ذخیره­ها و میراث فرهنگی جوامع متمدن، قوای دفاعی معنوی در مقابل هجوم بیماری­های فرهنگی و معنوی است. اعتقادات و آیین­های هر ملتی در صورت بروز بحران، می‌توانند جامعه را از آسیب­ها و بیماری­های اجتماعی و فرهنگی مصون بدارند. بویژه در شرایطی که مجموع نظام ارزشی کهن در حال  بی­اعتبار شدن و  نظام ارزشی جدید بیگانه در حال استقرار و جایگزینی می­باشد. این ذخائر فرهنگی و اخلاقی که به صورت رسوم عرفی و آداب قدیمی در بَطن جامعه و لایه­های درونی آن وجود دارد با تجلی خود و به­وسیلة افزایش قدرت اعتقادی و باورهای معنوی و اخلاقی افراد جامعه می­تواند ضایعات اخلاقی و اجتماعی را کاهش دهد. از جمله آثاری که در رابطه با آیین فتوّت و جوانمردی نوشته شده، دو اثر (سمک عیّار و فتوّت ­نامة سلطانی) سراسر سرشار از اندیشه­ی فتوّت و آیین جوانمردی ا­ست. در این پژوهش سعی شد تا به پنجاه و یک آیین­ مشترک بین دو اثر پرداخته شود و مورد بررسی و تحلیل قرار گیرند. Manuscript profile

فتوّت شعبه‌ای از علم تصوف است که راه و رسم‌های آن ساده، عملی و درخور فهم عامه مردم است. حضرت علی (ع) فتوّت و جوانمردی را بهترین جلوه دین و زیباترین زینت انسان می‌دانند. آنچه که حضرت علی (ع) را برای جوانمردان و اهل فتوّت در جایگاه قطب فتوّت نشانده، ویژگی‌های اخلاقی آن حضرت است که در اعمال و کلام آن بزرگوار پدیدار است. ویژگی‌های اخلاقی آن امام همام از دیرباز مورد توجه علمای اخلاق و نگارندگان بوده است لذا در بسیاری از متون دینی و فتوّت‌نامه‌ها به سیره پاکیزه آن بزرگوار استناد و استدلال نموده‌اند. در این پژوهش شرایط، نشانه‌ها، آیین و اصول فتوّت و جوانمردی در سیره و کلام آن حضرت مورد بررسی قرار گرفته و به صفات و خصلت‌های امیرالمؤمنین به‌عنوان قطب فتوّت و سرمشق جوانمردان پرداخته شده است. Manuscript profile