استفاده از کودهای شیمیایی نیتروژن، علیرغم افزایش عملکرد محصولات کشاورزی باعث صدمه جدی به محیط زیست می‌شود، لذا لزوم دستیابی به کودهای زیستی بیش از پیش احساس می‌شود. با توجه به اینکه سویه‌های باکتری بومی توان ماندگاری بیشتری داشته و کارایی بهتری دارند، تحقیق حاضر بر روی 95 جدایه باکتری همزیست با گیاه عدس موجود در کلکسیون میکروبی موسسه تحقیقات خاک و آب انجام شد. آزمون کارآیی همزیستی به همراه تست آلوده‌سازی گیاه با باکتری صورت گرفت. بذرهای عدس رقم بیله‌سوار در لوله‌های آزمایش حاوی محلول غذایی فاقد منبع نیتروژن و آگار،کشت و در سه تکرار با هریک از جدایه‌های باکتری تلقیح شد. سپس گیاهان در گلخانه قرار گرفتند و پس از گذشت 2 ماه وزن خشک اندام هوایی، طول ساقه، تعداد گره اندازه‌گیری و کارآیی همزیستی جدایه‌ها با استفاده از وزن خشک اندام هوایی محاسبه شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تیمارهای باکتریایی بر روی وزن خشک و طول اندام هوایی، تعداد گره تشکیل شده در ریشه و کارآیی همزیستی در سطح یک درصد تأثیر معنی‌دار داشت. تمام جدایه‌های باکتری توانایی ایجاد گره بر روی گیاه عدس داشتند. 3/87 درصد از جدایه‌های استفاده شده، کارآیی همزیستی خیلی خوب و خوب و 7/12 درصد همزیستی متوسط و ضعیف داشتند. جدایه‌هایBK11-1 و GL10-1با کارآیی همزیستی 4/250 و 16/247 دارای بیشترین کارایی همزیستی بودند. با در نظر گرفتن پراکندگی استانی، 19 جدایه که تأثیر بیشتری در وزن خشک اندام هوایی و کارآیی همزیستی داشتند، به‌عنوان جدایه برتر انتخاب شدند. Manuscript profile