استفاده از گیاهان دارویی به عنوان دارو و یا ادویه در غذا در چند دهه اخیر به طور چشمگیری افزایش یافته است. همچنین به علت محدود شدن تولید این گیاهان توسط تنش‌ خشکی، این تحقیق با هدف بررسی تاثیر تنش خشکی بر عملکرد و میزان اسانس ژنوتیپ‌های بومی گشنیز انجام شد. در همین راستا 14 ژنوتیپ گشنیز در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و در دو آزمایش جداگانه تحت تاثیر تیمار آبیاری معمولی و تنش خشکی قرار گرفتند. این آزمایش در سال 1393 در مزرعه تحقیقاتی سازمان اتکا واقع در ورامین انجام شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی تاثیر معنی‌داری بر عملکرد میوه، عملکرد اسانس و درصد میوه‌های شکافته شده داشت. از طرفی دیگر، بین ژنوتیپ‌ها نیز اختلاف معنی‌داری از لحاظ این سه ویژگی وجود داشت. همچنین معنی‌دار شدن اثر متقابل ژنوتیپ × تنش نشان می‌دهد که برخی از ژنوتیپ‌ها در شرایط مختلف رطوبتی پاسخ‌های متفاوتی از خود نشان دادند. ژنوتیپ 357 بیشترین عملکرد میوه را در هر دو شرایط آبیاری معمولی و تنش خشکی از خود نشان داد و بیشترین عملکرد اسانس در هر دو شرایط آبیاری معمولی و تنش خشکی در ژنوتیپ 230 مشاهده شد. بیشترین مقادیر شاخص‌های MP، GMP، TOL و STI که شاخص‌های نشان دهنده تحمل بالا به تنش خشکی هستند مربوط به ژنوتیپ‌های 357 و 230 بود. از طرفی دیگر شاخص SSI نیز که نشان دهنده حساسیت به تنش خشکی است برای ژنوتیپ‌های 158، 306و 450 دارای مقادیر بالاتری بود. به طور کلی ژنوتیپ 357 بهترین ژنوتیپ معرفی شد که هم تحمل به خشکی و هم عملکرد مناسبی داشت. Manuscript profile