گیاه گل گاو زبان Echium amoenum جزء گیاهان ارزشمند از نظر دارویی در طب سنتی و نوین بوده و در درمان بسیاری از بیماری‌ها موثر است. وجود برخی از ترکیبات دارویی ارزشمند در این گیاه باعث شده که مورد توجه بسیاری از دانشمندان در حوزه زیستی و دارویی قرار گیرد. استفاده از روش کشت بافت و سلول گیاهی از جمله، روش استفاده از کشت کالوس و سوسپانسیون سلولی یکی از روش‌های موثر در کشت و افزایش ترکیبات موثره‌ی این گیاه ارزشمند محسوب می‌شود. این پژوهش ایجاد شرایط بهینه، جهت تولید بافت کالوس از ریزنمونه‌های برگ و ساقه بدست آمده از گیاهک‌های حاصل از کشت بذر در شرایط درون شیشه‌ای انجام شد. ریز نمونه‌های برگ و ساقه به دست آمده بر روی محیط کشت MS حاوی غلظت‌های مختلف تنظیم کننده‌های رشد کشت شدند. نتایج نشان داد درصد کالوس‌زایی و وزن تر کالوس بین شاهد (MS فاقد تنظیم‌کننده‌های رشد) و سایر تیمارها اختلاف معنی‌داری مشاهده شد. به‌طوریکه بیشترین 100درصد کالوس‌زایی و بیشترین میزان وزن تر کالوس 23/4 مربوط به ریزنمونه ساقه کشت شده در محیط MS که حاوی 1/0 میلی‌گرم بر لیتر بنزیل آدنین((BA و 1 میلی‌گرم بر لیتر نفتالین استیک اسید (NAA) بود. Manuscript profile

چکیده: در سالهای اخیر در کشور ما نیز توجه زیادی به گیاهان دارویی شده است. از آنجا که گونه‌های مختلف گیاه مرزه بر اثر برداشت بی‌رویه از عرصه‌های طبیعی توسط انسان، تنش‌های زنده و غیرزنده تهدید شده و کشت کار پی‌درپی یک گونه باعث کاهش تنوع ژنتیکی آنها می‌گردد، حفظ ذخایر ژنتیک این گونه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. تکنیک های ذخیره سازی بذر در دمای بسیار پایین (196- درجه سانتی گراد) با استفاده از نیتروژن مایع که یکی از راه های حفظ ژرم پلاسم با هزینه بسیار پایین و بدون از دست دادن قابلیت زنده مانی می باشد، زمانی مفید خواهد بود که منجر به تغییرات در محتوی اسانس گیاه مورد نظر نگردد. به منظور بررسی پایداری فیتوشیمیایی و مقایسه نوع و مقدار ترکیبات شناسایی شده گیاه bachtiarica Satureja ، بذرها به مدت 1 هفته در نیتروژن مایع در دمای 196- درجه سانتی‌گراد نگهداری شدند. ساقه چه بذور کشت شده در شرایط درون شیشه ای جمع آوری و در آزمایشگاه خشک شدند. اسانس توسط روش تقطیر با آب جدا شده و ترکیبات با استفاده از GC و GC-MS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که 12 عنصر در اسانس گیاهان نگهداری شده در شرایط فراسرد شناسایی شدند و تفاوتی بین اسانس‌های استخراج شده از گیاهان حاصل از بذور شاهد و حفاظت فراسرد از لحاظ تعداد، نوع و درصد ترکیبات موجود وجود ندارد. بنابراین این گونه در معرض خطر با تکنیک نگهداری در شرایط فراسرد می‌تواند برای یک دوره طولانی مدت حفظ شوند. Manuscript profile