچنین از حیث بررسی اثرات کارافرینی سازمانی بر عملکرد سازمانی را می توانیم در تحقیقات لوپز و همکاران(2021)]26 [، چندلر و همکاران(2021) ]17 [،  واناچر و همکاران(2021) ]32 [، و واهیودی و همکاران(2021) ]33 [ اشاره نمود .  همچنین خصوصیات سازمانی مانند ایجاد محیط خلاق و توسعه قابلیت های سازمانی ، ساختارسازماني پويا ، بهره وری سازمانی و تأثیر آن بر روی عملکرد کارافرینی سازمانی نیز می­توان در تحقیقات کریسر و همکاران(2021)]23 [، ال هناکتا و همکاران(2021)]13 [، راوجی و همکاران(2019)]31 [، فیس و همکاران(2019) ]19 [، کوراتکو و همکاران(2017)]24 [اشاره نمود. در این زمینه از جمله تحقیقات انجام شده در داخل کشور می­توان به مطالعه سبحانی و همکاران(1398)]4 [در خصوص رتبه‌بندی شاخص‌ها در کارآفرینی سازمانی و نیز ضیائی کیا و همکاران(1398) ]10 [در خصوص بررسی رابطه بین عوامل موثر بر استراتژی کارآفرینی سازمانی اشاره نمود. همچنین می توان به مطالعات شناسایی مولفه‌های توسعه کارآفرینی سازمانی مبتنی بر مدیریت دانش(پیلوار و همکاران،1398)]1 [، ارائه مدل نقش ادراک از عدالت سازمانی بر کارآفرینی سازمانی با میانجی‌گری استراتژی مدیریت دانش(ملانژاد خلیل آباد و همکاران،1398) ]8 [، بررسی رابطه سرمایه اجتماعی، کارآفرینی سازمانی و عملکرد سازمانی (طاهری زاده و همکاران،1398) ]6 [ اشاره نمود. پژوهش های جدید هم می توان به مطالعات عربیون و همکاران(1402) ]7 [ در خصوص شناخت عوامل موثر بر شدت بین‌المللی سازی کسب‌وکارهای فناور محور ایران، نورعلی سرخنی و همکاران(1401) ]12 [ در خصوص طراحی مدل سیاست گذاری تأمین مالی کارآفرینی فناورانه ، و نیز جامه بزرگی و همکاران(1400) ]2 [در خصوص فرهنگ اکوسیستم کارآفرینی اشاره نمود.

جدول 1-بررسی متغیرها و حوزه کاربرد در کارافرینی سازمانی

حوزه مورد مطالعه	متغیرهای مورد مطالعه	نویسندگان
بررسی کارآفرینی سازمانی و عملکرد	توسعه محصولات جدید، خلق بازار جدید، توسعه قابلیت های جدید، دسترسي به بازارهاي جديد، گرایش به نظام مشارکتی	8.3.27.25
بررسی عوامل موثر بر کارآفرینی سازمانی	مخاطره‌پذيري، ترغیب توسط مدیریت و سازمان، خلاقيت های فردی، ریسک پذیری، رقابت پذیری، سرمایه گذاری مخاطره آمیز، سهم بازار	26.17.30.25.29.14
بررسی مولفه‌های توسعه کارآفرینی سازمانی	اشتغال زایی، توسعه فناوری، بهره وری سازمانی، کیفیت محصولات / خدمات، سودآوری، فروش، رهبری کارآفرینانه	27.33.23.24.25.31.3.18
استراتژی کارآفرینی سازمانی	تصميم گيري مشاركتي، محيط عملياتي پويا، فعالیت های پیشتازانه، حمایت و پشتیانی سازمانی	16.30.25.29.18
بررسی چالش های کارآفرینی سازمانی	گرايش به قدرت، نياز به استقلال، ساختارسازماني پويا، ساختارسازماني پويا، سيستم پاداش و تنبيه اثربخش، كاهش فرآيندهاي بوروكراتيك	11.9.13.18.20.20.14

 

با توجه به بررسی مطالعات پیشین داخلی و خارجی؛ بســياري از پژوهشــگران، عموما تاثیر كــارآفريني سازمانی و ابعاد مختلـف آن را مورد بررسی قرار داده اند؛ از طرفي، چگونگي ارزیابی كارآفريني سازمانی به علت وجود متغيرهاي كلامي، وجه ابهام را به تصميم گيري می دهند. همچنین اکثر مطالعات مورد بررسی از روش های آماری برای بررسی تاثیر عوامل کارافرینی سازمانی بر سایر متغیر های سازمانی استفاده شده است . حال آنکه مدل سازی منطبق بر عدم قطعیت نظرات جزو خلاء های پژوهشی می باشد.  عـلاوه بـر ايـن، تصميم گيري در موضوعاتي مثـل كـارآفريني سازمانی در شرکت ها بـه دانـش افـراد خبره بستگي دارد؛ و دانش افراد خبـره موضـوعي نيسـت كـه به سادگي بتوان آن را به مدل آماری براي تصميم گيري تبديل كـرد.

 

 

3- روش پژوهش

این پژوهش از نظر هدف کاربردی می باشد، چرا که پس از انجام پژوهش ، نتایج بدست آمده  می تواند جهت ارزیابی عملکرد كـارآفريني سـازماني در شرکت های کوچک و متوسط مورد استفاده قرار گیرد. از آنجایی که این پژوهش تنها بیان وضعیت موجود را کرده و هیچ قضاوتی در نتایج آن در ابتدا انجام نمی دهد بلکه نتایج این پژوهش و ارائه یک مدل می تواند مبنایی برای پژوهش های بعدی قرار گیرد روش توصیفی مدل سازی می باشد. در اين پژوهش تلاش شده است تا از طريق به كارگيري تكنيك های کمی و فازی  يك رويكردي تصمیم گیری عدم قطعیت ارائه شود.

جدول 2- مراحل انجام پژوهش و ابزار گردآوری اطلاعات

ترتيب مراحل	عنوان فعالیت	ابزار گرد آوری داده
1 2 3	شناسایی متغیرهای تصمیم گیری غربال گری متغیرهای تصمیم گیری رتبه بندی	مطالعه کتابخانه ای پرسشنامه/ مصاحبه پرسشنامه

 

در این پژوهش پس از شناسایی متغیرهای تصمیم گیری اولیه از طریق مطالعات کتابخانه ای شامل بررسی مقالات داخلی و خارجی، در مرحله دوم جهت پایش متغیرهای تصمیم گیری با بهره گیری از گروه خبرگان با استفاده از روش دلفی فازی، متغیرهای نهایی انتخاب می گردد. پس از استخراج متغیرهای تصمیم گیری، با بهره گیری از رویکرد فازی ، ابعاد ارزیابی رتبه بندی می گردد. جامعه آماری در این تحقیق شامل کلیه مدیران اصلی و اعضای هئیت مدیره شرکت شهرک های صنعتی استان قزوین می باشند. با توجه به ماهیت تحقیق بجای نمونه آماری ، انتخاب خبرگان جهت نظر سنجی انتخاب گردیدند.

برای تجزیه و تحلیل داده‌های تحقیق ابتدا متغیرهای تصمیم گیری با استفاده از تکنیک‌های فازی استخراج   به وسیله‌ی نرم افزار متلب مدل طراحی گردید . جهت پاسخگویی مهم ترین متغیرهای تاثیرگذار در ارزیابی عملکرد کارافرینی سازمانی در کسب و کارهای کوچک و متوسط ، مطابق ادبیات پژوهش شامل مطالعه مقالات و پژوهش های صورت گرفته 30 متغیر اولیه شناسایی گردید که مبنای تصمیم گیری در روش دلفی می باشد.

 

4- تجزیه و تحلیل

پس از دریافت نظرات خبرگان نتایج مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و تلاش می شود با بهره گیری از روش تصمیم گیری دلفی فازی، متغیرهای تاثیرگذار شناسایی شود. دلفی فازی روشی برای دستیابی به توافق از دیدگاه خبرگان مبتنی بر اصول محاسبات منطق فازی و سیستم استنتاج فازی است. گام‌های انجام روش دلفی فازی برای غربالگری متغیرها به صورت زیر است]35 [:

·       مرحله 1: شناسایی خبرگان و توزیع پرسشنامه

·       مرحله 2: تعریف طیف فازی‌سازی عبارات کلامی 

·       مرحله 3: تجمیع فازی مقادیر بدست آمده

·       مرحله 4: فازی‌زدایی نتایج

·       مرحله 5: بازخورد نتایج به خبرگان

·       مرحله 6: تجمیع فازی و فازی زدایی

·       مرحله 7: انتخاب شدت آستانه و غربال متغیرها

·       مرحله 8: محاسبات اختلاف دو راند

·       مرحله 9: دستیابی به توافق 

·       مرحله 10: استخراج متغیرهای نهایی

لازم به ذکر است چنانچه مرحله 9 دستیابی به توافق نهایی صورت نپذیرد به مرحله 4 باز می گردیم و مجدد نظرسنجی انجام می شود. در اولین مرحله استفاده از روش دلفی فازی، باید خبرگان انتخاب و در خصوص موضوع، روش و  مدت پژوهش توجیه شوند. برخی از ویژگی­های اصلی برای انتخاب خبرگان بدین شرح است: سابقه کاری بالای 20 سال، دارای سابقه مدیریتی بیش از 5 سال، دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و بالاتر مرتبط، سابقه کاری مرتبط با حوزه توسعه بازار / کارافرینی می باشد. با توجه به  ویژگی­های مذکور، نهایتا 15 نفر به عنوان  خبرگان  انتخاب گردیدند. در این پژوهش از روش فازی مثلثی برای تبدیل عبارات کلامی استفاده شده است. هر عدد فازی مثلثی از سه مقدار تشکیل شده است. کران بالا که با a3 نشان داده می‌شود بیشینه مقادیری است که عدد فازی می‌تواند اختیار کند. کران پایین که با a1 نشان داده می‌شود کمینه مقادیری است که عدد فازی می‌تواند اختیار کند. مقدار a2 محتمل ترین مقدار یک عدد فازی است.  کارایی محاسباتی اعداد فازی مثلثی به علت سادگی انجام عملیات ریاضی روی آن بسیار زیاد است. تعریف متغیرهای زبانی انتخاب متغیر های تصمیم گری در جدول زیر مشاهده می شود. 

جدول 3-اعداد فازی مثلثی متغیرهای زبانی

متغیر های زبانی	نماد	عدد فازی مثلثی
		A1	A2	A3
خیلی کم	VL	0	0	2
کم	L	1	3	5
متوسط	M	3	5	7
زیاد	H	5	7	9
خیلی زیاد	VH	8	10	10

 

با توجه به متغیر های پیشنهادی و تعریف متغیرهای زبانی، پرسشنامه مورد نظر طراحی شد. در این مرحله از خبرگان خواسته شده است که میزان تاثیرگذار بودن هر یک از متغیر ها را به صورت گزینه های کیفی انتخاب نماید. در مرحله بعد براساس نتایج موجود در جدول (1)، میانگین میزان تاثیرگذار بودن هر یک از متغیر های تاثیرگذار طبق روابط زیر(محاسبه می گردد]34 [.

 

 

 

مرحله بعدی فازی زدایی می باشد. در این پژوهش از روش مقدار میانگین، استفاده می شود. در این روش از تفکیک های چپ و راست، که علاوه بر ساده بودن ار همه اطلاعات تابع عضویت نیز استفاده می شود، برای فازی زدایی استفاده می شود. مقدار فازی زدایی به روش مقدار میانگین برابر است با]34 [:

 

 

 

جدول 4-میانگین دیدگاه­های خبرگان و  فازی زدایی در راند اول

فازی زدایی	اعداد فازی( مرحله 1)			متغیر ها
6.11	4.14	6.14	8.00	گرايش به قدرت
8.14	6.21	8.36	9.64	توسعه محصولات جدید
6.93	5.07	7.07	8.50	نياز به استقلال
7.68	5.71	7.86	9.29	مخاطره‌پذيري
8.46	6.57	8.71	9.86	اشتغال زایی
6.71	4.64	6.79	8.64	ساختارسازماني پويا
6.64	4.64	6.79	8.36	تصميم گيري مشاركتي
6.18	4.29	6.29	7.86	محيط عملياتي پويا
6.89	4.86	7.00	8.71	سيستم پاداش و تنبيه اثربخش
8.79	6.93	9.07	10.07	خلق بازار جدید
7.25	5.29	7.43	8.86	ترغیب توسط مدیریت و سازمان
7.25	5.29	7.43	8.86	توسعه قابلیت های جدید
7.25	5.29	7.43	8.86	توسعه فناوری
6.25	4.14	6.29	8.29	كاهش فرآيندهاي بوروكراتيك
5.64	3.50	5.64	7.79	خلاقيت های فردی
6.71	4.64	6.79	8.64	دسترسي به بازارهاي جديد
6.25	4.29	6.29	8.14	بهره وری سازمانی
6.39	4.29	6.43	8.43	کیفیت محصولات / خدمات
6.11	4.00	6.14	8.14	گرایش به نظام مشارکتی
6.75	4.71	6.86	8.57	ریسک پذیری
6.25	4.14	6.29	8.29	فعالیت های پیشتازانه
6.39	4.29	6.43	8.43	رقابت پذیری
8.61	6.71	8.86	10.00	سطح درآمدی
6.54	4.57	6.57	8.43	شناسایی فرصت
5.32	3.29	5.29	7.43	سرمایه گذاری مخاطره آمیز
6.39	4.43	6.43	8.29	رهبری
6.00	3.93	6.07	7.93	بازدهی دارایی
8.61	6.71	8.86	10.00	سهم بازار
7.25	5.29	7.43	8.86	رهبری کارآفرینانه
5.50	3.50	5.50	7.50	حمایت و پشتیانی سازمانی

در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺿـﻤﻦ اﻋﻤـﺎل نتایج اولیه  ﻻزم در متغیر های ﻣــﺪل  مرحله بعد بازخورد نتایج به خبرگان می باشد.با توجه به موارد فوق، ﭘﺮﺳــﺸﻨﺎﻣﻪ دوم ﺗﻬﻴــﻪ ﮔﺮدﻳﺪه و ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﻗﺒﻠﻲ ﻫﺮ ﻓﺮد و ﻣﻴﺰان اﺧﺘﻼف آﻧﻬﺎ ﺑﺎ دﻳﺪﮔﺎه ﺳﺎﻳﺮ ﺧﺒﺮﮔﺎن، ﻣﺠﺪدا " ﺑﻪ اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﺧﺒﺮه ارﺳــﺎل ﮔﺮدﻳــﺪ. ﻧﺘـﺎﻳﺞ آن در ﺟـﺪول زیر اراﺋـﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

جدول 5-میانگین دیدگاه­های خبرگان و  فازی زدایی در راند دوم

فازی زدایی	اعداد فازی( مرحله 2)			متغیر ها
6.11	4.14	6.14	8.00	گرايش به قدرت
8.14	6.21	8.36	9.64	توسعه محصولات جدید
7.07	5.21	7.21	8.64	نياز به استقلال
7.68	5.71	7.86	9.29	مخاطره‌پذيري
8.32	6.43	8.57	9.71	اشتغال زایی
6.71	4.64	6.79	8.64	ساختارسازماني پويا
6.46	4.57	6.57	8.14	تصميم گيري مشاركتي
6.18	4.29	6.29	7.86	محيط عملياتي پويا
6.75	4.71	6.86	8.57	سيستم پاداش و تنبيه اثربخش
8.79	6.93	9.07	10.07	خلق بازار جدید
7.29	5.29	7.43	9.00	ترغیب توسط مدیریت و سازمان
7.25	5.29	7.43	8.86	توسعه قابلیت های جدید
7.43	5.50	7.64	8.93	توسعه فناوری
6.25	4.14	6.29	8.29	كاهش فرآيندهاي بوروكراتيك
5.68	3.57	5.71	7.71	خلاقيت های فردی
6.71	4.64	6.79	8.64	دسترسي به بازارهاي جديد
6.25	4.29	6.29	8.14	بهره وری سازمانی
6.39	4.29	6.43	8.43	کیفیت محصولات / خدمات
5.89	3.64	5.93	8.07	گرایش به نظام مشارکتی
6.75	4.71	6.86	8.57	ریسک پذیری
6.25	4.14	6.29	8.29	فعالیت های پیشتازانه
6.39	4.29	6.43	8.43	رقابت پذیری
8.61	6.71	8.86	10.00	سطح درآمدی
6.54	4.57	6.57	8.43	شناسایی فرصت
5.50	3.50	5.50	7.50	سرمایه گذاری مخاطره آمیز
6.39	4.43	6.43	8.29	رهبری
6.00	3.93	6.07	7.93	بازدهی دارایی
8.61	6.71	8.86	10.00	سهم بازار
7.43	5.50	7.64	8.93	رهبری کارآفرینانه
5.50	3.50	5.50	7.50	حمایت و پشتیانی سازمانی

در این مرحله با محاسبه اختلاف میانگین های دو مرحله 1و2 با استفاده از روابط فاصله میان اعداد فازی (رابطه 4) میزان اجماع نظر خبرگان محاسبه می شود. در صورتی که اختلاف محاسبه شده از 2/0 کمتر باشد، فرایند دلفی فازی متوقف می شود ]34 [:

 

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رابطه ﺷﻤﺎره 4، ﻣﻴﺰان اﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ ﻣﺮاﺣﻞ اول و دوم ﺑﻪ جدول زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ:

جدول 6- میزان اختلاف دیدگاه خبرگان در نظر سنجی راند اول و دوم

انتخاب (حد آستانه: 8)	اجماع نظر	قدر مطلق اختلاف	راند  اول	راند  دوم	متغیر ها
-	تایید	0.00	6.11	6.11	گرايش به قدرت
انتخاب	تایید	0.00	8.14	8.14	توسعه محصولات جدید
-	تایید	0.14	6.93	7.07	نياز به استقلال
-	تایید	0.00	7.68	7.68	مخاطره‌پذيري
انتخاب	تایید	0.14	8.46	8.32	اشتغال زایی
-	تایید	0.00	6.71	6.71	ساختارسازماني پويا
-	تایید	0.18	6.64	6.46	تصميم گيري مشاركتي
-	تایید	0.00	6.18	6.18	محيط عملياتي پويا
-	تایید	0.14	6.89	6.75	سيستم پاداش و تنبيه اثربخش
انتخاب	تایید	0.00	8.79	8.79	خلق بازار جدید
-	تایید	0.04	7.25	7.29	ترغیب توسط مدیریت و سازمان
-	تایید	0.00	7.25	7.25	توسعه قابلیت های جدید
-	تایید	0.18	7.25	7.43	توسعه فناوری
-	تایید	0.00	6.25	6.25	كاهش فرآيندهاي بوروكراتيك
-	تایید	0.04	5.64	5.68	خلاقيت های فردی
-	تایید	0.00	6.71	6.71	دسترسي به بازارهاي جديد
-	تایید	0.00	6.25	6.25	بهره وری سازمانی
-	تایید	0.00	6.39	6.39	کیفیت محصولات / خدمات
-	تایید	0.21	6.11	5.89	گرایش به نظام مشارکتی
-	تایید	0.00	6.75	6.75	ریسک پذیری
-	تایید	0.00	6.25	6.25	فعالیت های پیشتازانه
-	تایید	0.00	6.39	6.39	رقابت پذیری
انتخاب	تایید	0.00	8.61	8.61	سطح درآمدی
-	تایید	0.00	6.54	6.54	شناسایی فرصت
-	تایید	0.18	5.32	5.50	سرمایه گذاری مخاطره آمیز
-	تایید	0.00	6.39	6.39	رهبری
-	تایید	0.00	6.00	6.00	بازدهی دارایی
انتخاب	تایید	0.00	8.61	8.61	سهم بازار
-	تایید	0.18	7.25	7.43	رهبری کارآفرینانه
-	تایید	0.00	5.50	5.50	حمایت و پشتیانی سازمانی

 

با  توجه به جدول فوق و محاسبه اختلاف میانگین های دو مرحله 1و2 با استفاده از روابط فاصله میان اعداد فازی و حداقل خطای 0.2، خبرگان تمامی متغیرها به اجماع رسیده است. نهایتاً مطابق جدول زیر و توافق اعضاء 5  متغیر که دارای امتیاز حدی بالای 8 می باشند انتخاب گردید.

جدول 7-استخراج متغیرهای نهایی 

میانگین امتیاز فازی	متغیر	رتبه
8.79	خلق بازار جدید	1
8.61	سطح درآمدی	2
8.61	سهم بازار	3
8.32	اشتغال زایی	4
8.14	توسعه محصولات جدید	5

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل2-مدل مفهومی عملکرد کارآفرینی سازمانی

6-بحث و نتیجه­گیری

کارآفرینی سازمانی در شرکت­های کوچک و متوسط موضوعی است که در حوزه کارافرینی مورد توجه زیادی قرار گرفته است. یکی از عنوان های اصلی محققان حوزه کارآفرینی در سطح شرکت­های کوچک ، اتخاذ الگویی مناسب برای ارزیابی عملکرد کارآفرینی سازمانی می­باشد. استراتژی­هایی توسعه بازار که بر مبنای ارزیابی عملکرد شرکت­های کوچک و متوسط تدوین می­شود، زمانی بهتر کار می­کند که عوامل کلیدی در توسعه کارافرینی سازمانی در آن لحاظ شود. در این پژوهش با تحلیل عوامل موثر بر عملکرد کارافرینی سازمانی  با بهره­گیری ابزار ادبیات موضوع و بکارگیری خبرگان ابعاد ارزیابی عملکرد کارافرینی سازمانی معرفی گردید. نتایج این تحقیق  در بخش بررسی عوامل توسعه محصولات جدید و خلق بازار جدید در عملکرد کارافرینی سازمانی با نتایج تحقیقات ال هناکتا و همکاران(2021)، کاترین و همکاران(2020)، راوجی و همکاران(2019)، فیس و همکاران(2019)، پراسانا و همکاران(2019)، همگرا می باشد. نتایج این تحقیق  در بخش بررسی عوامل سهم بازار و اشتغال زایی در عملکرد کارافرینی سازمانی با نتایج تحقیقات یلر و همکاران(2017)، توماس و همکاران(2017)، خوسلا و همکاران(2017)، برتولاسی و همکاران(2015)همگرا می باشد. همچنین سطح درآمدی و فروش نیز در تمامی مطالعات جهت ارزیابی عملکرد سازمانی اشاره شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد  پنج عامل توسعه محصولات جدید ، خلق بازار جدید، اشتغال زایی، سطح درآمدی و سهم بازار جهت ارزیابی عملکرد کارافرینی سازمانی نقش موثر دارند. 

-خلق بازار جدید بیشترین تاثیر را در ارزیابی عملکرد کارآفرینی سازمانی دارد . یکی از مهمترین خروجی های کارآفرینی سازمانی خلق بازار جدید مبتنی بر توسعه محصولات جدید می باشد که همواره با ریسک ها و موانع مختلفی از سمت بازار مواجه خواهد بود. لذا به شرکت‌های کوچک و متوسط در حوزه خلق بازار جدید پیشنهاد می شود، قبل از هرگونه سرمایه‌گذاری جهت خلق بازار جدید، کلیه ریسک ها و موانع مرتبط با عوامل ناشناخته شده بازار جهت جذب مشتریان جدید را شناسایی و پس از تحلیل های مختلف اقدامات لازم را انجام نمایند.

- سهم بازار دومین تاثیر را در ارزیابی عملکرد کارآفرینی سازمانی دارد . منظور از سهم بازار حفظ سهم بازار محصول جاری و حرکت به سمت افزایش سهم بازار از سایر رقبا داخلی و خارجی می باشد. سرمایه گذاری جهت افزایش سهم بازار نیازمند تحلیل محیط رقابتی صنعتی و استراتژی بازاریابی منسجم می باشد. لذا به شرکت های کوچک و متوسط پیشنهاد می شود ضمن رصد و تحلیل محیط رقابتی خود نسبت به استفاده از مشاوران تخصصی در این زمینه اقدام نمایند.

-سطح درآمدی سومین  تاثیر را در ارزیابی عملکرد کارآفرینی سازمانی دارد . لذا به شرکت‌های کوچک و متوسط پیشنهاد می شود قبل از اجرای هر طرح توسعه ای مبتنی بر ایده های نوآورانه خود نسبت به امکان سنجی و تحلیل محیط رقابتی خود اقدام نمایند تا در اجرای پروژه های توسعه ای خود  با مشکل مواجه نگردند.

-اشتغال زایی چهارمین  تاثیر را در ارزیابی عملکرد کارآفرینی سازمانی دارد . هدف کارآفرینی اشتغال زایی نیست، بلکه خلق ارزش افزوده جدید است. سازمان کارآفرین بدنبال ایجاد ارزش افزوده است، پیشنهاد می شود با توجه به قوانین و مقررات موجود جهت حمایت از سازمان هایی که به امر اشتغال زایی اقدام می نمایند این موضوع را در سیاستگذاری خود مورد توجه قرار نمایند.

-توسعه محصولات جدید پنجمین  تاثیر را در ارزیابی عملکرد کارآفرینی سازمانی دارد . توسعه محصولات جدید خروجی فعالیت های تحقیق و توسعه می باشد.  ایجاد و پیاده سازی آن در شرکت‌ها همواره با مشکلات متعدد مالی مواجه خواهد. لذا ایجاد یک تحقیق و توسعه منسجم در شهرک های صنعتی مطابق با نیازمندی های صنعت و ایجاد زیرساخت های جدید می تواند در توسعه محصولات جدید به شرکت های کوچک متوسط در شهرک ها و نواحی صنعتی کمک نماید.

منابع و ماخذ:

[1]       پیلوار، نگار؛ بدیع زاده، علی؛ حسینی، سید رسول؛ زابلی، روح ا. (1398). شناسایی مولفه‌های توسعه کارآفرینی سازمانی مبتنی بر مدیریت دانش (مورد مطالعه: دانشگاه علوم پزشکی قزوین). مدیریت بهداشت و درمان، پاییز 1398، شماره 3، صص 31-42.

[2]       جامه بزرگی، محمدجواد، و میگون پوری، محمدرضا. (1400). فرهنگ اکوسیستم کارآفرینی دانشگاهی, پیشران توسعه ی کارآفرینی اجتماعی. مدیریت فرهنگی، 14(51 )، 45-57.

[3]       رضائی، ر.، قلی فر، ا.، و صفا، ل.. (1390). شناسایی موانع توسعه کارافرینی شرکتی در شرکت های خدمات مشاوره ای, فنی و مهندسی کشاورزی استان زنجان. توسعه کارآفرینی، 4(14)، 27-46.

[4]       سبحانی، عبدالرضا؛ مستقیمی، محمود رضا؛ حسینی، سید محمد رضا؛ نخعی، غلامرضا. (1398). تبیین شاخص‌ها و الگوی کارآفرینی سازمانی در شرکت‌های تعاونی روستایی. تحقیقات اقتصاد کشاورزی، زمستان 1398، شماره 44، صص 171-196.

[5]       سعیدیان، مسعود، سعیدی، پرویز، سمیعی، روح اله، و اشرفی، مجید. (1399). معرفی الگویی از حاکمیت شرکتی با تمرکز بر نقش واسطه گری کارافرینی. اقتصاد مالی (اقتصاد مالی و توسعه)، 14(50 )، 171-190.

[6]       طاهری زاده، آسیه؛ میرغفوری، سید حبیب اله؛ ناصر صدرآبادی، علیرضا. (1397). رابطه سرمایه اجتماعی، کارآفرینی سازمانی و عملکرد سازمانی با استفاده از رویکرد مدلسازی معادلات ساختاری: مورد مطالعه. مدیریت سلامت، تابستان 1397، شماره 72، صص 77-89.

[7]       ضیائی کیا، عباس؛ محرابی، جواد؛ داوری، علی؛ : جهانگیری، علی. (1398). بررسی رابطه بین عوامل موثر بر استراتژی کارآفرینی سازمانی( مورد مطالعه: شرکت های تحت پوشش سازمان توسعه و نوسازی معادن وصنایع معدنی ایران). مدیریت کسب و کار، زمستان 1398، شماره 44، صص 66-83.

[8]       عربیون، ابوالقاسم ، الهه حسینی، مهدی آزاد.(1402). شناخت عوامل موثر بر شدت بین‌المللی سازی کسب‌وکارهای فناور محور ایران. توسعه کارافرینی.16(62)،165-185

[9]       رحمانی، زین العابدین، و رضایی فرح آبادی، ملیحه. (1393). بررسی رابطه بین اثربخشی استفاده از فرآیند مدیریت دانش با کارافرینی سازمانی در بخش خدمات عمومی. تحقیقات بازاریابی نوین، 4(3 (پیاپی 14) )، 211-230.

[10]       عربیون، ابوالقاسم، عبدی جمایران، علی، و موسوی میرکلایی، سیدزمان. (1399). بررسی عوامل تاثیر گذار بر بروز نوآوری و خلاقیت در سازمان ها. مدیریت تبلیغات و فروش (رهیافتی در مدیریت بازرگانی)، 1(2 )، 45-63.

[11]       ملانژاد خلیل آباد، رسول؛ کشتی دار، محمد؛ : میرزازاده، زهراسادات. (1398). ارائه مدل نقش ادراک از عدالت سازمانی بر کارآفرینی سازمانی با میانجی‌گری استراتژی مدیریت دانش در کارمندان اداره کل ورزش و جوانان خراسان رضوی. مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش، پاییز 1398، شماره 23، صص 109-120.

[12]       نورعلی سرخنی، محسن، کشاورز ترک، عین اله، و روانبخش، مقتدالنام. (1401). طراحی مدل سیاست گذاری تأمین مالی کارآفرینی فناورانه در مراحل اولیه ایجاد کسب وکار در ایران. رشد فناوری، 18(71 )، 1-8.

[13]       Al-Hanakta, R.; Illés, B.C.; Dunay, A.; Abdissa, G.S.; Khalife, M.A. (2021). The Effect of Innovation on Small and Medium Enterprises: A Bibliometric Analysis. Visegrad. J. Bioecon. Sustain. Dev, 10, 35–50.

[14]       Ambad, S.N.A.; Wahab, K.A. (2017).  The relationship between corporate entrepreneurship and firm performance: Evidence from malaysian large companies. Int. J. Bus. Soc, 17, 259–280.

[15]       Bartolacci, F.; Castellano, N.; Cerqueti, R. (2015). The impact of innovation on companies’ performance: An entropy-based analysis of the STAR market segment of the Italian stock exchange. Technol. Anal. Strateg. Manag, 27, 102–123.

[16]       Catherine, K.; Mwando, G.M.; Zengeni, N. (2020). Corporate entrepreneurship strategy and the survival of small to medium tourism enterprises in Zimbabwe. Afr. J. Hosp. Tour. Leis, 9, 732–746.

[17]       Huang, L., & Knight, A. P. (2017). Resources and relationships in entrepreneurship: an exchange theory of the development and effects of the entrepreneur-investor relationship. Academy of Management Review, 42(1), 80-102

[18]       Kreiser, P.M.; Kuratko, D.F.; Covin, J.G.; Ireland, R.D.; Hornsby, J.S. (2021). Corporate entrepreneurship strategy: Extending our knowledge boundaries through configuration theory. Small Bus. Econ, 56, 739–758.

[19]       Kuratko, D.F.; Hoskinson, S. (2018). Introduction: The challenges of corporate entrepreneurship in the disruptive age. Adv. Study Entrep.Innov. Econ. Growth, 28, 1–9.

[20]       Kuratko, G., McMullen, Jeffery, S., Hornsby, Jeffrey S. (2017), Is your organization conducive to the continuous creation of social value? Toward a social corporate entrepreneurship scale, Business Horizons: 60, 271—283.

[21]       Miller, D., & Breton‐Miller, L. (2017). Underdog Entrepreneurs: A Model of Challenge‐Based Entrepreneurship. Entrepreneurship Theory and Practice, 41(1), 7-17.

[22]       Morales, V.J.G.; Bolívar-Ramos, M.T.; Martín-Rojas, R. (2014). Technological variables and absorptive capacity’s influence on performance through corporate entrepreneurship. J. Bus. Res, 67, 1468–1477.

[23]       Ravjee, B.; Mamabolo, M.A. (219). The impact of corporate entrepreneurship on service innovation: A case of a South African banking institution. S. Afr. J. Entrep. Small Bus. Manag, 11, a155.

[24]       Tumas jan, A., & Welpe, I. M. (2017). The Legal Entrepreneur: When Do Corporate Lawyers Act Entrepreneurially?. In Liquid Legal (pp. 129-139). Springer International Publishing.

[25]       Chandler, N.; Krajcsák, Z. (2021). Intrapreneurial Fit and Misfit: Enterprising Behavior, Preferred Organizational and Open Innovation Culture. J. Open Innov. Technol. Mark. Complex, 7, 61.

[26]       Eggers, F.; Kraus, S.; Hughes, M.; Laraway, S.; Snycerski, S. (2013). Implications of customer and entrepreneurial orientations for SME growth. Manag. Decis, 51, 524–546

[27]       Fis, A.M.; Cetindamar, D. (2019). Unlocking the relationship between corporate entrepreneurship and firm performance. Entrep. Res. J, 11, 1–22.

[28]       Khosla, A., & Gupta, P. (2017). Traits of Successful Entrepreneurs. The Journal of Private Equity, 20(3), 12-15.

[29]       Lopes, J.; Oliveira, M.; Silveira, P.; Farinha, L.; Oliveira, J. (2021). Business dynamism and innovation capacity, an entrepreneurship worldwide perspective. J. Open Innov. Technol. Mark. Complex, 7, 94.

[30]       María L, José Ángel López S, Enrique L, John R, Nuria M. (2022).Role of innovation and architectural marketing capabilities in channelling entrepreneurship into performance,Journal of Innovation & Knowledge, ,7,2.

[31]       Prasanna, R.; Jayasundara, J.; Gamage, S.K.N.; Ekanayake, E.; Rajapakshe, P.; Abeyrathne, G. (2019).Sustainability of SMEs in the competition: A systemic review on technological challenges and SME performance. J. Open Innov. Technol. Mark. Complex., 5,100.

[32]       Vanacker, T.; Zahra, S.A.; Holmes, R.M. (2021). Corporate entrepreneurship, country institutions and firm financial performance. J. World Bus, 56, 101162

[33]       Wahyudi, I.; Suroso, A.I.; Arifin, B.; Syarief, R.; Rusli, M.S.(2021).multidimensional aspect of corporate entrepreneurship in family business and SMEs: A systematic literature review. Economies, 9, 156.

[34]       W. Ishikawa, M. Amagasa, T. Shiga, G. Tomizawa, R. Tatsuta, H. Mieno.(1993).The Max-Min Delphi method and fuzzy Delphi method via fuzzy integration, Fuzzy sets and syst 55 ,3 , 241–253. 

[35]       Y. Yusoff, A. Hashim, N. Muhamad, W.N.W. Hamat(2021) Application of fuzzy delphi technique to identify the elements for designing and developing the e-PBM PI-poli module, Asian J of University Education 17 1, 292–304.

 

 

 

---

[1]  - Kreiser et al., 2021

[2]  - Al-Hanakta et al., 2021

[3]  - Ravjee et al., 2019

*[e-mail]

[4]  - Prasanna et al., 2019

[5]  - Fis et al., 2019

[6]  - Kuratko et al., 2017

[7]  - Morales et al., 2014

[8]  - Eggers et al., 2013