تأثیر عناصر غذایی نیتروژن و فسفر از منابع آلی و شیمیایی بر تغییرات غلظت، جذب و کارآیی آنها در گیاه خرفه طی آزمایشی در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال 1393 بررسی گردید. تیمارهای مختلف کودی شامل 13 تن در هکتار کود مرغی (T1)، 4/14 تن در هکتار کود مرغی (T2)، 39 تن در هکتار کود گاوی (T3)، 8/16 تن در هکتار کود گاوی+ 150 کیلوگرم در هکتار اوره (T4)، چهار سطح کود شیمیایی معادل تیمارهای آلی، 260 + 86 کیلوگرم در هکتار به‎ترتیب اوره و سوپرفسفات تریپل (T5)، 287 +100 کیلوگرم در هکتار به‎ترتیب اوره و سوپرفسفات تریپل (T6)، 260 + 200 کیلوگرم در هکتار به‎ترتیب اوره و سوپرفسفات تریپل (T7)، 260 +100 کیلوگرم در هکتار به‎ترتیب اوره و سوپرفسفات تریپل (T8) و شاهد (بدون مصرف کود) (T0) بودند. نتایج نشان داد که ماده خشک گیاه خرفه در تیمار T2(۸۳۴۵ کیلوگرم بر هکتار) نسبت به سایر تیمارهای کودی به‎طور معنی‎داری افزایش یافت (۰۵/۰P<). کارآیی زراعی نیتروژن تیمار T5و کارآیی زراعی فسفر تیمار T2 افزایش معنی‎داری در مقایسه با دیگر تیمارهای کودی نشان دادند (۰۵/۰P<)، کارآیی بازیافت نیتروژن تیمارهای T5و T7 اختلاف معنی‎داری با هم نداشتند. ولی کارآیی بازیافت فسفر T2با میانگین ۶/52 درصد تفاوت معنی‎داری با دیگر تیمارهای کودی نشان داد. کارآیی فیزیولوژیکی نیتروژن تیمار T2 (۰۲/35 کیلوگرم بر کیلوگرم) با تیمار T8(6/31 کیلوگرم بر کیلوگرم)، و کارآیی فیزیولوژیکی فسفر تیمارهای T1و T5 اختلاف معنی‎داری با هم نداشتند. به‎طورکلی، برتری کارآیی فیزیولوژیک نیتروژن و همین‎طور کارآیی زراعی، بازیافت و فیزیولوژیک فسفر در کود مرغی بیان‎گر نقش اکولوژیکی کاربرد کودهای آلی در تولید گیاه خرفه است که علاوه بر حفظ محیط زیست باعث جلوگیری از هدر روی منابع و تجمع فسفر در خاک‌های زراعی می شود. Manuscript profile

Growers often apply high amounts of chemical fertilizers for vegetable production and this application contributes to concerns about nitrate levels in food. An experiment was conducted to investigate soil N amendment effects for reducing the nitrate accumulation and improving the quality of fresh purslane (Portulaca oleracea L.). Treatments included four levels of animal manure as follows, N-based broiler litter (T1), P-based broiler litter (T2), N-based cattle manure (T3), P-based cattle manure + urea (T4), four levels of chemical fertilizer equivalent to organic treatments, and a T0 (no fertilizer and manure). Results showed that nitrate levels of broiler litter and cattle manure treatments were significantly lower than those of chemical fertilizer treatments. The highest level of nitrate in the first harvest was recorded in the T7 treatment and higher levels were recorded in T5 and T7 treatments in the second harvest. In the first harvest, T1 and T2 treatments had higher appearance quality but in the second harvest, appearance quality of T2 and T5 treatments showed a significant increase compared to the other treatments. It is concluded that organic manure application results in higher quality as compared with the inorganic fertilizer andreduces nitrate accumulation in fresh purslane. Manuscript profile