هدف پژوهش حاضر بررسی شناخت حسی از دیدگاه ارسطو و سهروردی است. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده و نخست، دیدگاه ارسطو، درباره‌ چگونگی شناخت حسی کاویده شد؛ سپس با بیان دو نقد کارساز سهروردی بر فلسفه مشاء، یکی در زمینه‌ روش‌شناختی و دیگری در زمینه‌ شناخت حسی، دیدگاه سهروردی بررسی گردید، در پایان دو دیدگاه مشاء و اشراق تحلیل گردید و نشان داده شد که نقد سهروردی بر دیدگاه ارسطو درباره شناخت حسی، نقدی بنیادی است. نتایج نشان می‌دهد که نقد و گذر از معرفت‌شناختی حسی ارسطو می‌تواند به راهکاری بدیع و استوار‌تر منجر شود. Manuscript profile

چکیده: یکی از دبستان‌های فلسفی در ایران، فلسفه اشراق است که سهروردی آن را بنیان گذاشته است. سهروردی نخست روش‌شناسی و برخی از بنیادهای فلسفه مشایی را به‌نقد می‌کشد و کنار می‌گذارد و دوم خود اندیشه‌های را پیشنهاد می‌دهد که یا در بنیاد نو است و یا مایه‌ای در اندیشه گذشتگان دارد و سهروردی آن را می‌پروراند و نو می‌گرداند. یکی از آن اندیشه‌ها دستور ممکن اشرف است که مایه آن از پیشینیان است و سهروردی با نگاهی دوباره از آن بهره‌های فراوان می‌برد و به‌روزرسانی‌اش می‌کند. در این مقاله با روش توصیفی –تحلیلی دستور ممکن اشرف بازخوانی و ارزیابی می‌گردد و روشن می‌شود این دستور به‌راستی از کیست و سهروردی و دیگر اندیشمندان به‌ویژه صدرا چه برداشتی از آن دارند و برداشت‌های نادرست از آن بر آفتاب افکنده می‌شود؛ نامیدن آن به نام دستور، امکان اشرف درست نیست، آن شاخه‌ای از دستور الواحد نیست، نشان دادن نادرستی نشاندن برهان به‌جای این دستور، بیان گزارش‌های نادرست از آن، تفاوت میان امکان و ممکن، خرده‌گیری‌های نادرست بر آن، نبودن این دستور از ارسطو... . Manuscript profile