کشت خیار به صورت گلخانه ای در ایران در سال های اخیر بسیار گسترش پیدا کرده است. در این بررسی، تأثیر اسانس آویشن دنایی و دو قارچ کش فوزتیل آلومینیوم (الیت) و متالاکسیل- مانکوزب (ریدومیل ام زد) برای بیماری بوته میری گیاه خیار گلخانه ای ناشی از شبه قارچ فیتوفتورا مطالعه شد. هر گلدان دارای یک گیاه به عنوان یک تکرار در نظر گرفته شد. در آزمون گلخانه ای اثر تیمار های مذکور بر روی فعالیت آنزیم های پراکسیداز، کاتالاز و همچنین آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز در گیاه خیاری که به وسیلۀ شبه قارچ .Phytophthora sp آلوده شده بود، اندازه گیری شد. داده ها تحت طرح کاملاً تصادفی مورد بررسی قرار گرفت و از آزمون چند دامنه ای دانکن برای مقایسه میانگین ها استفاده شد. نتایج تأثیر تیمار های مختلف بر مکانیسم های دفاعی گیاه خیار نشان داد که بیشترین فعالیت سه آنزیم پراکسیداز، کاتالاز و همچنین آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز، مربوط به تیمار گیاه خیار آلودۀ تیمار شده با غلظت 150 پی پی ام قارچ کش فوزتیل آلومینیوم بود. در ششمین روز بعد از آلوده سازی با بیمار گر، میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز به ΔOD/Min/mg protein 95/1 رسید. روند فعالیت هر سه آنزیم تا روز ششم افزایشی و سپس کاهشی بود؛ به این صورت که در روز دهم بعد از آلوده سازی خیار ها با عامل بیمار گر، میزان فعالیت این آنزیم در تیمار فوزتیل آلومینیوم کاهش یافت و به ΔOD/Min/mg protein 29/1 رسید. تیمار استفاده از قارچ کش فوزتیل آلومینیوم در تمام روز های نمونه برداری نسبت به همۀ تیمار های دیگر دارای اختلاف معنی دار از نظر سطح فعالیت آنزیم بود. در کلیۀ روز های نمونه برداری، فعالیت آنزیم ها در تیمار متالاکسیل-مانکوزب به صورت معنی داری بیشتر از شاهد بود. در روز دهم بعد از نمونه برداری میزان فعالیت هر سه آنزیم، در تمام تیمار ها نسبت به روز هشتم کاهش یافت، اما باز روند فعالیت آنزیم در هر سه تیمار مشابه سایر روز ها بود. به عبارت دیگر، همۀ تیمار ها قادر به افزایش فعالیت این آنزیم ها (کاتالاز و پراکسیداز)، نسبت به شاهد بودند. اما مهم تر از آن این آنزیم ها کاتالاز و پراکسیداز، تحت تأثیر روز های نمونه برداری نیز بود. نتایج نشان داد که آویشن دنایی همراه با متالاکسیل- مانکوزب، در تمام روز های نمونه برداری قادر به القای آنزیم های دفاعی در برابر بیمار گر بود. به بیان دیگر اسانس این گیاه توانست در کنار القاگر های شیمیایی بر مکانیسم های دفاعی گیاه اثر گذاشته و از این راه، باعث کاهش خسارت بیمار گر ها به گیاه شود. Manuscript profile