زمینه و هدف: امروزه به دلیل گسترش شهرها و مناطق صنعتی مقادیر زیادی از مواد صنعتی و خطرناک تولید می شود که به منظور جلوگیری از اثرات دراز مدت و خطرناک آن بر جوامع انسانی و محیط زیست، انتخاب بهترین محل برای این پسماندها را به عنوان مهمترین اقدام مدیریتی تبدیل به یکی از مهمترین و پیچیده ترین تصمیم گیری ها در مدیریت شهری کرده است. در این راستا استان بوشهر به دلیل وجود واحدهای صنعتی متعدد به ویژه پالایشگاه ها نیاز به راهکاری مدیریتی در مورد پسماندهای خطرناک دارد. پیدا کردن محلی بهینه با استفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره بر پایه سیستم های اطلاعات جغرافیایی که هم دارای کمترین خطرات زیست محیطی بوده و هم از لحاظ اقتصادی بهینه باشد، هدف اصلی این مقاله است.روش بررسی: در این تحقیق از 24 پارامتر برای تجزیه و تحلیل مکانیابی محل دفع پسماند خطرناک در استان بوشهر که بر اساس روش دلفی انتخاب گردیدند، استفاده شد. معیارهای انتخابی به دو دسته اکولوژیکی و اقتصادی اجتماعی تقسیم شده و از روش ANP جهت وزن دهی به معیارها استفاده شد. در مرحله نهایی مکان های مناسب برای مکانیابی بر مبنای روش WLC مبتنی برGIS مشخص شدند.یافته ها: نتایج نشان داد که معیارهای اکولوژیکی بیشترین امتیاز (34/61 درصد) را آورده اند و کاربری اراضی هم بیشترین وزن (27/0) و تبخیر کمترین وزن (0017/0) را داشته است. همچنین 13/6 درصد از سطح استان دارای توان خیلی زیاد و 7/17% از سطح مطقه کاملاً نامناسب برای دفع پسماند های خطرناک شناسایی شده است.بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه اهمیت و وزن قابل توجه معیارهای زیست محیطی در اولویت بندی مناطق پیشنهادی دفع این نوع از پسماند‍ها در استان بوشهر را بیان داشته و کارایی مدل به کار رفته در تلفیق GIS و MCDM را نشان داده است. Manuscript profile

زمینه و هدف: پیشرفت و توسعه صنایع، با وجود منافع اقتصادی که برای انسان به همراه داشته است، منشا بسیاری از مخاطرات و اثرات ناسازگار بر محیط زیست بوده است. در این میان صنعت پتروشیمی با توجه به گستردگی و حجم فعالیت ها، توانایی بالایی در ایجاد خطر برای انسان و محیط زیست را دارد. این مقاله با هدف ارزیابی و رتبه بندی ریسک های محیط زیستی، ایمنی و بهداشتی ناشی از فرایند تولید آمونیاک و اوره انجام شده است. روش بررسی: به منظور ارزیابی کیفی و غربال نمودن ریسک های شناسایی شده در مرحله پیگیری، از روش آنالیز مقدماتی خطر(PHA) استفاده شد. به این ترتیب که شدت و احتمال وقوع عوامل مخاطره آمیز با استفاده از جداول PHA محاسبه شده و سطح ریسک ها تعیین گردید. سپس جهت رتبه بندی ریسک های نهایی، ابتدا معیارهای شدت، احتمال وقوع، احتمال کشف و گستره ی آلودگی برای جنبه های محیط زیستی و معیارهای شدت، احتمال وقوع، احتمال کشف و میزان مواجهه برای ریسک های ایمنی و بهداشتی، با روش انتروپی شانون فازی وزن دهی شدند. در ادامه، هر یک از ریسک ها بر اساس معیارهای نامبرده و با استفاده از تکنیک واسپاس فازی الویت بندی گردیدند. یافته ها: بر اساس نتایج به دست آمده، در میان 24 جنبه محیط زیستی، انتشار CO2 از برج دفع با ارزش 702/0 و درمیان 36 ریسک ایمنی و بهداشتی، سقوط از ارتفاع با ارزش 713/0 بالاترین امتیاز را کسب کرده اند بحث و نتیجه گیری: با توجه به ریسک های شناسایی شده در پتروشیمی مورد مطالعه، پیشنهاداتی جهت اصلاح و کاهش ریسک های با سطح بالا ارائه شد. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که استفاده از تکنیک تصمیم گیری چندمعیاره در محیط فازی باعث افزایش دقت مطالعه می شود و دسترسی به دانش افراد خبره را تسهیل می کند. Manuscript profile