Mostashar al-Doulah Tabrizi: from the understanding of "crisis" to the idea of "law"
Subject Areas : Political Developments in Iran
سید حسین اطهری
1
(Department of Political Science, Ferdowsi University of Mashhad)
Malihe Khoshbin
2
(Department of Political Science, Ferdowsi University of Mashhad)
Keywords: mostashar al-Dawlah, crisis, law, sharia, progress,
Abstract :
The present article aims to analyze how the idea of "law" was formed in the mind of Yousef Khan Mostashar al-Doulah of Tabrizi during the pre-constitutional period and based on the theoretical framework of Thomas Spriggans. Based on this, as one of the reformers and government agents of the Qajar era, after observing the chaos, disorder and unfavorable situation in Iran and comparing this situation with the progress, progress and orderliness of the West, he saw great pain and problems in his society. identified and understood and went in search of a solution. Like other intellectuals and concerned people of the Qajar era, he was thinking that what should be done to get rid of the crisis of backwardness and stagnation? A crisis that they became aware of after the bitterness of heavy defeats against the Russians and subsequent confrontations with Western civilization. The answer that Mostashar al-Dawlah reaches after theoretical and practical efforts for "what should be done" and "getting rid of the crisis" is to have a new law that conforms to the principles of Islamic Sharia. which emphasizes it as a reliable solution for his countrymen and draws a law-abiding society as his desired society.
آدمیت، فریدون (1392)، اندیشه ترقی و حکومت قانون عصر سپهسالار، چاپ چهارم، تهران: خوارزمی. #
آخوندزاده، میرزا فتحعلی، به کوشش حمید محمدزاده (1357)، الفبای جدید و مکتوبات، تبریز: احیا.#
ازغندی، علیرضا و عامری گلستانی، حامد (1389)، «مباني انديشه قانون¬گرايي ميرزا يوسف¬خان مستشارالدوله»، فصلنامه تحقيقات سياسي و بين¬المللي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد شهرضا، شماره 4: 62-27.#
اسپریگنز، توماس (1377)، فهم نظریه های سیاسی، مترجم: رجایی، فرهنگ، تهران: آگه.#
احمدی، حمید و خلیل طهماسبی، نوذر (1399)، «رابطه قانون و حکمرانی سیاسی در ایران معاصر (قرن نوزدهم و عصر مشروطه)»، دو فصلنامه علمی دانش سیاسی، سال 16، شماره 1، پیاپی 31، 24-1.#
پاشازاده، غلامعلی (1392)، در جستجوی قانون: زندگی و اندیشه میرزا یوسف¬خان مستشارالدوله، تهران: علم.#
حسنی، عطاالله و پاشازاده، غلامعلی (1388)، «رویکرد مستشارالدوله به نظام مشروطه غرب»، تاریخ ایران، شماره 4، پیاپی 5/62: 47-71.#
حیدری، عباس و نخعی زرندی، نصرالله (1397)، «واکاوی ایدئولوژی داعش بر اساس نظریه توماس اسپریگنز»، فصلنامه سیاسی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 48، شماره 4: 926-907.#
حقیقت، سیدصادق (1387)، روش شناسی علوم سیاسی، قم: انتشارات دانشگاه مفید.#
حقیقت، سید صادق و حجازی، سید حامد (1389)، «نگاهی انتقادی به کاربرد نظریه بحران اسپریگنز در مطالعات سیاسی»، فصلنامه علوم سیاسی، سال 13، شماره 49: 195-187.#
راسخ، محمد و بخشی زاده، فاطمه (1393)، «مفهوم قانون در عصر مشروطه: نويسندگان متقدم»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، دوره 17، شماره 68: 23-1.#
راسخ، محمد و بخشی زاده، فاطمه (1397)، «شرع¬گرایان و قانون در عصر مشروطه ایران»، مجله حقوقی دادگستری، دوره 82، شماره 101: 116-85.#
طباطبايي، سیدجواد (1384). تأملي درباره ايران، جلد دوم: نظريه حكومت قانون در ايران، بخش نخست: مكتب تبريز و مباني تجددخواهي، تبريز: ستوده.#
طباطبایی، سیدجواد (1386). تأملی درباره ایران، جلد دوم: نظريه حكومت قانون در ايران، بخش دوم: مبانی نظریه مشروطه خواهی، تهران: مینوی خرد.#
عامری گلستانی، حامد (1394)، تجدد و قانون¬گرایی: اندیشه میرزا یوسف خان مستشارالدوله به ضمیمه رساله یک کلمه، تهران: نگاه معاصر.#
عامری گلستانی، حامد (1400)، الف، «عدالت و قانون در اندیشه تجددگرایان متقدم در ایران عصر قاجار»، پیاپی 63، شماره 3: 182-149.#
عامری گلستانی، حامد (1400)، ب، «مقدمه ای بر تجربه تجددخواهی سیاسی در ایران معاصر»، فصلنامه علمی مطالعات خاورمیانه، سال 28، پیاپی 105، شماره 3: 114-81.#
عامری گلستانی، حامد و مقیمی زنجانی، شروین (1401)، «جستاری درباره تجربه ترقی خواهی میرزا یوسف¬خان مستشارالدوله»، سیاست پژوهی اسلامی ایرانی، سال 1، شماره 1: 46-25.#
عباسی، بیژن و یعقوبی، رضا (1399)، «مفهوم قانون در اندیشه¬های مستشارالدوله»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 50 شماره 1: 56-39.#
علوی پور، سید محسن (1397)، «از «فهم» تا «تبيين» انديشه سياسي: نقد و بررسي كتاب فهم نظريه هاي سياسي»، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، دوره 22، پیاپی 43، شماره 43: 20-1.#
فراستخواه، مقصود (1373)، سرآغاز نوانديشي معاصر (ديني و غيرديني)، تاریخچه پیدایی و برآمدن اندیشه نوین دینی و غیر دینی در ایران و دیگر کشورهای مسلمان نشین (از سده نوزدهم تا اوایل سده بیستم)، تهران: انتشار.#
فیرحی، داود (1400)، مفهوم قانون در ایران معاصر (تحولات پیشامشروطه)، چاپ سوم، تهران: نشر نی.#
کشیشیان سیرکی، گارینه (1400)، «تأثیر اندیشه¬های مستشارالدوله در مسیر عقلانی شدن دولت در فرایند تحولات سیاسی اجتماعی ایران»، فصلنامه تحولات سیاسی اجتماعی معاصر ایران، سال اول، پیاپی 1، شماره 1: 121-102.#
کرمانی، ناظم الاسلام به کوشش سعیدی سیرجانی، علی اکبر (1376)، تاریخ بیداری ایرانیان، تهران: پیکان.#
كمالی طه، منوچهر (1353)، اندیشه قانون خواهی در ایران سده نوزدهم، حكومت قانون، تهران: زیبا.#
مستشارالدوله، یوسف بن کاظم، به اهتمام علیرضا دولتشاهی (1386)، رساله موسوم به یک کلمه، تهران: بال.#
محمدی پور، زینب و جواهری تهرانی، محمد (1401)، «تحلیل خوانش¬های معاصر از نسبت قانون و شریعت در رساله یک کلمه میرزا یوسف¬خان مستشارالدوله، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 52 ، شماره 2: 1121-1103.#
ناطق، هما (1356)، «فرنگ و فرنگ مآبی در ایران»، زمان نو، شماره 2: 72-56.#
نورایی، فرشته (1352)، تحقیق در افکار میرزا ملکم خان ناظم الدوله، تهران: شرکت سهامی کتاب¬های جیبی.#
نخعی زرندی، نصرالله و مهراب پور، معین و معین آبادی بیدگلی، حسین (1398)، «واکاوی دیدگاه¬های سیاسی شهید بهشتی بر اساس روش شناسی توماس اسپریگنز»، فصلنامه اندیشه سیاسی در اسلام، شماره 19: 56-33.#