به منظور بررسی تحمل به خشکی گندم تلقیح‌یافته با قارچ مایکوریزا و برهمکنش آن با نانو‌ذرات مس آزمایش مزرعه-ای به صورت اسپلیت اسپلیت پلات بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. فاکتور‌های آزمایش شامل آبیاری در دو سطح(آبیاری نرمال و کم‌آبیاری) و همزیستی قارچی در دو سطح(با استفاده و بدون استفاده) و نانو-اکسید مس به صورت محلول‌پاشی با غلظت‌های(50-250-450 ppm)بود. تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه نشان داد که رژیم آبیاری، میکوریزا، محلول‌پاشی و تمام اثرات متقابل دو گانه و سه گانه فاکتورها بر تعداد سنبله در مترمربع، میزان پرولین معنی‌دار بود. اثر رژیم آبیاری، میکوریزا و محلول‌پاشی نانو اکسید مس بر عملکرددانه مؤثر بود ولی اثر و اثرات متقابل رژیم‌آبیاری×محلول‌پاشی، میکوریزا×محلول‌پاشی و رژیم‌آبیاری×میکوریزا×محلول‌پاشی بر این صفت تأثیر معنی‌داری نداشت.مقایسه میانگین صفات نشان داد که حداکثر تعداد سنبله در مترمربع در تیمار کاربرد قارچ میکوریزا همراه با محلول‌پاشی ppm50 مس در آبیاری مطلوب با میزان 780 عدد بدست آمد. بیشترین وزن هکتولیتر گندم مربوط به تیمار اثر متقابل سه جانبه آبیاری معمول با قارچ و محلول‌پاشی 450ppm مس بود که اختلاف آماری معنی‌داری با تیمار اثر متقابل سه جانبه آبیاری معمول بدون قارچ و محلول‌پاشی 250ppm مس نداشت. حداکثر میزان پرولین در تیمار عدم کاربرد قارچ میکوریزا همراه با محلول‌پاشی ppm50 مس در کم آبیاری شدید با میزان 8/23 میلیگرم برگرم وزن تازه بدست آمد که با سایر تیمارها حداقل در سطح5٪ اختلاف آماری معنی‌داری داشت.بیشترین عملکرد دانه با 61/309گرم در مترمربع به تیمار آبیاری مطلوب تعلق داشت و مینیمم عملکرد دانه در تیمار کم‌آبیاری شدید مشاهده شد. Manuscript profile