چکیده مساکن روستایی گیلان و مازندران، با ظاهر متفاوت خود اقتباسی ساده از طبیعت و جغرافیای منطقه بوده و پاسخگوی نیازهای اساسی مردمانی است که فعالیت های اقتصادی و فرهنگ زیستی آنان متفاوت با دیگر نقاط ایران می باشد. مقاله حاضر با هدف مقایسه و شناسایی تفاوت‌های مسکن بومی در روستاهای دو استان گیلان و مازندران که در سه خرده اقلیم جلگه ای، کوهپایه ای و کوهستانی قرار دارند، ابتدا به معرفی شمای کلی خانه‌های روستایی این نواحی می پردازد و سپس تأثیر جغرافیای انسانی، نوع فعالیت‌های معیشتی و فرهنگ و علل تظاهر الگوهای متفاوت مسکن در گیلان و مازندران را بررسی می نماید. روش تحقیق، تحلیلی- تطبیقی و روش گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی و مطالعات میدانی است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که فرهنگ، آداب و رسوم، ساختار خانواده، شیوه معیشت، روابط اجتماعی و شیوه‌های زندگی عواملی است که بر الگوهای مسکن بومی در نواحی مختلف روستاهای این دو استان تأثیر گذارده و تعیین کننده شکل کلی و ریزفضاهای مساکن این مناطق است. Manuscript profile

Gender expresses the social and cultural identity of men and women in society. It has balance or not, considering various factors such as cultural, religious and social beliefs, norms and values, the level of women and men's liberties in the family and society, the structure of power (patriarchy and maternity) and the degree of their cooperation in providing livelihoods. The purpose of this paper is to study definition of gender in the northern cities of Iran and, in particular, to compare this concept in two cultures of Guilan and Mazandaran in the Qajar era. Although it seems that the Qajar houses of Guilan and Mazandaran are very similar to each other because of the climatic similarity of the two regions; but the comparative study reveals differences in the shape and organization of the space, the degree of privacy, the manner and degree of controlling private and public realms; which is due to the importance of gender components in the formation of traditional housing. The present research claims that limits of privacy and the methods of creating visual and physical barriers in the Qajar houses of Guilan and Mazandaran have been distinguished from one another due to different ways of life in these two regions. This paper first considers cultural differences to measure this claim. Then, it studies the effect of gender identity components on the physical structure and spatial structure of the houses by the selection of eight case examples from the middle class houses in the historical context of cities in Guilan and Mazandaran provinces. The results of the analysis show that life style, livelihood, social relations, religion, security and women's veil have influenced the concept of gender and the difference of this concept in the cultural structures of the two communities has caused obvious differences in the ways for making privacy. Manuscript profile

Place, as one of the basic concepts in architecture, is an area for habitation, relief and tranquility. In other words, man chooses to live in a place and through a place. On the other hand, attachment to housing is an emotional bond between human beings and housing, which leads to a feeling of trust, security and satisfaction. Therefore, the spatiality of housing is the subject of the present study, which aims to rethink the concept of dwelling and promote the experience of attachment in contemporary houses to evaluate the components that shape the spatiality and the physical approaches affecting it in study samples. The main research question is How are the shaping spatiality components in contemporary Iranian houses evaluated? The research method includes a combination of qualitative approach (descriptive analytical method) to analyze and interpret library information about theories of spatiality and place attachment as well as quantitative / qualitative approach (logical reasoning method) and software based on case study that is observed and analyzed with Depthmap computer simulator to study the spatial arrangement of five contemporary housing types in hot and dry climate cities. The samples include 10 outstanding residential buildings from 5 types of garden villas, single-unit attached houses, multi-unit attached houses, apartment houses and residential complexes in 4 cities with hot and dry climate. The comparison of housing types shows that courtyard houses have a better situation in terms of spatiality indicators, which are mainly related to the role of distribution areas such as courtyards and porches. In this way, removing the distributing role of the yard leads to a decrease in spatial coherence. Also, soft structures, obstacles and physical interface elements play a major role in determining visibility level and people following and, accordingly, visual and physical enclosure. Manuscript profile

چکیده مساکن روستایی گیلان و مازندران، با ظاهر متفاوت خود اقتباسی ساده از طبیعت و جغرافیای منطقه بوده و پاسخگوی نیازهای اساسی مردمانی است که فعالیت های اقتصادی و فرهنگ زیستی آنان متفاوت با دیگر نقاط ایران می باشد. مقاله حاضر با هدف مقایسه و شناسایی تفاوت‌های مسکن بومی در روستاهای دو استان گیلان و مازندران که در سه خرده اقلیم جلگه ای، کوهپایه ای و کوهستانی قرار دارند، ابتدا به معرفی شمای کلی خانه‌های روستایی این نواحی می پردازد و سپس تأثیر جغرافیای انسانی، نوع فعالیت‌های معیشتی و فرهنگ و علل تظاهر الگوهای متفاوت مسکن در گیلان و مازندران را بررسی می نماید. روش تحقیق، تحلیلی- تطبیقی و روش گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی و مطالعات میدانی است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که فرهنگ، آداب و رسوم، ساختار خانواده، شیوه معیشت، روابط اجتماعی و شیوه‌های زندگی عواملی است که بر الگوهای مسکن بومی در نواحی مختلف روستاهای این دو استان تأثیر گذارده و تعیین کننده شکل کلی و ریزفضاهای مساکن این مناطق است. Manuscript profile