زمینه و هدف: بررسی تغییر رفتار فلزات سنگین در خاک به عنوان یکی از چالش‌های زیست محیطی، موضوع بحث برانگیزی می‌باشد که توجه محققین زیادی را به خود جلب کرده است. تحقیق حاضر به منظور بررسی تغییر شکل‌های شیمیایی عناصر سنگین کادمیوم و سرب تحت تأثیر دو گونه باکتری حل‌کننده فسفات Pseudomonas sp. P169 و Pseudomonas koreensis P56 انجام پذیرفت. روش بررسی: دو خاک با درصد رس متفاوت انتخاب و همزمان با فسفر(منبع نمک پتاسیم‌دی‌هیدروژن‌فسفات)، کادمیوم و سرب (منبع نمک نیترات کادمیوم و سرب) جهت تشکیل کانی‌های فسفره این فلزات و آلوده‌سازی مصنوعی خاک، تیمار گردیدند. پس از گذشت دو ماه، خاک‌ها با دو گونه‌ی سودوموناس ( با جمعیت 108 باکتری در هر میلی‌لیتر) تلقیح یافتند. پس از گذشت 5، 25، 60 و 90 روز از تلقیح، شکل‌های شیمیایی کادمیوم و سرب، با روش عصاره‌گیری متوالی و دستگاه جذب اتمی اندازه‌گیری شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد استفاده از باکتری باعث تغییر شکل‌های شیمیایی کادمیوم و سرب شد. باکتری کادمیوم محلول و تبادلی را نسبت به شاهد به طور معنی‌دار کاهش و جزء همراه با مواد آلی را به طور معنی‌دار افزایش داد. همچنین کاربرد باکتری، سرب کربناتی را به طور معنی‌دار افزایش و سرب همراه با اکسیدهای آهن و منگنز و همراه با مواد آلی را به طور معنی‌دار کاهش داد. به‌عبارت دیگر استفاده از باکتری باعث کاهش ترکیبات کادمیوم با حلالیت بیشتر و افزایش ترکیبات سرب با حلالیت بیشتر شد. بحث و نتیجه‌گیری: واکنش کادمیوم و سرب نسبت به باکتری‌های حل‌کننده فسفر در دو خاک متفاوت بود. رفتار فلزات سنگین تحت تأثیر باکتری حل‌کننده فسفر بسته نوع فلز و خصوصیات خاک متفاوت است. باکتری‌های مورد استفاده در این تحقیق باعث تثبیت کادمیوم و تحرک مجدد سرب شدند. Manuscript profile