در این مقاله با رویکردی تاریخی به تأثیر نهاد مذهب بر تغییر اذهان جامعه ترکیه وپذیرش توسعه خواهیم پرداخت. مسأله اصلی این است که ویژگی های نهاد مذهب در مقابل اصلاحات و نوسازی چگونه بوده است که بعنوان نهادی تاثیر گذار بر بطن جامعه ترکیه، پذیرش نوسازی و عبور از سنت را تا حدودی از طرف جامعه تسهیل کرده است ، سوال اصلی پژوهش حاضر این است که ، نهاد مذهب چگونه جامعه ترکیه را برای پذیرش نوسازی و مدرنیته آماده کرده است ؟ در پاسخ فرضیه اولیه این است که ویژگی ها مذهب حنفیه (مذهب غالب ترکیه ) با تاکید بر اصل استحسان و مسالحه و مدارا با نوسازی باعث پذیرش راحت آن از طرف جامعه ترکیه بوده است . نهاد مذهب به عنوان متغیر مستقل و توسعه متغییر وابسته در این تحقیق بر اساس تغییرات اجتماعی گی روشه مورد واکاوی قرار گرفته اند. و این تحقیق براساس روش توصیفی – تحلیلی و بهره گیری از منابع و اسناد کتابخانه ای تنظیم شده است . و در چهار بخش ، چهارچوب نظری ، نوسازی و اصلاحات از امپراتوری عثمانی تا جمهوری آتاتورک ، ویژگی های نهاد مذهب (طریقت ها ومذاهب ) در ترکیه در مواجهه با نوسازی ، نتیجه گیری سازماندهی شده است . Manuscript profile