انقلاب مشروطه (1324ه.ق) که حاصل بیداری و مبارزه مردم علیه استبداد عصر قاجار به شمار می رود؛ یکی ازمهم ترین وقایع تاریخی ایران است. اگرچه انقلاب مشروطه از گیلان آغاز نشده بود، اما با این حال مردم گیلان نقشبسیار بزرگی در پیشبرد این انقلاب داشتند که در این بین، عدهای بدون مبارزه نظامی و در دست گرفتن تفنگ، با ابزارقلم و با نشر روزنامه پا به عرصه مبارزه علیه استبداد گذاشتند. اولین روزنامهای که بعد از استقرار مشروطیت برایخدمت به مشروطه و مشروطه خواهان و برای مبارزه با خودکامگی در رشت در سال 1325ه.ق چاپ و منتشر شد،روزنامهی خیرالکلام با مدیریت فردی به نام افصح المتکلمین املشی بود. افصح با توضیح و دفاع از مفاهیمآزادی، استقلال، تکریم مشروطیت، حقوق مردم، قانون، و تظلم خواهی رعیت، به بیان اوضاع سیاسی، اجتماعی وفکری حاکم بر گیلان در دوره مشروطه پرداخته و سبب تنویر افکار عمومی گیلان در این دوره مهم شده است Manuscript profile