زمینه و هدف: در شرایطی که روزانه مقادیر زیادی زباله‌های بیمارستانی تولید و دفع می‌شود، ناکارآمدی در دفع بهداشتی زباله‌های بیمارستانی می‌تواند خطرات بالقوه زیست‌محیطی ایجاد نموده و هزینه‌های عملیاتی را افزایش دهد. با وجود این، بیمارستان‌ها اغلب برای ارزیابی و انتخاب مناسب ترین شرکت دفع زباله، معیارهای عینی را لحاظ نکرده و در عوض بر قضاوت ذهنی و تجربیات قبلی تکیه می‌کنند. در تحقیق حاضر یک چارچوب تصمیم‌گیری برای ارزیابی و انتخاب شرکتهای دفع زباله‌های بیمارستانی ارائه شده است. هدف از این مطالعه پیشنهاد یک مدل ترکیبی تصمیم‌گیری چندمعیاره با مدل برنامه‌ریزی خطی به منظور برون‌سپاری دفع یا بازیافت ایمن پسماندهای بیمارستانی می‌باشد. روش بررسی: در این مطالعه چارچوبی ارائه می‌شود که توسط آن می‌توان در حالت برون‌سپاری منفرد و چندگانه برای دفع زباله‌های بیمارستانی تصمیم‌گیری نمود. ابتدا با مطالعه ادبیات موضوع، معیارهایی برای ارزیابی شرکتهای دفع زباله شناسایی می‌شوند. با استفاده از روش دیمتل، روابط علت و معلولی بین معیارها، مورد بررسی قرار گرفته، تأثیرگذارترین معیارها انتخاب و الگوی روابط علّی آنها در قالب یک شبکه شناسایی می‌شود. برای ارزیابی و انتخاب بهترین شرکت دفع زباله یعنی برون‌سپاری منفرد، از روش فرآیند تحلیل شبکه استفاده می‌شود. همچنین به منظور به حداقل رساندن خطر برون‌سپاری منفرد، یک مدل برنامه‌ریزی خطی برای برون‌سپاری چندگانه ارائه شده است. مدل ریاضی با هدف حداکثر نمودن مقدار زباله دفع شده توسط شرکتها، تخصیص بهینه زباله به شرکتهای دفع پسماند را تعیین می‌نماید. یافته ها: چارچوب ارائه شده برای ارزیابی و انتخاب شرکتهای دفع زباله‌های بیمارستانی در زمستان سال 1401 در تهران پیاده سازی شد. با مطالعه ادبیات موضوع 10 معیار شناسایی شدند. 6 معیار از اثرگذارترین معیارها بر مبنای روش دیمتل انتخاب شدند و شبکه روابط علّی نگاشته شد. با استفاده از روش فرایند تحلیل شبکه معیارهای ارزیابی شرکتها و شرکتهای کاندید دفع زباله وزن‌دهی شدند. معیارهای ارزیابی به ترتیب اهمیت عبارتند از نیروی انسانی شایسته، ظرفیت بازیافت و دفع، تجربه، هزینه، زیرساختهای جمع‌آوری و حمل و فناوری دفع و بازیافت زباله. همچنین حل مدل برنامه ریزی خطی با استفاده از نرم افزار لینگو تخصیص بهینه زباله به شرکتهای کاندید را مشخص نمود. بحث و نتیجه گیری: مدیران بیمارستان‌ها و مسئولان شهری کنترل آلودگی، به طور همزمان از قابلیت مدل تصمیم‌گیری پیشنهادی این مقاله برای برون‌سپاری دفع بهداشتی زباله‌ بهره‌مند خواهند شد. نتایج حاصل از به‌کارگیری چارچوب پیشنهادی نشان داد که تصمیم‌گیری مطابق این چارچوب نه تنها به نفع بیمارستان‌ها در انتخاب یک شرکت مناسب است، بلکه می‌تواند تضاد منافع و اختلاف بین بیمارستان‌ها، شرکتهای دفع بهداشتی زباله‌های بیمارستانی و مسئولان شهری کنترل آلودگی را به حداقل برساند. Manuscript profile