کنجد یکی از قدیمی‌ترِین گیاهان زراعی در جهان می‌باشد که به‌دلیل برخورداری از روغن بالای دانه (52-42 درصد) به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گیاهان روغنی مطرح بوده و کشت آن در مناطق خشک و نیمه‌خشک معمول است. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر کود گوگردی و بیولوژیک بر شاخص‌های فیزیولوژیک کنجد در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال زراعی 1393 انجام شد. این مطالعه در قالب طرح اسپلیت فاکتوریل بر مبنای طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه بلوک اجرا شد که در آن عامل اصلی ارقام کنجد (شامل کرج و اولتان) و عامل‌های فرعی با آرایش فاکتوریل شامل اثر تیمار آبیاری (در چهار سطح آبیاری نرمال، 110، 140 و 170 میلی متر از تشتک تبخیر) و تیمار کودی (در 4 سطح شامل شاهد، گوگرد، کود بیولوژیک حاوی تیوباسیلوس و تلفیق گوگرد با تیوباسیلوس) بود. نتایج این تحقیق نشان داد که سطوح مختلف تنش خشکی تاثیر بسیار معنی‌داری در سطح احتمال 1 درصد روی تمامی صفات اندازه‌گیری شده شامل CGR، LAI، NAR، BMD و LAD داشت. همچنین سطوح مختلف کودی تاثیر معنی‌داری روی صفات CGR، LAI، BMD و LAD داشت. این تیمار روی صفت NAR تاثیری نداشت. اثر متقابل تنش خشکی × کود تاثیر معنی‌داری از نظر آماری روی تمامی صفات داشت. ضرایب همبستگی بین عملکرد دانه با تمامی صفات به غیر از وزن هزار دانه مثبت و معنی‌دار بود. تلفیق کود گوگردی و تیوباسیلوس به عنوان تیمار کلیدی در شرایط کشت دیم کنجد و رقم اولتان به خاطر عملکرد بهتر در شرایط آب و هوایی مشابه با محل این تحقیق می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. Manuscript profile